Eiperem

Tune kaa fe së? Easë kö a mekun tui Iehova maine tune la itre atrene fen? Ame easë itre Keresiano, easë palahi a thele troa kuca la itre ewekë ka amadrinë Akötresie. Ngo tune kaa fe la itre mekuna së? Easë kö a hane thele troa axecië mekun tui Iehova? Haawe, nyipiewekë tro sa catr. Ngo, ijije hi troa ajojezi së hnene la itre atre ne la fene celë, pine laka, easa ce mel me angatr. (Efe. 2:2) Ketre, ame itre atrene fen ke, angatre kö a sipu meku angatr. Celë hi matre, ijije hi troa löthe la itre mekuna së, hnene la aqane waiewekë i angatr. Tro ha jole koi së troa ce mekune me Iehova, nge canga tro hi a löthi së hnene la ua ne la itre atrene fen. Maine tro sa mekune tui fen, tro hë sa ketre sipu meku së kö, me sipu iëne la ka loi me ka ngazo. (Mar. 7:21, 22) Haawe, nyipiewekë tro sa mekune “la ite ewekë i Akötesie,” ngo tha “ite ewekë i ate pe.” w18.11 21 par. 1; 22 par. 3-4

Akönia ithanata meköti Iehova koi Iesu qa hnengödrai, troa amaman ka hape, Nyidrëti a wangatrunyi Iesu. Celë hi ka ithuecatr koi Iesu! Thupene la hna bapataiso Iesu e hnine la Hneopegejë Ioridano, Iehova a qaja koi Ioane Bapataiso la topik ne la drai celë. Nge ca macatre qëmeken tro Iesu a mec, hnene la köni angetre drei nyidrë hna drei Iehova e qaja ka hape: “Hane hi la Nekönge hniminang, eni a madri nyën. Drei nyëne ju.” (Mat. 17:5) Nge itre drai qëmekene tro Iesu a mec, hnei Iehova hmaca hna ithanata me Iesu qa koho hnengödrai. (Ioane 12:28) Atre hnyawa hi Iesu laka, tro la itre atr a jelethoi nyidrë. Nge tro fe a ahmahmanyi nyidrë qëmekene tro nyidrëti a mec. Celë hi matre, tha mano kö nyidrëti thith troa catre kuca la aja i Akötresie, ngo tha ene kö la sipu aja i nyidrë. (Mat. 26:39, 42) Eje hi, ame la aja i Iesu, tre, troa wangatrunyi nyidrëti hnene la Keme i nyidrë, ngo tha hnei fene kö. Celë hi matre, hnei nyidrëti hna “xomihnine la sinöe ne iaxösisi, me tha nyipiewekëne la hmahma.”—Heb. 12:2. w18.07 7-8 par. 15-16

Thupene la hnei Iesu hna nyiqane atrune la Pui Ne Xeni Ne La Joxu, hnei nyidrëti hna amamane laka, ka catre nyidrë. Tune kaa? Hnei Iesu hna kapa la aja ne la Keme i nyidrë, ngacama atre hnyawa hi nyidrëti laka, troa qanangazo nyidrë me humuthi nyidrë. (Mat. 26:65, 66) Hnei Iesu hna mele nyipici, matre troa atrune la ëje i Iehova, me sajuëne la musi cile i Akötresie. Nge jëne la meci nyidrë, ijije hi troa mel epine palua la nöjei atr ka ietra. Celë hi aqane hnëkëne Iesu la itretre drei nyidrë, troa cile kowe la itre jol ka troa traqa. Hnei Iesu hna amamane ka hape, ka catre nyidrë. Tha hnei nyidrëti kö hna mekune catrëne la itre akötre i nyidrë. Hnei nyidrëti pe hna wangatrune la itre aja ne la itre aposetolo. Hnei Iesu hna acile la pui ne xen, thupene la hna upetröneë Iuda. Nge hna kuca matre troa amekunëne kowe la itre hna iën, la itre manathithi hna kapa qa ngöne la madra i nyidrë, me qa ngöne la isisinyikeu ka hnyipixe.—1 Kor. 10:16, 17. w19.01 22 par. 7-8

Hnei Iehova, Keme i Iesu, hna sa ka hape: “Ase hë ni atrun, nge tro hmaca ni a atrun.” Iesu a hnehengazo ke, atre hnyawa hi nyidrëti la enyipiewekëne la troa mele nyipici koi Iehova. Ketre, atre hi nyidrëti laka, kola troa lepi nyidrë me humuthi nyidrë. (Mat. 26:38) Ngo nyipiewekë catre koi Iesu troa atrune la ëjene la Keme i nyidrë. Hna upe zö Iesu, matre nyidrëti a xou e traqa ju qaja angazone la ëje i Akötresie. Ngo xecie hnyawa koi Iesu laka, tro kö a eatr lo hnei Iehova hna qaja. Ceitu së hi me Iesu. Tha aja së kö tro la itre atr a qaja angazo Iehova. Ketre, tro la itre ka icilekeu a sili ithanata së me qanangazo së nge pëkö kepin. Tro fe hë sa hnehengazo e traqa ju qaja angazo Iehova. E cili, tha tro kö sa thëthëhmine lo trengewekë i Iehova ngöne Ioane 12:27, 28. Tro kö Iehova a atrune la ëje i Nyidrë.—Sal. 94:22, 23; Is. 65:17. w19.03 11-13 par. 14-16

