ARTIKULO KʼAWUAITA 27
¿Kʼãrẽa Jeowa wawiata ũdubibara?
«Jeowa neũdukʼawuara bʼaira yi wawia ũdubipanʉrane» (SAL. 25:14).
TRÃBI 8 Jehová es mi Refugio
KʼÃRẼTA ŨDUDAITAa
1, 2. Salmo 25:14ba jarabʉdebara, ¿kʼãrẽta oibara audre Jeowa neũdukʼawuara bʼaita?
¿KʼÃRẼ nebiata dayi sode erbaibara awurume neũdukʼawua bia bʼaita? Bʉa krĩchaikĩrã neũdukʼawua bia erbaira ũdubibarata kãgata akʉza yiya kʼarebaita, adewara bʉa krĩcha ẽ bayi dayi neũdukʼawua bia erbaira pera baibarata iyi kʼarea. Mamina nããrabema testoba jarada kĩrãkʼa, Jeowa neũdukʼawua bʼaira iyaʼa wawiata ũdubibara (akʉra Salmo 25:14).
2 Krĩcha ẽ kʼãrẽ poagaba bata Jeowa ode, ewari jõmaʉ̃nẽ Jeowa wawiata ũdubibara mamina, ¿kʼãrẽta jarakĩrãbʉ Jeowa wawia ũdubira? ¿Sãwũã wawiabʉta ũdubiseabʉ Jeowara? ¿Kʼãrẽta jaradiabʉ Abdíasba, sumo saserdote Jehoiadába, nokʼo Jehoásba Jeowa wawia ũdubi ʉ̃rʉra?
¿KʼÃRẼTA JARAKĨRÃBɄ JEOWA WAWIA ŨDUBIBARA?
3. Jara ũrĩbira sãwũã perabʉba kʼarebaseabʉta oẽ baita dayirã sopʉabiseabʉta.
3 Peraseabʉ krĩchabʉ baera nekayirua berabarita, mawũã krĩchabʉba kʼarebaseabʉ jʉra kʼawua bʼaita akʉza bia krĩchaita. Zobeade eda baekĩrã ẽãba orra ẽ perabiba, perabʉ zʉbʉriai baera maʉ̃ba nekayiruadeba jĩga wãbʉ. Dayi neũdukʼawuaʉ̃me biabʉta ãrĩ ẽ baita perabʉ iyi sopʉabita.
4. ¿Sãwũã akʉmarẽãbʉ Diarubara Jeowara?
4 Diarubara kãgabʉ dayirãra Jeowa kʼarea peradamarẽã, iya kãgabʉ dayirãra abarika Elifazba krĩchabada kĩrãkʼa krĩchamarẽã Jeowa ʉ̃rʉ: kãgabʉ krĩchadamarẽã Jeowara mejãcha kĩrʉbʉta akʉza dayirãra kʼẽãkĩrãbʉta, adewara dayirãbara iyira sobiabida ẽãta (Job 4:18, 19). Diarubara kãgabʉ dayirãra Jeowa kʼarea mejãcha pera bamarẽã, maʉ̃ba iyi ode ba ẽ bamarẽã. Maʉ̃ mawũã berabari ẽ marẽãra perata ũdubi ẽ baibara, awuarabʉrʉ wawiata ũdubibara Jeowaʼa, mawũã iyi sopʉabi ẽ baita.
5. ¿Kʼãrẽta jarakĩrãbʉ Jeowa wawia ũdubibara?
5 Dayirãba Jeowaʼa wãrĩnu wawiata ũdubibʉbʉrʉ kãgata ũdubidayi akʉza oẽ bayi iya kãga ẽãta akʉza iyideba jĩga babibʉta. Jesubara maʉ̃ wawiata ũdubibasi Jeowara (Heb. 5:7). Iyara maʉ̃ perabita ũdubi ẽ basi (Is. 11:2, 3). Iya Jeowata mejãcha kãgabasi baera okĩrã ẽ basi Jeowaba jarabʉ awuarara (Juan 14:21, 31). Maʉ̃ba Jesude kĩrãkʼa wawiata ũdubikĩrãpanʉ iyira kãga barabʉ baera, zarea barabʉ, aripe obʉ akʉza buru bia. Kʼawuapanʉ Jeowaba dayirãra mejãcha kãgata, maʉ̃ba dayirãba nemitiata ora, iyira mejãcha sopʉaseabʉ, mawũã ẽ bʉrʉ sobia baseabʉ nebiata obʉbʉrʉ (Sal. 78:41; Prov. 27:11).
