Nofeba

Hnei Iehova hna xatua epun troa xomihni ngöne la kola icilekeu. Hnei Nyidrëti fe hna xatua epun troa hnehene la itre xötr nyine troa ce thawa memine la itre atr. Ketre, hnei Iehova hna xatua epun troa catre cainöj ngacama pëkö ka drei epun. (Iere. 20:7-9) Easa öhne la thiina ka loi Iehova ngöne la Nyidrëti a ini së troa cainöj. Ame ngöne la icasikeu e nyipine la wiik, hetre iamacanyi hna hnëkën matre xatua së troa cainöj. Maine jë, ame ngöne la xötrei, easa xou troa nyitipune la itre iamacanyi cili ka hnyipixe. Ngo maine tro sa huliwane itre ej, tro hë sa öhne laka, ka hetre thangan. Ame ngöne la itre icasikeu me itre asabele, kola ithuecatre koi së troa huliwane la itre xaa aqane cainöj ka hnyipixe. Ngacama tha ka hmaloi kö troa saze la aqane mele së, ngo tro kö Iehova a amanathithi së. w21.08 27 par. 5-6

Ame ngöne la tusi Paulo koi angetre Korinito, hnei nyidrëti hna hamë eamo me ameköti angatr. Thupene lai, hnei nyidrëti hna upi Tito koi angatr. Drei la madrine i Paulo ngöne la nyidrëti a atre laka, hnei angatr hna kapa madrin la eamo! (2 Kor. 7:6, 7) Tui Paulo, nyipiewekë tro la qatre thup a xomi ijine kowe la itre trejin. Loi e tro nyidrëti a canga traqa ngöne la hna icasikeu matre troa porotrik memine la itre trejin. Ngacama hnepe menetre hi, ngo ijije hi tro nyidrëti a ithuecatr kowe la ketre trejin. (Rom. 1:12) Nge tui Paulo, itre qatre thup a hamë ithuecatr jëne la Tusi Hmitrötr, me amamane la ihnimi angatr kowe la itre trejin, me qaja aloinyi angatr. Nyipici, angatr a hamën mekötin la itre eamo, ngo cememine palahi la ihnim, matre hmaloi troa kapa.​—Gal. 6:1. w22.03 28-29 par. 11-12

Ame enehila, Iehova a hamëne la “men atraqatr” kowe la itre hlue i Nyidrë, matre tro palahi angatr a catre nyihlue i Nyidrë. Ame la ketre ewekë ka thue trengecatre së ke, ene la thith. Ame ngöne Efeso 6:18, Paulo aposetolo a ithuecatre koi së troa thith “ngöne la nöjei ijin.” Nge e cili, tro Iehova a aegöcatrenyi së. Eje hi laka, ame la kola traqa itrai la itre jol, thatre kö së la nyine troa qaja ngöne la thith. Ame pe, Iehova a ithuecatre koi së troa catre thith ngöne la easa akötr. (Rom. 8:26, 27) Ketre, Nyidrëti a thue trengecatre së jëne la Tusi Hmitrötr. Tui Paulo, ijije fe tro la Tusi Hmitrötr a thue trengecatre koi së me akeukawanyi së. (Rom. 15:4) Loi e tro sa e me lapa mekun la Tusi Hmitrötr. Jëne la uati hmitrötr, tro Iehova a xatua së troa öhne la itre xötr ka ihmeku memine la jol hne së hna melën.​—Heb. 4:12. w21.05 22 par. 8-10

Easa wangatrune la huliwa ne cainöj me ajane troa inine la itre atr. Ngo nyimutre la itre jol, matre kola sewe së troa eatrëne hnyawa la hnëqa cili. Maine jë, tha ijiji së hë ke, hetre ifego së. Ame la itre xaa trejin, qatre hë angatr maine pena hna tithi angatr hnei mec. Hapeu, hna traqa fe la jole cili koi epun? Maine eje hi, the kucakuca kö ke, ijije hë tro sa ini Tusi memine la ketre atr jëne Ëternet! Nge hetre ketre eloin. Ame itre xan, angatr a ajane troa ini Tusi Hmitrötr ngo tha ngöne kö lo hawa ne cainöj ne la itre trejin. Angatr a ajane troa ini Tusi e hmahmakany maine e jidri pena. Hapeu, ijiji së kö troa kapa la aja i angatr? Thenge la aja i Nikodemo, hnei Iesu hna ini angeic e jidr.​—Ioane 3:1, 2. w21.07 5 par. 10-11

