Novanblö
˗Tɛɛdhooʒiaanplɛ, Novanblö 1
˗A ˗nu ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗dho tɛanwɔn ma [Zoova] ꞊në˗ ˗ta.—Zan 6:45.
Zoova ˗ya kwa ˗takun ˈwɔn ꞊va ˈgü. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun kö ˗wa ˗gban kwa ˗gɔ, ˈkwa kwa zuʋ̈ˈˈ kë ˗saa. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü ˈö kwa ˗takun kö Biblö ˈˈɲan ꞊dede ˈkwa ˗dho ˗a ˗wo pö mɛn ˈbha ˗dhɛ, ˈkwa˗ dɔ. ꞊Ya ˈgo mü ˈzü, ˗yö ˗dho kwa gba ꞊faan ˈka kö ˈkwa ˗zlanwopö ˗kplawo ˈkö ˗kë ˗ʒiaanwo ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈwaa wo ˈˈtʋ ˈto kwa ˗bha. (Jér. 20:7-9) Zoova ˗yö ö ˗bha ˈˈgblüsëdhɛ ˗zɔn ˈzü kwa ꞊klaŋkësü ˈka, kö ˈkwa dɔ ˗zlanwopö ˗dhɛ ˈka. Kwa ˗bha ˗bhɔkwëë ˈö ˈˈdhoogɔ ꞊zinŋgü ˗a ˗ta, ˗wo ˗zlanwopö ˗kɔ ˈˈslö ˗nu ˗zɔn kwa ˗dhɛ, ˈö ˈwo kwa ꞊faanmën kö ˈkwa ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗zlanwopödhɛ ˈgü. ˗A ˈˈslö ˗dɛɛ ˗nu ˈwo bhë, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗kë kwa ˈgü ˈˈgbɩɩ˗ ˗a züdɔdhɛ ˈgü, ˈˈkɛɛ ˈö ˈkwa ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü, ˈwo ˗kë mɛn ˗nu ˗dhɛ ˗së. ˗Wo kwa ꞊faanmën ˈzü kwa ˗bha ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta kö ˗zlanwopö ˗kɔ ˗nu ˈö kwa ˈti ˗an kë do, ˈkwa ˗an kë ˗sü ˈgüdan. ˗A kë ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ kwa ˗gɔ, ˈˈkɛɛ ˈkwa˗ kë, Zoova ˗dho ˈdhuëë˗ ˈkpɔ kwa ˗bha. w21.08 27 § 5-6.
ˈˈMaandhoowayi, Novanblö 2
ˈKwa dɔ ˈya˗, ˈwɔn ˗së kë ˈˈtʋ̈ng ꞊në ziö sië bha, ˗a ˗wɔn ˈgü ˈˈtʋ̈ng ˈˈʋʋ ˈˈtʋ̈ng ˈö˗ ˈˈsɩ ˗zë ꞊ya kë˗ ˈka ka ˗dhɛ, ˗kaa kë.—Efɛ. 5:16.
ˈSëëdhɛ ˈö bɔmɛn Pɔdhö ˗ya bɔ Kodhɛŋtömɛn ˗nu ˗dhɛ ˗a ˈgü, ˗yö ˗dhioo ˈˈgbɩɩ˗ ˗dɔ ˗an ˗ta. ˗Dhɛ ˈö ö bo ˈsëëdhɛ bhë ˗a bɔ ˗sü ˈka, ˗yö Titö ˗bɔ ˗an ˈˈpiʋ̈. ˗Dhɛ ˈö˗ man ꞊dhɛ ˗wo wo ˗kɔ ˗ya ˗a ˗gɔ ˗së ˈka, ˗a zuʋ̈ˈˈ ꞊nii ˗yö ˗da ꞊dedewo. (2 Ko. 7:6, 7) ꞊Dhɛ Pɔdhö ˈdhö, mɛn zii ˗nu ꞊mɔɔn- ˗bha ˈwo wo ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ sü ˈwo˗ ˗kë wo ꞊dhegblü ˗nu ˈˈpiʋ̈. ˗A kë ˗kɔ do ˈnën ˗tɔ ˗nu ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta ˗sü ˈö ˈzodhö, kö ˗wo wo ꞊dhegblü ˗nu ꞊faanmën. ˗Ya kë ꞊shiöŋ kwa ꞊dhegblü ˗nu ꞊faanmën ˗sü ˈyaa ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va ˈsü. (Wlɔ. 1:12) Mɛn zii ˗nu ˗bha ˗to Pɔdhö ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ do ˈnën ˗tɔ ˈzü ˗bɔ ˗Zlan ˗Wo ˗ta ˗sü ˈwo wo ꞊dhegblü ˗nu ˗zogban ˈö ˈwo˗ ˗zɔn ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗an ˗dhɔ ˗yö ˗Zlan ˗kë. ˗Wa ˈˈslö ˗mɛɛn ˗kplawo kö ˈwo ˗an ˗gbe ˈgü ˈˈgan. Mɛn zii ˗nu ꞊waa˗ pö ˈwo ˗dhioo dɔ, ˗wa ˗gban ˗Zlan ˗Wo ˗ta. ˗Wo ˗yö ˈˈshia˗ ˈwo gagade pö wo ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ, ˈˈkɛɛ ˗wa ˗kë ˈˈlëëlë, ˈö sü ꞊dhɛ pë ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ ˈyö ˗tɔ kö ˗wo wo ˗bha ˗dhioo ˗nu ˗ya ꞊bhlëë ˈgü.—Ga. 6:1. w22.03 28-29 § 11-12.
ˈˈMaandhooyi, Novanblö 3
Yi ˗dhü ˈö pë ꞊bhlëëbhlëësü [...] ˈö ˗ya ˗sü ˈka˗ ˈgü bha ˗yö ˈˈwlaasü ˈka ꞊dhɛ ˈˈsɛgbɔ ˈdhö, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗wa ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ ˈgügbɩɩdhɛ ˗ziisü ˈö yi ˈgü bha [˗Zlan] ꞊në˗ ˗bha ˈdhö ˗mü, yi ˗dɩ ˗bha ˈyaa ˗mü.—2 Ko. 4:7.
꞊Dɛɛ, Zoova ˗yö «ˈgügbɩɩdhɛ ˗ziisü» ˗nu ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗dhɛ kö ˗wo ˈto ˗klu ˗sü ˈka ö ˗dhɔkësü ˗bha. Kwa ˗zogbanpë do ˈbha ˈö ˗dhö ˈyö ˗tɔ bhɛɛsü. Efɛzö 6:18 ˈgü, bɔmɛn Pɔdhö ˗yö kwa ꞊faanmën kö ˈkwa bhɛɛˈˈ ˗Zlan ˗dhɛ «ˈwɔn ˈˈpɛpɛ» ˈgü. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˗Zlan ˗dho kwa ˗bha bhɛɛwo ˗daa kë, ˈö ꞊faan nu kwa ˗dhɛ. ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗lö kwa ˗kɔ ˗zü, ˈö ˈpë ˈkwa dho ˗a pö bhɛɛwo ˈgü, ˈkwaa˗ dɔ. ˈˈKɛɛ Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ ˈkwa bhɛɛˈˈ ö ˗dhɛ, ˈkö ˗kë ˗ʒiaanwo ꞊dhɛ ˈpë kwa zuʋ̈ˈˈ ˈgü, ˗a ˗yö ˈˈkpɛɛn ˗sü ˗yö kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. (Wlɔ. 8:26, 27) ˗Yö ˗bɔ Biblö ˗ta ˈpö ˈö kwa ꞊faanmën. Pɔdhö ˗yö Biblö ˗wo ˗pö, ˈö ꞊faan waa ˗zogbandhe ꞊slɔɔ. Kwa ˗de ˈpö, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ kë ˈˈdhʋ̈. (Wlɔ. 15:4) ˈKwa Biblö ˗wo pö, ˈkwa kwa ˗zota ˗a ˈgü, Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun, kö ˗kɔ ˈö ˗gban ˗a ˈka kwa ˗bha ˈkwa˗ dɔ.—Ebl. 4:12. w21.05 22 § 8-10.
ˈˈSɩyi, Novanblö 4
[˗Zlan] yöö ꞊dede [ˈnën] yë bha˗ kë ˗faan waa˗ kë zuëga ˗da ka ˈˈgblʋ̈ʋ̈˗.—Fdh. 2:13.
Kwa ˗bha yö ˈö ˗kë mɛn ˗nu ꞊klaŋkësü ˈka bhë, kwa˗ ˗sü kwa ꞊sɔbhɛɛ ˈka. ˈˈKɛɛ pë ˈbha ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo˗ kë ˗sü ˗kë kwa ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗. ˈWɔn ˈbha ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa kun ˗zlanwo ˗pö kwa ꞊faan ˈka ˗sü ˗bha. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ Zoova ˗dhɔkëmɛn ˈbha ˗nu ˗wa kë zii, ɛɛnˈˈ ˈwaa wo ˈflëëgü. Ka ˈwɔn suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü ˗ee? ꞊Ya kë ꞊dhɛ ka˗ ˈgü, ka ˗zo ˈya ˗dho bhɔ ꞊dhɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa mɛn ˗nu ꞊klaŋ ˗kë ˗së ˈka telefɔnö ɛɛnˈˈ parɛ ˈˈwɛɛ ˈbha ˈˈdhiʋ̈. Ka ˗de ˈpö ka ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈka ˗ya ka ˗gɔ ˈkɔɔ ka ˈflëëgü, ˈö ˈka mɛn ˗nu ꞊klaŋ ˗kë Biblö ˈka. ˗A ˈwɔn ˗së ˈbha ˗yö mü ˈzü. Mɛn ˈbha ˗nu ˗wa ˈˈpiʋ̈ ˈwo Biblö draanˈˈ, ˈˈkɛɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗wa ˗ya kö ˈwo ˗zlanwopö ˗a ˈka, ˈwaa ˗an yö. ˗A ˈbha ˗ya kë kö dhiapiʋ̈ ˗kpo tii ˈgü ɛɛnˈˈ gbeŋ ˈnën ˈˈtʋ̈ŋ ˈdhö ˗an ˗gɔ. Ka ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈka ˗an ꞊klaŋ kë Biblö ˈka ˈˈlɛlɛ ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˈgü ˗ee? Yesu ˗yö Nikodɛmö ꞊klaŋ ˗kë gbeŋ, ˈˈlɛlɛ ˈö˗ ˗dhɔ ˗yö Nikodɛmö ˗kë ˗a ˈka.—Zan 3:1, 2. w21.07 5 § 10-11.