Kola sesëkötre hnene la itretre drei Iesu! Ame koi angatr, tro Iesu a acile hmaca la Baselaia ne Isaraela. Ngo öni Iesu, ka hape, easenyi hë la ijine troa akötrë nyidrë me humuthi nyidrë. Peteru aposetolo la ka pane ithanata. Öni angeic: “Waea Joxu, the nue nyipëti kö troa akötr. Tha tro kö a traqa lai koi nyipë.” Öni Iesu e sa: “Eö e hutröng Satana! Eö a pi sewe ni, ke tha eö kö a mekune la itre mekuna i Akötresie, ngo mekuna i atre pe.” (Mat. 16:22, 23; Itre hu. 1:6) Iesu a amamane laka, isapengöne kö la mekuna i Iehova memine la itre mekuna ne la fene celë hna musinën hnei Satana. (1 Ioane 5:19) Peteru a ithuecatre koi Iesu troa ketre sipu meku nyidrëti kö, tune la itre atrene fen. Ngo atre hi Iesu laka, tha celë kö la aja i Iehova. Kola amamane hnyawa ngöne la aqane sa i Iesu laka, nyidrëti a kapa la mekuna i Iehova me thipetrije la fen. w18.11 21 par. 1-2

Pane mekune jë së la Iehova a öhne la itre milio lao atr e cailo fen, angatr a caas matre troa atrune la Pui Ne Xeni Ne La Joxu. Tha Nyidrëti hmekuje kö a goeëne la itre atr ka alanyim, ngo Nyidrëti fe a goeë angatr isa ala cas. Öhne hi Nyidrëti la itre ka traqa e nöjei macatre. Hetre itre xan ka traqa ngacama hna qanangazo angatr. Ame itre xan, ngacama tha traqa kö angatr kowe la itre xaa icasikeu, ngo angatr a sine la Drai ne Amekunën, pine laka, atre hnyawa hi angatr laka, ka nyipiewekë troa sine la drai cili. Öhne fe hi Iehova la itre ka xötrei traqa, nge ka ajane troa atrepengöne la drai cili. Eje hi, madrine catre Iehova troa goeëne la kola traqa la nöjei atr troa sine la Drai Ne Amekunën. (Luka 22:19) Ngo ame koi Nyidrë, ka nyipiewekë la kepin matre angatr a traqa.—Is. 30:20; Ioane 6:45. w19.01 26 par. 1-3

Tha hnei Iesu kö hna cile troa meci thatraqane la itretre drei nyidrë. Nge eje thei nyidrëti la aja troa amë panëne la aja i angatr, nge pine pë hë la itre sipu aja i nyidrë. Hnei nyidrëti hna tro kowe la itretre dreng, ngacama kucakuca catre nyidrë me akötr. (Luka 22:39-46) Hnei Iesu hna catre thele la aqane troa xatua itre xan. (Mat. 20:28) Easa sine la lapa ne la ange trejin, matre easa thele troa könëne la itre xan tro fe a hane sine la lapa cili. Ngo, tru catre kö la aja së troa xatuane la “itre trejin ngöne la lapaun,” ene la itre trejin ka nanazij, nge ka tha traqa hmaca kö troa sine la itre icasikeu. (Gal. 6:10) Tru la ihnimi së koi angatr, matre easa ithuecatre koi angatr troa hane sine la itre icasikeu së, tune la Drai Ne Amekunën. Madrine catre së tui Iehova me Iesu, ngöne la kola bëeke hmaca hnene la ketre trejin ka nanazij.—Mat. 18:14. w19.01 29 par. 12, 14; 30 par. 15

