Semitrepa

Qëmekene troa elë kowe la wetr, öni Aberahama kowe la lue hlue i nyidrë, ka hape: “Lapaju pe [epon] e celë ce memine la asina ; nge tro ha ni memine la nekö trahmanyi kowe koho troa hmi, nge hmacajë hi [nyiho] koi [epon].” (Gen. 22:5) Kola hapeue lai? Nyidrëti kö lai a thoi ka hape, tro nyidroti a ce bëeke hmaca? Ohea. Tusi Hmitrötr a amamane hnyawa ka hape, xecie koi Aberahama laka, ijiji Iehova hi troa amele Isaaka hmaca qa hna mec. (Heb. 11:19) Ketre hnei Iehova lo hna aijijë Aberahama me Sara troa hnaho nge qatre catre hë nyidro. (Heb. 11:​11, 12, 18) Matre, xecie hnyawa koi Aberahama ka hape, pëkö ca ewekë hna thatreine kuca hnei Iehova. Eje hi laka, tha nyipi mama kö koi Aberahama e cili la ewekë ka troa traqa. Ngo hetre mejiune i nyidrë laka, e traqa ju meci hnei Isaaka, tro kö Iehova a amele nyëne hmaca, matre eatre pi la itre hna thingehnaean. Celë hi kepine matre hë Aberahama jë, “keme ne la angete lapaun’ asë.”!​—Rom. 4:​11. w16.02 1:3, 13

Hnene laka, hna tha idrei hnei Saulo Joxu, keme i Ionathana, ame hnei Iehova hna nuetriji angeic. Celë hi matre, kola jole la nöje Isaraela memine la mele i Ionathana. (1 Sam. 15:​17-​23) Nge ketre, hnei Iehova hna nue Saulo troa musi koi itre macatre ka nyimutre. Matre tha hmaloi kö kowe la itre atrene la nöje troa nyipici koi Akötresie, ke, itre ewekë ka ngazo la hna kuca hnene la joxu ka lapane la “therone i Iehova.”(1 A. l. ite jo. 29:23) Ngo ame pe, tha hmaca kö Ionathana nyipici koi Iehova ngöne la ijine cili. Loi e tro fe sa nyipici koi Iehova, ene la troa catre drengethenge la mus ne la nöj, e ijij. Iehova a aijijëne la itre mus, ene la “angete musi atraqat” troa mus koi së, nge Nyidrëti a ajane tro sa metrötrë itre ej. (Roma 13:​1, 2) Celë hi kepine matre, tro sa metrötrëne la mus hna acil ngöne la nöj.​—1 Kor. 11:3; Heb. 13:17. w16.02 3:​5, 6, 8

Ase hë Tusi Hmitrötr qaja ka hape, tro la nöjei hlue i Iehova asë, itre thöthi mina fe, a troa “hujë angate xane kö.” Matre ame la atr ka ajane troa xomi bapataiso, loi e troa pane xecie hnyawa koi angeic ka hape, ketre sipu aja i angeice kö la troa xome la bapataiso. Haawe, thöthi fe, nyipi ewekë tro eö a waipengö i eö hnyawa, ngacama hna hetru eö ngöne la nyipici. Tru jë hi eö a öhne la itre atr ka ala nyimu a xomi bapataiso. Nge ame itre xan ke itre sinee i eö hi, me itre trejin me eö. Wange kö ke mekune jë eö ka hape, tro fe hë eö a hane xomi bapataiso ke tru hë eö, nge eö pe hi la hna tha bapataison. Nemene la nyine tro eö a kuca matre tro eö a goeëne la bapataiso tui Iehova? Xomi ijine jë troa mekune hnyawa la aliene la bapataiso. w16.03 1:​11, 12

Tune kaa la aqane tro sa nyitipune la itre pane keresiano ekö ngöne la troa trongene la hna qaja e caha? Tro së lai a traqa kow, e hne së hna ce huliwa e hnine la ekalesia tune la ketre ngönetrei hna “itratraunekeune hnyawa.” (Efe. 4:​16) Maine easa ajane troa ketr la ka ala nyim, nyipi ewekë tro sa atreine ce huliwa ngöne la hna cainöje trootro. Hetre ixatua hne së hna kapa jëne la ekalesia göi troa eatrëne la huliwa së. Thupene la icasikeu së göi cainöje trootro, easa ha isa ije troa ce thawa la maca ka loi me itre atr. Easë fe a tro fë koi angatr la itre itusi së ka qeje pengöne la Tusi Hmitrötr; itre milio la itre itusi së hna tro fë e cailo fen. Epuni kö a xötrethenge la hna amekötine göi troa cainöj atrun? Ame la easë a hane cainöj trootro, easë hi lai a ce ­huliwa me casi memine la itre milio lao trejin e cailo fen memine la itre angela hna qejepengöne hnei Hna Amamane 14:6. w16.03 3:​4, 5