JEOWAʼA WAWIA ŨDUBI KʼAWUAIBARA
6. ¿Kʼãrẽta oibara kʼawuaita Jeowa wawia ũdubita? (Salmo 34:11).
6 Dayirãbara zarea oibara Jeowa wawia ũdubi wãita (akʉra Salmo 34:11). Jeowa wãrĩnu wawia ũdubira, akʉibara iya nekʼãrẽ dayirã audu parãnata. Dayirãba audre akʉ wãne iyi buru biata, iyi zareata akʉza iya kãga ũdubibʉta dayirã iya nekʼãrẽ parãnaneba, mawũãra dayirãba iyi ʉ̃rʉ wawia ũdubibʉta akʉza kãga ũdubibʉra audre wari wãñi (Rom. 1:20). Mebẽã yi trʉ̃ Adrianneʼba jarasi: «Mʉ̃a akʉbʉde iya nekʼãrẽ parãnaba iyira mejãcha buru bia barabʉta, maʉ̃ba obʉ iya kãga ũdubita akʉza wawia ũdubita, nekʼãrẽ parãnaneba iya mʉ̃aʼa kʼawuabibʉ kʼãrẽta audre yibiata mʉ̃itara». Iya maʉ̃ra nebia ʉ̃rʉ krĩchabasi baera, naʉ̃ta krĩcha zesi: «¿Mʉ̃ara kʼãrẽa oipe mʉ̃ra Jeowadeba jĩgara bʼaita Jeowaba mʉ̃a diasibʉrʉ bebʉta?». Naʉ̃ semanane ewarita jʉrʉda Jeowaba nekʼãrẽ parãna ʉ̃rʉ krĩchaita, maʉ̃ta ora Jeowa kãga ũdubita akʉza wawia ũdubita audre wari wãñi (Sal. 111:2, 3).
7. ¿Sãwũã kʼarebaseabʉ dayirã yiwidʼibʉba Jeowa wãrĩnu wawia ũdubita?
7 Adewara kʼawuaita Jeowa wawia ũdubira, iyaʼa yiwidʼibara. Jeowaʼa audre yiwidʼibʉde audre wãrĩnu bʉta ũdu wãñi Jeowara. Jeowa yiwidʼibʉrʉde zarea diamarẽã bedʼea zroma awuantaita mama ũdubibʉ iyira audre zarea barabʉta. Dayirãba kĩrãbebʉrʉde Jeowaba iyi Warra dayirãbari beimarẽã zokʼadata, maʉ̃ba kĩrãbebibʉ Jeowara mejãcha kãga barabʉta. Widibʉrʉde Jeowa kʼarebamarẽã bedʼea zroma ara oita, maʉ̃ba kĩrãbebibʉ Jeowara audre buru biata. Kʼãwũã yiwidʼibʉba kʼarebabʉ Jeowa wawia ũdubita akʉza oẽ baita iyideba jĩgara bʼaita.
8. ¿Kʼãrẽta odaibara Jeowa wawiabʉ idubʉda ẽ baita?
8 Daizeze Bedʼea akʉbʉrʉde audre wawiata ũdubikĩrãpanʉ Jeowaʼa. Iyi Bedʼeade ũduseapanʉ sãwũã ʉ̃kʉrʉ ẽbẽrarãba nebia odata akʉza nekayirua odata. Atia bedʼeayi Jeowa nezokʼa ũme kʼẽrẽpabadara ʉ̃rʉ. Nããrabemata, Abdíasta, iyira Acab de akʉbaribasi. Ababemara sumo saserdote Jehoiadábasi, tẽã akʉdayi kʼãrẽta kʼawuaseapanʉta nokʼo Jehoás ʉ̃rʉ, iyira Judádebema nokʼobasi. Iya nããrãra nebiata obasi, mamina wiña wiñane Jeowata idubʉ wãsi.