˗Tɛɛdhoowayi, Novanblö 5
ˈˈSɛgɔ ˈö yö, ˗a ˈgümɛn ˗nu ˗wo n ˗dhɔkë wo ˈˈdhiwo ˈka, ˈwo n ꞊bhlëë ˗ya wo ˈnɛnŋ˗ ˈˈdhiʋ̈, ˈˈkɛɛ kö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˗zë ˗yö n ˈka ꞊gblɛɛn.—Is. 29:13.
ˈDhɛ Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˈwaa kun ˈsunŋ˗ ˈmën ˗ni ˈgü, ˗a ˈwɔn ˗yö Zan mɛnbɔyibhaamɛn ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗kun. Yesu ˗ya ˈgü ˗pʋ ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈö ꞊kun ˈˈsɛ ˗ta, ˗a ˗dhɛ ˈyaa˗ ˗bha kö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗wo ˈsunŋ˗ ˈmën. (Mat. 9:14-17) ˗A ˗wɔn ˈgü, Fadhiziɛn ˗nu waa mɛn ˈbha ˗nu ˗wa ˗pö ꞊dhɛ Yesu ˈyaa wo ˗bha wɔkɔ ˗nu ꞊bhlëë ˗ya. ˗Dhɛ ˈö mɛn ˈbha ˗dhɛ bo ꞊glooyi ˈka, ˗yö ˗shiö ˗an ˗dhɛ ꞊dedewo. (Mak. 3:1-6; Zan 9:16) ˗Wa ˗pö wo ˗de ˗dhɛ wo ꞊glooyi ꞊bhlëë ˗ya, ˈˈkɛɛ kö wo do bhë ˗wo ˈˈdhoo dɔ ˗ni ˈgü ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ ˈgü. ˈDhɛ Yesu ˗ya pö ˗an ˗dhɛ, ˗yö ˗shiö ˗an ˗dhɛ. (Mat. 21:12, 13, 15) ˗Dhɛ ˈö Yesu ˗yö ˗zlanwopö ˗bhɔkwëëkëgükɔ ˈgü Nazadhɛtö, ˈö bɔ ˈwɔnzuan ˗nu ˗ta ˈö˗ ˗zɔn ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ wo ˗de ˗dhidhɛwɔn ˈnën ˈwo˗ ˗kë, ˗zoyödhe ˈyaa ˗an ˗gɔ bhë, ˗yö ˗shiö ˗an ˗dhɛ ꞊dedewo. (Dhu. 4:16, 25-30) Mɛn ꞊vadhɛ ˈti ˈdhaŋ˗ bho Yesu ˈˈdhiʋ̈, ˈyö sü ꞊dhɛ pë ˈwo kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˗ya kë, yö ˈti˗ kë.—Mat. 11:16-19. w21.05 5-6 § 13-14.
˗Tɛɛdhooyi, Novanblö 6
ˈWɔn ˈö [Sɔtraan] ˗zʋ ˈˈpiʋ̈ kwa ˗bha bha kwa˗ ˗dɔ ˈkpakpadhö.—2 Ko. 2:11.
Pë ˗nu ˈö Zoova bɔ ˗an ˗ta ˈö˗ ˗zɔn kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗desüva waa zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ pë ˗bha ˗sü ˈwaa ˗së, ˗a do ˈnën ˗tɔ mɛn ˈbha ˗nu ˗bha ˗kwɛzlan. Kwa zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ pë ˗bha ˗sü ˗wɔn blɛɛˈˈ ˗ni ˈgü, kwa ˗zo ˗yö ˗bö Sɔtraan Dügɔmɛn ꞊nën˗ ˈka. ˗A ˈbha ꞊ya kë kö ꞊bhlëëwɔn ˗sɛŋbɔ ˗nu ˗kun ˗a ˗gɔ ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗yö ˗kun Zoova ˗bha ˈˈkiö do ˈka. ˈˈKɛɛ ꞊bhlëëwɔn ˗nu bhë ˈwaa kun ˗a ˗zokun ˗ni ˈgü ˈzü. ˗Yö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗wo ö ˗dhɔkë, ˈˈkɛɛ ˈkö Zoova dosɛnŋ ꞊nën ˈö˗ ˗dhɛ ˈdhö˗ ˗bha kö ˗wa ˗dhɔkë. ˈˈTʋ̈ŋ ˗blɛɛsü ˈö˗ ˗zɔn ˗a ˈka ˈˈdhʋ̈ ˈyö ˈtɔ˗ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈwɔn ꞊blɛɛ ˗a ˈka Ɛvö ˗dhɛ. Zoova ˗yö ˗bhöpë ꞊va ˈö ˗an dinŋ kun ˗së, ˈö ˈwo kun «ˈˈdhü ˈˈpɛpɛ ˈö ˈˈdhü ˗bhlaa» ˈgü ˗an bhɛ ˗nu ˈka, ˗an ˗nu Ɛvö waa ö ꞊gɔɔn ˗an ˗dhɛ ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗an ˗dhɔ ˗ya ˗kë. ˈˈDhü dosɛnŋ ˈnën ˈö˗ pö ˈwa ˈdho ˗a bhɛ ˗bhö. (ˈWun. 2:16) ˈˈKɛɛ Sɔtraan ˗yö ˈˈkpënŋ˗ ˗kë Ɛvö ˗gɔ, ˈö Ɛvö ˗yö ö ˗zota ꞊dhɛ ˈˈdhü bhɛ ˈö ˗Zlan ˈö˗ pö ˈwa ˈdho˗ ˗bhö bhë, ˗a dua ˗mü kö ˗ya ˗bhö. ˗Bhöpë ˈö kun ˗an ˗gɔ ˈyaa kun ˗a ˗zokun ˗ni ˈgü ˈzü. ˗Yö ˗kun ˗a ˈˈwɛɛ ˈbha ˈˈpiʋ̈. ˈWɔn ˈö ˗kë ꞊taabha kwa˗ ˗dɔ. Ɛvö ˗yö ˗pö ˈwɔn yaa ˈgü, ˈö ga.—ˈWun. 3:6, 19. w21.06 14 § 2-3; 17 § 9.
˗Tɛɛdhooʒiaando, Novanblö 7
˗Ka pa, [...] ˈka ˈkpongtaadhɛ bho, ˈka ˗a ˗yuökë.—ˈWun. 1:28.
Adan waa Ɛvö ˗an dua ˗mü ˗wo ˈnën ˗nu ˈkpɔ, kö ˗wo wo ˗zokë ˈˈsɛtadhɛ ˈˈpiʋ̈. ˗Ya kë ꞊dhɛ ˗wo ˈwɔnman Zoova ˗ta ˗be, waa wo suugünën ˗nu ˗wo ˗dho ˈto ˗Zlan ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈka ˗toëpö ˈka. ˗Duɛɛ ꞊bhlëësü ˗kun Adan waa Ɛvö ˗an ˗gɔ Zoova ˗bha ˈkɔdhi ˈgü. Psaume 8:5 waa˗ ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗wɔn ˈgü, Davi ˗yö Zoova ˗bha mɛnbhɩɩdhe ˗da ˗sü ˗wɔn ˗blɛɛ ˈö˗ pö: «Ü˗ ˗kë ˗bhaasü ü ˗bha ˈˈkië ˗nu ˗bha, ˈyö ˈü ˈtɔbhɔdhe waa ˗sëdhɛ ˈfaan˗ ˗ya ˗a ˗gɔ ˗bha.» ˗Yö gagade ˈka ꞊dhɛ ꞊kpɔɔdhɛ, ˈwɔndɔdhe waa ˗kɔmɔnwɔnbhasü ˈö ˈˈkië ˗nu ˗gɔ bhë Zoova ˈti˗ nu mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗dhɛ. (Ps. 103:20) Mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗wo «˗bhaasü» ˈˈkië ˈˈpiigbɩɩsü ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗bha. ˗Wëëwɔn ˈö mü ˈyö ˗tɔ Adan waa Ɛvö ˗an ˗duɛɛ ˈö kun Zoova ˗bha ˈkɔdhi ˈgü bhë, ˗yö ˗dha ˗an ˗gɔ. ˗An suugünën ˗nu ˗wo ˈwɔn yaa ꞊dede ˗slɔɔ ˗a ˈgü. ˈˈKɛɛ Zoova ˗zopiʋ̈wɔn ˈyii ˈgo ˈˈgblʋʋ. ˗Ya ˈˈpiʋ̈ kö mɛn ˗nu ˈwo dho ˈwɔn man ö ˗ta ˗wo kë ö ˗bha ˈnën ˗nu ˈka ˗toëpö ˈka. w21.08 2-3 § 2-4.
˗Tɛɛdhooʒiaanplɛ, Novanblö 8
«ˈˈSɔdha ˗nu ɛɛnˈˈ mɛnbhɩɩdhe ˗nu ꞊faan ˈgü ˗wɔn ˈyaa ˗mü, a ˗dho bɔ n ˗bha ˗zuu ˗ta ˈa ˗an ˗kë,» ˈpë Zoova ˗ya pö ˈyö bhë.—Zach. 4:6.
꞊Dɛɛ, mɛn ˗nu ˗wo ˗gban ˗ni ˈgü Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ꞊vadhɛ ˗gɔ. ˗A mɛn ˈbha ˗nu ˗bha ˈˈsɛ ˈgü, ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˗wa kwa ˗bha yö ꞊kɛɛ˗ ˈˈkan. ˗Wa kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈkun ‹˗wa ˈdho ˗an ˈka ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu waa ˗gblüdë ˗nu ˗kuu ˈˈdhiʋ̈› kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗wo ˈˈsɛɛdhɛ kë ˗an ˗dhɛ. (Mat. 10:17, 18). Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˈbha ˗nu ˈwo ˈdhö ˈpö ˗an ˗bha ˈˈsɛ ˈgü, ˗potaadhe ˗yö ˗an ˗gɔ kö ˗wo ˗Zlan ˗dhɔkë. ˈˈKɛɛ ˗an ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈö ˈwaa Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈka, ˗wa ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo kö ˈwo ˗an ˈˈkan ˗Zlan ˗dhɔkësü ˗bha. (Mat. 10:32-36) ˗A ꞊vadhɛ ˗ya kë ꞊shiöŋ, mɛn ˗nu ˈwo ˗gban ˗ni ˈgü kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗gɔ ˈˈdhʋ̈ ꞊waa˗ ˗yö ꞊dhɛ ˈwa pë ˈˈpɛpɛ kë ˈˈkɛɛ ˗an ˈgü ˈyaa ga, ˗wo wo ˗kwaa ˗gban ˗an ˗gɔ ˗sü ˗zü. ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka ˗ʒianwo mɛn ˗nu ˈwo kun ˗gban kwa ˗gɔ ˗mɛn ˗nu ˈka ˗wo ˗kë Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˈka, ˈö ˈwo˗ ˗dhɔkë wo ꞊faan ˈka. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗wa ˗gban kwa ˗gɔ, kwa ˈgü ˈya ˈdho ga, kwa ˈgü ˗yö kë ˈˈgbɩɩ˗. Zoova waa ö ˗bha ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗wo kwa ˈˈpiʋ̈, ˈkwa ˗dho ˈˈsuʋ̈ pë ˈbha ˗gɔ. w22.03 16 § 8.