Öni Tusi Hmitrötr, tro së elanyi a kapa la itre xa hna amekötine ka hnyipixe jëne la itre tusi hna seluth. Tro la itre tusi cili a amamane hnyawane kowe la nöjei atr ngöne la ijine cili, la aja i Iehova koi angatr. Hnene laka, hna waipengöne hnyawa hnene la nöjei atr memine fe la itre hna amelene hmaca la itre tusi cili, haawe tro hë angatr a atre la aja i Iehova. Tro itre ej a xatua së troa atre la mekuna i Nyidrë. Tro fe së elanyi a trotrohnine hnyawa la Tusi Hmitrötr matre ame hë ngöne la Paradraiso, tro hë la nöjei atr a ihnimikeu, me imetrötrë. (Is. 26:9) Drei jë la etrune la itre ewekë hne së hna troa atre elanyi me inine la itre xa atr fene la musi Iesu Keriso Joxu së! Maine tro sa trongëne elanyi la itre hna amekötine “hna cinyihane ­ngöne la ite tusi,” me mele nyipici koi Iehova ngöne la itupath tixenuë, tro ha cile huti la ëje së ngöne la “tusi ne mel.” Tro hë së e cili a mele epine palua! w16.03 4:​19, 20

Hna qaja hnene la itre qatre thup ka maca ka hape, nyipi ewekë catre troa inin me hnëkëne la itre trejin trahmanyi e thöthi petre kö angatr. Loi e tro epuni a thue huliwa i angatre ngöne la ekalesia, thenge la itre macatre i angatr. Maine hna inin me hnëkëne la itre trejine trahmanyi e thöthi petre kö angatr, tro lai a xatua angatre troa catre eatrëne la itre aja i angatr. Matre e tru hë angatr tha tro kö a ajeane la itre mekuna i angatr hnene la itre xa ewekë. (Sal. 71:17) Loi e tro la qatre thup a aciane la aja thene la hna inin troa ixatua, tha tro hmekuje kö a qaja la huliwa nyine tro angeic a kuca, ngo loi fe tro la ite qatre thup a qaja la kepine matre nyipi ewekë troa kuca lai. Hnei Iesu, lo Atre Hamë Ini Ka Tru hna upe la itre aposetolo i nyidrë troa cainöj. Ngo hnei nyidrëti hna pane hamë angatre la kepine matre tro angatr a trongën. Öni nyidrë: “Ase hë hamë ni la nöjei musi asë e hnengödrai me celë fen. Qa ngöne lai, trojë nyipunie a inine la nöjei nöj’ asëjëihë.”​—Mat. 28:​18, 19. w15 15/4 2:​5, 6

Thupene la kola manithe la traon ne Roma, ngazo catre jë la aqane methinëne me axösisine la itre Keresiano hnei angetre Roma. Hna akalabusi Paulo ngöne lo hneijine cili. Ma tro jë angeice a mekune ka hape, tha tro jë kö angeic a hetre ixatua, ke ame lo pane kola akalabusi angeic, tre, pëkö ala casi ka traqa troa iwai. (2 Tim. 4:​16) Xecie hnyawa koi angeic laka, tro kö Iehova a hamë angeic la trenge catre ka ijij, matre troa xomihnine la itupathi cili, memine fe la itre xane ka troa traqa. Ka xecie hnyawa lai koi angeic, matre öni angeice jë hi: “Tro ha thepe ni hnei Joxu qa ngöne la nöjei huliwa ka ngazo asëjeihë.” (2 Tim. 4:​18) Haawe, Paulo a atre e cili laka, hetre itre xa ijine thatreine kö la itre trejin troa xatua angeic, ngo ka xecie hnyawa koi angeic ka hape, ijije pala hi troa mejiune koi Iehova me Iesu, ke, tro kö nyidroti a ixatua. w15 15/4 4:​1-3

Hna hnaho Iesu, nyimu macatre thupe i Aberahama. Tha hnei Satana kö hna hnime lai medreng. Atre hnyawa hi Satana ka hape, e tru hë nyën, nyëne hi lo Mesia. Hapeu, hnei Satana kö hna hane mekune ka hape, ka ngazo catre troa humuthe la nekönatr? Ohea. Ame koi angeic, humuthe ju hë maine tha humuth, ngo ceitune hi. Ame hnei angeice hna canga thele troa humuthe la nekönatr. Hna tune kaa? Ame lo kola drei mejene hnei Heroda Joxu la hna qaja hnene la itre Magoi ka hape, ase hë hnahone la “Joxu i angete Iuda,” kola palulu la trenge elëhni angeic, ene pe angeic a thele troa humuthe la nekönatr. (Mat. 2:​1-3, 13) Ngo mele ju kö Iesu! Matre nemene hë la hne së hna atre göi Satana? Kola mama hnyawa ka hape, tha angeice fe kö a nyipi ewekëne la mele ne la itre atr. Ketre, tha angeice kö a nyipine la itre nekönatr. Satana hnyawa hi la ‘liona ka ho.’ (1 Pet. 5:8) Tha tro pi kö sa thëthëhmine ka hape, ka imethinë catre angeic! w15 15/5 1:​10, 12, 13

