ARTIKULO KʼAWUAITA 25
TRÃBI 96 Daizeze Bedʼea kĩrãkʼara neẽ
Jacobʼba iyi bei nãã bedʼea jaradaba kʼãrẽta jaradiabʉ dayirãʼa (yi ũmeta)
«Ãyi aba abakaʉʼa diasi nebia ãyaʼa diaibarata» (GÉN. 49:28).
KʼÃRẼTA ŨDUDAITA
Kʼawuadayi Jacob beibodoare yi wũãwũãranebema 8 panʉra kʼãrẽ jaradata adewara dayirãba maʉ̃neba kʼãrẽta kʼawuapanʉta.
1. ¿Kʼãrẽta akʉdai naʉ̃ artikulodera?
JACOB wũãwũãrãra iyi audu ãbapanʉ, ãya ũrĩpanʉ yi zeze zõrãbʉba ãyaʼa kʼãrẽta jaraita. Nããbema artikulode dayirãba kʼawuasida Jacobʼba yi kimare nãã panʉra jarasita ãya krĩcha ẽ badata, maʉ̃nera naʉ̃ra kimare panʉrãbara kʼawuakĩrãbasi yi zezeba yi 8 panʉra kʼãrẽta jaraita. Naʉ̃ artikulode dayirãba kʼawuadayi kʼãrẽta jarasita Jacobʼba yi wũãwũãra Zabulónʼa, Isacarʼa, Danʼa, Gadʼa, Aserʼa, Neftalí, José akʉza Benjamínʼa.a
ZABULÓN
2. ¿Kʼãrẽta jarasi Jacobʼba Zabulónʼa akʉza sãwũã aripe berabarisi maʉ̃ra? (Génesis 49:13 akʉza akʉra rekuadrota).
2 (Akʉra Génesis 49:13). Jacobʼba Zabulónʼa jarasi iyideba zebʉrʉrãra pusa kʼawa bʼaibasita, naʉ̃ra Jeowaba drʉa bia diaya ada ʉ̃tre baibasi. ¿Maʉ̃ra sãwũã aripe berabarisi? Maʉ̃ra aripe berabarisi 200 poaga berabarida tẽã, Zabulónʼnebema tribua drʉa diasidade mar Galilea akʉza Mediterráneo ẽzadra. Ãyi sama panʉ krĩcha ẽã Zabulónʼnebemarãra sobia baseapanasi, ¿kʼãrẽa mawũã jarapanʉ? Ãyira pusa oriya ba ẽ basimina pusa kʼawa panasi baera, maʉ̃ba ãya ẽbẽrarã drʉa jãpeba zebʉrʉra ne nedoseapanasi akʉza maʉ̃ra ẽbẽrarã ne edaseapanasi, maʉ̃ kʼarea Moisésba naʉ̃ta jarasibaibara: «Zabulón, sobiara sama wãita erbʉ baera» (Deut. 33:18).
3. ¿Kʼãrẽba kʼarebaseabʉ sobia bʼaita?
3 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Kʼawuapanʉ bedʼea zroma erpanʉmina dayi samabʉ krĩcha ẽã sobia baseapanʉta. Mamina edaʉde zare mawũã berabarinʉmʉne sobia bʼaita. Mawũãbʉrʉdera biga krĩchaita daya kʼãrẽ erbʉ ʉ̃rʉ, krĩcha ẽ baita kʼãrẽ neẽ ʉ̃rʉ, mawũã opanʉbʉrʉ sobia panañi (Sal. 16:6; 24:5; Gál. 6:4).
ISACAR
4. ¿Kʼãrẽta jarasi Jacobʼba Isacarʼa akʉza sãwũã aripe berabarisi maʉ̃ra? (Génesis 49:14, 15 akʉza akʉra rekuadrota).