ˈˈMaandhoowayi, Novanblö 9
Mɛn ˗nu ˈö Zoova ˗dhɔ ˗yö ka ˗kë, ˈwɔn yaa ˗san ˗yö ka kë.—Ps. 97:10.
Biblö ˗ya ˗pö «ˈˈɲanʒiöö, ˈnɛɛnga ˈö ꞊sua ˗kë waa ˗kɔdhɛ ˗nu ˈö ˈwo ˈmɛn pö ˈyaa ˗an ˗bha ˗an zë,» ˗an ˗san ˗yö Zoova ˗kë. (Prov. 6:16, 17) ˗Ya ˈgo mü ˈzü «mɛn ˈˈvaanvan ˗nu waa ˈˈkpënŋkëmɛngɔmɛn ˗nu ˗san ˗ya ˗kë.» (Ps. 5:6) ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˈˈtakɔ yaa ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗san ˗yö Zoova ˗kë, ˗yö mɛn ˗nu ˈwo kun ˗an kë ˗ni ˈgü Noe ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü ˈö ˈˈsɛtadhɛ ˗yö pa ˈˈvaanvandhɛ ˈka bhë, ˗an ˈgüshiʋ̈ ˈpapadhö. (ˈWun. 6:13) Zoova ˗bɔ ˈzü ö ˗wodhiʋ̈lomɛn Malaki ˗ta ˈö˗ pö gɔɔn˗ ˗nu ˈwo ˈˈslö ˗nu kë ˗ni ˈgü kö ˗an ˗bha dhebɔ ˈö yö ˈti pë gbɛ˗ kë ˗wa bho ˈˈblü bhë, ˗an ˗san ˗yö ö ˗kë. ˗Zlan ˈyaa ˈˈwɩ ˗an ˗bha ö ˗dhɔkësü ˗bha, ˈgo mü ˈzü ˗yö ˗dho za dɔ ˗an ˗bha ˗an ˈˈtakɔ ˗wɔn ˈgü. (Mal. 2:13-16; Ebl. 13:4) Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ‹ˈwɔn yaa kë ˗sü ˗yënng ˗yö kwa kë.› (Wlɔ. 12:9) ꞊Waa˗ pö pë ˈbha ‹˗ɲënŋ› ˗bha mɛn kë ˗sü, kö pë ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗dhɔ ˈyaa˗ ˗mɛn kë, ˗ya ˗kpan ˗a ˗bha ˗a ˗san ˈnën yö ˗a ˈgü. Pë ˗nu ˈö Zoova ˗ya pö ˗wo ˈya˗, ˗an kë ˗sü ˗ɲënŋ dua ˗mü kö ˗yö kwa kë ˈpö ꞊dhɛ ˗kɔ bhë ˗a ˈdhö. w22.03 4-5 § 11-12.
ˈˈMaandhooyi, Novanblö 10
Mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo wo ˈˈɲan ˈto ˗ni ˈgü ˗a ˗gɔ, ˗an ˗bha ˗yö ˗së.—Is. 30:18.
˗A ˈˈtʋ̈ŋ ˈyaa ꞊gblɛɛn ˈzüdho kö kwa Dë ˈö dhaŋ˗ ˈgü ˗yö bɔ ö ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗ta ˗yö ˈdhuëë˗ ˈkpɔ kwa ˗bha. Mɛn ˗nu ˈwo wo ˈˈɲan ˈto ˗ni ˈgü Zoova ˗gɔ, ˗wo ˗dho ˈdhuëë˗ ꞊va ꞊slɔɔ ꞊dɛɛ waa ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü. ˗Zlan ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗wa ˗da ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü, zuʋ̈ˈˈ ˈˈklʋʋbhɔdhe gbɛ˗ ˈyii ˗dho kë ˗an ˗bha ˈzüdho. ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈwo ꞊dɛɛ ˗wo ˗dho ɲën, ˈö ˈwɔn yaa ˗kë wo ˈko ˗nu ˈka ˗sü waa pë ˈˈdhiʋ̈˗ ˗nu ˗wo ɲën. (˗Dhɛ. 21:4) Pë ˗nu ˈö kwa ˗bhawɔn ˈdhö ˗an ˗bha ˗wo ˗dho kë kwa ˗gɔ ꞊va, kwa ˈti ˗dho ˗ya pë ˈbha ˗wɔn ꞊zɔnŋ ˗ta. (Ps. 72:16; Is. 54:13) ˗Yö ˗dho kë ˈdhuëë˗ ꞊va ꞊dede ˈka. ˈˈSanni ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˗yö ˗wo, Zoova ˗yö kwa ˗kian ˗ni ˈgü kö ˈkwa ˗tosɛta kë ö ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗kɔ ꞊löö. ˗Yö kwa ˗takun ˗ni ˈgü kö ˈkwa ˈˈkan ˈˈtakɔ yaa ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗bha, kö ˈˈklʋʋsë ˗nu ˗wo kë kwa ˗gɔ. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, kwa ˈgü ˗ya ˗dho ga, ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˗së ˗yö ˗ya ˗sü ˈka kwa ˗gɔ. ˗Kwa kwa ˈˈɲan ˈto Zoova ˗kɔ ˗bha zuʋ̈saadhɛ ˈka, kö yöö ꞊dede ˗yö ö ˗bha yökë. w21.08 13 § 17-19.
ˈˈSɩyi, Novanblö 11
Ka ˗zʋ ˈya ˈdho bhɔ ka ˈko ˗ta ˗kun ˈwɔn ˗nu ˈgü ˗sü waa˗ ˈwɔn ˗së kë ˗sü ˈka. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˈˈsaa˗ suu ˈdhɛ ˈö bha ꞊në˗ ˈˈdhia ˗yö ma [˗Zlan] ˈgü.—Ebl. 13:16.
ˈDhɛ bɔmɛn Pɔdhö ˗yö ˈsëëdhɛ ˈö bhë ˗a bɔ, ˗a ˗dhɛ ˈti ꞊gwëë ˈyö kletiɛn ˗nu ˈwo kun Zude ˈwo wo ˗bha ˈkɔ ˗nu, wo ˗bha ˈˈdhoo ˗nu, wo ꞊dhegblü ˗nu ˈö ˈwaa kletiɛn ˈka ˗an to ˈwo ꞊duëë, ˈwo dho ‹˗tɔn ˗gbeng ˈgü ˗zian ˈka.› (Mat. 24:16) ˗A ˈˈtʋ̈ŋ bhë˗ ˈka, ˗an ˗bhawɔn ˗kun wo ˈko ˗nu ˗bha ˗takundhe ˗bha ꞊dedewo. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈdhɛ Pɔdhö ˗yö ˗dhioo ˈö bhë ˗a dɔ ˗wo ˗to mü ˈwo˗ ˗ya ꞊bhlëë ˈgü, kö ˈyaa za ˈgü ꞊dhɛ pë ˗nu ˈwo kun ˗an ˗gɔ ˗an ˗gblü wo ˈko ˗nu ˈka ˗sü, ɛɛnˈˈ ˗an ˗bha ˗tosɛta kë ˗kɔ ˗bɛ ˈwɔn ˈwo˗ ˈgü ˗a ˗bha ˗sü ˈti kë ˗an ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. Pë ˗nu ˈö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bhawɔn ˈdhö ˗an ˗bha wo ˈti ˗dho ˗a pö kwa ˗dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗kwa kë mɛn ˈö ꞊ɲɔɔn ˗a ˗bha ˗dhɛ ˈdhö ˗së ˗a ˈka. ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ kwa ꞊dhegblü ˈbha ˗nu ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë, ka ˗an ˗dɔ. ˈWaa˗ ˗zɔn toŋtoŋdhö ꞊dhɛ kwa wo ꞊sëë bho ˗ni ˈgü. Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ kwa ˗bhawɔn ˗ya yö pë ˈbha ˗bha kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗zoyö ˗an ˗dhɛ, ˈö ˈkwa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈpö ˈkwa˗ kë ꞊dhɛ ˗an ˈdhö. w22.02 23-24 § 13-15.
˗Tɛɛdhoowayi, Novanblö 12
˗Kë do ˗sü ˈö [˗Zlan] ˗bha ˈNii˗ ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗ya ˗da ka ꞊zinng ˈgü bha, [˗ka] ka ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö yö ꞊në ˈya ˈdho ˈˈkan tongtongdhö.—Efɛ. 4:3.
˗Kwɛ ˗nu ˈwo ˗ʒiö yö ˗an ˈgü, ˈwɔn ˗nu ˗wo ˗go ˈˈgblʋʋ ˗zlanwokɔdhi ꞊vadhɛ ˈgü. Kö ˗wa pö kwa ˗dhɛ ˈkwa ˈdho ˗zlanwokɔdhi ˈˈwɛɛ ˈgü, kwa ˈˈtɔŋdë ˗nu waa kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˈto ˗sü kö ˈkwa ˈdho ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗. ˗Zlan ˈnën bɔ dhaŋ˗ ˈgü ˈö˗ pö mɛn zii ˗nu ˗dhɛ ‹mɛn ˈdhɛ ꞊nɛn ˗kaa bɔ ˗zlanwokɔdhi ˈö ꞊nɛn ˗a ˈgü ˗ee?› ˗Abin. ˈKwa kwa ˗zota ˈˈdhʋ̈, ˈwɔn ˗man ˗an ˗ta ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. ˈˈKɛɛ Zoova ˗yö ˈdhaŋ˗ ˗bho mɛn zii ˗nu ˈˈdhiʋ̈, kwa ˗de ˈpö kwa dua ˗mu ˈkwa ˈdhaŋ˗ bho ˗an ˈˈdhiʋ̈. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗dhɛ ˈö ˈkwa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈyaa ˈnën mɛn zii -nu ˗wo ˗da ˗a ˗ʒian ˗ta, ˈmën ˗kë ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü ˈkwa ˈwɔn man ˗an ˗ta? ˈYö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö ˗Zlan ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗kɔ ˗to ˈwɔn do ˗bha. Mɛn ˈˈpɛpɛ ˗wa wo ˗de kë ˈˈtɩtɩ ˗wa pë ˈö mɛn zii ˗nu ˗wa pö ˗a ˗ya ꞊bhlëë ˈgü, ˗an ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗gɛn ˗dho ˈˈdhiʋ̈. (Ebl. 13:17) ˗Ya ˈgo mü ˈzü, mɛn ˗nu ˈö Zoova ˈdhaŋ˗ bho ˗an ˈˈdhiʋ̈ ˈö ˗an ˗ya kö ˗wo wo ˗zokë kwa ˈˈpiʋ̈ bhë ˈkwa ˈwɔn man ˗an ˗ta, kö kwa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ kwa ˈdhaŋ˗ ˗bho Zoova yö ꞊dede ˗a ˈˈdhiʋ̈.—Këw. 20:28. w22.02 4-5 § 9-10.