Hnei Iehova hna hamëne koi së la ketre ahnahna ka lolo catr, ene la atreine troa lapa mekune la itre ewekë ka tha mama pala kö. Ewekë lai ka aijijë së troa mekune la itre lolo hna troa kapa elany, me eköthe amë la nyine troa kuca matre troa neëne la itre jol. Atre kö Iehova la itre ewekë ka troa traqa elany, nge Nyidrëti fe a hane qaja koi së la itre ewekë ka loi nyine tro sa lapa treqen. Ngacama tha öhne pala kö së itre ej, ngo ame pe, ijije hi tro sa lapa mekune itre ej me lapaune laka, tro kö itre ej a eatr. (2 Kor. 4:​18) Nyimutre la itre hlue i Iehova hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, ka hane fe lapa mekune la itre hnei Nyidrëti hna thingehnaean. Ame la itre ewekë hnei Hana hna lapa mekun, tre ijije hi troa eatr. Ase hë eahlo lo axeciëne troa nue la nekö i eahlo kowe la ēnē. Nge celë hi lai ka upi eahlo troa lapa mekune pala hi la ijine cili. (1 Sam. 1:​22) Haawe, tu së mina fe laka, maine tro pala hi sa lapa mekune la itre hnei Iehova hna axeciëne troa kuca, tha tro pi kö sa luelu, ke itre ewekë lai ka troa eatr.​—2 Pet. 1:​19-​2. w15 15/5 3:​1-3

Tusi Hmitrötr a upi së troa thele troa amadrinë Iehova, ngo tha ene kö la troa trena mo. Hnei Iesu lo hna jele hmone la itre atr ka thele mo thatraqai angatre kö, nge ka nuetriji Iehova. Öni Tusi Hmitrötr: “Pëkö nyi angeice thei Akötesie.” (Luka 12:​16-​21) Ame la easa ‘amë thatraqa së la trenga mo e koho hnengödrai’ hnene la hna kuca la aja i Iehova, jëne madrine së lai, nge easë fe a amadrinë Iehova. (Mat. 6:​20; Ite edomë 27:11) Mo ka tru alamekene la aqane imelekeu së me Iehova. Maine tro sa catre thele troa trena mo ngöne la fene celë, canga tro hi sa kukehnine maine hnehengazone menune la itre ewekë. (Mat. 6:​19) Hnei Iesu fe hna qaja ka hape, ame la atr ka hni koi mani, troa jole catre koi angeice troa thele panëne la Baselaia i Akötresie.​—Mat. 13:​18, 19, 22. w15 15/5 4:​15, 16

Jëne la mene qaathei Iehova, hnei Iesu hna atreine kuca la itre iamamanyikeu ka nyimutre. Tha hnei Iesu hmekuje kö hna aloine la ka lepera, ngo hnei nyidrëti fe hna aloine la itre xa pengöne meci ju kö. Ame lo Iesu a aloine la itre ka trene mec, tha hnei nyidrëti kö hna nyihnane la ketre hnepe götrane ngönetrei ka kucakuca ne la ketre atr hnene la hnepe ngönetrei i ketre. Ame Iesu, atreine kö nyidrëti troa aloine la itre götrane ngönetrei ka genyi maine ka eatr. Ketre, atreine hi nyidrëti troa aloine la itre atr ngacama nanyi angatr qaathei nyidrë. (Ioane 4:​46-​54) Nemene la hna amamane hnene la itre iamamanyikeu celë? Kola amamane la trenge aja memine la mene ka eje thene la Joxu së troa apatrene paluane la itre sine mec. Ketre, ame la easa goeëne la aqane ujë i Iesu kowe la itre atr, keukawa ju hi la hni së, ke xecie koi së laka, ame e hnine la fene ka hnyipixe, “tro nyidëti a hnime la ate ka aköte me ate pë ewekë.” (Sal. 72:13) Tro hë Iesu elanyi a aloine la nöjei hna akötrën, ke, atraqatre la aja i nyidrë troa eatrëne lai. w15 15/6 2:6

Nyimutre la itre atr ka e gufane la itre trenge ewekë ne la thithi Iesu. Ame ngöne la easa cainöj, easa xome la itre trenge ewekëne troa amamane kowe la itre atr ka hape, ketre musi qaathei Akötresie la Baselaia, Baselaia ka troa kuca matre paradraiso hmaca jë la fen. Easë fe a xome la hnaewekë hna hape, “Epi hmitrötre la atresiwa [maine ëje] i Cilie” göi troa amamane ka hape, hetre ëje i Akötresie, nge nyipi ewekë tro sa ahmitrötrën. (Mat. 6:​9, MN ) Hapeu, aja i Iesu kö tro sa e gufane la thithi ngöne la nöjei ijine easa thith, tune la hna kuca hnei ka ala nyim? Ohea. Öni Iesu lo: “E tro nyipunie a thith, the xötraeë kö [the e gufa kö].” (Mat. 6:7) Ame hmaca ngöne la ketre ijine nyidrëti a inine la itretre drei nyidrëti troa thith, hnei nyidrëti hna amexeje lo itre mekune ngöne lo pane thith, ngo isa hnaewekë pe. (Luka 11:​1-4) Haawe, Iesu hi lai a hamë së la ketre tulu ne thith, itre ewekë nyine tro sa thithi fë. w15 15/6 4:​1, 2