JEOWA WAWIA ŨDUBIRA ABDÍASBA ODA KĨRÃKʼA
9. ¿Sãwũã kʼarebasi Abdíasʼra Jeowa wawia ũdubiba? (1 Reyes 18:3, 12).
9 Daizeze Bedʼeaba naʉ̃ta jarabʉ Abdíasb ʉ̃rʉ: «Abdiasbara mejãcha wawiata ũdubibasi Jeowara» (akʉra 1 Reyes 18:3, 12). ¿Sãwũã kʼarebasi Abdíasʼra kʼãwũã Jeowa wawia ũdubiba? Maʉ̃ba kʼarebasi iyira kʼẽrẽpa bʼaita akʉza aripe obʼaita. Maʉ̃ kʼarea nokʼobara jidasi iyi de akʉbari bamarẽã (naʉ̃ testoʉ̃me akʉra Nehemías 7:2). Abdíasba Jeowaʼa wawiata ũdubibasi baera, iyira zowaĩnĩgʉabasi, iyira zowaĩnĩgʉa bʼaibarabasi Acabʼba zokʼabʉ ewaridebasi baera. Acabʼra «audre nekayirua omiabasi Jeowa nãã wuabemara iyi nãã badaraira» (1 Rey. 16:30). Acabʼbara zokʼabasi israelitara 10 tribubʉ ʉ̃rʉ, yi kima Jezabelbara jʉrabasi Jeowara akʉza kãga ẽ basi mia abaʉta Jeowa yiwidʼimarẽã, yi kimaba zokʼabadamae akʉza iyara mejãcha beakʉasi Jeowa propetarata (1 Rey. 18:4). Abdías ewaridera zareabasi Jeowa yiwidʼi bʼaita.
10. ¿Sãwũã ũdubisi Abdíasbara zowaĩnĩgʉabʉta?
10 ¿Abdíasbara sãwũã ũdubisi zowaĩnĩgʉabʉta? Jezabelba Jeowa propeta beaita pẽwãbʉde, Abdíasbara «propetara 100bʉta 50tade [mĩrʉbisi] mõgara zobeade eda, maʉ̃ne diabasi panta baniaʉ̃me» (1 Rey. 18:13, 14). Abdíasba mawũã obʉta ũdusidabʉrʉ beakasida. Abdíasʼra badu ẽbẽra kĩrãkʼa beiamabasi, mamina iyara audre kãgabasi Jeowata akʉza Jeowa propetata iyi bebʉira.
Iyibʉmae nokʼoraba Daizeze Bedʼeata jaradiabi ẽ mina, mebẽã abaʉba karta Daizeze Bedʼeadebemata dedekabʉ wuabemara mebẽrã. (Akʉra parrapo 11).c
11. ¿Kʼãrẽne abarikabʉ mebẽrã idibemara Abdíasʼʉ̃mera? (Akʉra potota).