˗Tɛɛdhooyi, Novanblö 13
I ˈgü ˈya ˈdho ga [˗Zlan] ˗wʋ ˈsëëdhɛ ˗wʋ ˗pö ˗a ˗bha mɛ ˗nu ˗dhɛ ˗sü ˈka. ˗Bhö ˗a ˗nu ˗zʋ ˗gban ˗a ˈka, kö ˈi˗ ˗nu ꞊klang kë.—1 Tim. 4:13.
˗Ya kë ꞊dhɛ ü gɔɔn˗ ˈö ˗ya bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗a ˈka, ü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü˗ ˈˈslö ꞊mɛɛn kö ü ˗gɛn ˗yö ˈdho ˈˈdhiʋ̈ ˈˈdhɛɛtadhiaŋ˗ zë ˗sü waa mɛn ꞊klaŋkësü ˈgü. ˈYö ˗tɔ ˈbha ü ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈbha kë pëwopömɛn waa ˈˈdhɛɛtadhiaŋzëmɛn ˗tiaandhö ˈka, ˗yö ˗dho mɛn ˗nu ˈwo wo ˈˈtʋ to ü ˗bha ˗an ˗takun. (1 Tim. 4:15) ˈWɔn ˗gɔ ˈˈpɛpɛ ˈwo ˈsëëdhɛ ˗be ˈnën ˗Bhö kë pëwopömɛn waa mɛn ꞊klaŋkëmɛn ˗së ˈka ˈgü bhë, ˗an draanˈˈ kö ˈü ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü. ˗Bhö ˈˈtʋ̈ŋ ˈnën ˈbha ˈsü ˈü˗ ˈwɔn ˗gɔ do draanˈˈ, ˈü˗ ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗së ˈka ˈˈkwɛnŋdhö, kö ˗wa yö nu ü ˗dhɛ, ˈü ˈto ˗a ˗dhioo ˗nu ˈˈpiʋ̈. (1 Tim. 5:17) ˗Bhö ꞊ɲɔɔn ˗dhioodɔmɛntamɛn ꞊plɛ ˗naan ˈö ka ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgü, ɛɛnˈˈ mɛn zii ˈbha ˈö mɛn ꞊klaŋkëmɛn ˗tiaandhö ˈka ˗a ˗bha, kö ˗yö ˗gleŋ ˗da ü ˗bha. ˈBha ˗dho ˗a pö ˈü ˈto ˈˈdhɛɛtadhiaŋ˗ zë ˗kɔ ˗nu ˈˈpiʋ̈ dosɛnŋ, ˗bhö ˈˈtʋtomɛn ˗nu ˗takun kö ˗an ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗yö ˗gban, kö ˈü ˗an ˗blü ˈwɔn ˗nu kë ˗sü ˗bha. ˈBha˗ kë ˈˈdhʋ̈, ü ˗bha zuʋ̈gblüdhi ˗dho ˗dadhiʋ̈, ˈö ˗an ˗bha ˗yö ˗dadhiʋ̈ ˈpö. w21.08 24 § 17.
˗Tɛɛdhooʒiaando, Novanblö 14
[˗]Ka ka ˗gɔ ˈdho ˈˈsia˗ ka ˈko ˗dhɛ, kö ˈka mɛ ˈˈwɛɛ ˗nu fië˗ bho ka ˗dɩ ˗bha!—Fdh. 2:3.
ˈKwa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu fië˗ bho kwa ˗de ˗bha, ˗wa dɔ pë ˈbha këdhɛ ˈka ˗wa ʒiö˗ ˈka kwa ˗ta, kwa ˈti ˗dho ꞊druɛɛ kë ˗an ˗bha. Kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗dho dhi ˗an ˗bha ˈka ꞊ʒiaan. ˗Ya kë ˈˈdhʋ̈ kwa ˗dho dhi kwa ˈko ˗nu ˗dhɛ, ˈö kwa ˗kɔ ˗yö ˗kë ˈwɔn do ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgü. ˈKwa˗ pö ˈkwa ˈˈkan ꞊druɛɛ ˗bha, kwa dua ˗mü ˈkwa kwa ˗de kë ˈˈtɩtɩ. ˗A ˗pö ˗kɔ ˈˈwɛɛ ˈgü ˗sü ˈka, kwa dua ˗mü ˈkwa kwa ˗de ˗naan dɔ. Mɛn ˈö ö ˗de ˗naan dɔ, ˈyaa˗ ˈˈslö mɛɛnˈˈ kö ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ö pë ꞊va ˗dɔ mɛn ˗nu ˈwo to ˗an ˗bha. ˗A ˈˈslö ˈnën˗ ꞊mɛɛn ꞊ʒiaan kö ˈö ˗gleŋ ˈsü mɛn ˗nu ˈwo pë ꞊vadhɛ dɔ ˈwo ˗ʒiö ˗a ˈka˗ ˗ta, ˗an ˗bha. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ꞊ya kë ꞊dhɛ kwa ꞊dhegblü ˈbha ˗yö ˈˈdhɛɛtadhiaŋzëmɛn ˗së ˈka, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ꞊ɲɔɔn ˗a ˗bha, kö ˗kɔ ˈö ö ˗de ꞊baa˗ ˈka ˗ya ˗zɔn kwa ˗dhɛ. Kwa ꞊dhegblü dhebɔ ˈbha ˗ya dɔ pëkpadhɛ ˈka ˗së ˈka, ˗kwaa dhɛɛˈˈ ˈkpɔ, kö ˗ya ˈˈslö ˈbha ˗nu ˗zɔn kwa ˗dhɛ. w21.07 16 § 8-9.
˗Tɛɛdhooʒiaanplɛ, Novanblö 15
[Zoova] ˈyaa ꞊flüüwɔn kë toŋtoŋdhö.—Deut. 32:4.
Nombres ˈsëëdhɛ ˗be ˈgü, ˗yö pö ˗sü ˈka mü ꞊dhɛ Izraɛdhömi do ˈö dho ˈˈwo ˈˈyɛ ꞊glooyi ˈka, ˗wa ˗zë. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˗kwɛ ꞊va ˗yö ˗ʒiö, kwa˗ ˗yö Samuel ˗bha ˈsëëdhɛ ˗be ꞊plɛ ˗bha ˗naan ˈgü ꞊dhɛ Davi ˈö ˗da mɛn ˗nu ˗bha dhe ˈˈpiʋ̈, ˈö˗ ˗kë ˈzü ˈwo˗ ꞊gɔɔn zë bhë, Zoova ˗ya ˗bhawɔn ˗to. (Nomb. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13) Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ kpɔ, ˈö ˈkwa˗ pö: «ˈMën ˗kë ˈö Zoova ˗yö Davi ˈö mɛn zë, ˈö ˗da mɛn ˗nu ˗bha dhe ˈˈpiʋ̈ ˗a ˗bhawɔn to, ˈˈkɛɛ ˈö˗ pö ˗wo gɔndënën ˈö ˈˈwo ˗yɛ ꞊glooyi ˈka bhë ˗a zë, ˈsa kö ˈwɔn ˈö˗ ˗kë bhë ˈyaa ˈya˗ ˈgbɛ ꞊dhɛ Davi ˗bha ˈdhö?» Biblö ˗ya ˗kwɛzlan ˈbha ˗nu bho, ˈyaa ˈwɔn ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈˈpɛpɛ ˈwo ˗kë ˗a ꞊wlöö ˗an pö kwa ˗dhɛ. ˗A ˈwɔnzuan ꞊nɛn: Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ ˈdhɛ Davi ˗yö ˈwɔn yaa ˗kë, ˗yö ˗go ꞊dedewo ö ˗bha ꞊sɔnŋ yaa ˈgü. (Ps. 51:2-4) ˈˈKɛɛ gɔndënën ˈö ˈtɔŋ˗ ˈö ˗gban ꞊glooyi ˗bha ˗a ˗lögü bhë, ˗yö ˗kun mɛn suu ˗mɛɛn ˈka? ˗Yö ˗wɩ ˗a ˗bha ꞊dhɛ ˈya ˈwɔn yaa kë, ˈö ˗bhawɔntodhe ˗dhɛ ˗ee? ˗Ya Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈbha ˗nu ˗lögü ˗be zii ˈka ˗ee? ꞊Waa˗ ꞊kpɔɔ ˗be, ˈyö gɔɔgbɩɩdhɛ ˗kë ˗ee? Biblö ˈti˗ ˈdhɛ bhë ˗a blɛɛˈˈ. ˈˈKɛɛ ˗yö ga ˗sü ˈka kwa ˈgü ꞊dhɛ kwa ˗bha ˗Zlan «˗yö kpɛnŋdhö ˈwɔn ꞊gban ˈgü.»—Ps. 145:17. w22.02 2-3 § 3-4.
ˈˈMaandhoowayi, Novanblö 16
꞊Kpɔɔdhɛ ˗yö mɛn ˗nu ˈwo wo ˗de ˗naan dɔ ˗an ˗gɔ.—Prov. 11:2.