Iehova a nue koi së la uati hmitrötre i Nyidrë matre troa xatua së troa cile catre ngöne la itre itupathi Satana. Iehova fe a hamë së la Tusi Hmitrötr, me ekalesia matre troa hmekë së qa ngöne la itre gaa ngazo. Ka tune la Nyidrëti a hmekë së matre tha tro kö sa huliwane menune la traeme së me manie së, me trenge catre së thatraqane la itre ewekë ka tha nyipi ewekë kö. Celë hi lai hna melëne hnene la lue trefën, Espen me Janne nge lue nekö i nyidroti hë. Öni Espen: “Nyiho a thithi lapa koi Iehova matre tha tro kö nyiho a kei enehila kowe la itupath, ke tha tru hmaca kö hnei traeme i nyiho troa kuca la itre huliwa i Iehova tune ekö. Nyiho a sipo Iehova matre troa xatua nyiho troa acatrene pala hi la lapaune i nyiho me catre cainöj.” Ame la ketre itupath nyine tro sa ananyin, tre ene la troa goeëne la itre ewekë ka sis. Maine tro sa kei kowe la itupathi cili, tha tro kö sa upe zö Satana. Pine nemen? Pine laka, thatreine jë kö Satana me fene i angeic troa musinë së troa kuca la ketre ewekë ka ngazo. Ame laka kei pi la itre xan kowe la itre ewekë ka sis, ke hnei angatre hna tha thipetrije la itre mekune ka ngazo. Ngo, nyimu trejine hë trahmanyi me föe, ka ananyine la itupathi cili, haawe ijiji së fe hi.​—1 Kor. 10:​12, 13. w15 15/6 5:​15, 16

Nemene la ewekë ka troa traqa thupene la kola lepe apatrene la hmi ka thoi? Kolo ijine tro së lai a isa sipu amamane la nyipi pengö së. Ame ngöne la ijine cili, tro la itre atr ka nyimutre a thele ixatua me hnë zae hnine la “ite hnauji ne la ite wet,” kola qaja la itre organizasio i atr. Ngo ame la itre hlue i Iehova, tro angatr a lapa qale koi Iehova me zae thei Nyidrë. Ame lo kola “axalaithene” la ijin kola lepi Ierusalema ngöne lo hneijine ne lo itre pane Keresiano, tha ijine tro hmaca kö la itretre Iudra lai a thele jëne troa lö kowe la hmi Keresiano. Ngo, ijine tro pe la itre ka Keresiano hë a kötre qaa Ierusalema tune lo aqane ahnith Iesu koi angatr. Ketre tune mina fe elany la kola “axalaithene” la ijine troa lepe apatrenyi Babulona atraqatr, tha tro kö sa mekune ka hape, ijine tro hi la itre atr lai a lö kowe la nyipi hmi. Ngo ijine pe lai kowe la itre hlue i Iehova troa amamane la ihnimi angatre koi Nyidrë me sajuëne la itre hna iën.​—Mat. 25:​34-​40. w15 15/7 2:7

Atre asë hi së laka, ka cas la itre hlue i Iehova, matre tha tro pi kö sa mekune ka hape, ka sisitria kö la ketre nöje hune la ketre. Ngo maine jë hnei epuni hna mel e nyipine la hnepe lapa i epun me itre sinee ka akökötrene la aja troa atrune la sipu nöje i epun. Celë hi matre, ame itre xa ijin, maine jë tro epuni a goeëne angazone la itre atrene la itre xa nöj, me qene nöje i angatr, me qene hlapa i angatr, me hane ngönetrei angatr. Nemene la ka troa xatua epuni troa saze? Pane mekune hnyawa ju la aqane goeëne Iehova la itre atr ka pi mama fë la nöje i angatr, maine ka mekune pena ka hape, ka sisitria kö angatre hune la itre xan. Catre pi troa thele ewekë ngöne la epuni a inine la Tusi Hmitrötr. Thupene lai, sipo Iehova jë troa xatua epuni matre tro epuni a hane xome la aqane goeëne Nyidrëti la itre atr. (Rom. 12:2) Qa ngöne laka, easa ajane troa nyihlue i Iehova cememine la mekuthetheu ka lolo, haawe, canga mama hi e itre xa ijin, laka ketre pengöne kö së hune la itre sine huliwa së, me itre sine ini së, me itre ka lapa ezi së, me itre sinee së. Ase hë Iesu hmekë së laka, tro la itre atr a methinë së hnene laka, isa pengö së kö me angatr. w15 15/7 3:​14, 15