Hnene la itretre drei Ioane Bapataiso hna sesëkötr ke, tha metrötrëne kö la itretre drei Iesu, la qenenöje i angetre Iudra göi troa tha xen. Öni Iesu ka hape, tha nyipiewekë kö troa metrötrëne lai ke, mele palakö nyidrë. (Mat. 9:14-17) Ame pe, hnene la itre Faresaio me itre xaa ka icilekeu me Iesu hna xöjetriji nyidrë pine laka, tha hnei nyidrëti kö hna metrötrëne la qenenöje i angatr. Angatre fe a elëhni ke, Iesu a aloine la itre sine mec e Sabath. (Mar. 3:1-6; Ioane 9:16) Öni angatr ka hape, angatr a metrötrëne la Sabath, ngo angatre pe a nue troa salem ngöne la uma ne hmi la drai cili. Angatre fe a elëhni ngöne la Iesu a qaja amamane la itre thiina ka ngazo i angatr. (Mat. 21:12, 13, 15) Ame lo Iesu a cainöj e hnine la sunago e Nazareta, hnei itre xan hna wesitr ke, hnei Iesu hna aceitunë angatr memine lo angetre Isaraela ekö laka, itre ka pi tru me pë lapaun. (Luka 4:16, 25-30) E cili, nyimutre la itre ka nuetriji Iesu.​—Mat. 11:16-19. w21.05 5-6 par. 13-14

Iehova a hmekë së göne la troa pi tru me meciun, me ithuecatre koi së troa xomi ini qa ngöne la itre hne së hna melën. Ame la easa qeje meciun, easa canga meku Satana. Maine jë, nyimutre la itre hnëqa i angeic ngöne lo angeic palakö a nyihlue i Iehova. Ame pe, hnei Satana hmaca kö hna thele troa atrunyi angeic, ngacama Iehova hmekuje hi la nyine atrun. Aja i Satana tro sa tui angeic me piine la itre xan. Hanawang la ka traqa e Edrena. Tru la ihnimi Iehova koi Adramu me Eva, matre hnei Nyidrëti hna aijijë nyidro troa xeni qa ngöne la “nöjei sinöe asëjëihë ngöne la hlapa.” Ngo caasi hi la sinöe hna wathebon. (Gen. 2:16) Ngazo pe, hnei Satana hna iaö Eva troa xeni la wene sinöe hna wathebon. Pine laka, tha ijiji Eva kö la itre hna hamën hnei Iehova, matre hnei angeic hna kei kowe la ngazo. E cili, meci la pune koi angeic.​—Gen. 3:6, 19. w21.06 14 par. 2-3; 17 par. 9

Hnëqa i Adramu me Eva troa hnaho me nyihnyawane la ihnadro. Maine hnei Adramu ju me Eva hna idrengethenge, tro hë nyidro me itre matra i nyidroti a sine la lapa i Iehova uti hë epine palua. Hnei Iehova hna wangatrunyi Adramu me Eva me aijijë nyidro troa sine la lapa i Nyidrë. Celë hi matre, öni Dravita koi Iehova: “Hnei cilieti hna celohmë angeice eashenyi fe ite angela, nge hnei cilieti hna petë angeice hnene la lolo me atrun.” (Sal. 8:5) Eje hi, tha ceitu kö la trengecatr, me inamacan, me atreine ne la itre atr memine la itre angela. (Sal. 103:20) Ngo hna xupe la itre atr “eashenyi” la itre angela. Ngo hnei Adramu me Eva hna tha idrei, matre tha sine hmaca kö nyidroti la lapa i Iehova. Nge hetre ethane lai kowe la itre matra i nyidro. Eloine pe, tha saze kö la aja i Iehova kowe la itre atr. Aja i Nyidrëti tro la itre ka idrengethenge a sine la lapa i Nyidrë uti hë epine palua. w21.08 2-3 par. 2-4

Ame enehila, kola icilekeu memine la itre hlue i Iehova. Ame ngöne la itre xaa nöj, hna wathebone la huliwa ne cainöj, me othe me xomi angatr “kowe la itre gavena me itre joxu” matre anyipicine la huliwa së. (Mat. 10:17, 18) Ame pena ngöne la itre nöj hna nue la huliwa ne cainöj ke, kola icilekeu memine la itre trejin hnene la itre sipu sinee i angatr. (Mat. 10:32-36) Ame pe, angatre palahi a catre nyihlue i Iehova, matre tha icilekeu hë me angatr. Ketre, ame lo itre ka icilekeu ekö ke, itre hlue i Iehova hë angatr enehila. Celë hi matre, tha tro pi kö sa hnehengazo me kucakuca ngöne la icilekeu! Loi e tro pe sa cile catr. Tro kö Iehova a hamë së la uati hmitrötr, matre tha tro kö sa xou! w22.03 16 par. 8

