Troa Xome La Ita Ne Thup Celë e 01 Nofeba Me Wiike Cili
Kola Amamane La Nyipi Hmi Hnene La Caas
“Tro ni a cengöne ami angate tune la ite mamoe e Bozera.”—MIKA. 2:12.
1. Kola mama tune kaa la inamacane i Akötresie jëne la itre ewekë hna xup?
KOLA HAINE hnene la atre cinyihane la salamo, ka hape: “Iehova fe, nyimutepi hë la ite huliwa i cilie ! Ase hë cilieti huliwan’ it’ ej asëjëihë hnene la inamacan. Tiqa ha la fene hnengödrai hnene la tenge nyi cilie.” (Sal. 104:24) Kola mama ngöne la fene celë la inamacane i Akötresie ngöne la aqane ce huliwa me ce mel la itre feja ka nyimu pengön, me itre öni. Ketre, ame ngöne la ngönetrei së, hetrenyi la itre götranen ka tru, nge itre xan ka coconinia ne la itre selil, itre ej a ce huliwa matre troa lolo me egöcatre la mele së.
2. Pine nemene matre ame la aqane caasi ne la itre pane Keresiano, tre, kösë ketre iamamanyikeu?
2 Hnei Iehova hna xupe la nöjei atr asë matre tro angatr a ce mel. Isapengöi angatre kö, ke, isa qëmek me thiina me atrein. Ketre, hnei Nyidrëti hna xupe lo lue pane atr hnaiji Nyidrë, ene pe hetrenyi hë nyidro la itre thiina i Nyidrë ka aijijë nyidro troa ce huliwa me ce mel. (Gen. 1:27; 2:18) Ngo ame enehila, iananyi catre la nöjei atr asë me Akötresie, nge thatreine hë angatr troa caas. (1 Ioane 5:19) Haawe, ame la easa öhne laka hna nyi atrene lo pane ekalesia i Keresiano hnene la itre atr ka isapengöne aqane mel ekö, tune la itre hlue qaa Efeso me itre föe ka hlemu ne Heleni, me itre trahmanyi hna inine ngöne la hmi angetre Iudra, memine lo itre atr ka thili ekö kowe la itre idrola; eje hi lai laka, ketre iamamanyikeu la aqane caasi angatr.—Ite hu. 13:1; 17:4; 1 Thes. 1:9; 1 Tim. 6:1.
3. Tune kaa la aqane qeje pengöne la caasi ne la itre Keresiano hnene la Tusi Hmitrötr, nge nemene la hne së hna troa wange ngöne la ini celë?
3 Hnene la nyipi hmi, ene pe kola ce huliwa la itre atr, ceitune hnyawa hi lai memine la aqane ce huliwa la itre hnepe götrane la ngönetrei së. (E jë la 1 Korinito 12:12, 13.) Hanawange la itre xaa götrane nyine tro sa ce wange ngöne la hna cinyihane celë: Kola acaasine tune kaa la itre atr hnene la nyipi hmi? Pine nemene matre Iehova hmekuje hi la ka ijij troa acaasine la itre milio lao atr ka xulu qa ngöne la nöjei nöj? Iehova a xatua së troa cile kowe la itre ewekë ka thingijë së troa caas, nemene la itre ewekë cili? Nge ame ngöne la götrane la caas, nemene la eisapengönen la hmi ne la itre nyipi Keresiano memine la itre hmi ka uune, ka hape, itre Keresiano angatr?
Kola Acaasine Tune Kaa La Itre Atr Hnene La Nyipi Hmi?
4. Kola acaasine tune kaa la itre atr hnene la nyipi hmi?
4 Kola wanga atrehmekune hnene la itre atr ka xome la nyipi hmi, laka, Iehova la Atre Xupe la nöjei ewekë asë, nge Nyidrëti hi la Atre Musi Cile ka meköt e koho hnengödrai me e celë fen. (Hna ama. 4:11) Haawe, ngacama nyimutre la itre nöj nge isapengöne la aqane mele ne la itre nyipi Keresiano, ngo caasi la trenge wathebo me itre trepene meköti Akötresie hnei angatre hna drengethenge. Celë hi matre, kola hë Iehova hnene la nöjei hlue i Nyidrë, ka hape, “Tetetro.” (Is. 64:8; Mat. 6:9) Haawe, itre trejine asë hi angatr ngöne la götrane la ua, nge madrine angatr troa melëne la caas hna qaja hnene la atre cinyihan la salamo, kola hape: “Hana wang, lolo pi hë me sheminge pi hë la kola ce lapa la ange tejin!”—Sal. 133:1.