Iehova a drenge hnyawa la itre hnei së hna xëwe fë, nge trotrohni së hi hnei Nyidrë ngacama pëkö ca ka trotrohni së. Kola anyipicine jëne la aqane sa i Nyidrë la itre thithi së ka hape, ka cile huti la ihnimi Nyidrëti koi së. Hetre ini hne së hna xome qa ngöne la itre thith ka ej e hnine la Tusi Hmitrötr. Ame itre xa ijin, loi e tro sa waipengöne hnyawa la itre thithi cili ngöne la ijine hmi hnepe lapa. E tro sa mekune hnyawa la itre hna treije fë ekö hnene la itre hlue i Akötresie, tro ha jui la itre thithi së. Pane waipengöne hnyawa jë lo aqane ipië i Iona, ngöne lo angeic a thithi qa hnine la ie ka tru. (Iona 1:⁠17–​2:​10) Wange ju fe lo enyipicine la hni Solomona lo nyidrëti a thith ngöne lo kola xötrei löthe la ēnē. (1 Ite jo. 8:​22-​53) Nge hane ju fe waipengöne la tulu ne thithi Iesu. (Mat. 6:​9-​13) Eje hi laka, ame la ka sisitria, tre, ene la tro sa “amamane [lapane] koi Akötesie la ite aja [së] hnene la thith.” Qa ngöne lai, tro hë lai a “thupëne la ite hni [së] me ite mekune [së].”​—Fil. 4:​6, 7. w15 15/8 1:​11, 12

Nyipi ewekë elanyi tro sa trongëne la itre hna amekötine hnene la organizasio i Ieho­va matre troa aparadraisone la ihnadro, me inine la itre hna amelene hmaca. Matre, tru catre la huliwa së elanyi qaathei Iehova. Ngo, tune kaa ju hë e traqa ju upi së hnene la itre ka elemeken troa kuca la ketre huliwa nge tha aja së kö? Tro kö së lai a idrengethenge? Tro kö sa thele troa eatrëne hnyawa la hnëqa së? E aja së troa hnëkë kowe la mele ka tha ase palua kö ngöne la fene ka hnyipixe, nyipi ewekë enehila tro sa drengethenge la organizasio i Iehova. Hetre itre xa ewekë nyine tro sa kuca göi troa hnëkë së kowe la mel elany. Loi e tro fe sa kapa madrine la huliwa hna athipe koi së, me atreine ce huliwa. Maine tro sa ce huliwa memine la itre ka elemeken enehila, tro hë së lai a öhnyi madrin, nge tro fe sa hane ujë tune elanyi ngöne la fene ka hnyipixe. w15 15/8 3:​6, 7

Hnene la itre atr hnei nyidrëti hna ce mel memin, itre ka xele ma drei Iehova hna ananyi nyidrëti qaathei Iehova. (1 ite jo. 11:​1-6) E hna traqa tune koi Solomona, ke ijije fe hi troa traqa lai ewekë cili koi së. Celë hi kepine matre loi e tro sa lepetrije the së la mekune troa hane faipoipo memine la ketre atr ka tha hni kö koi Iehova! Tune kaa ju hë e ka faipoipo hë la ketre atr qëmekene troa nyihlue i Iehova? Öni Tusi Hmitrötr: “Loi e tune fe nyipunie ite fö, denge thenge ju la ite fö’ i nyipunie ; thatraqan’ e hetete tha denge thenge la wesi ula, mate ahmalanyi angate hnene la thina ne la ite ifënekö i angat.” (1 Pet. 3:1) Eje hi laka, thatraqane fe la itre trahmany la hna ithanata celë. Haawe, loi e tro nyipunie a ketre trahmanyi maine föe ka lolo, nge ka trongëne la itre trepene meköti Akötresie göi faipoipo. Ame hë la kola öhne hnei föi epuni la elolone la aqane saze i epun, tro hë angeice lai a hane pi nyihlue i Iehova. Celë hi hna melëne hnene la itre trefëne ka ala nyim. w15 15/8 4:​15, 16

Maine jë thatre pengöne hnyawa kö së la nyin ne la itre xa mec. Celë hi matre hmekëne kö së lo itre drösinöe menu. Öni Paulo: “Loi e öhne hnene la nöjei atr asë la atreine tulu ewekë ka eje thei nyipunie.” (Fil. 4:​5, MN ) Tro la atreine tulu ewekë a xatua së pala hi troa huliwa catre koi Iehova, ngo tha tro pe a mekune menune atrune la itre nyine nyinyine la itre mec. E tru hë la itre ewekë cili ngöne la mele së, tro hi së lai a goeë së hmekuj. (Fil. 2:4) Atre hnyawa hi së laka, tha tro jë kö së lai a itre ka pexeje ngöne la fene celë. Celë hi matre, loi e tro sa thupëne matre huliwa i Iehova la ka troa sisitria ngöne la mele së. (Mat. 6:33) Ngo, eje hi laka, nyipi ewekë tro sa isa axecië mekun göi aqane nyinyine la itre meci së me isa kepe thangane qa ngön. w15 15/9 2:​8, 10