Tusi Hmitrötr a qaja ka hape, Iehova a methinëne la itre ka “pi tru, me sesepeneqë ate thoi, me lue ime luete aneni madra ka pë ethan.” (Ite edomë 6:16, 17) Nyidrëti “a sisine la ate kuci madra me iaö.” (Sal. 5:6) Celë hi matre, hnei Iehova ekö hna lep apatrene la itre atr ka ngazo ngöne lo hneijine i Noa. Hnei angatr hna atiqane la fen hnei iangazo me isi. (Gen. 6:13) Ketre, hnei Iehova hna qaja jëne Malaki perofeta ka hape, Nyidrëti a methinëne la itre ka pi seihnacil. Tha tro kö Nyidrëti a kepe angatr, ngo tro pe Nyidrëti a ameköti angatr. (Mal. 2:13-16; Heb. 13:4) Iehova a ajane tro sa ‘sisine la ngazo.’ (Rom. 12:9) Ame la hnaewekë “sisine” ke, kola qaja la ketre ewekë hna xelene catrën, nge kösë easa goeëne la ketre ewekë ka pi. Matre; loi e tro sa ananyine la itre ewekë hna sisine hnei Iehova. w22.03 4-5 par. 11-12

Calemi hë la ijine tro la Keme së e hnengödrai a amanathithi së jëne la Baselaia i Nyidrë. Xecie koi së laka, tro Iehova a kapa la itre ka lapa treqe Nyidrë enehila me elany ngöne la fene ka hnyipixe. Ame ngöne la fene ka hnyipixe, tha tro hmaca kö sa akötr, nge patre hë la itre ewekë ka tha meköti kö. (Hna ama. 21:4) Tha tro hmaca kö sa hnehengazo. Tro ha mana la xen me tingeting la ihnadro. (Sal. 72:16; Is. 54:13) Drei la ketre madrin ka tru hne së la lapa treqen! Iehova a hnëkë së matre troa mel fene la musi Nyidrë. Nyidrëti a xatua së troa thipetrije la itre thiina ka ngazo me eënyine la itre thiina ka lolo i Nyidrë. Celë hi matre, tha tro kö sa kucakuca me hnehengazo. Easenyi hë tro sa kapa la itre manathithi ka tru! Haawe, catre jë së lapa treqene tro Iehova a umuthe la huliwa i Nyidrë! w21.08 13 par. 17-19

Thupene la hnei angatr hna kapa la itusi cili, hnene la itre Keresiano ne Iudra hna trotrije la itre hnalapa i angatr, me huliwa, me itre sinee, me “kötre kowe la itre wetr.” (Mat. 24:16) Celë hi lai ijine ka nyipiewekë koi angatr troa itö ixatua. Maine tro angatr a canga trongëne la eamo hna hamën hnei Paulo, me ce thawa me itre xan la itre hnei angatr hna hetreny, tro ha hmaloi koi angatr troa saze la aqane mele i angatr, me mejihnine la hnei angatr hna hetreny. Ame itre xaa ijin, tha kolo kö a qaja koi së hnene la itre trejin la itre hnei angatr hna ajan. Haawe, loi e tro sa amamane koi angatr laka, ijije hi tro angatr a sipo ixatua koi së. Eje hi, atre hi së la itre trejin ka thele palahi troa xatuane la itre xan e hnine la ekalesia. Nge angatr a kuca itre ej cememine la hni ka ajan me ka madrin. Ketre, easa ajane troa nyitipu angatr. Atre hi së laka, ijije hi tro sa mejiune koi angatr ngöne la itre jol! w22.02 23-24 par. 13-15

Ame ngöne la itre macatre ka ase hë, hna saze la aqane eköth la itre ekalesia. Maine jë, hna sipo epun troa saze ekalesia, nge jole koi së troa nue la itre sinee së. Ngo hapeu, Iehova kö a qaja kowe la itre qatre thup la ekalesia hnë tro kow hnene la itre trejin? Waea. Celë hi matre, tha ka hmaloi kö koi së troa canga kapa me sajuëne la itre hna amekötin. Ame pe, Iehova a mejiune kowe la itre qatre thup, matre loi e tro fe sa mejiun kowe la aqane axecië mekune i angatr. Nyipiewekë tro sa drengethenge me sajuëne la aqane axecië mekun ne la itre qatre thup, ngacama tha celë kö la hne së hna ajan. Pine nemen? Pine laka, tro hë së lai a acatrene la caas ngöne la nöje i Iehova. Eje hi, ketre manathith ka tru e tro sa sajuën la itre mekun hna xom hnene la lapa ne la itre qatre thup. (Heb. 13:17) Nge ame la ka sisitria catr ke, easa amamane la mejiune së koi Iehova ngöne la easa drengethenge la itre hnei Nyidrëti hna acile matre thupë së.​—Itre Huliwa 20:28. w22.02 4-5 par. 9-10