4 (Akʉra Génesis 49:14, 15). Isacarʼra trajamia basi, yi zeze Jacobʼba maʉ̃ kʼarea biga diasi iyaʼa. Akʉza Jacobʼba Isacarʼa jarasi iyira nedʉwʉrʉ ne zʉgʉa atʉbari kĩrãkʼa zarea bʼaibasita adewara iyi drʉara drʉa bia bʼaibasita, ¿maʉ̃ bedʼeara sãwũã aripe berabarisi? Aripe berabarisi Isacar tribudebemara diasidade drʉata do Jordán kʼawa (Jos. 19:22). ¿Sãwũã ũdubisi iya iyira trajamiata? Do Jordánʼena wãsidera iyi tribudebemarãra bari pana ẽ basi awuarabʉrʉ maʉ̃ drʉade mejãcha ne usida, maʉ̃ awuara kʼarebasida awururasida (1 Rey. 4:7, 17). Bari jaradaita, juez Baracba akʉza Déboraba widisidade israelitaraba kʼarebadamarẽã Sísaraʉ̃me yõita Isacar tribuba ũdubisi ãya kʼarebakĩrãbʉta, mõbe kʼarebaya awa panasi maʉ̃ yõne (Juec. 5:15).
5. ¿Sãwũã Isacar tribudebemaba oda kĩrãkʼa oũdubiseapanʉ?
5 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Jeowara mejãcha sobiabasi Isacardebemaraba opanʉ kʼareara, iyira abarika sobiabʉ idi ewade dayirã kʼarea (Ecl. 2:24). Bari jaradaita, Jeowara mejãcha sobiabʉ akʉbʉrʉde zõrãrãba sãwũã biʼia akʉbʉta kongregasionebemarata (1 Tim. 3:1). ¿Ãyara sãwũã akʉpanʉ? Naʉ̃ra mebẽrãra wãrĩnu yõpanʉ ẽ dayirãbari mamina ãya nekʼãrẽ jõma oseabʉta opanʉ kʼarebaita mebẽrã Jeowadeba jĩga wãna ẽ marẽã (1 Cor. 5:1, 5; Jud. 17-23). Adewara naʉ̃ra mebẽrãbara ãyi diskurso diai nããra biʼia estudiapanʉ mawũã ãya jaradiabʉrʉdeba so zarea diaita mebẽrã (1 Tim. 5:17).
DAN
6. ¿Kʼãrẽta oibarabasi Dan tribudebemarabara? (Génesis 49:17, 18 akʉza akʉra rekuadrota).
6 (Akʉra Génesis 49:17, 18). Jacobʼba jarasi Danʼra dama kĩrãkʼa bʼaibasita, iyara nedʉwʉrʉra iyi audre yi zromabʉra kaseabasi, bari jaraita kabayo yõena wãta, maʉ̃ba jarakĩrãbasi iyi tribudebemarãra zowaĩnĩgʉa akʉza yõña awa panaibasita Israel pʉwʉrʉ ãyi nejʉraraʉ̃me yõibarade. ¿Sãwũã aripe berabarisi maʉ̃ Jacobʼba jaradara? Maʉ̃ra aripe berabarisi israelitara Jeowaba drʉa bia diaya adama wãbaside, ãyita jẽdare panasi pʉwʉrʉdebemara yõneba kʼarebaita (Núm. 10:25). Naʉ̃ tribudebemaraba odara mia abaʉba ũduda ẽ basimina ãya nekʼãrẽ obadara jõma yibia basi.
7. Jeowaita nekʼãrẽ obʉrʉdera, ¿kʼãrẽta kĩrãbedaibara?
7 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Edaʉde dayirãba kongregasione de imabʉrʉde, salon ara oita kʼarebabʉrʉde, asambleade kʼarebabʉrʉdera akʉza nekʼãrẽ awurude kʼarebabʉrʉdera krĩchaseabʉ maʉ̃ra wuabemaraba ũduda ẽ kĩrãkʼabʉta. Bʉa naʉ̃ra nekʼãrẽne kʼarebabaribʉrʉ biga diakĩrãpanʉ bʉa maʉ̃ta obʉ baera. Mamina audrera kãgapanʉ kĩrãdua ẽ marẽã Jeowabara akʉnʉmʉta bʉa kʼãrẽ obʉra akʉza iyira maʉ̃ kʼarea sobiabʉta. Jeowabara kʼawuabʉ bʉa nekʼãrẽ obʉra obʉta ũdubita iyita kãgabʉta, mawũã obʉ ẽãta wuabemaraba bʉ ʉ̃rʉ ibia bedʼeamarẽã (Mat. 6:1-4).