5. Nemene la thiina ka sajuëne la caasi ne la itre nyipi hlue i Akötresie?
5 Ngacama thaa ka pexeje kö la itre nyipi Keresiano, ngo angatr a caasi ngöne la hmi, pine laka hnei angatre hna inine troa ihnimikeu. Pëkö ketre atr ka tui Iehova, ka atreine troa ini së troa ihnim. (E jë la 1 Ioane 4:7, 8.) Kola qaja hnene la Wesi Ula i Nyidrë, ka hape: “Xetëneju nyipunie la ihnimi ka tru, me utipin, me thina ka loi, me hni ka ipië, me thina ka menyik, me xomi hni ahoeany. Loi e ixomi hninekeune me inuekeune nyipunie, maine hete gele i kete koi kete. Hna nue nyipunie hnei Iehova, kete tro nyipunie a tun. Nge ihnimi e hune la nöjei ewekë celë asë, celë hi otene ka nyipi loi.” (Kol. 3:12-14) Ame la otrene ka nyipi loi cili, ene la ihnim, tre, celë hi la thiina ka sisitria nge ka nyihatrene la itre nyipi Keresiano. Hapeu, ase kö nyipunieti öhne ngöne la mele i nyipunie, laka, ame la caas, tre, ketre hatren la nyipi hmi?—Ioane 13:35.
6. Tune kaa la aqane troa xatua së troa caas hnene la hna mejiune kowe la Baselaia?
6 Ketre, pine laka Baselaia i Akötresie hmekuje hi la hna mejiune kow hnene la itre nyipi hlue i Akötresie, ene pe caasi hë angatr. Atre hnyawa hi angatr, laka, calemi hë tro la Baselaia i Akötresie a nyihnane la itre musi ne la itre atr, me hamëne kowe la itre atr ka idrengethenge la nyipi manathithi me tingetinge ka epine palua. (Is. 11:4-9; Dan. 2:44) Haawe, loi e troa trongëne hnyawa hnene la itre Keresiano la trenge ewekë i Iesu, göne la itretre drei nyidrë, kola hape: “Tha itete fene kö angat, nge tunge tha ate fene kö.” (Ioane 17:16) Eje hi, thaa kolo kö a hane sine la itre isi e celë fen hnene la itre nyipi Keresiano; haawe, atreine hi tro angatr a melëne la caas ngacama kola isi xötreithi angatr.
Ketre Hna Amekötin Nyine Ini Së
7, 8. Tune kaa la aqane sajuëne la caas hnene la ini hna xom qa hnine la Tusi Hmitrötr?
7 Ame ngöne lo hneijine i Iesu, caasi hi la qaan la itre ithuecatre hna hamën, ene pe kola caas lo itre Keresiano. Hnei angatre hna wanga atrehmekune laka, Iesu a inine me elemekene la ekalesia jëne la ketre lapa ne xomi meköt, laka, hna nyi atrene hnene la itre aposetolo me itre qatre thup ne Ierusalema. Ame la itre atr cili ka sa xepu hë koi Akötresie, tre, angatr a nyitrepene la itre mekuna i angatr hnene la Wesi Ula i Akötresie, me upe la itretre thup ka iwai trootro troa tro fë la itre ini kowe la itre ekalesia ngöne la itre nöj ka nyimutre. Tusi Hmitrötr a qaja la itre xaa atre thupe cili, ka hape: “Angat a trongëne la ite lapa, ame hnei angate hna hamë angate la ite wathebo, lo hna acile hnei ang’ aposetolo me ite qate e Ierusalema, mate tro angat’ a trongën.”—Ite hu. 15:6, 19-22; 16:4.
8 Ketre tune mina fe enehila, hetrenyi la ketre Lapa Ne Xomi Meköt hna nyi atren hnene la itre Keresiano hna iën, ka sajuëne la caasi ne la itre ekalesia e cailo fen. Kola fejane hnene la Lapa Ne Xomi Meköt la itre itus ka troa hamë ithuecatre ngöne la götrane la ua, ngöne la itre qene hlapa ka nyimutre. Hna nyitrepene la göxeni ne la ua hnene la Wesi Ula i Akötresie. Qa ngöne lai, thaa qaathei atr kö la ini hna hamën, ngo qaathei Iehova pe.—Is. 54:13.