Maine epuni la ketre trejin trahmany ka bapataiso, loi e tro epuni a maca ngöne la aqane ithanata me hamë ini. Pine nemen? Pine laka, maine tro epuni a thele troa maca troa e tus, me ithanata, me hamë ini, tro hë lai a hetre thangane kowe la itre ka drei epun. (1 Tim. 4:15) Loi e tro epuni a thele troa eatrëne la itre ini ngöne la boroshür, Troa Atreine e Tus Me Hamë Ini. Loi e tro fe epuni a inine me hnëkëne itre ej ngöne la hnalapa, me trongëne ngöne la epuni a cile fë hnëqa ngöne la ekalesia. Ketre, sipo ixatua jë kowe la itre trejin “ka huliwa catr göi troa cainöj me hamë ini,” tune la atre ixatua troa eamo maine itre qatre thup. (1 Tim. 5:17) Tha tro hmekuje kö epuni a trotrohnine la ini, ngo nyipiewekë mina fe tro epuni a thele troa acatrene la lapaunene la itre ka dreng, me thue aja koi angatr troa trongën la itre ini hna hamën. E cili, tro hë angatr a madrin, me epuni fe. w21.08 24 par. 17

Maine tro sa wangatrune la itre xan, tha tro hë sa goeëne la eisapengö së me angatr, me pi mama fë la itre hne së hna atrein. Ngo tro pe sa madrin koi angatr, pine laka, angatr a huliwane la hnei angatre hna atrein matre troa nyihlue i Iehova me atrunyi Nyidrë. E cili, tro ha tingeting me caasi la ekalesia. Nyipiewekë tro sa atre la itre ifego së, matre tha tro kö sa piin la ewekë i itre xan. Ketre, loi e tro sa hetre hni ne ipië matre tha tro kö sa pi mama me thele troa amamane koi itre xan laka, ka sisitria catre kö së hui angatr. Ngo loi e tro pe sa sipo ixatua me xomi ini qa ngöne la hna atrein hnei itre xan. Maine jë ka atreine cile fë cainöj la ketre trejin. Ijije hi tro epuni a hnyingëne la aqane hnëkëne angeice la cainöj. Maine jë pena ka atreine kuci xen la ketre trejin föe. Ijije hi tro sipo angeice troa ini epun. w21.07 16 par. 8-9

Kola qaja ngöne la tusi Numera ka hape, hnei Iehova hna amekötin troa humuth la ketre atre Isaraela ka nyi sinöe e Sabath. Ngo ame pena ngöne la hnaaluene tusi Samuela, hnei Iehova hna nue la ngazo i Dravita joxu, lo nyidrëti a nyixetë me humuthe la ketre atr. (Num. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13) Maine jë, tro sa hnying ka hape, ‘Hnauëne la Iehova a amekötin troa humuthe la atre Isaraela, me nue pe la ngazo i Dravita joxu, ngacama tru catre kö la ngazo i nyidrë?’ Tha Tusi Hmitrötre kö a qaja asë la itre ithuemacany. Atre hi së laka, hnei Dravita hna ietrane la itre ngazo i nyidrë. (Sal. 51:2-4) Ngo tune kaa lo atr ka ena la wathebo göi Sabath? Hnei angeice kö hna ietra? Hnei angeice hë ekö hna ena la ketre wathebo i Iehova? Hnei angeice kö hna kapa maine thipetrije pena la itre eamo hna hamën? Tha hna qaja kö hnei Tusi Hmitrötr. Ngo xecie koi së laka, ka “meköti Iehova ngöne la ite jë i nyidë asë.”​—Sal. 145:17. w22.02 2-3 par. 3-4

Ame la atr ka atreine waiewekë ke, trotrohnine hi angeic laka, hetre hnei angeice hë hna thatreine kuca. E cili, angeic a madrin troa kuca la hnei angeic hna atrein. Ijije hi tro sa aceitunëne la atr ka atreine waiewekë memine la ketre atr ka elëne la sasala me loto. Loi e tro angeic a nyenyape hmidra matre troa elë hnyawa. Ketre tune fe la atr ka atreine waiewekë, atre hi angeic la ijine troa “nyenyape hmidra” matre tro palahi a catre huliwa koi Iehova. (Fil. 4:5) Hanawang la tulu i Bazilai. Ngacama 80 lao macatre i nyidrë, ngo hnei Dravita joxu hna sipo Bazilai troa huliwa ngöne la hnanyijoxu. Ka atreine waiewekë Bazilai matre hnei nyidrëti hna thipëne la sipo i Dravita joxu. Atre hi nyidrë laka, qatre hë nyidrë nge hetre hnei nyidrëti hna thatreine kuca. Ngo hnei Bazilai pe hna sipo Dravita troa nyihnai nyidrë hnei Kimeama. (2 Sam. 19:35-37) Tui Bazilai, nyipiewekë tro la itre trejin ka qatre hë a ahnith la itre xaa hnëqa kowe la itre trejin trahmanyi ka co. w21.09 10 par. 6-7