11 Ʉ̃kʉrʉ pʉwʉrʉdera iduaribida ẽ Daizeze Bedʼea jaradiaita. Mawũãsidu mebẽrãbara nokʼora wawia ũdubipanʉmina, iduaribida ẽ Abdíasba oda kĩrãkʼa Jeowaba zokʼabʉ oita (Mat. 22:21). Jeowa wawia ũdubipanʉ ẽbẽrarãba zokʼabʉ oi kaude (Hech. 5:29). Maʉ̃ wawiara ũdubipanʉ Daizeze Bedʼea jaradiabʉde akʉza jʉra kʼawua ãba yi jʉrepanʉne (Mat. 10:16, 28). Nekʼãrẽ mejãcha obʉ mebẽrãba nesidabʉ erbamarẽã, mawũã Jeowa kʼawa bʼaita. Akʉdaya Henri nebʉrata, iyira Áfricadebema, nããrãra iyi pʉwʉrʉ badamaera Daizeze Bedʼea jaradiabikĩrãna ẽ basi. Henribara maʉ̃ pʉwʉrʉde Daizeze Bedʼea jaradiabi ẽ basidera iya jarasi mebẽrãita karta edeita Daizeze Bedʼeadebemata, iya jarasi: «Mʉ̃ra warrarainʉba paebʉ, maʉ̃ba mʉ̃a wãrĩnu ĩjãbʉ Jeowata wawia ũdubibasi baera zowaĩnĩgʉata erbesita». ¿Bʉara Henride kĩrãkʼa zowaĩnĩgʉa ũdubiseabʉka? Mawũã zowaĩnĩgʉa bʼaira wãrĩnu Jeowa wawiabʉta ũdubibara.
KʼẼRẼPA BARA SUMO SASERDOTE JEHOIADÁ BADA KĨRÃKʼA
12. ¿Sãwũãbʉde ũdubisi Jehoiadába yi kimaʉ̃mebara Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabʉta?
12 Sumo saserdote Jehoiadábara Jeowata wawia ũdubibasi baera, kʼarebasi iyiʉ̃me kʼẽrẽpa bʼaita akʉza Jeowabʉrʉ yiwidʼita. Mawũã ũdubisi Jezabel kau Atalíaba, Judá zokʼaside. Maʉ̃ ẽbẽra wẽrã kʼareara jõmaʉ̃ta peradebasi, mejãcha zarea barachuasi baera akʉza iyara jõma bea zokʼasi iyi wũãwũãraneba warrara zebʉrʉra (2 Crón. 22:10, 11). Jehoás dera Jehoástrʉ beada ẽ basi, Jehoiadá kimaba Jehosabeatba kʼarebasi baera. Maʉ̃ wũãwũãra merasida Jehoiadába yi kimaʉ̃meba, mawũã kʼarebasi Davidʼdeba nokʼo zei badata, maʉ̃ ewaridera Jehoiadára 100 poaga audre basibaibara, iyira zowaĩnĩgʉabʉta ũdubisi akʉza kʼẽrẽpabʉta akʉza iyara wawia ẽ basi Atalíara (Prov. 29:25).
13. ¿Sãwũã Jehoidábara ũdubisi Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabʉta Jehoás 7 poaga basidera?
13 Jehoás 7 poagabaside Jehoiadábara akʉza kʼẽrẽpabʉta ũdubisi. Maʉ̃ba iyara bia krĩchasi iyita bia wãbasibʉrʉ Jehoásta nokʼo babibasi, Davidʼdeba zedata, mamina iya krĩchabadata aripe berabari ẽ basibʉrʉ, Jehoiadára beikasi. Mamina iya krĩchabadara aripe berabarisi Jeowa kʼarebadeba. Kʼarebasida lebitaraba akʉza yi bururaba, mawũã nokʼo babisi Jehoásta. Mõbe beasida Atalíara (2 Crón. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1). Maʉ̃are Jehoiadára bedʼea abarika zesi Jeowaʉ̃me, pʉwʉrʉme akʉza nokʼoʉ̃me, mawũã Jeowa pʉwʉrʉ bamarẽã ewari jõmaʉ̃nẽ (2 Rey. 11:17). Adewara Jehoiadábara ẽbẽrarãta puertaya bʉsi, mawũã eda wã ẽ marẽã ẽbẽrarã Jeowaba jarabʉde bʉ ẽãta (2 Crón. 23:19).
14. ¿Jehoiadábara Jeowara wawiata ũdubisi baera sama jousida?