Mɛn ˈö ö ˗de ˗naan dɔ, pë ˈö ˗lö ˗a ꞊faan ˗zü ˈyaa ˈˈgbɩɩdhɛ wɔ ö ˗de ˗ta kö ˗ya kë. ꞊Yaa˗ kë ˈˈdhʋ̈ zuʋ̈gblüdhi ˗yö ˗kë ˗a ˗gɔ, ˈö yökë ö ꞊faan ˈka. Mɛn ˈö ö ˗de ˗naan dɔ, ˗yö ꞊dhɛ mɛn ˈö goo ˈkun ˗ni ˈgü gɔ ˈka ˗a ˈdhö. ˗A dua ˗mü kö ˗yö ö ˗bha gɔ ˗bialö ˗kɔ ˈˈkan ˈˈpiʋ̈, kö ˗yö ꞊kun ˗mɔn goo ˈkun ˗sü ˗bha. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗a gɔ ˗dho ˗ya ö ꞊zlɔɔ ˗sü ˗bha, ˗yö ˗dho ˈdho ˈö goo kun. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka, mɛn ˈö ö ˗de ˗naan dɔ ˗yö ˈˈtʋ̈ŋ ˈö˗ dua ˈdhö ˗mü kö ˗yö ö ˗bha yö ˈˈkan ˈˈpiʋ̈ ˗a ˈka, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗a ˗kɔ ˗yö ˈto Zoova ˗bha yö ˈgü ˗kplawo, ˗a ˗dɔ. (Fdh. 4:5) ˗Kwa Baazilai ˗bha ˈwɔnzuan ˗ga. ˈDhɛ ˗Gblüdë Davi ˗ya ˗dhɛ kö ˗yö nu yökë ö ˈˈpiʋ̈, kö ˗a ˗kwɛ ˗yö 80. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˗kë ꞊dhɛ Baazilai ˗yö ö ˗de ˗naan ˗dɔ, ˈyii ˈˈwɩ˗ ˗bha. ˗Ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ ˈya kë zii, yö ˈnën ˗wɔn ˈgü ˈö ˈnëngɔɔnnën ˈwo˗ ˗dhɛ Kimamö ˗a nu Davi ˗dhɛ kö ˗yö yö ö ꞊ʒiaan ˈgü. (2 Sam. 19:35-37) ꞊Dhɛ Baazilai ˈdhö, kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈö ˗wa kë zii ˗yö dhi ˗sü ˈka ˗an ˗dhɛ kö yö ˈö ˗an ˗kɔ ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzüdho, ˗wa ˈto wlüünën ˗nu ˗gɔ. w21.09 10 § 6-7.
ˈˈMaandhooyi, Novanblö 17
Mɛ ˈbha ˈyaa n dɔ kö ˈyii kë n Dë ˈka, ˈˈɛɛn yö ˈö ˗kë ˈpö n Dë ˈka, mɛ ˈbha ˈyaa˗ dɔ kö ˈyii kë ma ˈa ˗kë ˗a Gbö ˈka, ˈˈɛɛn ˈzü ˈmɛ ˈkö ˈa˗ ˗ta ˗pʋ ˗a ˗nu ˗dhɛ bha kwa ˈka.—Dhu. 10:22.
Zoova yö ˗sü ˈö ꞊dhɛ kwa Dë ˈö kwa ˗dhɔ ˗ya ˗kë ˗a ˈdhö, ˗yö ka ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗ee? ˗Yö ˈˈdhʋ̈ mɛn ˈbha ˗nu ˗gɔ. ˗Ya kë ꞊dhɛ kwa dë ˗kun ˈˈgblüyaamɛn ˈka, ˈpë ˈwo˗ ˗dhɛ ˈnëndë ˈö˗ ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɔ ˗ya ˗kë ˗a ˈgüman ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗yö kë kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. ˈˈKɛɛ ˗a ˈwɔn dɔ ˗sü ˈö ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˈgüman, ˗yö kwa ˗zo ˗gban. ˗Ya ˈˈpiʋ̈ ˈkwa ꞊ɲɔɔn ö ˗bha. Yö ˈnën˗ ˗wɔn ˈgü ˈö˗ ˗Wo ˈsëëdhɛ ˗ya pö: ‹˗Ka ꞊yɔɔn ˗Zlan ˈˈsɔɔ, yöö ˗dɩ ˈpö ˗yö ˗dho ꞊yɔɔn ka ˈˈsɔɔ.› (Zak. 4:8) Kwa ˗dhɔ ˗yö Zoova ˗kë, ˈö˗ pö ö ˗dho kë ˈNëndë ˗tiaandhö ˈö kwa ˈti˗ suu yö do ˗a ˈka kwa ˗bha ˈka. Yesu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun kö ˈkwa ꞊ɲɔɔn Zoova ˗bha. ˗Yö Zoova ˗dɔ ˗së ˈka ˈö to ˗a ˗bha ˈˈklʋʋsë ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˈkpakpadhö. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗ya ˗pö: «ˈMɛ ˈbha n yö kö ˈbha n Dë yö.» (Zan 14:9) ꞊Dhɛ kwa ꞊dhoo ˈdhö, Yesu ˗yö kwa Dë ꞊bhlëë ˗ya ˗kɔ waa ˈwɔn ˗man ˗a ˗ta ˗kɔ ˗zɔn kwa ˗dhɛ. ˗Yö ˈpë ˈkwa dho ˗a kë kö ˈkwa kë ˗a ˗dhɛ ˗së ˗a ˗zɔn kwa ˗dhɛ ˈpö. ˈˈKɛɛ ˗a ˗bha ˗tosɛta ˈö˗ ˗kë ˈˈkpɔnŋ ꞊taa yö ˗a ˈgü, ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˈˈgblü ˗yö ˗së ˈö kwa ˗dhɔ ˗ya ˗kë. w21.09 21 § 4-5.
ˈˈSɩyi, Novanblö 18
˗Zun [˗Zlan] ˗bha mɛ ˗nu ˗dhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˗mɛ ˗nu ˈka ˈˈdhʋ̈ bha, ˗ka ka ˗zʋ kë ˗a ˗bha ˈnë ˗nu [...] ˈgü ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö ˗tuʋ̈ ˗maakëmɛ [˗ya ˗kë ˈka] ˗a ˈdho.—1 Piɛ. 5:2.
Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗wo ˗Zlan ꞊dede ˈö˗ ˈka, ˗a ˗dhɔkë ˗dhikodhɛ ˈgü. Yö ˈkpii˗ ˈö ˗kë ö ˗zokë ˗zlanwokɔdhi ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈka kö ˗yö ˈto ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ bhë, Zoova ˗ya ˈˈklɔɔn ˗bho mɛn zii ˗nu ˗bha. Kletiɛn ˈbha ˗ya ˈwɔn yaa ꞊gbɔɔnsü kë, Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ꞊ya kë ꞊dhɛ ˗a ˗mɛn ˗dho ˈto ˗zlanwokɔdhi ˈgü ɛɛnˈˈ ˗wo ˗dho ˗a bho kwa kpö ˈgü, mɛn zii ˗nu wo ˗zota ˗a ˈgü. ˈWɔn ˗nu ˈwo dho wo ˗zota ˗an ˈgü ˗a ˈbha ˗nu ˈnën ˈwo ꞊nɛn: Mɛn ˈö ˈwɔn yaa ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗ya ˈgo ꞊dedewo ö ˗bha ꞊sɔŋ yaa ˈgü ˗ee? ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ pö ꞊dhɛ ˈya ˈgo ö ˗bha ꞊sɔŋ yaa ˈgü, ˈˈkɛɛ ˈwɔn yaa ˈö˗ ˗kë bhë ˗a ˗san ˗ya yö ˗a ˈgü ˗ee? ˈYaa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈö ˈwɔn suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a kë ˈzüdho ˗ee? ꞊Ya kë ꞊dhɛ ꞊nënŋ mɛn yaa ˗bha ˗sü ˈnën˗ ˗da ˈwɔn ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü, ˗a zuʋ̈ˈˈ ˈˈwɩ ˗sü ˈka˗ ˗bha kö ˈö ˈˈkan mɛn ˗nu bhë ˗an ˗bha ˗ee? Mɛn zii ˗nu ˗wo ˗bhɛɛ Zoova ˗dhɛ, ˈwo wo ˗zota Biblö ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗nu ˈgü, ˈö ˈwo wo ˗zota ˈzü ˗kɔ ˈö˗ ˗mɛn ˗yö ˈwɔn ˈö˗ ˗kë bhë ˗a yö˗ ˈka, ˗a ˈgü. ˗Wa wo bo ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˈka, ˈyö ꞊ya kë ꞊dhɛ ˗a ˗mɛn ˗dho ˈto ˗zlanwokɔdhi ˈgü ˈwo˗ ˗dhɛ yö. ˈWɔn ˈbha ˗nu ˈgü, ˗an dua ˗mü kö ˗wa ˗mɛn bho kwa kpö ˈgü.—1 Ko. 5:11-13. w22.02 5 § 11-12.
˗Tɛɛdhoowayi, Novanblö 19
˗Tosɛa ˗dee ˈdhɛ ˈka ˗da ˈgü bha ˗yö [ka] ˈˈgla ꞊në˗ wo ˗kpɛawo.—Kodh. 3:10.
ˈKö ˗kë ꞊dhɛ kwa ˗bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗a yi ˈti ꞊gwëë ꞊köŋ ɛɛnˈˈ ˈzü ˗a ˗kwɛ ˗kɔŋ ꞊va ˗ya ʒiö, kwa ˈˈpɛpɛ kwa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈkwa kë mɛn suu ˈö˗ ˗dhɔ Zoova ˗kë ˗a ˈka. ˈKwa˗ pö ˈkwa kë mɛn suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈka, kwa dua ˗mü ˈkwa kwa ˗zokë kwa ˗zotagüwɔn ˗nu ˈˈpiʋ̈. ˈMën ˗kë? ˈYö ˗tɔ ꞊dhɛ kwa ˗zotagüwɔn ˗nu ˈnën ˈwo kwa ˗blü ˈwɔn ˗nu kë ˗sü ˗bha. ˈKwa kwa ˗zota ˗kplawo kwa ˗de ˗dhidhɛwɔn ˗nu kë ˗sü ˈgü, kwa ˗dho ˈwɔn ˗nu ˈö ˈwaa ˗së ˗an pö ɛɛnˈˈ ˗an kë. (Efɛ. 4:17-19) ˈˈKɛɛ kö kwa ˗zotagüwɔn ˗nu ˗wo kë ˈwɔn ˗së ˈka, kwa ˈwɔn blɛɛˈˈ ˗kɔ waa kwa këwɔn ˗nu ˗dho kë kwa Dë ˈö dhaŋ˗ ˈgü ˈö ˗kë Zoova ˈka bhë, ˗a ˗dhɛ ˗së. (Ga. 5:16) ˈKwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗zotadhe yaa ˗nu ˈkun ˗da kwa ˗zo ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗bha. ˈˈKɛɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗kɔ ˗an kë ˗sü ˈka. ˈˈSanni ˈkwa bɔ ˈˈyi ꞊bhaa, kwa dua ˗mü ˈkwa ˈˈkan ˈwɔn blɛɛˈˈ ˗kɔ waa ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˈö ˈwaa Zoova ˗dhɛ ˗së, ˗an ˗bha. ˗Go kwa ˗bha ˗tosɛta kë ˗kɔ zii ˈgü ˗kɔ ˗blɛɛsü ˈö ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ ˈyö bhë. ˈˈKɛɛ ˈkwa˗ pö ˈkwa kë Zoova ˗dhɛ ˗së ꞊dedewo, kwa dua ˗mü kö ˈkwa kë mɛn suu ˗dɛɛ ˈka. w22.03 8 § 1-2.