Hapeu, jole koi së troa goeë Iehova ceitu me Kem ka tru ihnimin? Celë hi lai mekuna itre xan. Maine tha hna hnimi së kö hnene la sipu kem së, tro ha jole koi së troa goeë Iehova ceitu me Kem ka ihnim. Ngo easa madrin ke, trotrohni së hi hnei Iehova! Nyidrëti fe a könë së ka hape: “Easenyi Akötresieti jë, nge tro nyidrëti a easenyi koi nyipunie.” (Iako. 4:8) Eje hi, Iehova a hnimi së nge Nyidrëti hi la Kem ka sisitria. Ijije hi tro Iesu a xatua së troa easenyi koi Iehova ke atrepengöi Iehova hnyawa hi hnei nyidrë. Hnei nyidrëti hna nyitipune la itre thiina ne la Keme i nyidrë me hape: “Ame la atre öhnyi ni, ketre öhne fe hë angeic la Kem.” (Ioane 14:9) Iesu la neköne haetra matre ijije hi tro nyidrëti a ini së troa metrötrë Iehova me idrengethenge. Iesu fe a ini së la nyine troa kuca matre amadrinë Iehova me kepe së hnei Nyidrë. Ketre, hnei Iesu hna amamane lo nyidrëti e celë fen laka Iehova la Kem ka tru ihnimin. w21.09 21 par. 4-5

Ame la nöje i Iehova, angatr a caas me ce atrunyi Nyidrë. Hnei Iehova hna ahnithe kowe la itre qatre thup troa thupëne hnyawa la ekalesia. Maine ketre Keresiano a kuca la ngazo, itre qatre thup a waipengöi angeic ka hape, ka ietra hnyawa kö angeic nge ijije hi tro angeic a lapa e hnine la ekalesia. Maine jë, angeic a mekun laka, hnei angeice hë hna ietra. Ngo hapeu, hnei angeice kö hna thipetrije la itre ngazo hna kuca ekö? Nge maine hna ajojezi angeic hnei itre xan, hnei angeice kö hna amamane la aja i angeic troa iananyi me angatr? Eje hi, loi e tro la itre qatre thup a sipo ixatua ngöne la thith me e hnine la Tusi Hmitrötr. Tro hë angatr a atreine waiewekë hnyawa, me wang laka, ijije hi tro la trejin a lapa e hnine la ekalesia, maine tro pena a upetröneë angeic.​—1 Kor. 5:11-13. w22.02 5 par. 11-12

Ngacama easa xötrei bapataiso maine ekö hë së pena ngöne la nyipici ngo easa ajane troa hetrenyi la itre thiina ka amadrinë Iehova. Celë hi matre, nyipiewekë tro sa thupën la itre mekune së. Pine nemen? Pine laka, ijije hi troa ajolëne la itre aja ne la hni së hnene la itre mekune së. Eje hi, maine tro palahi sa mekun la itre aja ne ngönetrei, tro hë sa qaja maine kuca la itre ewekë ka ngazo. (Efe. 4:17-19) Ngo maine tro sa hetrenyi la itre mekun ka lolo, tro hë sa kuca la itre ewekë ka amadrinëne la hni Iehova, Keme së e hnengödrai. (Gal. 5:16) Ngo, thatreine kö së troa thingijëne la itre mekun ka ngazo troa lö e hnine la he së. Ame pe, ijije hi tro sa thipetrije itre ej. Qëmekene tro sa xomi bapataiso, nyipiewekë tro sa nuetrije la aqane ithanata me itre aqane ujë hna methinëne hnei Iehova. Celë hi lai nyine tro sa kuca matre troa thipetrije la itre thiina hnapan. Ngo maine easa ajane troa amadrinë Iehova, nyipiewekë tro fe sa hetrëne la itre thiina ka nyipixe. w22.03 8 par. 1-2