Ame ngöne la Drai Ne Amekunën, hnei Iesu hi hna xome la itre munëne xen thupene la Paseka. Hnei nyidrëti hna xome la falawa tha hna levenëne kö me waina, me amamane kowe la itre aposetolo i nyidrë laka, lue xeni lai ka troa nyihatrene la ngönetrei me madra i nyidrëti ka pexej. Easenyi hë matre huujëne jë nyidrëti la mele i nyidrë. Tha sesëkötre kö la itre aposetolo la aqane hnëkëne Iesu la pui ne xeni celë, ka hnyipixe nge ka nyipiewekë catr. Pine nemen? Ame ngöne lo itre treu qëmeken, hnei Iesu hna nyiqane hamë ini thene lo itre sinee i nyidrë, Lazaro, Maretha me Maria. Maretha hi e cili, ngo angeic a kuci xen ke, angeice la ka könë Iesu. Thupene lai, hnei Iesu hna amekötine la mekuna i Maretha. Öni nyidrëti koi angeic, ka hape, tha nyipiewekë kö troa kuca atrune la xen. (Luka 10:40-42) Itre hawa qëmeken troa mec, hnei Iesu hna kuca la hnei nyidrëti hna qaja. Hnei nyidrëti hna hnëkëne la pui ne xen, tha jole kö troa kuca. w19.01 20-21 par. 3-4

Hnei Iehova hna hamë Iesu la ketre ahnahna ka tru. Ame la kola amele Iesu hmaca, hnei Iehova hna hamë Iesu la ketre göhnë ka “draië” e koho hnengödrai. Hnei Nyidrëti mina fe hna aijijë Iesu troa mel nge tha tro hmaca kö a hane mec. Nyidrëti hi la pane atr ka kapa la mel cili! (Fil. 2:9; 1 Tim. 6:16) Drei la manathith ka tru hna kapa hnei Iesu, qa ngöne la hnei nyidrëti hna catre kuca la aja i Iehova! Nemene la nyine tro sa kuca matre troa wangatrunyi së hnei Iehova, ngo tha hnene kö la fene celë? Tha tro pi kö sa thëthëhmine laka, atre pengö së hnyawa hi hnei Iehova, nge Nyidrëti palahi a amanathithi së. Ame itre xa ijin, easa haine la aqane amanathithi së hnei Nyidrë. Celë hi matre, loi e tro sa lapa mekune la itre manathithi hne së hna troa kapa elany qaathei Iehova. Eje hi, ame enehila, easa cile kowe la itre jole ka tru ngöne la fene celë ka ngazo. Ngo tha tro pi kö sa thëthëhmine laka, easenyi hë matre patre pi la fene celë, memin la itre elolon me itre ajane ej. (1 Ioane 2:17) Ka tru ihnimin Iehova, Keme së, tha tro kö Nyidrëti a thëthëhmine la aqane huliwa së me ihnimi së kowe la ëje i Nyidrë. “Ka meköti pala hi Akötresie.”—Heb. 6:10. w18.07 8 par. 17-18

Ame ngöne la jidri tixenuë ne Iesu a ce xen memine la itre aposetolo, hnei nyidrëti hna ce thithi me angatr. Kola mama ngöne la thithi nyidrë, laka aja i nyidrëti tro angatr a cas me ce huliwa, tune la aqane casi nyidrë memine la Keme i nyidrë. Maine troa casi la itretre drei Iesu, haawe tro hë lai a anyipicin laka, Iehova hi la ka upi Iesu kowe la fen. Qa ngöne la aqane ihnimikeu i angatr, tro la itre atr a wangatrehmekun laka, itretre drei Iesu hi angatr. Nge e cili, tro ha acatrene la aqane casi angatr. (Ioane 13:34, 35) Easa trotrohnine la kepin matre Iesu a qaja hnyawa la pengöne la troa cas la jidri cili. Öhne hi nyidrëti laka, nango isazikeu palakö la itre aposetolo. Hnei angatre hna isenyine ka hape, “drei la ka tru e angatr.” (Luka 22:24-27; Mar. 9:33, 34) Nge ame ngöne la ketre ijin, hnei Iakobo me Ioane hna sipo Iesu troa ami nyidro ngöne la göhnë ka tru ngöne la Baselaia, ene la götrane maca i nyidrë.—Mar. 10:35-40. w18.06 9 par. 1-2

Iehova a ajane tro la itre trefën a akökötrene la ihnimi angatr ngöne la mele i angatr. (Mat. 19:3-6) Ame la ketre iakötrë ka tru hna kuca hnene la itre atr, tre, ene la troa nyixetë. Celë hi matre, kola qaja hnene lo hna sevenene wathebo ka hape, troa trije la kuci ngazo, tune la nyixetë. (Deu. 5:18) Ame “koi Akötesie,” ka ngazo la huliwa cili, nge kola akötrëne la föe me trahmany ngöne la mele ne trefën. (Gen. 39:7-9) Itre macatre ne pane akötr me hleuhleu la hna nyixetëtrij. Ketre, aja i Iehova troa madrin me tingeting la mele ne la itre nekönatr. Hnei Iehova hna upe la itre kem me thin troa hamëne la ka ijij koi nyudren, me xatua nyudren troa acatrene la aqane imelekeu i nyudren me Nyidrë. Loi e tro palahi angatr a xatuane la itre nekönatr, troa wangatrun me hniin la Wathebo i Iehova. (Deu. 6:6-9; 7:13) Eje hi, tha tro kö la itre kem me thin a wangacon me qanangazo nyudren, me xome ceitu nyudreni me pëkö. Loi pe troa nyihnyawane la mele i nyudren ke, itre edrö lai qaathei Iehova.—Sal. 127:3. w19.02 21 par. 5, 7