14 Jeowaba jarasi: «Mʉ̃a wawia ũdubiyi yi mʉ̃aʼa wawia ũdubibʉra». Jeowabara nebiata diasi Jehoiadára (1 Sam. 2:30). Sumo saserdoteba nebia odata bʉmarẽã jarasi, mawũã dayirãta kʼarebamarẽã maʉ̃neba (Rom. 15:4). Jehoiadá beisidera jousida nokʼora joubadamae, David pʉwʉrʉde, iya kʼãrẽ nebiata oũdubibasi baera. Israel pʉwʉrʉde nebiata oũdubisi baera Jeowata wawiabʉta ũdubisi akʉza Jeowa deta (2 Crón. 24:15, 16).
Jehoiadába oda kĩrãkʼa dayirãba Jeowaʼa wawia ũdubibʉbʉrʉ mebẽrãra kʼarebakĩrãñi. (Akʉra parrapo 15).d
15. ¿Kʼãrẽta kʼawuaseapanʉ Jehoiadá yizadebara? (Akʉra potota).
15 Jehoiadá nebʉraba dayirã jõmaʉ̃ta kʼarebaseabʉ Jeowaʼa sãwũã wawia ũdubita. Zõrãrã kristianorabara Jehoiadába oda kĩrãkʼa oseapanʉ mebẽrã kongregasionebema akʉbʉde (Hech. 20:28). Zõrãrãbara Jehoiadába oda kĩrãkʼa oseapanʉ Jeowa wawia ũdubibʉde akʉza kʼẽrẽpabʉde. Jeowabara zokʼaseabʉ maʉ̃rata iya krĩchada aripe berabaribita, Jeowabara zeri ẽ kĩrãkʼa akʉ ẽ. Warrarabara kʼawuaseabʉ Jeowaba Jehoiadá sãwũã edadadeba, wawiata ũdubibara zõrãrã akʉza akʉ ẽ baibara zeri ẽ kĩrãkʼa akʉza audre wawia ũdubibara Daizeze ode kikibaria (Prov. 16:31). Dayirãba kʼawuaseabʉ lebitaraba akʉza yi bururaba odadeba, ãyira Jehoidáʼarebasi, kongregasion yi nãã edebariare bʼaibara akʉza ãya jarabʉta oibara (Heb. 13:17).
JEHOÁS NOKʼO BADA KĨRÃKʼA BA Ẽ BAIBARA
16. ¿Sãwũã ũdubisi nokʼo Jehoásʼra wuabemara yi edebibasita?
16 Nokʼo Jehoásbara nebiata ũdusi Jehoiadába odadeba (2 Rey. 12:2). Nokʼo Jehoiadábara okĩrãbasi Jeowaba jarabadata, mamina Jehoiadá beida tẽã ũrĩ jʉ̃drʉsi apostataraba jarabʉta, maʉ̃neba ¿kʼãrẽta ũdusi? Iya akʉza iyi kʼaidubemabara nekʼãrẽ oma yiwidʼi jʉ̃drʉsi akʉza daizeze zeri ẽã (2 Crón. 24:4, 17, 18). Jeowara mejãcha sopʉabasi, maʉ̃ kʼarea zokʼa bʉesi propetarata, ãya obʉta idubʉdamarẽã, mawũãsidu ãyara idubʉda ẽ basi, mia kʼãrẽsida ũrĩna ẽ basi Zacarías Jehoiadá warrata Jehoás primota iyisida propetabasi. Nokʼo Jehoásbara krĩcha ẽ basi Zacaríasʼra yi mebẽrãta awuarabʉrʉ bea zokʼasi (2 Crón 22:11; 24:19-22).
17. ¿Jehoásʼra kʼãrẽta berabarisi?
17 Jehoásba Jeowata wawia ũdubi ẽ basi baera bia wã ẽ basi. Jeowaba jarasi: «Mamina mʉ̃ kãgada ẽãra kʼãrẽ ẽ kĩrãkʼa akʉyi» (1 Sam. 2:30). Tẽã siriora gorogorora wĩkabʉba Jehoás gorogorora mejãchabʉta makenasida, maʉ̃are iyita mãrĩsida. Maʉ̃ berabarida tẽã Jehoás nezokʼarabara ariya jẽda beasi ãyira Zacarías beada kʼarea. Maʉ̃ nokʼo kayiruara jouda ẽ basi wuabema nokʼo joudapeadamaera (2 Crón. 24:23-25 akʉra notata Mateo 23:35debʉta naʉ̃ nota trʉ̃ra «hijo de Baraquías»).