Tha ka hmaloi kö kowe la itre qatre thup troa atre laka, ka nyipici la aqane ietra ne la ketre trejin. Pine nemen? Pine laka, tha öhne kö la itre qatre thup la aliene hni ne la atr. Celë hi matre, loi e tro la itre qatre thup a goeëne hnyawa la aqane ujë ne lai trejin. E cili, tro hë angatr a öhne laka, hnei angeic hna nuetrije la ngazo i angeic. Loi e troa mama hnyawa kowe la itre qatre thup laka, saze hë la itre mekun me aqane ujë i angeic. Maine jë, tha tro kö angeic a canga saze. Ame la trejin hna upetröneë nge ka ietra ke, angeic a catre sine la itre icasikeu me trongëne la itre eamo hna hamën hnene la itre qatre thup, tune la troa inine la Tusi Hmitrötr me catre thith. Ketre, angeic a thupëne matre tha tro hmaca kö a kei kowe la ngazo. Maine tro angeic a acatrene la aqane imelekeu i angeic me Iehova, tro hë Nyidrëti a nue la ngazo i angeic, nge tro hë la itre qatre thup a kepe angeic hmaca e hnine la ekalesia. w21.10 6 par. 16-18

Tru la ihnimi Iesu koi Akötresie. Celë hi matre, hnei nyidrëti hna atrunyi Iehova e koho hnengödrai tune e celë fen. (Luka 4:8) Ketre, hnei Iesu hna upe la itretre drei nyidrë troa nyitipu nyidrë. Nge tha hnei angatre kö hna thili kowe la itre hnasaatr. Pine laka, ketre u Akötresie, matre thatreine kö tro sa xome la ketre ewekë matre troa atrunyi nyidrë! (Is. 46:5) Hapeu, ijije kö tro sa thili kowe la itre idrola? Ame ngöne lo Trene lao Wathebo, hnei Iehova hna qaja la topik ne la drai celë. Maine easa ajane troa amadrinë Akötresie, loi e tro sa trongëne la wathebo cili. Önine la itre ka inamacan ka hape, Akötresieti hmekuje hi la hna atrun hnene la itre pane Keresiano ekö. Ame enehila, itre Temoë Iehova a nyitipune la itre pane Keresiano. w21.10 19-20 par. 5-6

Hnei Iesu hna hmekë la itre Keresiano ne Iudra laka, tro “la itre trongene isi a lapa xötreithe” la traon ne Ierusalema. (Luka 21:20-24) Celë hi matre, nyipiewekë tro la itre Keresiano a “kötre kowe la itre wetr.” Eje hi, hnei angatr hna kötre mel me nue pe la itre ewekë i angatr. Kola qaja ngöne la ketre Ita Ne Thup, ka hape: “Hnei angatr hna nue la itre hlapa me itre uma i angatr, nge pëkö hnei angatr hna xom trongën. Xecie koi angatr laka, tro kö Iehova a xatua angatr me thupë angatr. Ame la ka sisitria koi angatr ke, ene la aqane imelekeu i angatr me Iehova.” Kolo mina fe a hape: “Troa traqa elanyi la itre jol ka troa tupathe la lapaune së me amamane la aqane goeëne së la itre mo. Hapeu, ka nyipiewekë kö itre ej hune la troa mele nyipici koi Akötresie? Eje hi. Calemi hë la pun, nge loi e tro sa cile kowe la itre jol ka tru. Ketre, hetre itre xaa ewekë së ka troa paatr. Celë hi matre, nyipiewekë tro sa canga hnëkë enehila.” w22.01 4 par. 7-8

Thupene la angetre Isaraela a fek qa Aigupito, hnei Iehova hna amamane koi Mose la ëje i Nyidrë me itre thiina i Nyidrë. Öni Nyidrë: “Iehova, Iehova Akötesie, ate utipine me ka ihnim, ate xomi hni ahoean, nge ka tru loi me nyipici, ate thupëne la ihnimi thatraqane la nöjei thausan, me nue tije la menu, me hna shashaith, me ngazo.” (Eso. 34:6, 7) Jëne la itre trengewekë celë, Iehova a amamane koi Mose la ketre igötranene la ihnimi nyipici. Nemene la götrane cili? Tha hnei Iehova hmekuje kö hna qaja ka hape, ka ihnimi nyipici Nyidrë. Öni Nyidrëti fe ka hape, “atraqate la ihnim” Nyidrë. (Num. 14:18; Neh. 9:17; Sal. 86:15; 103:8; Ioela 2:13; Iona 4:2) Ame e celë, kola qaja la ihnimi Iehova, ngo tha itre atr kö. Hnei Iehova hna sipu qaja ka hape, ka ihnimi nyipici Nyidrë. w21.11 2-3 par. 3-4