Hnei Iobu hna catre mele nyipici ke, ka mejiun angeic kowe la itre manathithi qaathei Iehova. Atre hnyawa hi Iobu laka, öhne hi Iehova la aqane mele nyipici angeic. Ngacama nyimutre la itre jol, ngo ka catr la mejiune i Iobu laka, tro kö Iehova a amanathithi angeic. Celë hi ka xatua angeic troa catre mele nyipici. Atraqatre la madrine i Iehova, matre Nyidrëti a amanathithi Iobu, nge the qaja palaha la itre manathithi hna troa kapa elany! (Iobu 42:12-17; Iako. 5:11) Tha ka saze kö Iehova. (Mal. 3:6) Maine tro sa mejiune laka, ka tru koi Iehova la aqane mele nyipici së, haawe, tro ha xecie hnyawa koi së la mele së elany ka mingöming. (1 Thes. 5:8, 9) Ame itre xaa ijin, easa mekune ka hape, easë caasi hi la ka mele nyipici koi Iehova. Ngo hetrenyi fe la itre hlue i Akötresie e cailo fen ka catre mele nyipici, itre milio la etrun. Ketre tune fe ekö, hetrenyi la itre hlue i Iehova ka mele nyipici, ngacama hna thele troa humuthi angatr.—Heb. 11:36-38; 12:1. w19.02 7 par. 15-16

Easenyi hë la Drai Ne Amekunën, matre loi e tro sa isa hnying ka hape: ‘Nemene la aqane tro ni a ihnim tui Iesu? Eni kö a wangatrune la itre aja ne la itre trejin, nge co pë hë la itre sipu ajang? Eni kö a wangatrehmekune laka, hetre hna thatreine kuca hnene la itre trejin?’ Epi tro palahi sa nyitipu Iesu me ‘ihnimikeu.’ Calemi hë la ijine tro sa atrune la Drai Ne Amekunëne tixenuë ne la meci Iesu. Ame la Iesu a troa “traqa” ngöne la ijine akötr atraqatr, nyidrëti a troa icasinekeune la nöjei “iana” e koho hnengödrai. E cili, tha tro hmaca kö sa atrune la Drai Ne Amekunën. (1 Kor. 11:26; Mat. 24:31) Ame e thupene la Drai Ne Amekunën tixenuë, tro palahi la nöje i Iehova a mekune la pui ne xen cili laka, ketre hatrene ihnim, me hni ne ipië me catr. w19.01 25 par. 17-19

Tro sa pane xome la ceitune ne la ketre atr ka egöcatr, matre troa qaja la enyipiewekëne la aliene hni së. Ame la hnapan, tre, maine aja së troa lolo me egöcatr la ngönetrei së, loi e tro sa xome la itre xen ka loi, nge tro fe sa enij. Ceitune hi lai memine la götrane u. Loi e tro sa xome la itre göxeni qaathei Akötresie, me e la Tusi Hmitrötr memine la itre itusi së. Ketre, loi e tro palahi sa amamane laka, ka catre la lapaune së koi Iehova. Tro lai a mama ngöne la easa trongëne la itre hne së hna inin me qaja koi itre xan. (Rom. 10:8-10; Iako. 2:26) Ame la hnaaluen, tre, tro hi sa goeëne la pengö së. Maine jë tro sa mekun ka hape, ka egöcatre hi së, ngo ka wezipo pe. Ceitune hi lai memine la kuca lapane la itre huliwa i Iehova. Maine jë tro sa mekun ka hape, catrecatre la lapaune së. Ngo canga tro hi a kökötre e kuhu hni së la itre aja ka ngazo. (1 Kor. 10:12; Iako. 1:14, 15) Celë hi matre, tha tro pi kö sa thëthëhmine laka, Satana palahi a thele jëne troa ajojezi së hnene la itre mekuna i angeic. w19.01 15 par. 4-5

Loi e tro sa isa hnying ka hape: ‘Eni kö a xötrethenge la tulu ne la atre Samaria? (Luka 10:30-35) Ame la itre xan a akötr ke, ijijinge kö troa xatua angatr? Ijijinge kö troa xatuane la ketre trejin ka qatre hë, maine ketre sine föe, maine itre nekönatr ka hmi caas? Ijijinge kö troa “hamëne la itre trenge ithanata ka keukawa” matre akeukawanyi angatr?’ (1 Thes. 5:14; Iako. 1:27) Ame la easa hnime la itre xan, easa ham, nge öni Iesu ka hape, troa madrin la atre ham. Ketre, atre hi së laka, easë hi lai a amadrinë Iehova. (Itre hu. 20:35; Heb. 13:16) Öni Davita joxu göne la atr ka ihnim: “Tro ha thupë angeice me amele angeice hnei Iehova; tro angeic’ a loi xölene ngöne la nöj.” (Sal. 41:1, 2) Maine tro sa hnim me utipine la itre xan, haawe, tro fe Iehova lai a utipi së, nge tro sa madrin uti hë epine palua.—Iako. 2:13. w18.09 18 par. 11-12