9. Kola xatua së tune kaa troa caas hnene la huliwa hna hamë së hnei Akötresie?
9 Kolo mina fe a sajuëne la caas hnene la itretre thupe Keresiano, hnene la hna elemekene la huliwa ne cainöj. Ame la aqane imelekeu ka eje thene la itre atr ka huliwa i Akötresie, tre, ka sisitria catre kö hune la aqane ce mele ne la itre atrene fen. Hna acile la ekalesia i Keresiano, thaa hnë tro kö sa ce traqa itronyi troa kuci huliwa i atr, ngo tro pe a atrunyi Iehova me hane xome la huliwa ne cainöj hna athipe koi së, me troa inine la itre atr, me troa akökötrene la lapaune ne la itre atrene la ekalesia. (Rom. 1:11, 12; 1 Thes. 5:11; Heb. 10:24, 25) Haawe, Paulo a qaja kowe la itre Keresiano, ka hape: “Nyipunieti kö a cile huti ngöne la u ka cas, me mekune ka cas, me ce cate kowe lapaune ene la maca ka loi.”—Fil. 1:27.
10. Nemene la itre xaa aqane acaasine Akötresie la itre hlue i Nyidrë?
10 Ketre, pine laka itre atre i Iehova së, haawe, easa caasi hnene laka hne së hna kapa la musi cile i Iehova, me hnime la itre trejine me easë, me mejiune kowe la Baselaia i Akötresie, me hane metrötrëne la itre atr hnei Nyidrëti hna acile troa elemekene la huliwa së. Kola xatua së hnei Iehova troa cile kowe la itre xaa aqane ujë ka troa ajojezine la caasi së.—Rom. 12:2.
Elë Hune Jë La Pi Mama Me Izalukeu
11. Pine nemene matre thatreine kö troa caasi la itre atr hnene la pi mama, nge kola xatua së tune kaa hnei Iehova troa cile kowe la thiina ka ngazo cili?
11 Hnene laka kola pi mama la itre atr, ene pe pëkö caasi thei angatr. Ame la atr ka pi mama, tre, ka pi draië angeic nge angeice a selë angeice kö. Ngo aqane ujë lai ka thë la caasi thene la itre atr; ame la itre atr ka drenge la atr ka selë angeice kö, tre, maine jë tro hë angatr a zalu. Kola qaja hnyawa koi së hnei Iakobo, ketre atre drei Iesu, ka hape: “Ngazo asë la nöjei madine ka tune lai.” (Iako. 4:16) Ka pë ihnimin la atr ka wanga acone la itre xan. Hanawange la tulu ne ipië hna amamane hnei Iehova ngöne la aqane ujë i Nyidrë koi së, itre atr ka thaa pexeje kö tui së. Hnei Davita hna cinyihan, ka hape: “Hna atrunyi ni hnene la thina ka menyike [hni ka ipië] i cilie.” (2 Sam. 22:36) Kola ini së hnene la Wesi Ula i Akötresie troa atreine wai meköt, matre troa thipetrije la pi mama. Hna upi Paulo hnene la uati hmitrötr troa hnying, ka hape: “Hnei dei hna akete pengönë eö? Nge e ka la ewekë thei ’ö ka tha hna hamën? Ngo e ase hë hamë eö, hna uë eö a selëne kösë tha hna hamëne kö?”—1 Kor. 4:7.
12, 13. (a) Pine nemen matre canga tro hi sa zalu? (b) Nemene la itre thangane la troa xome la aqane goeëne Iehova la itre xaa atr?
12 Kolo mina fe a thë la caasi së hnene la hna izalukeu. Hnene laka hne së hna xeni pun la ngazo, haawe, eje the së la “ajane me ikucany,” nge tune fe la itre Keresiano ka hekö hë ngöne la nyipici, laka canga tro fe hi angatr a hane zalu pine la itre aqane mele ne la itre xan me itre mo i angatr, me itre hnëqa i angatr, memine fe la itre atreine i angatr. (Iako. 4:5) Drei la ketre ceitun, maine jë troa zalu hnene la ketre hene fami pine la itre hnëqa hna xom hnene la ketre trejine ka cainöj ngöne la drai ka pexej; nge ame ngöne la ketre götran, maine jë troa zalu hnene lai trejine ka cainöj kowe la trejine trahmany pine laka ka trene nekönatr. Tune kaa la aqane troa neëne matre thaa tro kö a thë la caasi së hnene la izalukeu?