Loi e tro la itre trejin ka xötrei faipoipo a xomi ini qa ngöne la tulu i Peteru aposetolo me föe i angeic. Ketre atr ka nyi ie Peteru qëmekene tro angeic a iöhnyi me Iesu. Ngo hnei Iesu hna hë angeic troa ce cainöj me nyidrë ngöne la drai ka pexej. E cili, hnei Peteru hna pane mekun la itre nyine troa kuca thatraqane la fami angeic. (Luka 5:1-11) Hnei Peteru aposetolo hna xötrethenge Iesu me ce cainöj me nyidrë. Nge hnene la föe i Peteru hna sajuëne la mekuna i angeic. Tusi Hmitrötr a qaja ka hape, thupene la hna amele Iesu hmaca qa hna mec, hnei eahlo hna ce tro me Peteru ngöne la hna cainöj. (1 Kor. 9:5) Jëne la tulu ka lolo ne la föe i Peteru, ijije hi tro angeic a hamë eamo kowe la itre trahmanyi me itre föe i angatr. (1 Pet. 3:1-7) Ketre, catrecatre la lapaune i Peteru me föe i angeic kowe la itre hna thingehnaean hnei Iehova. Xecie koi nyidro laka, maine tro nyidroti a amë panëne la Baselaia i Iehova, tro hë Nyidrëti a xatua nyidro ngöne la mele i nyidro.​—Mat. 6:31-34. w21.11 18 par. 14

Tru la ihnimi Paulo aposetolo kowe la itre trejin, matre hnei nyidrëti hna catre huliwa koi angatr. (Itre hu. 20:31) Ketre, tru la ihnimi ne la itre trejin koi Paulo. Ame la kola atre hnene la itre qatre thup ne Efeso laka, tha tro hmaca kö angatr a iöhnyi me Paulo, “hnei angatr asë hna itreijeny.” (Itre hu. 20:37) Tui Paulo, itre qatre thup a hnime la itre trejin, nge angatr a nue trengecatr matre troa xatua angatr. (Fil. 2:16, 17) Ngo hetre jole hna cile kowe hnene la itre qatre thup. Nemene la ka troa xatua angatr? Nyipiewekë tro la itre qatre thup a nyitipu Paulo aposetolo. Ceitui Paulo hi me easë. Ketre atr ka tha pexeje kö Paulo, matre jole fe koi nyidrë troa kuca la loi. (Rom. 7:18-20) Ketre, nyimutre la itre jol hnei nyidrëti hna cile kow. Ame pe, tha hnei Paulo kö hna kucakuca me nue la itre jole cili troa thapa la madrine i nyidrë. Tui Paulo, ijije hi tro la itre qatre thup a cile catr ngöne la itre jol, me catre huliwa koi Iehova cememine la madrin. w22.03 26 par. 1-2

Ame ngöne Levitiko 19:3, kola qaja la troa thupëne la itre Sabath. Ngacama tha easë hmaca kö fene la Wathebo i Mose, ngo hetre ini hne së hna troa xom qa ngöne la aqane metrötrëne la angetre Isaraela la Sabath. Thenge la Wathebo, tha tro kö angatr a huliwa la Sabath. Angatre pe a xome la ijine cili matre troa acatrene la aqane imelekeu i angatr me Akötresie. Celë hi lai hna kuca hnei Iesu. Hnei nyidrëti hna majemine tro kowe la sunago e Sabath, matre troa e la Trengewekë i Akötresie. (Eso. 31:12-15; Luka 4:16-18) Ame la hna qaja ngöne Levitiko 19:3 ka hape, tro nyipunie a “thupëne la itre sabathing,” tre, kola upi së troa xomi ijin, matre acatrene la lapaune së koi Iehova. Hapeu, easë kö a trongëne la wathebo celë? Maine tro palahi sa xomi ijin kowe la huliwa i Iehova, tro hë së lai a acatrene la aqane imelekeu së me Nyidrë. E cili, tro hë sa hmitrötr. w21.12 5 par. 13