Iehova la “Akötesieti ka nyipici.” (Sal. 31:5) Atraqatre la ihnimi Nyidrë kowe la itre nekö i Nyidrë matre aja i Nyidrë troa ini angatr. Aqane kuca i Nyidrëti hi lai, matre troa eatrongë angatr ngöne la nöjei götrane la mele i angatr, me ngöne fe la aqane troa nyihlue i Nyidrë. Haawe, nemene la hna ini së hnei Iehova ka amamane la etrune la ihnimi Nyidrë koi së? Ame la pane hna kuca hnei Iehova, tre Nyidrëti a qeje Nyidrë. Aja i Nyidrëti tro sa atrepengöi Nyidrëti hnyawa. (Iako. 4:8) Celë hi matre, hnei Nyidrëti hna ketre sipu qaja la ëje i Nyidrë. Anyimua amexeje hnei Tusi Hmitrötr la ëje i Nyidrë, tha hna tune kö kowe la itre xa ëj. Iehova fe a qaja koi së la pengöi Nyidrë. Ame la easa goeëne la itre ewekë hnei Nyidrëti hna xup, kola mama hnyawa la mene memine la inamacane i Nyidrë. (Rom. 1:​20) Nge ame la easa e la Tusi Hmitrötr, easa atre ka hape, ka meköti Nyidrë, nge tru la ihnimi Nyidrëti koi së. Ame hë la easa öhne hnyawa la elolone la pengöi Iehova, ene pe easa easenyi catre koi Nyidrë. w15 15/9 4:​8, 9

Tru catr enehila la itre atr ka mekune ka hape, tha semesinene kö Akötresie la itre huliwa i angatr. Ame koi angatr, tha hnehengazone kö Nyidrëti la itre ewekë ka traqa koi angatr. Ka tune lo wene ka lepe la itre götrane nöj e Philippines lo Nofeba 2013, önine la maire ne la ketre traone ka tru e cili ka hape: “Ma hetre xa jole i Akötresie e cili.” Ame koi itre xa atr, tha öhne kö Akötresie la itre huliwa i angatr. (Is. 26:​10, 11; 3 Ioane 11) Ce mekune i angatre hi memine la itre atr ne lo hneijine i Paulo. Öni angeic, hnei angatre hi hna thë, matre troa wangesixa Akötresie. Matre, tiqa ha angatre hnene la nöjei thiina ka tha meköti kö, me thiina ka ngazo, me pi hetreny. (Rom. 1:​28, 29) Nge tune kaa fe së? Atre hnyawa hi së laka, öhne asë hi Iehova la nöjei ewekë hne së hna kuca. Ngo, hapeu, ame koi së ke, Iehova kö a nyipi ewekë së? Öhne kö së la ime i Iehova ngöne la mele së? w15 15/10 1:​1-3

Huliwa ne cainöje trootro la ketre aqane troa amamane la lapaune së. Pine nemen? Pine laka, ame la easa cainöje trootro, easë hi lai a amamane ka hape, xecie koi së laka, easenyi catre hë la pun, nge ‘tha tro kö ej a hmitr.’ (Hab. 2:3) E aja së troa atre la pengöne la lapaune së, loi e tro sa isa waipengö së me hape: ‘Ka tru kö koi ni la huliwa ne cainöj? Eni kö a kuca asë la hnenge hna atrein matre troa qeje Akötresie kowe la itre atr? Eni kö a thele la itre xa jëne troa akökötrene la huliwange koi Iehova?’ (2 Kor. 13:5) Loi e tro sa amamane la etrune la lapaune së jëne la hna kuca la huliwa ne cainöj, ke, “ukeineqë la atre qaja matre hetrenyi la mel.” (Rom. 10:​10, MN ) Ketre, easa amamane la lapaune së koi Iehova la easa xomihnine la itre jole ka traqa koi së e celë fen. Ame la easa pë ewekë, maine wezipo, maine kucakuca, maine hace hni, maine cile kowe la ketre jole ju kö, tre, nyipi ewekë tro sa lapaun laka, tro Iehova me Iesu a xatua së ngöne la ijine ka ijij. (Heb. 4:​16) Ame la easa sipo ixatua koi Iehova, easë hi lai a amamane la lapaune së. w15 15/10 2:12-​14

Pëkö ketre atr, maine ketre ewekë ka troa sewe së troa lapa mekune hnyawa la itre ithuemacanyi ka ej e kuhu hni së, tune la itre xötr ne la Tusi Hmitrötr, maine itre Nyima Koi Iehova ka tru koi së. (Ite hu. 16:25) Ketre, tro la uati Akötresie a xatua së troa amë hutin e kuhu hni së la itre ithuemacany hne së hna inine hë, nge tro fe lai a xatua së troa mele nyipici koi Iehova. Nemene la ketre aqane tro epuni a e la Tusi Hmitrötr o drai? Maine jë, ngöne la itre xa drai ne la wiik, tro epuni a e itre mekene tus hna hnëkëne thatraqane la Ini Ne Cainöj Qaathei Akötresie. Ame itre xa drai, e jë la itre xötr qa hnine la tusi Mataio, me Mareko, me Luka, me Ioane, nge lapa mekune hnyawa ju la itre hnei Iesu hna qaja me kuca. (Rom. 10:17; Heb. 12:2; 1 Pet. 2:​21) Hetrenyi fe së la itus Atr Ka Tru Ne La Fene Hnengödrai, ka qejepengöne la itre ewekë ka traqa ngöne la mele i Iesu, nge itre hna melëne trongën. Tro la itusi celë a xatua epuni troa kepe eloine la hna e la Tusi Hmitrötr ka qaja la mele i Iesu.​—Ioane 14:6. w15 15/10 4:​11, 12