GAD
8. ¿Kʼãrẽa Israel nejʉrarãitara zare ẽ baibasi Gad tribu ʉ̃rʉ wãira? (Génesis 49:19 akʉza akʉra rekuadrota).
8 (Akʉra Génesis 49:19). Jacobʼba jarasi Gad ʉ̃rʉ zeibasita nezrʉgamiarata. Maʉ̃ra aripe berabarisi 200 poaga berabarida tẽã, Gad tribudebemarãra drʉa diasida do Jordán kʼawa. Ãyi audura mejãcha basi ãyi nejʉrarata, maʉ̃ba zrʉgaseapanasi, mawũãsidu Gad tribudebemarãra maʉ̃ drʉaeda wãsida mama basi baera drʉa biata ãyi nedʉwʉraita (Núm. 32:1, 5). Maʉ̃nera zowaĩnĩgʉapanʉta ũdubisida adewara ãya ũdubisida Jeowa ʉ̃rʉ ĩjãpanʉta, kʼawuapanasi Jeowaba kʼarebaibasita ãyi drʉa awurura jãrĩbi ẽ baita. Adewara ãyara ãyi gorogororãra yõne zokʼa bʉesida awuru tribudebemara kʼareba ũdu diaita drʉa bia Jeowaba diaya adata (Núm. 32:16-19). Maʉ̃nera naʉ̃ra gorogororabara ãyi mebẽrãta idubʉsida, ãyi wũãwũãrata akʉza kimarata. Maʉ̃ba jipa ĩjãpanʉta ũdubisida Jeowaba kʼarebaibasita jõmaʉ̃nẽ, Jeowabara ãyaʼa nebiata diasi mawũã zowaĩnĩgʉabʉta ũdubisida baera akʉza nekʼãrẽ osida baera wuabemara bari, ãyita zarea basimina (Jos. 22:1-4).
9. Jeowa ʉ̃rʉ ĩjãpanʉbʉrʉ, ¿kʼãrẽta odai?
9 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Ewari jõmaʉ̃nẽ Jeowa ʉ̃rʉ ĩjãbʉta ũdubibarata edaʉde nekʼãrẽ bedʼea ũdubʉ kʼarea maʉ̃ oita zareabʉmina (Sal. 37:3). Idi ewade mebẽrã mejãchaʉba ũdubipanʉ maʉ̃ta nekʼãrẽ jõma opanʉne mawũã ẽ bʉrʉ nekʼãrẽ idubʉepanʉne de parãpanʉne kʼarebaita, kongregasion kʼareba nesidabʉma wãita jidabʉrʉde adewara nekʼãrẽ awuru organizasionba nesidabʉde kʼarebabʉrʉde. Ãyara maʉ̃ta jõma opanʉ ĩjãpanʉ baera Jeowaba diaita ãya nekʼãrẽ jõma nesidabʉra (Sal. 23:1).
ASER
10. ¿Kʼãrẽta aña osi Aserbara? (Génesis 49:20 akʉza akʉra rekuadrota).
10 (Akʉra Génesis 49:20). Jacobʼba jarasi Aser tribudebemabara nebia mejãcha erbaibasita, yikota mejãcha. Maʉ̃ra aripe berabarisi ãyaʼa diasidade drʉata pusa Mediterráneo oriya pʉwʉrʉ Sidónʼinʉbayeda. Aserdebema tribua diadara jipade yibiabasi ne u bia diabasi baera (Deut. 33:24). Akʉza Sidónʼne basi puertota, mainʉ ẽbẽrarã jʉ̃ẽpanʉraba ne edaseabasi akʉza maʉ̃rane ne nedoseabasi. Mamina Aser tribudebemarabara nei aña osida, ¿kʼãrẽta? Ãyara kananeorãra ãyi drʉadebara ãĩ bʉeda ẽ basi, maʉ̃ba maʉ̃ra daucha ojʉ̃drʉsida baibara, bari jaradaita ãyara audre krĩcha jʉ̃drʉsidabaibara ãya plata erbʉ ʉ̃rʉ, naʉ̃ba osi ãya Jeowade sobiade obadata wua mawũã oda ẽ marẽã (Juec. 1:31, 32). Bari jaradaita Baracba Israeldebemara widiside kʼarebadamarẽã kananeorabawara yõita Aser tribubara kʼareba ẽ basi, maʉ̃ba ãya ũduda ẽ basi Jeowaba sãwũã kʼarebasita israelitaraba yõ ganamarẽã (Juec. 5:19-21). Aser tribudebemara mejãcha perasi baibara ãya ũrĩsidade Baracba Déboraʉ̃meba kʼãwũã trãnata: Aserʼra pusa oriya jeweda besi kʼãrẽ oẽ (Juec. 5:17).