Ame lo Iesu e celë fen, hnei nyidrëti hna ce mel memine la nöjei atr, tune la itre ka trenamo nge ka trene hnëqa ka tru. Ngo hnei nyidrëti fe hna cememine la itre ka pë ewekë me itre hna “wangacon.” Ketre, hnei Iesu hna hnime la itre hna hën ka hape, itre ka ngazo. Celë hi matre wesitr hnene la itre atr ka pi tru me pi mama. Ame la ketre ijin, hnei angatr hna hnyingëne la itretre dreng ka hape: “A hnauëne laka, nyipunieti a ce xen me iji me itretre hle mani me itre ka kuca la ngazo?” Nge hnei Iesu hna sa koi angatr me qaja la topik ne la drai celë. (Luka 5:29-31) Qëmekene troa traqa hnene la Mesia, hnei Isaia hna perofetan ka hape, tha tro kö a kepe nyidrë hnene la itre atr. Öni Isaia: “Hna methinë nyidë me thipe tije hnei at . . . nge tune la ate hna juetë qëmeken; hna methinë nyidë, nge tha hne shë hna nyipin.” (Is. 53:3) Eje hi, tune la hna perofetan hnei Isaia, hna thipetrije la Mesia hnene la “ite atr.” Maine ju, tro la angetre Iudra ekö a atre laka, tro la itre atr a thipetriji Iesu. w21.05 8-9 par. 3-4

Tha hnene kö la itre xaa pane Keresiano hna canga trongëne la itre eamo hna hamën hnei Iakobo. (Iako. 1:22) Ame itre xan, hnei angatre hmekuje hi hna nyipiine la itre ka trenamo. (Iako. 2:1-3) Ame pena itre xan, tha hnei angatre kö hna xomehnöthe la thineme i angatr. (Iako. 3:8-10) Ngacama hnene la itre xaa Keresiano hna kuca la itre ewekë ka ngazo cili, ngo xecie hnyawa koi Iakobo laka, ijije hi tro angatr a saze. Hnei angeice hna hamë eamo koi angatr cememine la hni ka menyik, me ithuecatre kowe la itre trejin ka nanazij troa thele ixatua thene la itre qatre thup. (Iako. 5:13, 14) Ini: Loi e tro sa atreine waiewekë me wangatrune la itre xan. Ame la itre xaa ka ini tus ke, jole koi angatr troa canga trongëne la itre hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. (Iako. 4:1-4) Eje hi, tha ka hmaloi kö koi angatr troa canga lepetrije la itre thiina ka ngazo me eënyine la itre thiina ka lolo. Tha tro kö sa xou troa qaja mekötine koi angatr la itre nyine tro angatr a saze. Loi e tro fe sa wangatrunyi angatr me mejiune laka, tro kö Iehova a eatrongëne la itre atr ka hetre hni ne ipië me hamë trengecatre koi angatr, matre tro angatr a saze la itre thiina ka ngazo.​—Iako. 4:10. w22.01 11 par. 11-12

Tui Iehova, itre Keresiano a ajane troa utipine la itre xan. Pine nemen? Pine laka, tha Iehova kö a wangatrune la itre ka pë hni ne utipin. Tha tro kö Nyidrëti a drenge la itre thithi angatr. Celë hi matre, tha tro kö sa calogitr me pë hni ne utipin. Tha tro kö sa wangacone la itre trejin ka akötr. Ngo loi e tro pe sa drenge “la aqane teije ne la ate pë ewekë.” Ketre, Tusi Hmitrötr a hmekë së ka hape: “Ame la atre tha majemine iutipi, tha tro kö a utipi angeic ngöne la ijine iameköti.” (Iako. 2:13) Maine easa ajane troa hane utipi së, loi e tro sa pane amamane la thiina cili koi itre xan, tune la itre ka ietra me bëeke koi Iehova. Tusi Hmitrötr a qaja la tulu ne la itre hlue i Iehova ekö ka hetre utipin, tui Dravita joxu. w21.10 12 par. 16-17

Ame ngöne lo jidri tixenuë i Iesu e celë fen, hnei nyidrëti hna tro kowe la gatran e Gethesemane ke, pëkö atr e cili. Hnei nyidrëti hna thith me lapa mekun la aja ne la Keme i nyidrë. Ketre, hnei nyidrë hna amamane kowe la itretre drei nyidrë la enyipiewekëne troa thith. Ame la angatr a traqa ngöne la gatran e Gethesemane ke, hnenyipajidri hë. E cili, hnei Iesu hna upe la itre aposetolo troa ‘hmeke me nyidrë.’ Thupene lai, hnei nyidrëti hna tro kowe la ketre götran matre troa thith. (Mat. 26:37-39) Ngazo pe, hnei angatr hna meköl. Ame lo Iesu a bëeke koi angatr, hnei nyidrëti hmaca hna upi angatr troa ‘hmek me catre thith.’ (Mat. 26:40, 41) Atre hi Iesu laka, angatr a hnehengazo me kucakuca. Celë hi matre, öni nyidrë, “kucakuca pe la ngönetrei.” Thupene lai, alua tro hmaca nyidrë troa thith. Ngo ame la nyidrëti a bëek ke, angatre hmaca a meköl ngo tha thithi pe.​—Mat. 26:42-45. w22.01 28 par. 10-11