18. Jeremías 17:7, 8ba jarabʉdebara, ¿kʼãrẽta oibara Jehoásde kĩrãkʼa berabari ẽ bʼaita?
18 ¿Jehoás yizadebara kʼãrẽta kʼawuaseapanʉ? Bakuruba jorketa nesidabʉ kĩrãkʼa kora wã ẽ bamarẽã, abarika mawũã berabarisi Jehoásʼsida. Jehoás kʼareba neẽãsidera akʉza wuabemarata Daizeze zeri ẽã yiwidʼi jʉ̃drʉsidera, iyara kʼawua ẽ basi kʼãrẽ ojʉ̃drʉita, naʉ̃ba ũdudibʉ dayirãba Jeowa bedʼeata ũrĩra, oẽ baibarata dayirã mebẽãba jarabʉ kʼarea mawũã ẽ bʉrʉ wuabemara kongregasionebemaba ojarabʉ baera. Dayirã audre Jeowa kʼawa bʼaira audre wari wãbibara dayirãkʉza Jeowa kãga wãita akʉza iyi wawia ũdubita, maʉ̃ erbaira dayidobaʉba Daizeze Bedʼeara akʉibara, krĩchaibara maʉ̃ ʉ̃rʉ akʉza yiwidʼibaibara (akʉra Jeremías 17:7, 8; Col. 2:6, 7).
19. ¿Jeowaba kʼãrẽta omarẽã widibʉ?
19 Jeowabara dayirã nekʼãrẽ mejãcha omarẽã widi ẽ, Eclesiastés 12:13ba ũdubibʉ iya kʼãrẽta widibʉta, iya jarabʉ: «Wawiara Daizeze wãrĩnuarãra akʉza iya zokʼabʉta ora, ẽbẽrarã jõmaʉ̃ba maʉ̃ta opanaibara». Jeowata wawia ũdubipanʉbʉrʉ bedʼea zroma ʉ̃ra zeira awuantayi, adewara zarea takerayi Abdíasba, Jehoiadába oda kĩrãkʼa, mawũãra mia kʼaiba Jeowa neũdukʼawuara bʼaita ãrĩ ẽ bayi.
TRÃBI 3 Tú me das fuerza, confianza y valor
a Daizeze Bedʼeade bedʼea «temor» nekʼãrẽ bio jarakĩrãbʉ. Jarakĩrãbʉ wawia ũdubita, mawũã ẽ bʉrʉ pera bʼaita, mamina naʉ̃ artikulodera bedʼeadayi wawia ũdubi ʉ̃rʉ akʉza maʉ̃ wawia ũdubiba kʼarebaseabʉ zowaĩnĩgʉa erbaita akʉza Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpa bʼaita.
b Naʉ̃ Abdíasʼra iyabaʉ propeta Daizeze Bedʼea bʉda ẽ, naʉ̃ Abdías Daizeze Bedʼea bʉdara poaga bio berabarida tẽãbʉrʉ ʉ̃tʉ zesi.
c POTORABA ŨDUBIBɄTA: Naʉ̃ potoba ũdubibʉ mebẽrã abaʉba Daizeze Bedʼeadebema kartarata dedekabʉta nokʼoraba kãga ẽ mina.
d POTORABA ŨDUBIBɄTA: Mebẽã wẽrã tẽãbemaba nekʼawuabʉ mebẽã wẽrã yõdrara kirudeba, sãwũã jaradiabʉta telepononeba; mebẽã yumakẽrã zõrã yiruba jaradiabʉ zowaĩnĩgʉa esibidorde. Mebẽãba mejãcha kʼawuabʉba jaradiabʉ ãba yi jʉrebari deda sãwũã ara oita.