˗Tɛɛdhooyi, Novanblö 20
ˈKa˗ ˗zɔn ˗kɔ ꞊gban ˈˈpɛpɛ suu ˈgü ꞊dhɛ ka ˗kɔ ˈyaa gun ˈwɔn bha˗ ˈgü.—2 Ko. 7:11.
Mɛn ˈbha ˈö ˈwɔn yaa ꞊gbɔɔnsü ˗kë, ˗ya ˈgo ö ˗bha ꞊sɔnŋ yaa ˈgü ˗a ˈwɔn dɔ ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë mɛn zii ˗nu ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. ˈMën ˗kë? ˈYö ˗tɔ ꞊dhɛ mɛn zii ˗nu ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wo ˗dhɛ yö mɛn zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈. Pë do ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wa kë ˈyö ˗tɔ ˗a ˗mɛn ˈsuanbhosü kö ˗ya kë ꞊dhɛ ˈwɔn yaa ˗nu ˈö kun ˗an kë ni ˈgü ˗be ˗ya ˗ya ˗an ˗san kë ˗sü ˗bha, ˗wa ˈwɔn dɔ. ˗An dua ˗mü kö ˗wo ˗kpan ˗a ˗bha kö ˗ya ö ˗zota ˗kɔ, ö ˗bha ˈwɔn yö ˗kɔ waa ö ˈˈtakɔ ˗nu bho ˈˈgblʋʋ. ˗A ˗bhawɔn ˗yö ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gblɛɛn ˗bha kö ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ˈya ö ˗bha ˗tosɛta kë ˗kɔ bho ˈˈgblʋʋ ꞊dedewo, ˈya ˈgo ö ˗bha ꞊sɔŋ yaa ˈgü. ˈMɛn ˈwo˗ bho kwa kpö ˈgü ꞊yaa˗ pö ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˈya ˈgo ö ˗bha ꞊sɔŋ yaa ˈgü ꞊dedewo ˗a dua ˗mü kö ˗yö nu ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta zoodhö zoodhö, kö ˗yö ˈto mɛn zii ˗nu ˗bha ˗dhioo ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö bhɛɛˈˈ, ˗yö Biblö ˗wo pö ˈka bhë ˗a ˈˈpiʋ̈. Pë ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wa ˗kɔ ˗da ˈwɔn yaa kë ˗sü ˈgü ˈzü ˗a dua ˗mü kö ˗yö ˈˈkan ˗an ˗bha. Kö ˗yö pë ˈˈpɛpɛ kë waa Zoova ˗an ˗bha ˗mlɛɛn ˈö˗ ꞊shiʋ̈ bhë ˗ya baaˈˈ, ˗yö kë ˗a ˈˈɲaan ꞊dhɛ Zoova ˗dho ˗a ˗bhawɔn ˈto ö zuʋ̈ˈˈ ꞊gban ˈka, ˈö mɛn zii ˗nu ˗wa ˗takun ˈö ˗da ˗zlanwokɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˈzü. w21.10 6 § 16-18.
˗Tɛɛdhooʒiaando, Novanblö 21
Ü dua ˈyaa ˗mü kö pë ˈbha ˈö ˈˈdhuŋ dhaŋ˗ ˈgü, ɛɛnˈˈ ˈö ˈˈshia˗ ˈˈsɛ ˗ta [...] ˈü˗ ˈˈbin ˗yökë. Ü dua ˈyaa ˗mü kö ˈü ˈˈgblü ˗an ˗dhɛ.—Ex. 20:4, 5.
˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗Zlan ˗dhɔ ꞊dede ˗yö ˗kun Yesu ˈgü, ˗Zlan dosɛnŋ ˈö˗ ˗dhɔkë kö ˗yö ꞊kun dhaŋ˗ ˈgü ɛɛnˈˈ kö ˗ya nu ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˈyö ˗tɔ Zoova. (Dhu. 4:8) ˗Ya ˗pö ˈö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗wa kë ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö bhë ˗a ˈdhö. ˗Yö ˗kë Yesu ˈka ɛɛnˈˈ ˗a ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˈka, ˈwii bɔ pë ˈˈbin ˗ta kö ˗wo ˗Zlan ˗dhɔkë. ˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˈö bhë kwa ˈˈɲan ˈyaa ˗kpan ˗a ˗bha, pë ˈbha ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗nu dho ˗a kë kö ˗yö kë ꞊dhɛ ˗a ˈdhö, ˈyaa ˈdhö. (Is. 46:5) Mɛn ˈbha ˗nu ˗wo mɛn ˗nu ˈö ˗an ˗bha ˈgü ˈwo ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗an ˈˈbin ˗sü, ˈö ˈwo ꞊bhɛɛ ˗an ˗dhɛ. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö ˗së ˗ee? ˈTɔŋ˗ ˗kɔŋ do ˈö Zoova ˗ya dɔ ꞊kwɛŋzü, ˗a ꞊plɛ ˗bha ˗naan ˈnën ˗tɔ ˗dhɛkpaɔyi ˈö ꞊dɛɛ ˗a ˗bha Biblö ˈˈɲan. Mɛn ˗nu ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈwo kë ˗Zlan ˗dhɛ ˗së, ˗wa ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ wo dua ˈyaa ˗mü kö ˈwo bɔ pë ˈˈbin ˗ta ˈwo˗ ˗dhɔkë. Mɛn ˗nu ˈwo ˗kwɛzlan ꞊draan ˗wa ˗pö ꞊dhɛ Yesu ˗bha bɔmɛn ˗nu ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü, ˗Zlan dosɛnŋ ˈnën ˈwo kun ˗an ˗dhɔkë ˗ni ˈgü. ꞊Dɛɛ, Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗wo ˗to kletiɛn ˗blɛɛsü ˗nu ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈. w21.10 20 § 5-6.
˗Tɛɛdhooʒiaanplɛ, Novanblö 22
˗A ˈˈtʋ̈ng bha yaa˗ wo ˈmɛ ˈö˗ ˗bha kö ˗yö ˈˈkpɛnng, ˈya ˈdho˗ pö ˈö ˈdho pë ˈbha ˈsü ö ˗gɔ ˈkɔɔdhö.—Mat. 24:17.
Yesu ˗yö kletiɛn ˗nu ˈwo kun Zude ˗kwɛ këŋ do ˗blɛɛsü ˈgü ˗an ˗kpɔɔ ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗dho ˗wo ˈö ‹˗gblü ˗yö ˈgba dɔ Zedhizadhɛmö ˗dhɛ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈgü ˈö ꞊klëën˗ ˈka˗ ˗zü.› (Dhu. 21:20-24) ꞊Waa˗ yö ˈˈdhʋ̈, ˗an dua ˗mü «˗wo ˗bɛang ˈsü kö ˗wo ˈdho ˗tɔn ˗gbeng ˈgü ˗dhɛ ˗nu ˈgü.» ˗Wa wo ˗bha ꞊kwɛɛ˗ ˗nu ˈto ˗wa ꞊duëë ˈyö ˈwo dho dha. ˗A ˗kwɛ ˈbha ˗ya kë, ˈö ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗tɔn ˗ya pö: «˗Wo wo ˗bha ˈbhlaadhɛ ˗nu waa wo ˗bha ˈkɔ ˗nu ˗to. ˗A ˗de ˗ʒiaan wo ˈti ꞊kwɛɛ˗ gbɛ˗ ˈsü wo ˗bha ˈkɔ ˗nu ˈgü. ˗Yö ˗kun ga ˗sü ˈka ˗an ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˗dho ö ˗kɔ kpa wo ˗ta, ˈö wo ˗takun. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗wa ˗dhɔkësü ˗wɔn ˗kun ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka pë ˈˈpɛpɛ ˗ta.» ˗Ya ˗pö ˈzü: «˗Dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü, ˗a ˈbha ˗ya kë ˈgüdandhɛ ˗nu ˈwo dho ˗kɔ ˈö ˈkwa ꞊nɔɔnpë ˗nu yö ˗a ˈka ˗a ˗zɔn, ˗wo ˗dho nu kwa ˗ta. ˗An ˗wɔn ˗dho kë kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗ee, ɛɛnˈˈ ˗to Zoova ꞊kee˗ ˗sü ˈö ˈkwa dha ˈnën˗ ˗wɔn dho kë kwa ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗? ꞊Ii, ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ɲën ˈˈtʋ̈ŋ ˈka, ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗kan kwa ˈgü ˈö kwa ꞊kwɛɛdhɛ ˗yö to ˈˈfüöö. Kwa ˗bhawɔn ˗yö kwa ˗de baaˈˈ ˗sü ˗bha kö ˈkwa ꞊duëë.» w22.01 4 § 7-8.
ˈˈMaandhoowayi, Novanblö 23
ˈAa ˗Zlan, ü ˗bha ˗dhɔ ꞊dede ˗wɔn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗.—Ps. 36:7.
Kö Izraɛdhömɛn ˗nu ˗wa ˈgo Ezitö ˗a yi ˈyii ꞊gwëë ꞊köŋ, Zoova ˗yö ö ˈtɔ waa ö ˗bha ˈˈklʋʋsë ˗nu ˗zɔn Moizö ˗dhɛ, ˈö˗ pö: «Zoova, Zoova, ˗Zlan ˈö mɛn ˗nu ˗wëë ˗ya ˗kë, ˈö mɛn ˗nu ˗bhawɔn to, ˈö ˈwɔn ˈyaa ˗shiö ˗a ˗dhɛ ˈˈvaandhö yö ˗mü. ˗A ˗bha ˗dhɔ ꞊dede waa gagade ˈö˗ ˈgü ˗a ˈˈyi ˈyaa bhʋ̈ʋ̈ˈˈ. ˗Yö ö ˗bha ˗dhɔ ꞊dede ˗zɔn mɛn ˈˈgblü ꞊va ˗dhɛ, ˈö mɛn ˗nu ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗bhawɔn to.» (Ex. 34:6, 7) ˗Wo ˗nu ˈwo pa mɛn zuʋ̈ˈˈ ˈka ˈö Zoova ˗yö ˗an pö Moizö ˗dhɛ bhë, ˗yö pë ꞊bhlëësü ˈbha ˈö ˗gban ˗a ˗bha ˗dhɔ ꞊dede ˗bha ˗a ˗zɔn. ˗Mën ˗mü? Zoova ˈti˗ pö dosɛnŋ ꞊dhɛ ˗dhɔ ꞊dede ˗yö ö ˈgü. ˗Ya ˗pö ꞊ʒiaan ꞊dhɛ ö ˗bha «˗dhɔ ꞊dede ˈˈyi ˈyaa bhʋ̈ʋ̈ˈˈ.» ˗Wo do ö bhë, ˗wa pö ˗sü ˈka Zoova ˗bha ˈko ˗ta ꞊va Biblö ˈgü. (Nomb. 14:18; Néh. 9:17; Ps. 86:15; 103:8; Joël 2:13; Jon. 4:2) Zoova yöö dosɛnŋ ˈnën ˈwo˗ pö ˗a ˗bha ˈˈdhʋ̈, ˈwii˗ pö ˈˈdhʋ̈ mɛnbhɩɩdhe gbɛ˗ ˗bha. ˗A kë ˗sü kö Zoova ö ˗de ˗wɔn blɛɛˈˈ Biblö ˈgü ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö bhë ˗a ˈdhö, ˈyaa ˈpa kwa ˈka ˗ee? w21.11 2-3 § 3-4.