Öni droketre koi Yoshiko, ketre trejin föe, ka hape, itre treu pe hi ne tro eahlo a mel. Nemene la hnei eahlo hna kuca? Hnei Yoshiko hna mekune hmaca lo xötr ka ithuecatre koi eahlo, ene la topik enehila. Öni eahlo jë hi koi droketre ka hape, tha xou i eahlo kö ke, Iehova a ea catrëne la ime i eahlo. Hnene lai xötr hna akeukawane la hni Yoshiko, me xatua eahlo troa catre lapaune koi Iehova. Tro fe la xötre celë a hane xatua së, matre tha tro kö sa hnehengazo menu, e traqa ju la itre jol. Hnei Iehova hna upi Isaia troa cinyihane la itre trengewekë celë, matre troa aegöcatrene la angetre Iuda ka troa po e Babulona. Ngo ka hetre eloine fe kowe la itre hlue i Nyidrëti enehila. (Is. 40:8; Rom. 15:4) Easa melëne la “itre ijin akötr.” Celë hi matre, nyipiewekë fe koi së la ithuecatre hna hamëne ngöne la tusi Isaia.—2 Tim. 3:1. w19.01 2 par. 1-2

Ijije hi tro la lue trefën a isa lapa pine la itre ewekë cili. Ngo tro palakö nyidroti a cile kow la itre jol. Hnei Paulo aposetolo hna qaja la kepin, matre loi e tro la lue trefën a ce lapa. Öni nyidrë: “Hna ahmitrötrëne la trahmanyi ka tha lapaun hnene la föi nyidrë, nge hna ahmitrötrëne la föe ka tha lapaun hnene la trejin. Nge maine ju, tha hna ahmitrötrëne kö la itre nekö i nyidro, ngo enehila, ase hë ahmitrötrë nyudren.” (1 Kor. 7:14) Alanyimu la itre trejin ka mekun troa ce lapa memine la itre föi angatr ka tha hmi kö. Ngacama tha ka hmaloi kö, ngo tru la madrine ne la itre trejin ke, ame hë e thupen, itre xaa ka Anyipici Iehova fe hë la itre föi angatr. (1 Kor. 7:16; 1 Pet. 3:1, 2) Ame enehila, lolo la mele ne la itre ka faipoipo e hnine la itre ekalesia e cailo fen. Eje hi, nyimutre la itre trefën e hnine la ekalesia ka madrin ngöne la mele ne trefën. Itre trahmanyi a hnime la itre föe i angatr, nge itre föe a metrötrëne la itre trahmany. Angatr a amamane laka, ijije hi troa cile huti la faipoipo.—Heb. 13:4. w18.12 14 par. 18-19

Ame la hnaewekë “Edena,” tre, kola qaja ka hape, “Gaa madrin.” Ketre götrane lai ka lolo me gaa hetre madrin. Kola mana la xen, nge kola mele tingeting la itre atr memine fe la itre öni. (Gen. 1:29-31) Ame la “hlapa” qene Heberu, tre, hna ujëne qene Heleni, ka hape, pa·raʹdei·sos. Kola qaja hnene la ketre itus (Cyclopaedia by M’Clintock and Strong) ka hape, ame la atre Heleni a dreng la kola qeje, pa·raʹdei·sos, tre, angeic a canga mekun la ketre götrane ka mingöming me lolo. Pine laka, hetre timi e cili, matre kola wa la nöjei sinöe. Kola cia hlöeë la itre feja me haö, nyine a ne la itre öni, tune la itre drië me mamoe. (Wange ju fe la Genese 2:15, 16.) Hnei Iehova hna ami Adamu me Eva ngöne la paradraiso, ketre gatran ka mingöming. Ngo tha hnei nyidroti kö hna drengethenge Iehova. Celë hi matre, tha ijiji nyidroti hmaca kö troa mel e hnine la Paradraiso, nyidroti me itre nekö i nyidro. (Gen. 3:23, 24) Ngacama pëhë atr ka lapane la Paradraiso, ngo ame pe, tha paatre kö ej uti hë lo Iwë ne lo hneijine i Noa. w18.12 3-4 par. 3-5