13 Maine easa ajane troa neëne troa zalu kowe la itre trejine me easë, nyipi ewekë tro sa lapa mekun, laka, Tusi Hmitrötr a aceitunëne la itre hna iën e hnine la ekalesia i Keresiano, memine la itre götranen la ngönetrei ne la atr. (E jë la 1 Korinito 12:14-18.) Alameke me wenethëhmi la lue götrane la ngönetrei ne la atr; ngacama ka mama la ketre nge sihngödri la ketre, ngo hapeu ka sisitria asë lue ej koi nyipunie? Ketre tune mina fe, Iehova a wanga atrune la nöjei atrene la ekalesia, ka mama ju hë maine thaa ka mama pena. Haawe, loi e tro fe sa hane xome la aqane goeëne Iehova la itre trejine me easë. Thaa tro kö sa izalukeu, ngo loi pe tro sa hnehengazo angatr me wanga atrunyi angatre fe. Maine tro sa ujë tune lai, tro ha mama hnyawa laka isapengöne kö la itre nyipi Keresiano memine la itre hmi ka uune, ka hape, itre Keresiano angatr.
Isazikeu: Hatrene La Itre Hmi Ka Uune, Ka Hape, Itre Keresiano Angatr
14, 15. Hna tune kaa matre isazikeu pi la itre hmi ka iamenumenu nge ka uune, ka hape, itre Keresiano angatr?
14 Isapengöne catre la aqane caasi ne la itre nyipi Keresiano memine la aqane iwesitrë ne la itre hmi ka uune, ka hape, itre Keresiano angatr. Ame ngöne lo hnaafoane hadredre macatre, kola elë la etrune la itre Keresiano ka iamenumenu, ene pe hna musinë angatre hnene la ketre joxu ne Roma ketre wanaithihlë, me akökötrene la hmi ka thoi. Thupene lai, kola isazikeu e hnine la hmi, ene pe nyimutre la itre hmi ka thoi ka utretre qaathene la musi Roma me isa ketre sipu acile la hmi ne la nöje i angatr.
15 Nyimutre la itre macatre ne itö isi la itre hmi ka uune, ka hape, itre Keresiano angatr. Ame ngöne lo itre macatre 1600 me 1700, hnene la angetre Agele me angetre Faras me angetre Etazini, hna ukune la itre atre i angatr troa isigöline la nöje i angatr, ene pe kösë ketre hmi pena ha la isi pi nöj. Ame ngöne lo itre macatre 1800 me 1900, tre, kolo ha nyiqaane lapane la mekuna ne la itre xaa atr e cailo fen hnene la mekune celë, ene la troa isi pi nöj. Ame hë la pun, tre, kola pici qa ngöne la itre hmi ka uune ka hape, itre Keresiano angatr, la itre wapicine hmi ka kapa la mekune cili. Hetrenyi mina fe la itre xaa atrene la itre hmi cili ka itö isi memine la itre sine hmi angatr ka mele ngöne la ketre nöj. Celë hi matre kola isazikeu enehila la itre hmi ka uune, ka hape, itre Keresiano angatr, hnene laka kola xulu qa ngöne itre ej la itre wapicine hmi, nge kola catre sajuëne la isi pi nöj.
16. Nemene la ketre jol ka thë la caasi ne la itre atr ka uune, ka hape, itre Keresiano angatr?
16 Ame ngöne la hneijine së, nyimutre la itre wapicine hmi ka xulu qa ngöne la itre hmi ka uune, ka hape, itre Keresiano angatr, angatr a thele troa caas. Ngo thupene la itre macatre ka nyimutre, xalaithe hi la itre hmi ka eatrëne lo mekun troa ce; nge ketre, ame la itre atr ne la itre hmi cili, tre, isazikeu la itre mekune i angatr göne la evolisio, me thi upune, me qene sodoma, me acilë itre föe. Ame lo lai itre atr ka xulu qa ngöne la itre wapicine hmi ka isapengön, tre, isazikeu la itre ini thei angatr, ene pe hnene la itre hene hmi hna wanga acone la itre ini cili matre troa acaasi angatr. Ngo ame la kola wanga acone la itre ini cili, tre, kolo pena ha nanazije la lapaune i angatr, nge ketre, thaa acaasine pena kö lo itre hmi ka isazikeu.