Maine nyipici laka, Iesu la Maseta ne la ange aposetolo, ngo ketre sinee i angatre fe nyidrë. Ame ekö, tha tro kö la ti­xe ne uma a hane ce thawa memine la itre hlue i angeic la itre mekun me aliene hni angeic. Ngo tha hnei Iesu kö hna ujë tune lai memine la ange aposetolo. Tru la ihnimi nyidrë koi angatr, nge hnei nyidrëti hna xomi ijine troa ce me angatr pala hi. Tru la madrine i nyidrë troa ce thawa me angatr la itre mekun me aliene hni nyidrë. Ketre, nyidrëti a drei angatre hnyawa la angatr a qaja amamane la mekun, me aliene hni angatr. (Mar. 6:​30-​32) Hnene la aqane ifekeune Iesu me ange aposetolo la itre mekun, haawe, lolo la aqane imelekeu i angatr, nge celë hi ka hnëkë angatre fe kowe la itre huliwa ka tru elany. Atre hnyawa hi Iesu laka, e hetre aja thene la itretre drei nyidrë troa nyihlue i Iehova, me catre cainöjëne la maca ka loi, tro hë angatre lai a madrin. Matre hnei nyidrëti hna xatua angatr troa catre huliwa ngöne la hna cainöj, me sisinyi koi angatr ka hape, tro kö nyidrëti a xatua angatr.​—Mat. 28:​19, 20. w15 15/11 2:​3, 5

Ihnimi la thiina ka sisitria i Iehova. (1 Ioane 4:​16) Pine laka Iesu la hna pane xup hnei Iehova, haawe, hnei nyidroti hna ce mel e koho hnengödrai a traqa koi itre miliar lao macatre. Öhne hnyawa hi Iesu e cili laka, ka tru ihnimine lae Iehova. (Kol. 1:​15) Hnei Iesu pë hë hna melëne la thiina cili e koho hnengödrai me e celë fen. Haawe, tha tro kö sa luelue laka, tro pala kö la ihnim a nyi trepene la aqane musi Iehova me Iesu. Ame lo kola hnyingëne koi Iesu hnene la ketre atr ekö ka hape, nemene la wathebo ka sisitria, öni Iesu jë hi: “Tro eö a aja Joxu Akötesi ’ö hnene la hni’ö ka pexej, me u i ’ö ka pexej, me mekune i ’ö ka pexej. Celë hi wathebo ka tru nge hnapan. Nge ame la hnaaluen, te, tune mina hi, ka hape, Tro eö a hnime la ate lapa eashenyi ’ö tui eö hi.” (Mat. 22:​37-​39) Nyipi ewekë catre tro sa amamane la ihnimi së kowe la itre atr hne së hna ce mele memin. Öni Iesu lo ka hape, qa së troa hnimi Iehova me itre ka lapa easenyi së. w15 15/11 4:​1-3

Maine nyipici laka, hna huliwan atrune la qene heberu ekö, ngo tha hnei Iehova kö hna ithanata qene Heberu pala hi kowe la itre atr. Ame lo kola thepe angetre Isaraela qaa Babulona, itre xan e angatr a ithanatan o drai la qene Arama. Maine jë hnene hi lai matre, hnei Daniela, me Ieremia, me Ezera hna cinyihane la itre xa xötre ne la Tusi Hmitrötr qene Arama. Ame ekö lo kola musi hnei Alexandre le Grand kowe la fen, tre, qene heleni, lo hna hape Koine, la qene hlapa hna ithanatan hnene la itre atr ngöne la itre nöje ka nyimutre. Haawe, nyimutre catre hë la angetre Iudra ka qene Heleni, matre ujëne jë pë hë la Itre Hna Cinyihane qene Heberu koi qene Heleni. Hna hëne la aqane ujëne cili ka hape, Septante. Celë hi la pane Tusi Hmitrötr hna ujën, nge hna huliwan atrun. Itre ka inamacan a qaja ka hape, hna kuca la Septante hnene la ala 72 lao ka ujë qene hlapa. Hnene la itre xan e angatr hna ujën la itre hnaewekë, nge itre xan a ujën la mekun. Ngo xecie hnyawa kowe la itretre Iudra ka qene Heleni me itre Keresiano laka, ame la Septante, tre Wesi Ula i Akötresieti hi. w15 15/12 1:​4-6