Itre kem me thin a thele troa inine la itre nekö i angatr. Maine tro la itre nekönatr a mele thenge la itre hna ini nyudren hnei kem me thin, haawe, tro hë nyudreni lai a axecië mekune hnyawa. Nge tro hë nyudreni a atreine cile kowe la itre jol. Tune la kem me thin, Iehova a ajane tro la itre nekö i Nyidrëti a mele ka loi. (Is. 48:18) Celë hi matre hnei Nyidrëti hna hamë së la itre trepene meköt, ka amamane koi së la aqane tro sa ujë koi itre xan. Nyidrëti a upi së troa ce mekun me Nyidrë, me mele thenge la itre trepene meköti Nyidrë. Tha itre eje kö a hnöthi së. Kolo pe a xatua së troa inamacan, me atreine axecië mekune hnyawa. (Sal. 92:5; Ite edomë 2:1-5; Is. 55:9) Tro hë sa ketre sipu ië ewekë me atreine axecië mekune hnyawa, me madrin. (Sal. 1:2, 3) Hetre eloine la tro sa ce mekune me Iehova! w18.11 22-23 par. 7-8

Maine easa ajane tro palahi a tro ngöne la nyipici, tha tro kö sa nue la itre ka tha nyihlue i Iehova troa ajojezi së. Ame lo easa atre la nyipici, hna saze la aqane imelekeu së memine la itre sinee së me fami së ka tha hmi kö. Itre xan a metrötrëne la hmi së, ngo ame itre xan, angatr a icilekeu me easë. Maine jë, troa hë së troa sine la itre feet hnene la fami së, me sine huliwa së maine sine ini së pena. Nemene la ka troa xatua së matre tha tro kö sa hane sine la itre hna majemin kuca me itre feet hna sisine hnei Iehova? Nyipiewekë tro sa atre la kepin, matre tha hna kapa kö hnei Iehova la itre feet cili. Loi e tro sa ithel e hnine la itre itusi së, matre troa atre la qaane la itre feet cili. Ame la easa lapa mekun la itre kepin hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, easë hi lai a amamane laka, easa tro ngöne la gojeny “ka amadri Joxu.” (Efe. 5:10) Maine tro sa mejiune koi Iehova me kowe la Wesi Ula i Nyidrë, tha tro hë sa xoue atr.—Ite edomë 29:25. w18.11 12 par. 10, 12

Hnene la itre ewekë ka saze ngöne la mele së, matre canga hnehengazo menu hi së, nge thëthëhmine pë hë së la itre xaa ewekë. Maine ju, tro fe Iosefa a hane mekune tune lai. Ngo ame pe, hnei angeic hna thel troa kuca hnyawa la huliwa hnei angeic hna atreine kuca ngöne la ijine cili. Hnei Iosefa hna huliwa catr koi Potifara. Ketre tune fe, hnei angeic hna xome hnyawa la huliwa hna hamën hnene la tixene kalabus. (Gen. 39:21, 22) Ceitui easë me Iosefa laka, hetre ijine easa mekune ka hape, hace catre palaha la itre jole së. Ngo maine tro sa xomihni me catr, tro hë Iehova lai a amanathithi së. (Sal. 37:5) Ngacama easa hnehengazo ngo ‘hetre jëne kötr’ maine hetre mejiune pena. (2 Kor. 4:8) Maine tro palahi sa catre cainöj, tro hë Iehova a ceme së. w18.10 24-25 par. 11, 13

Pane mekune jë laka, epuni a iöhnyi memine la ketre atr hnei epuni hna atre me metrötrën. Tha wangatrehmekunyi epuni kö hnei angeic, nge thëthëhmine hë angeice la ëje i epun. E cili, tha madrine kö epun, pine laka aja së asë hi troa wangatrunyi së me nyipiewekë së. Ketre, easë fe a ajane troa atre la pengö së, memine la itre hne së hna kuca. (Num. 11:16; Iobu 31:6) Ngo ame pe, loi e tro sa thupën, ke, sasaithi tulu jë la aqane thele së troa atrunyi së. E cili, tro ha tria la aqane waiewekë së. Ketre, kola upi së hnene la fene i Satana troa hlemu me pi draië. Maine troa kökötre la aja cili e kuhu hni së, tro ha jole koi së troa atrunyi Iehova Akötresie, Keme së e koho hnengödrai.—Hna ama. 4:11. w18.07 3 par. 1-2

Haawe tha sesëkötre kö së laka, Satana me itre dremoni a upe la itre atr troa “thoi.” (1 Tim. 4:1, 2) Ka ngazo catr troa thoi hnene la itre hene hmi. Pine nemen? Maine tro ketre atr a mejiune kowe la itre ini ka thoi hnei angatr hna qaja, me kuca la itre ewekë hna sisin hnei Akötresie, tro ha luz la mele ka tha ase palua kö. (Hos. 4:9) Atre hi Iesu laka, itre hene ne hmi ekö a iaöne la itre atr. Öni nyidrë: “Ekölö hi ni nyipunie angetre thoi! Nyipunie itre Faresaio me itretre cinyihan, ke nyipunie a kanothe la itre hnagejë me itre nöj troa thele itre xa sine hmi koi nyipunie. Nge e öhne hë nyipunie, nyipunieti a fe gojenyi angeic kowe la Gena,” ene la hnaaluene mec. (Mat. 23:15) Öni Iesu göne la itre hene ne hmi ka thoi ka hape, angatr a nyitipu Diabolo, keme i angatr, lo “atre ihumuth.”—Ioane 8:44. w18.10 4 par. 5-6