Kola Elë Hun La Isi Pi Nöj Hnene La Nyipi Hmi
17. Hna thingehnaeane tune kaa laka, tro la nyipi hmi a acaasine la nöjei atr “ngöne la ite drai hnapin”?
17 Ngacama nyimutre enehila la itre nöj e cailo fen ka isazikeu, ngo kolo pala hi a mama la caas thene la itre nyipi hlue i Akötresie. Hnei Mika lo ketre perofeta i Akötresie hna ahnith, ka hape: “Tro ni a cengöne ami angate tune la ite mamoe e Bozera.” (Mika. 2:12) Hna ahnithe hnei Mika laka tro kö a draië catre la nyipi hmi hune la nöjei hmi asë, itre haze ka thoi ju hë maine ketre Nöj hna hni kow. Hnei angeice hna cinyihan, ka hape: “Ngöne la ite drai hnapine troa acili hutine la wete ne la ēnē i Iehova hune la hene la ite wet, nge troa adraiën’ eje hune la ite shashala, nge tro la nöjei nöj’ asë a xöte kow’ ej. Ke nöjei ate asë a isa tro ngöne la ëjene la ite haze i angat, tro pe kö sha tro ngöne la atesiwa i Iehova Akötesie shë epine palua.”—Mika. 4:1, 5.
18. Nemene la itre ewekë hna xatua së troa saze hnene la nyipi hmi?
18 Hnei Mika mina fe hna qaja la aqane tro la nyipi hmi a acaasine la itre ka ithupëjia ekö. “Troa traqa [la nöjei atr asë ne] la nöjei nöje ka ala nyimu, me hape: Trojë fe, mate elëjë shë kowe la wete i Iehova memine la ēnē i Akötesi Iakobo; nge tro nyidëti a ini shë la ite jë i nyidë, nge tro sha trongëne la ite gojenyi qa thei nyidë. . . . Nge tro angat’ a lepelepe la ite taua i angate mate nyine uja dro pena, me ite jo i angate nyine hele ne xöte vin. Tha tro kö la kete nöj’ a xejë la taua kowe la kete nöj, nge tha tro hmaca kö angat’ a ini ishi.” (Mika. 4:2, 3) Ame lo itre atr ka thili ekö kowe la itre idrola maine pena kowe la itre nöj, tre, caasi hë angatr enehila hnene laka angatr a hmi koi Iehova. Akötresieti a ini angatr la itre aqane ihnim.
19. Nemene la hna amamane hnyawa hnene la caasi ka eje thene la itre milio lao atr ka xome la nyipi hmi?
19 Pëkö ketre nöj ka caas tune la aqane caasi ne la itre nyipi Keresiano e cailo fen, nge celë hi hatrene ka amamane hnyawa laka, Iehova pala hi a eatrongëne la nöje i Nyidrë hnene la ua i Nyidrë. Thaa hna hane kö öhne ekö ngöne la mele ne la atr, la caasi ne la itre atr ka xulu qa ngöne la itre nöj asë. Eje a eatrëne hnyawa la hna qaja ngöne Hna Amamane 7:9, 14, nge kolo fe a amamane laka, calemi hë tro la itre angela i Akötresieti a nue la itre “eny” ka troa lepe apaatrene la fene ka ngazo celë. (E jë la Hna Amamane 7:1-4, 9, 10, 14.) Hapeu, thaa ketre manathithi ka tru kö la troa ce me caasi memine la lapa ne la itre trejin e cailo fen? Tune kaa la aqane tro së, easë isa ala caas, a sajuëne la caasi cili? Tro pë hë sa ce ithanatane la hnyinge celë ngöne la hna cinyihane ka troa xulu.
Tro Nyipunieti a Sa Tune Kaa?
• Kola acaasine tune kaa la itre atr hnene la nyipi hmi?
• Tro sa neëne tune kaa, matre thaa tro kö a thë la caasi së hnene la izalukeu?
• Pine nemene matre thatreine kö tro la isi pi nöj a thë la caasi ne la itre nyipi hlue i Akötresie?