Öni Iakobo: “Eë la thinem.” (Iako. 3:6) Ame la kola hape, “thinem,” tre kola qaja la atreine së troa ithanata. Nge tune la eë, tro fe a hetre ethanyine la itre hne së hna qaja. Ka hetre thangane catre la itre hne së hna qaja koi itre xan. Öni Tusi Hmitrötr fe, jëne la hne së hna qaja, ijije troa amele angatr maine troa tro xomi angatr kowe la hnëjin. (Ite edomë 18:21) Kolo kö lai a hape, tro pë hë sa lapa thaup ke xou së fe wanga tria pi la hne së hna qaja? Ohea. Tha tro kö së lai a hmaca troa huliwane la eë, ke easa xou wanga dreuthi së jë. Ngo easë pe a thupën matre tha tro kö sa huliwane menun. Easë hi lo a athi eë göi troa kuci xen, me hleng, me nyi jina së. Ketre tune mina fe, e tro sa thupën la aqane ithanata së, tro hë së lai a atreine atrunyi Iehova me xatuane la itre xa atr. (Sal. 19:14) Hnei Iehova hna hamë së la atreine troa fe la itre mekuna së me aliene hni së, jëne la hne së hna qaja itre ej maine pena hnene la hna qene hum. Haawe, huliwane hnyawane jë së la ahnahna cili göi troa xatuane la itre atr.​—Iako. 3:​9, 10. w15 15/12 3:​1-3

Luka la ketre droketre, nge ka ce tro me Paulo ngöne la huliwa ne mesinare. Hnei angeic hna xatua Paulo me itre xa trejin ngöne la angatr a wezipo. (Gal. 4:​13) Tune lo hna qaja hnei Iesu, ka nyipiewekë la droketre thatraqane la “ange tene mec.” (Luka 5:​31) Tha Tusi Hmitrötre kö a qaja la ijin me götran hna ini ngön hnei Luka matre hane jë angeic droketre. Ngo, kola mekune ka hape, hnei angeice hna ini e Laodikea, traone ezin e Kolose. Easa qaja tune lai, ke, hnei Paulo hna qaja la ibozu i Luka koi angetre Kolose, angetre atre angeice hnyawa. Ketre, ame la Luka a cinyihane la tusi angeic, memine la tusi Ite Huliwa, hnei angeic hna xome la itre hnaewekë ka amamane ka hape, ketre droketre angeic. Kolo fe lai a mama ngöne la angeice a lapa qaja atrune la itre ijine Iesu a aloine la meci ne la itre atr. Haawe, kola mama laka, hnei Luka hna inin troa droketre. w15 15/12 4:​11, 12

Hnei Iehova hna hamë së la ketre ahnahna ka sisitria, hatrene la ihnimi Nyidrë koi së. Hnei Nyidrëti hna upi Iesu, Nekö i Nyidrë hna neköhnimën, troa uti kowe la fen! (Ioane 3:​16; 1 Ioane 4:​9, 10) Hnei Paulo hna hëne la ahnahna cili ka hape, “ahnahna i anganyidë hna tha ’teine qaja asë.” (2 Kor. 9:​15) Atre hnyawa hi Paulo ka hape, ame la mele hna huujëne hnei Iesu, tre ketre nyine anyipicine hi lai laka, tro ha eatre asë la itre hna thingehnaeane hnei Akötresie. (2 Kor. 1:​20) Kola hape, ame la “ahnahna i [Akötresie] hna tha ’teine qaja asë,” tre, tha kolo hmekuje kö a qaja la mele hna huujëne hnei Iesu. Ngo, kolo fe a qaja la nöjei loi hnei Iehova hna hamë së, me aqane hnimi së. Thatreine kö së qejepengöne hnyawa la elolone la ahnahna celë. Nemene la hna troa aciane the së hnene la ahnahna cili? Nge nemene la hnene ej hna upi së troa kuca? Eje kö a upi së troa wange hmaca la aqane mele së me saze? Eje kö a upi së troa hame catr me nue la ngazo ne la itre xan? The thëthëhmine pi kö së laka, tru catre hmaca kö la ahnahna qaathei Akötresie, ene la thupene mel.​—1 Pet. 3:​18. w16.01 2:1, 2, 4, 5

Maine jë tro la ketre trejin hna iën a sipu waipengöi angeic me hape, ‘Pine nemene matre ië ni jë hnei Iehova, ngo tha hna ië ketre kö? Ijijinge fe kö troa xome la hnëqa celë?’ Maine nyipici laka, angeice a mekune tune lai, ngo xecie hnyawa koi angeic laka, hnei Iehova hna ië angeic. Matre, kola elitrauje la madrine i angeic, nge tru la ole i angeic kowe la ahnahna cili. Casi hi la mekuna ne la itre hna iën memine la hna qaja hnei Peteru, lo kola hape: “Qaja aloinyi Akötesie me Tetetroti ne la Joxu shë Iesu Keriso, lo ate hnaho shë hmaca pi, thenge la ihnimi atraqate i nyidë, kowe la mejiune ka mel, hnene la mele hmaca jë Iesu Keriso qa hna mec, kowe la edö ka tha hnyeqete kö me ka pë ethan, nge tha wahnyatenge kö [maine tha ka fitre kö] hna amë hnengödrai thatraqai shë.” (1 Pet. 1:​3, 4) Haawe, ame la kola e hnene la itre hna iën la itre ithanata celë, xecie hnyawa koi angatr ka hape, kola sipu ithanata koi angatr hnene la Keme i angatr. w16.01 3:​11, 12