Kola hapeue lai? Öni Iesu: “Madrine jë nge madrin atraqatre jë nyipunie, ke tru la thupe i nyipunie e hnengödrai; ketre, hna hane fe axösisine la itre perofeta ekö.” (Mat. 5:12) Ame lo kola qanangazone la itre aposetolo me sewe angatr troa cainöj, hnei ‘angatr hna tro qa cili thene la itre Faresaio, me madrin.’ Eje hi laka, tha angatre kö a madrin pine la hna qanangazo angatr. Ngo angatre pe a madrin, ke, “ame koi angatr, ahnahna la troa ahmahmanyi angatr pine la ëje” i Iesu.” (Itre hu. 5:41) Ame fe enehila, ka madrine la itre hlue i Iehova la kola qanangazo angatr pine la ëje i Iesu. (Iako. 1:2-4) Tui ange aposetolo, tha easë kö a madrin la kola qanangazo së. Ngo maine tro sa mele nyipici koi Iehova, tro hë Nyidrëti lai a hamë së la trengecatr ka ijij. Iehova la “Akötresie ka madrin.” Ka madrine Nyidrë la easa cile catr me madrin ngöne la kola icilekeu me easë hnene la fami, maine ngöne la easa wezipo, maine uti ipië trootro.—1 Tim. 1:11. w18.09 20 par. 18-20

Pine laka easa mele ngöne la “itre ijin akötr,” matre “ngazo me aköte” la mele së enehila, nge kösë pëhë aliene la mele së. (2 Tim. 3:1-5) Ase hë sasaith enehila la 800 000 lao atr ka hnöjua e nöjei macatre, nge hna traqa tune fe kowe la itre trejin me easë. Ame enehila, nyimutre la itre trejin ka cile kowe la itre jol ka catr. Celë hi matre, nyipiewekë tro sa hnimi angatr. Hetre itre trejin hna hnyima fë me qanangazon. Nge hetre itre xan hna axouen, me qajangazone ngöne la hna huliwa. Ame itre xaa trejin, hace la huliwa nge pëkö ijine mano, matre angatr a kucakuca. Ame itre xan, angatr a cile kowe la itre jol e hnine la hnepe lapa. Tha ka hmi kö la föi angatr, matre kola xöjetriji angatr. Eje hi, hnene la itre jol cili me itre xane ju kö, matre pëhë trengecatre ne la itre trejin. Ame koi angatr, ka gufa la itre hnei angatr hna kuca. w18.09 9 par. 3, 5

Ame la itre kem me thin keresiano a xatuane la itre nekö i angatr troa catre huliwa i Iehova, angatre hi lai a ce huliwa me Nyidrë. Ame la thangane lai, ke, itre nekönatr a saen troa huliwa i Iehova ngöne la drai ka pexej. Ame la itre xan, nyudreni a mesinare maine pionie ngöne la itre nöj ka aja ixatua, maine huliwa pena ngöne Bethela. Tha iöhnyi lapa ha nyudren me itre kem me thin, ke, nyudreni e ngöne la itre götran gaa nany. Ngo ame pe, tha cile kö la itre kem me thin ithuecatre koi nyudren tro palahi a catre huliwa i Iehova. Pine nemen? Pine laka tru la madrine i angatr troa öhne la itre nekönatr e amë panë Iehova ngöne la mele i nyudren. Nyimutre la itre kem me thin ka mekune tui Hana. Öni Hana ka hape, hnei eahlo hna “nue” Samuela koi Iehova. Ame kowe la itre kem me thin, ketre manathith ka tru la troa ce huliwa me Iehova tune lai.—1 Sam. 1:28. w18.08 22 par. 4