ˈˈMaandhooyi, Novanblö 24
ˈKa ˈdho ˗ya pë ˗nu ˈka dho˗ [...] ˗tosɛa kë˗ ˗ta bha˗ ˗wɔn zuën ˗ta.—Mat. 6:25.
ˈKosümɛn ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗gleŋ sü bɔmɛn Piɛdhö waa ö ˗bha dhebɔ ˗an ˗bha. ˈDhɛ ˗kpan Yesu ˗bha ˈö ˈpë ˗ʒiö ˈˈsu ˈˈsɔɔdo ˗ta ˈö ˗ʒiö, ˗a ˗dhɛ ˗kun ˗a ˗bha kö Piɛdhö ˗yö ˗da ˈwɔn ˈkpii˗ do ˈbha ˗ʒian ˗ta. ˗A ˗bha yö ˈö˗ ˗kë ˈö ö ˗zokë ö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˈyö ˗tɔ ˈˈyiblɩɩkësü. ˗A ˗wɔn ˈgü ˈdhɛ Yesu ˗ya ˗dhɛ kö ˗yö ʒiö ö ˈˈpiʋ̈, ˗a ˗dhɛ ˗kun ˗a ˗bha kö ˗yö ö ˗zota ö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗wɔn ˈgü, kö pë ˈö dho ˗a kë ˗yö ꞊kun ˗a kë. (Dhu. 5:1-11) Piɛdhö ˗yö ˗wɩ ˗a ˗bha kö ˈö ʒiö Yesu ꞊kee˗ ˗zlanwopösü ˈka. ˈYaa za ˈgü ˈpö ꞊dhɛ ˗a ˗bha dhebɔ ˗yö ö ˗kɔ ˗da ˗a ˗dhɛ ˈwɔn ˈö ˗da ˗a ˗ʒian ˗ta bhë, ˗a ˈgü. Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ kö Yesu ˗ya ˈgo ga ˈgü, Piɛdho ˗bha dhebɔ ˗yö ˗ʒiö ö ꞊gɔɔn ꞊kee˗ ˈö waa˗ ˗nu ˈwo dho ˈˈta ˗nu ˈgü. (1 Ko. 9:5) ˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kun dhebɔ ˗tiaandhö ˈka, Piɛdhö ꞊yaa˗ pö ˈö ˗dhioo dɔ ˈkosümɛn ˗nu ˗ta, ˗a ˈˈtëŋ ˈyaa ˈsü. (1 Piɛ. 3:1-7) ˗Ya ˗zɔn ꞊dhɛ Piɛdhö waa ö ˗bha dhebɔ ˗wo wo ˗zoyö pë ˈö Zoova ˗ya ˈˈplüün bho ˗a ˗dhɛ, ꞊dhɛ ˈwa˗ ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗wɔn bɔ ˈˈdhiʋ̈, ˗yö ˗dho ö ˗zokë wo ˈˈpiʋ̈.—Mat. 6:31-34. w21.11 18 § 14.
ˈˈSɩyi, Novanblö 25
˗Ka ka ˈˈta ˗kɔ ˈsü n ˗bha ˗bha.—1 Ko. 11:1.
Bɔmɛn Pɔdhö ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˗ya ˗kë. ˗Yö ö ˈgü ˗dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈö ö ˗zokë ˗an ˈˈpiʋ̈. (Këw. 20:31) ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗a ˗wɔn ˗kun ˗a ꞊dhegblü ˗nu ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo. ˗Dhɛkpaɔyi do ˈka, ˈdhɛ mɛn zii ˗nu ˈwo kun Efɛzö ˈwo˗ man ꞊dhɛ waa˗ ˗nu wo ˈti ˗dho ˗kpan wo ˈko ˗bha ˈzüdho, «[˗]wo wo ˗wʋ ˗da Pɔdhö ˗dhɛ ˈˈgbʋ ˈka.» (Këw. 20:37) Kwa ˗bha mɛn zii ˗nu ˗de ˈpö ˗an ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë ꞊dedewo, ˈwo pë ˈˈpɛpɛ ˗kë kö ˈwo ˗an ˗takun. (Fdh. 2:16, 17) ˈˈKɛɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, mɛn zii ˗nu ˗bha yö ˈbha ˗nu kë ˗sü ˗kë ˗an ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗. ˗Mën ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗yö ˗an ˗takun? Kwa ˗bha mɛn zii ˈgügbɩɩsü ˗nu ˈwo bhë, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗gleŋ sü Pɔdhö ˗bha. Pɔdhö ˗kun mɛnbhɩɩdhe ˈka ˈpö. ˈWɔn yaa kë ˗dhii ˗kun ˗a ˗bha, ˈö ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka ˈö ˈkozë ö ˗de ˈka kö ö ˗kɔ ˈya ˗dho ˗da ˈwɔn yaa kë ˗sü ˈgü. (Wlɔ. 7:18-20) ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗ ꞊va ˗kun ˗a ˗bha ˈpö. ˈˈKɛɛ ˗a ˈgü ˈti ga ɛɛnˈˈ ˗a ˗bha zuʋ̈gblüdhi ˈti ˈdho ˈˈshia˗. Mɛn zii ˗nu ˗wa ˈto Pɔdhö ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈, ˗an ˗kɔ ˗dho ʒiö ˗an ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˗gɔ, ˈö ˈwo Zoova ˗dhɔkë zuʋ̈gblüdhi ˈka. w22.03 26 § 1-2.
˗Tɛɛdhoowayi, Novanblö 26
˗Ka n ˗man ꞊glooyi ꞊bhlëë ˗ya. Man ˈnën ˈa ˗tɔ Zoova ka ˗bha ˗Zlan.—Lév. 19:3.
Lévitique 19:3 ˗yö ˗dhioo ˈö ˗gban ꞊glooyi ˈtɔŋ˗ ˈkun ˗sü ˗bha ˗a ˗dɔ kwa ˗ta. Kletiɛn ˗nu ˈkwaa Moizö ˗bha ˈtɔŋ˗ ꞊wlöö ˈzüdho, ˗a ˈwɔn ˈgü ˈkwaa ꞊glooyi ˈtɔŋ˗ ˈkun. ˈˈKɛɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈpö ˈkwa ˗gleŋ sü Izraɛdhömɛn ˗nu ˗bha ꞊glooyi ꞊bhlëë ˗ya ˗kɔ waa ˈwɔn ˗së ˗nu ˈwo ˗an ꞊slɔɔ ˗a ˈgü, ˗an ˈgü. ˈTɔŋ˗ ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ꞊glooyi ˈka, ˗an dua ˈyaa ˗mü kö ˗wo yökë. Pë ˈwo dho ˗a kë ꞊ʒiaan ˈyö ˗tɔ ˗Zlan ˗dhɔkësü. ˗A ˗wɔn ˈgü, Yesu ˗kun ˈdho ˗ni ˈgü ˗kplawo Zuifö ˗nu ˗bha ˗yakwëëkëgükɔ ˈgü yi ˈö bhë ˗a ˈka, ˈö ˗Zlan ˗Wo ˈsëëdhɛ ˗wo pö mü. (Ex. 31:12-15; Dhu. 4:16-18) ˗Wo kpö ˈö ˗kë «˗ka n ˗bha ꞊glooyi ꞊bhlëë ˗ya» ˈka ˈö ˗ya ˗sü ˈka Lévitique 19:3 ˈgü bhë, ˗yö kwa ˗blü kö ˗dhɛkpaɔyi ˈˈpɛpɛ ˈka, ˈkwa ˈˈtʋ̈ŋ ˈsü kö pë ˗nu ˈwo ˗gban ˗Zlan ˗dhɔkësü ˗bha ˈkwa ˗an kë. ˈKwa kwa ˗zota, ˗a ˗dhɛ ˈbha ˗yö mü ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü ˈkwa˗ kë ˗së ˈka ˗ee? Kö ˈkwa ˈˈtʋ̈ŋ ˈsü ˗kplawo ˈkwa Zoova ˗dhɔkë, kwaa˗ ˗nu kwa ˗bha ˗mlɛɛn ˗dho ˈyɔ, ˈö ˈˈtɔŋdëdhɛ ˗së ˗yö ˗da kwa ꞊zinŋgü, ˈö ˈkwa ˗kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈. w21.12 5 § 13.
˗Tɛɛdhooyi, Novanblö 27
ˈMii nu kö ˈa ˈmɛ ˈwo˗ pö wo ˗dɩ ˗dhɛ ꞊dhɛ pö ˈaa wo ˗bha bha wo ˗zë ˗a ˗nu ˗dhɛ [˗Zlan] ˈˈpiʋ̈, a ˗nu kö ˈa ˈwɔnyaakëmɛ ˗nu bha ꞊në ˈa˗ ˗nu ˗dhɛ.—Dhu. 5:32.