11. ¿Kʼãrẽa krĩchada ẽ baibara plata mejãcha erbaita?
11 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Ẽbẽrarã naʉ̃ drʉadebemabara krĩchapanʉ plata mejãcha erbaira akʉza nekʼãrẽ bia erbaira audre yibiata (Prov. 18:11). Mamina dayirã Jeowa ode panʉrabara Jeowa audre diakĩrãpanʉ baera maʉ̃raba krĩchabʉ kĩrãkʼa krĩchada ẽ. Wãrĩnubaira kʼawuapanʉ platara jõmaʉ̃ba nesidata mamina aukʼara jʉrʉda ẽ maʉ̃ta erbaita (Ecl. 7:12; Heb. 13:5). Adewara dayirã jõma zarea dia ẽ plata mejãcha erbaya, kʼawuapanʉ baera dayirãba maʉ̃ta obʉrʉdera Jeowade nãã sobiade obadata wiña wiñane adua wãseabʉta, awuarabʉrʉ atia eda nekʼãrẽ dayirãba jõma diaseabʉta diapanʉ Jeowaʼa, ĩjãpanʉ baera Jeowaba aranʉbai ẽjũã kĩrãwãreãnẽ nebia mejãcha diaita (Sal. 4:8).
NEFTALÍ
12. Jacobʼba Neftalí ʉ̃rʉ jaradara, ¿sãwũã aripe berabarisi kĩrãkʼa bʉ? (Génesis 49:21 akʉza akʉra rekuadro).
12 (Akʉra Génesis 49:21). Jacobʼba jarasi Neftalíʼra ibia bedʼea bʼaibasita. Naʉ̃ra aripe berabarisi kĩrãkʼabʉ Jesúsdeba, Jesúsbara biʼia jaradiabasi baera akʉza biʼia bedʼeabasi baera iyira (Juan 7:46). Adewara Jesúsbara badua jaradiabasi pʉwʉrʉ Capernaúmne, naʉ̃ra Neftalí drʉadebema basi. Maʉ̃ba Daizeze Bedʼeade jarabʉ maʉ̃ra iyi pʉwʉrʉ basita (Mat. 4:13; 9:1). Adewara Isaíasba jarasi Jesúsʼra ũna zroma kĩrãkʼa bʼaibasita pʉwʉrʉ Zabulón akʉza Neftalídebemaraita (Is. 9:1, 2). Daizeze Bedʼeade jarabʉ Jesúsʼra ũna wãrĩnuara kĩrãkʼa bʼaibasita ẽbẽrarã naʉ̃ drʉadebemara jõmaita, iya bia jaradiabʉdeba (Juan 1:9).
13. ¿Dayirãra sãwũã ibiade bedʼeaseapanʉ Jeowa sobiabita?
13 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Kʼawuapanʉ Jeowaba akʉbʉta dayirãba kʼãrẽta jarabʉta akʉza sãwũã bedʼeabʉta. ¿Dayirãra sãwũã ibiade bedʼeaseapanʉ Jeowaʼa sobiabita? Dayirãbara ewari jõmaʉ̃nẽ wãrĩnuta jaraibara (Sal. 15:1, 2). Adewara dayirãba jarabʉdeba jʉrʉibara dayi mebẽrã so zarea diaita. Ãya kʼãrẽta aña opanʉta akʉi kaude jaraibara ãya kʼãrẽ nebiata onʉmʉta akʉza maʉ̃ kʼarea biga diaibara (Efes. 4:29). Adewara krĩchaseapanʉ sãwũã ẽbẽrabawara nebʉraita maʉ̃ tẽã Jeowa ʉ̃rʉ akʉza iya nebia wei ʉ̃rʉ jaradiaita ãyaʼa.