Tha hnei Iesu kö hna qaja ka hape, tha ijije kö. Öni nyidrëti fe: “Madrine nyipunie itre ka pë ewekë, ke thatraqai nyipunie la Baselaia i Akötresie.” (Luka 6:20) Tha kolo kö lai a hape, ame la nöjei ka puafala ke, tro angatr a drei Iesu me kapa la itre manathith. Hetrenyi fe la itre ka puafala ka tha hane kö drei Iesu. Eje hi, thatreine kö tro sa qaja la aqane imelekeu i ketre me Iehova, thenge la hnei angeic hna hetreny. Ame ngöne la nöje i Iehova, hetrenyi la itre trejin ka trenamo me ka puafala. Angatr a hnimi Iehova me ce nyihlue i Nyidrë, hnene la hni ka pexej. Öni Tusi Hmitrötr kowe la itre ka trenamo ka hape, tha tro kö a “mejiune kowe la itre mo ka tha cile hut, ngo koi Akötresieti pe.” (1 Tim. 6:17-19) Ketre, Tusi Hmitrötr a hmekëne la itre hlue i Akötresie, itre ka trenamo me ka puafala ka hape, ka hetre ethanyin e troa hniin la itre mo. (1 Tim. 6:9, 10) Eje hi, maine tro sa goeëne la itre trejin ceitu memine la aqane goeëne Iehova, haawe tha tro kö sa goeë angatr thenge la hnei angatr hna hetreny. w18.08 12-13 par. 11-12

Itre atre i Iehova së, matre easa ajane troa amamane la hni ne ole së koi Nyidrë. Ame lo easa nue xecie la mele së koi Iehova ke, celë hi mekune ka sisitria hne së hna xom. Celë hi matre, xecie hnyawa koi së troa thipetrije la itre ewekë hna sisine hnei Iehova. Ketre, easa hnime me metrötrëne la itre trejin me easë trahmanyi me föe ke, itre atre i Iehova fe angatr. (Rom. 12:10) Tusi Hmitrötr a thingehnaean ka hape: “Tha tro kö Iehova a nue tije la nöje i nyidë.” (Sal. 94:14) Easa mejiune kowe la hna qaja e celë. Tha tro jë kö Iehova a nue së, ngacama troa traqa la nöjei pengöne jol. Ketre, maine meci pi së, tha tro jë kö Nyidrëti a thëthëhmi së. (Rom. 8:38, 39) “Ka mele ju hë së maine mec, ngo easë a mele maine meci göi Iehova.” (Rom. 14:8) Easa trengeneune la ijine tro Iehova a amelene hmaca la itre hlue i Nyidrëti ka mele nyipici. (Mat. 22:32) Ame fe enehila, easa kapa la itre manathithi ka tru qaathene la Keme së. Öni Tusi Hmitrötr: “Manathithi la nöj’ e Iehova la Akötesi angat; ene la nöjei ate hna iëne hnei nyidëti nyine edö i nyidë.”—Sal. 33:12. w18.07 26 par. 18-19

Alanyimu la itre ka mekune laka, ame ngöne la itre xa götrane la mel, tune la itre ini ka tru maine huliwa, tre, isa qanyi së kö isa axecië mekun. Ngazo hi e huliwa jë la mekuthethewe së. Maine jë, angatr a mekune lo hna qaja hnei Paulo, lo kola hape: “Tha ajane kö ni wanga nyizö ni jë hnene la mekuthetheu i ketre.” (1 Kor. 10:29) Nyipici laka, isa qanyi së kö isa axecië mekun göne la itre götrane cili. Ngo, tha tro pi kö sa thëthëhmine laka, hetre ifego së, nge tro kö sa isa xeni pune la itre huliwa së. Celë hi matre kola hmekë së hnei Paulo ngöne la xötre ka mama ngöne la topik ne la drai. Loi e tro sa mekune hnyawa, laka, ame la easa isa axecië mekun, tre, hetre ewekë kö ka sisitria hune la itre sipu aja së. w18.04 12 par. 10

Ijije hi tro la ketre Keresiano a tui Kaina. Angeic a nyihlue i Iehova, ngo kolo fe a kuca la itre ewekë hna methinën hnei Nyidrë. (Iuda 11) Maine jë, ka catre cainöj angeic me sine lapane la itre icasikeu. Ngo angeice pe a mekune la itre ewekë ka sis maine pi aja mo, maine imethinë pena. (1 Ioane 2:15-17; 3:15) Itre mekune lai ka troa upi së troa kuca la itre ewekë ka ngazo. Nyipici laka, tha öhne kö itre xan la itre mekuna së me itre hne së hna kuca, ngo ame pe, öhn asë hi Iehova. Thatreine kö së troa iaö Iehova. (Iere. 17:9, 10) Ame la easa kuca la itre ewekë ka ngazo, tre, tha tro jë kö Iehova a canga nuetriji së. Maine easa trongëne la gojenyi ka ngazo, Iehova a ithuecatre koi së me hape: “Hmacaju nyipunie koi ni.” Trotrohnine hi Iehova laka, easa isi matre troa xomehnöthe la itre aja së ka ngazo. Ngo Nyidrëti a ajane tro sa lapa qale catre koi Nyidrë me thipetrije la itre ewekë ka ngazo. (Is. 55:7) Maine tro sa kuca lai, haawe tro kö Iehova a xatua së me hamë së la trengecatre ka ijij, matre tro sa xomehnöthe la itre aja së ka ngazo.—Gen. 4:7. w18.07 16 par. 5-6