Kö Yesu ꞊kun ˈˈsɛ ˗ta, ˗yö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë mɛn suu ˈˈpɛpɛ ˈˈpiʋ̈. Waa ꞊nɔɔnmɛn ˗nu, mɛn ꞊bhlëësü ˗nu ˗wo pë ˗bhö wo ˈkwëë˗. ˈˈKɛɛ ˗yö ö ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ꞊vadhɛ ˗kë ˈpö ˈˈflɛɛmɛn ˗nu waa ˗wëëmɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈. ˗Ya ˈgo mü ˈzü, mɛn ˗nu ˈwo ˗an yö ꞊dhɛ «ˈwɔnyaakëmɛ» ˗nu ˈdhö, ˗an ˗wëë ˗ya ˗kë. Mɛn ˈbha ˗nu ˈwo wo ˗de ˈgü kpɛnŋdhö, ˗wo ˗kɔ Yesu ˗wo ˈka pë ˗nu ˈö ˗an ˗kë, ˗an ˗wɔn ˈgü. ˗Wa ˗bha gwëëˈˈ ˗nu dhɛɛˈˈ ˗kpɔ ˈwo˗ pö: «ˈWɔnyaakëmɛ ˗nu ˈkö ˈwo ya, kɛng˗ ˗nu ˗zë ka ˗kɔ ˗da ˈtɛa˗ do ˈgü ˗gɛn ˗mü ˗më ˈka?» ˈYö Yesu ˗ya ˗yɔ bɔ ˗an ˗gɔ ˗wo ˈö Biblö ˈˈɲan ˈö ꞊dɛɛ ˗a ˈgü bhë, ˗a ˈka. (Dhu. 5:29-31) ˗Zlan ˗wodhiʋ̈lomɛn Izai ˗yö ˗Zlan ˗bha ˗Yamɛn nu ˗sü ˗to ˈˈdhiʋ̈ ꞊gblɛɛn ˈö˗ pö ˈˈkpɔnŋtaamɛn ˗nu ˈti ˗dho ˗a ˗wɔn ˗dhɛ ˈwɔn ꞊dede. ˗Ya ˗pö: «˗A ˗san ˗yö kwa ˗kë, ˈö mɛn ˗nu ˗wo ꞊duëë ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗gɔ. [...] ˗Yö ˗kun ꞊dhɛ mɛn ˈö˗ ˈwëëdhɛ ˈdhö ˗bin ˗sü ˈka kwa ˗gɔ ˗a ˈdhö. ˗A ˗san ˗yö kwa ˗kë, ö˗ ꞊bhlëë gbɛ˗ ˈyaa kun ˈdhö kwa ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈.» (Is. 53:3) ˗Zlan ˗Wo ˗ya ˗pö «mɛn ˗nu» ˗dho dhɛ ˈˈkan ˗Zlan ˗bha ˗Yamɛn ˗gɔ. ꞊Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö mɛn ˗nu ˗bha ˗kɔ ˗a ˗wo ˈka ˗sü ˗wɔn dua ˗mü ˗yö kë Zuifö ˗nu ˈˈɲaan ˗be. w21.05 8-9 § 3-4.
˗Tɛɛdhooʒiaando, Novanblö 28
[Zoova] ˗dho ˗a kë ˈˈklʋ̈ʋ̈klʋ̈.—Zak. 5:15.
Kletiɛn ˈbha ˗nu ˈwo kun ˗kwɛ këŋ do ˗blɛɛsü ˈwaa kun ˗dhioo ˗nu ˗ya ˗ni ˈgü ꞊bhlëë ˈgü ˈˈvaandhö. (Zak. 1:22) ˗A mɛn ˈbha ˗nu ˗wo mɛn ˗zëgüzë. (Zak. 2:1-3) ˗A mɛn ˈbha ˗nu ˗de ˈpö ˈwaa wo ˗zokë wo ˈˈdhiwo ˈˈpiʋ̈. (Zak. 3:8-10) ˈˈTakɔ yaa ꞊dede ˗kun ˈto ˗sü ˈka kletiɛn ˗nu ˈwo bhë ˗an ˗bha, ˈˈkɛɛ Zakö ˈti˗ pö ꞊dhɛ ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo wo ˈˈtakɔ ˗nu bho ˈˈgblʋʋ. ˗Yö ˗dhioo ˗dɔ ˗an ˗ta ˗dhɔkaadhe ˈgü, ˈˈkɛɛ ˗yö gagade ˗pö ˗an ˗dhɛ, ˈö˗ pö ˈzü mɛn ˗nu ˈö ˗wa ˈwɔn yaa kë ˗wo ˈdho mɛn zii ˗nu ˈˈpiʋ̈ kö ˗wo ˗takundhe ˗dhɛ ˗an ˗gɔ. (Zak. 5:13, 14) ˗Gleŋ ˗mɛɛn ˈö˗ ˗da kwa ˗bha? ˗Kwa zuʋ̈ˈˈ ˗yö kë ˗saa mɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈, ˗an yö ˗kɔ ˗së ˗yö kë kwa ˗gɔ. ˗Dhioo ˗nu ˈwo Biblö ˈgü ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˗bha Biblö ꞊klaŋnën ꞊vadhɛ ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. (Zak. 4:1-4) ˗A mɛn ˈbha ˗nu ˗bhawɔn ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va ˗bha kö ˗wo ꞊kun ˈˈkan wo ˈˈtakɔ yaa ˗nu ˗bha, ˗wo ˈwɔn ˗nu kë ꞊dhɛ kletiɛn ˗nu ˈdhö. Kwa dua ˗mü ˈkwa kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈkwa˗ pö kwa ˗bha ꞊klaŋnën ˗dhɛ ˗yö ö ˈˈtakɔ ˈbha bho ˈˈgblʋʋ. Kwa dua ˗mü ˈpö kö ˈwɔn yö ˗kɔ ˗së ˗yö kë kwa ˗gɔ, kö ˈkwa kwa ˗zoyö ꞊dhɛ Zoova ˗dho ˗dekëtɩtɩmɛn ˗nu ˈˈgan ö ˗bha, ˈö ˗an gba ꞊faan ˈka kö ˗wo wo ˗bha ˗tosɛta bho ˈˈgblʋʋ.—Zak. 4:10. w22.01 11 § 11-12.
˗Tɛɛdhooʒiaanplɛ, Novanblö 29
Mɛn ˈö ö ˈˈtʋ ta ˗wëëmɛn ˈˈgblawo ˗gɔ, yö ˗de ˈpö ˗ya ˈˈgbla mɛn gbɛ˗ ˈti ˗dho ˗a ˗daakë ˗a ˗gɔ.—Prov. 21:13.
Kletiɛn ˗nu ˈˈpɛpɛ ˗wa ˈˈpiʋ̈ mɛn ˗nu ˗wëë ˗yö wo kë ꞊dhɛ Zoova ˈdhö. ˈMën ˗kë? ˗A ˗gɛn do ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈö ˈwaa mɛn ˗nu ˗wëë zë, Zoova ˈyaa ö ˈˈtʋ ˈto ˗an ˗bha bhɛɛwo ˗bha. ˈKwaa˗ ˈˈpiʋ̈ kö Zoova ˗yö ˗kɔ kwa ˗bha bhɛɛwo ˗nu ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˈkwaa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈkwa kë mɛn ˈö mɛn ˗nu ˗wëë ˈyaa ˗an kë, ˗an ˈka. Kwa ꞊dhegblü ˈbha ˗yö saanˈˈ ˈsü ˗ni ˈgü, kwa dua ˗mü kö ˈkwa nu ˗a ˗dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. ˗Kwa kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö Biblö ˗bha ˗dhioo ˈö yö ˈkwa˗ ˗ya ꞊bhlëë ˈgü: «ˈMɛ ˈö mɛ ˈbha ˗wëë ˈyaa˗ kë, [˗Zlan] ꞊yaa˗ pö ˈö za dɔ˗ ˗bha yi ˈö˗ ˈka, ˗a ˗mɛ ˗wëë ˈyii ˈdho˗ kë ˈpö.» (Zak. 2:13) ˈKwa˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ kwa ˗bhawɔn ˗yö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha kwa ˗wëëzësü ˗bha, kwa ˗de ˈpö kwa ˗dho ˗a ˗zɔn ꞊dhɛ ˗an ˗wëë ˗yö kwa ˗kë. Mɛn ˈö ˈwɔn yaa ˗kë ˗ya ˈgo ö ˗bha ꞊sɔŋ yaa ˈgü, kwa dua ˗mü ˈkwa˗ ˗zɔn ˗a ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗a ˗wëë ˗yö kwa ˗kë. ˗Kwɛzlan ˗nu ˈwo Biblö ˈgü ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo kwa ˗takun kö kwa ˗bha ˈwɔn ˈya ˗dho kë ˈya˗, ˈˈkɛɛ kö ˈkwa mɛn ˗nu ˗wëë zë. w21.10 12 § 16-17.
ˈˈMaandhoowayi, Novanblö 30
˗Ka ˗ya yö kö ma ˗zë ˈa bhɔ ˈnë ˈbha wo taa˗ kö ˈa ˈdho bhɛaˈˈ.—Mat. 26:36.
Kö Yesu ˗ya yö ö ˗bha ˗zlanwopö ˗yö ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈgü, gbeŋ ˗totaabhasü ˈö˗ ˗kë kö ˗yö ꞊kun ga bhë ˗a ˈgü, ˗yö ˗dhɛ ˈö ˗zuö ˈyaa˗ ˗bha ˗a ˗mɛɛn kö ˈö ˈdho mü ˈö ö ˗zota, ˈö bhɛɛˈˈ. ˗Yö ˗dho Zɛsemane ˈˈdhü ˗bhla ˈgü. ˗Dhɛ ˈwo ˗lo mü, ˗yö ˗dhioo ˗wɔngbɩɩsü do ˗dɔ ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗ta ˈö ˗gban bhɛɛsü ˗bha. ˈDhɛ ˈwo ˗lo Zɛsemane ˈˈdhü ˗bhla ˈgü, kö ˈˈbin ˗ya ˈmën ꞊dedewo, ˈyö Yesu ˗ya pö ˈö ˗bha bɔmɛn ˗nu ˗dhɛ ˗wo «˗to ˈˈyaan kë.» ˗Yö ˗an ˗to mü ˈö dho bhɛɛˈˈ. (Mat. 26:37-39) ˈˈKɛɛ ˗dhɛ ˈö bhɛɛˈˈ ˗ni ˈgü, ˗a ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗wo ˗ya yi zë ˗sü ˗bha. ˗Dhɛ ˈö Yesu ˗yö ˗kpan ˗an ˗bha kö ˗wo yi zë ˗ni ˈgü, ˈyö˗ pö ˗an ˗dhɛ: ‹˗Ka ˗ya ka ˈˈyaan kö ˈka bhɛaˈˈ ˗kplawo.› (Mat. 26:40, 41) ˗Ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ bhë ˗a ˈgü, kö zuʋ̈dhiʋ̈tɛ ꞊va ˗yö ˗an ˗bha, ˈgo mü kö ˗an ˈgü ˗ya ga. ˗An ˗wëë ˗yö Yesu ˗kë, ˈyö˗ pö: «ˈˈSɩ ˈyaa mɛ kwi ꞊në˗ ˗dhɛ.» Yesu ˗yö ˗dho ˈö ꞊bhɛɛ ˈko ˗ta ꞊plɛ, ˈˈkɛɛ nu ˈˈpɛpɛ ˈö˗ wo, kö ˗a ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˈwaa bhɛɛˈˈ ˗ni ˈgü, yi ˈnën ˈwo˗ zë ˗ni ˈgü ꞊ʒiaan.—Mat. 26:42-45. w22.01 28 § 10-11.