JOSÉ
14. Jacobʼba José ʉ̃rʉ jaradara, ¿sãwũã aripe berabarisi? (Génesis 49:22, 26 akʉza akʉra rekuadro).
14 (Akʉra Génesis 49:22, 26). Joséra Raquel wũãwũã nããbema basi. Raquelʼra Jacob kima iya audre kãgabasi. Jacobʼba jarasi Joséra bakuru neta zaʉmia tõnobʉ kĩrãkʼabʉta. Maʉ̃nera yi bakurura yi zeze Jacob basi, yi tõnonʉmʉra José basi. Jacobʼra mejãcha sobiabasi yi warra José kʼarea Jeowaba naʉ̃ta jidasi baera yi mebẽrãnebema biodeba. Jacobʼba jarasi Joséara nebia audu ũme diadaibasita Rubénʼa diadaira (Gén. 48:5, 6; 1 Crón. 5:1, 2). Maʉ̃ra aripe berabarisi Josédeba tribu ũme ʉ̃tʉ zeside, Efraín tributa akʉza Manasés tributa. Adewara ãyi aba abakaʉʼa drʉa diasidade (Gén. 49:25; Jos. 14:4).
15. Iyi zʉbʉriade berabarisidera, ¿kʼãrẽta osi Josébara?
15 Jacobʼba jarasi Joséra enedrʉma yibariraba pẽwãnaibasita akʉza mejãcha jʉradaibasita, adewara enedrʉmara aribia teitea bʼaibasita adewara iyi juwara zarea bʼaibasita akʉza mesera bʼaibasita (Gén. 49:23, 24). ¿Sõbede enedrʉma yibariraba pẽwãsida Joséra? Yi mebẽrãba iyi jʉrasidade akʉza iyi bia edada ẽ baside. Adewara, ¿sõbede ũdubisi iya iyira teiteabʉta? Yi mebẽrãba iyi mawũã zʉbʉria osidamina Joséra ãyiʉ̃me kĩrʉ ẽ basi mia Jeowaʉ̃me kĩrʉ ẽ basi awuarabʉrʉ mawũã zʉbʉriade berabarisimina Jeowa ʉ̃rʉ ĩjãsi, Jeowa kʼarebata jʉrʉsi. Adewara iyara bari kĩrãdua ẽ basi yi mebẽrãba kʼãrẽ aña odara, awuarabʉrʉ kʼarebasi yi mebẽrãba nekʼãrẽ nesidabʉde (Gén. 47:11, 12). Iyi mawũã zʉbʉriade berabaridaba kʼarebasi nebiata kʼawuamarẽã, mawũã audre ẽbẽra bia ba zesi (Sal. 105:17-19). Maʉ̃ba Jeowaba jidasi Joséra nekʼãrẽ bia zroma oita.
16. Dayirãba bedʼea zroma ũdubʉrʉdera, ¿sãwũã Joséde kĩrãkʼa oseapanʉ?
16 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Dayirãba bedʼea zroma ũdubʉrʉdera iduaribida ẽ baibara naʉ̃ba Jeowadeba akʉza mebẽrãneba jĩga edemarẽã. Kĩrãbedaibara edaʉde dayirãba bedʼea zroma ũdubʉra Jeowabara waña taʉbi ẽãta kʼawuabʉ baera maʉ̃neba nebiata kʼawuaseabʉta dayirãba (Heb. 12:7, nota). ¿Kʼãrẽta kʼawuaseabʉ? Kʼawuaseabʉ nebia Daizezedebemata, bari jaraita so borekea ũdubita akʉza kĩrãdua kʼawuaita wuabemara nemitiata (Heb. 12:11). Dayirãba mawũã odara kʼawuapanʉ Jeowaba nebiata diaita kʼẽrẽpa panʉ baera Joséʼa nebia diada kĩrãkʼa.
BENJAMÍN
17. Jacobʼba Benjamín ʉ̃rʉ jaradara, ¿sãwũã aripe berabarisi? (Génesis 49:27 akʉza akʉra rekuadro).
17 (Akʉra Génesis 49:27). Jacobʼba nããra jarasi Benjamín tribudeba zebʉrʉrãra biʼia yõ kʼawuapanaibasita, ãyira usapã kĩrʉbʉ kĩrãkʼa bʼaibasita (Juec. 20:15, 16; 1 Crón. 12:2). Tẽã Jacobʼba bedʼea ũme zokʼasi, «diapeda» akʉza «kewarare». Diapedabara jarakĩrãbasi Israel pʉwʉrʉ nokʼo barakata nokʼo barasita, maʉ̃ne yi nabema nokʼora Saúl basi, iyira Benjamín tribudeba zeda basi. Adewara iyira pera ẽã yõsi pilisteoraʉ̃me (1 Sam. 9:15-17, 21). Waya bedʼea kewararebara jarakĩrãbasi Israel pʉwʉrʉ nokʼoraba zokʼabʉ jõnata, poaga bio berabarida tẽã. Maʉ̃nera nokʼo wẽrã Esterʼra yi primo Mardoqueoʉ̃meba kʼarebasida nokʼo Persiadebemaba makena ẽ marẽã Israeldebemarata, ãyisida Benjamín tribudeba zeda basi (Est. 2:5-7; 8:3; 10:3).
18. ¿Sãwũã kʼẽrẽpa panʉta ũdubiseapanʉ Benjamín tribudebemaba ũdubida kĩrãkʼa?
18 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Jacobʼba jarada kĩrãkʼa Saúlta nokʼo babisida, iyira Benjamín tribudebemabasi, maʉ̃nera ãyira mejãcha sobiasida. Mamina tẽã Jeowaba Davidʼta jidasi nokʼo bamarẽã, naʉ̃ra Judá tribudebema basi. Maʉ̃nera Benjamín tribudebemarabara mesera ĩjãna ẽ basi maʉ̃ nokʼoare bʼaira. Mamina ewari bio berabarida tẽã ĩjãsida ãya (2 Sam. 3:17-19). Maʉ̃ta poaga bio berabarida tẽã yi wuabemara tribudebemarãra Jeowaba nokʼo jidada ʉ̃rʉ panesi, nokʼo Judádebema ʉ̃rʉ. Mamina Benjamínʼnebemarabara oẽ basi maʉ̃ra. Kʼẽrẽpabʉta ũdubisida nokʼo Judádebemare (1 Rey. 11:31, 32; 12:19, 21). Naʉ̃neba dayirãba kʼawuapanʉ Jeowaba yumakẽrãra iyi pʉwʉrʉ nãã edeita jidadara bedʼeata ũrĩnaibarata, ãyiare kʼẽrẽpa panʉta ũdubidaibarata (1 Tes. 5:12).
19. Jacobʼba iyi beibodoare jaradadeba, ¿kʼãrẽta kʼawuapanʉ?
19 Jacobʼbaʼ iyi bei nãã yi wũãwũãra jaradadeba dayirãba nemejãcha kʼawuabʉda. Bari jaradaita Jacobʼba propesia jarada sãwũã aripe berabarida ũdudadeba kʼarebabʉ dayirãbida audre ĩjãita Daizeze Bedʼeaba jarabʉra wãrĩnu aripe berabarita. Adewara iya yi wũãwũãraba kʼãrẽ ũdui jaradaba kʼarebabʉ dayirãba kʼawuaita kʼãrẽta oibarata Jeowa sobiabidaita.
TRÃBI 119 Zarea ĩjãita nesidapanʉ
a Yi wũãwũãra kimare nãã panʉrãra Jacobʼbara ãya kʼãrẽta ũduibadara jara wãsi yi arare toda mamina yi wuabemara 8 panʉraʉ̃mera mawũã oẽ basi.