Nte Eti Eyekan Idiọk Tutu Amama?

KE SE ikperede ndisịm tọsịn isua iba ẹmi ẹkebede, Jesus Christ, kpa owo oro mîduehe, ama ada ke iso ikpe kaban̄a uwem esie. Mme idiọkowo ke ẹkediomi ndiwot enye koro enye eketịn̄de akpanikọ. Ẹma ẹdori enye ikọ ke nsu nte ọbiọn̄ọde ukara, ndien otuowo ẹma ẹfiori ẹte ẹwot enye. Andikara Rome, oro akadade itie ukara esie ke akpan n̄kpọ akan uwem osụhọdeidem anamusọ eto emi, ama obiom Jesus ikpe n̄kpa ndutụhọ. Ke enyọn̄ enyọn̄, eketie nte idiọkn̄kpọ ama akan.

Nte ededi, okoneyo oro mbemiso n̄kpa esie, Jesus ama asian mme mbet esie ete: “Ami n̄kakan ererimbot.” (John 16:33) Nso ke ikọ esie ọkọwọrọ? Ke ubak ubak, nte ke idiọkn̄kpọ oro odude ke ererimbot ikanamke esịt ayat imọ m̀mê ndikanam imọ isio mmọ usiene ke ukem usụn̄ oro. Ererimbot ikekemeke ndinyịk enye anam idiọkn̄kpọ. (Men Rome 12:2, Phillips domo.) Idem ke ini enye akpade, enye ama ọbọn̄ akam aban̄a mmọ oro ẹkewotde enye ete: “Ete, dahado nọ mmọ; koro mmọ mîfiọkke se mmọ ẹnamde.”—Luke 23:34.

Jesus ama owụt—tutu osịm n̄kpa esie—nte ke ẹkeme ndikan idiọkn̄kpọ. Enye ama akpak mme anditiene enye ete mmọ ẹn̄wana ekọn̄ ye idiọkn̄kpọ. Didie ke mmọ ẹdikeme ndinam oro? Ke ndinam item N̄wed Abasi oro “ẹkûda idiọk ẹsio owo usiene idiọk” ye “ẹda nti edinam ẹkan idiọk ubọk,” nte Jesus akanamde. (Rome 12:17, 21) Edi nte utọ usụn̄ edinam oro enen̄ede ọfọn?

Ndin̄wana ye Idiọkn̄kpọ ke Dachau

Else ekedi n̄wan otode Germany oro ẹkesịnde ke ufọk-n̄kpọkọbi ke Dachau emi ọkọnọde eyenan̄wan Russia emi ekedide isua 14 ke emana ọsọn̄urua enọ, kpa enọ mbuọtidem ye idotenyịn.

Dachau ekedi idiọk ọwọrọetop itienna ekikere oro ediwak tọsịn owo ẹkekpan̄ade, ndien ẹma ẹnọ ediwak owo ke mme itie ikie ẹsịnede ekpri eyenan̄wan Russia emi enyene-ndịk usọbọ ndomonse. Eketie nte Dachau edi uwụtn̄kpọ idiọkn̄kpọ. Nte ededi, idem ke mbiet idiọk isọn̄ emi eti n̄kpọ ọkọri omonyụn̄ akam ọtọt.

Else ama enen̄ede okop mbọm aban̄a ekpri eyenan̄wan oro emi n̄ko ẹkenyịkde ndida nse nte mbon ukpeme SS ẹdan̄de eka esie idiọk idiọk ke n̄kanubọk. Else, ke esịnde uwem esiemmọ ke itiendịk, ama oyom ifet ndinyene nneme ye eyenan̄wan emi mban̄a eti n̄kpọ ye idiọkn̄kpọ ye kaban̄a idotenyịn ediset ke n̄kpa emi N̄wed Abasi ọnọde. Enye ama ekpep ekpri ufan esie ndinyene ima utu ke ndinyene usua. Ndien eyenan̄wan Russia emi ama ọbọhọ mme n̄kpọndịk eke Dachau emi, ke ntak Else.

Else akanam se enye akanamde oro koro enye okoyomde nditiene uwụtn̄kpọ Christ aban̄ade unana edibat idem ke n̄kpọ. Nte kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah, enye ama ekpep nditre ndida idiọk nsio usiene idiọk, ndien mbuọtidem esie ama onụk enye ndin̄wam mbon efen ẹnam kpasụk ntre. Okposụkedi enye ọkọbọde ufen ke Dachau, enye ama enyene edikan eke ido uwem ke ukara idiọkn̄kpọ. Ndien enye ikedịghe n̄kukụre owo.

Paul Johnson, ke n̄wed esie oro, A History of Christianity, ama ewet ete: “[Mme Ntiense Jehovah] ẹma ẹsịn ebuana ekededi ye ukara Nazi emi mmọ ẹketịn̄de an̄wan̄wa ẹbiọn̄ọ nte se mîfọnke ke ofụri ofụri. . . . Mbahade 97 eke ikie ẹma ẹsobo ukọbọ ke usụn̄ kiet m̀mê eken.” Nte emi ekedi en̄wan unana idotenyịn? Ke n̄wed oro, Values and Violence in Auschwitz, Anna Pawelczynska, owo Poland emi edide ekpep n̄kpọ mban̄a n̄kaowo, ama etịn̄ aban̄a Mme Ntiense ete: “Ekpri otu mbon n̄kpọkọbi emi ekedi ọsọn̄idem odudu ndien mmọ ẹma ẹkan ke en̄wan mmọ ye ukara Nazi.”

Ye n̄wakn̄kan ke otu nnyịn, nte ededi, nnyịn in̄wana akpan en̄wan emi ye idiọkn̄kpọ eke esịtidem utu ke ndin̄wana ye idiọkn̄kpọ eke akanarede nnyịn okụk. Enye edi en̄wan eke esịtidem nnyịn.

Ndikan Idiọkn̄kpọ Oro Odude ke Esịtidem Nnyịn

Apostle Paul ama anam en̄wan emi an̄wan̄a ke usụn̄ etienede mi: “Idịghe eti n̄kpọ oro ọdọn̄de mi ndinam ke nnen̄ede nnam; edi idiọkn̄kpọ eke mîdọn̄ke mi ndinam, ke n̄kaiso nnam.” (Rome 7:19, The New Testament, eke William Barclay) Nte Paul okotịmde ọdiọn̄ọ, ndinam eti n̄kpọ isidịghe mmemmem n̄kpọ kpukpru ini.

Eugenioa ekedi akparawa Spain emi, ke ofụri isua iba, akan̄wanade ye ndiọi ntụhọ esie. Enye anam an̄wan̄a ete, “Ami n̄kenyene ndinam n̄kpọ ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ ye idemmi. Toto ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua emana mi, mma nnyene ntụhọ edidu oburobụt uwem. Nte uyen, ami mma nsikokoi mbuana ke edinam idan̄ ukemuduot, ndien ke nditịn̄ akpanikọ, ami mma ndara utọ usụn̄uwem oro.” Nso ikanam enye oyom ndikpụhọde ke akpatre?

Eugenio ọkọdọhọ ete, “Ami n̄koyom ndinem Abasi esịt, ndien mma n̄kpep nto Bible nte ke enye imaha usụn̄ oro ami n̄kodude uwem. Ntre ami mma mbiere ndidi isio isio orụk owo, nditiene ndausụn̄ Abasi. Kpukpru usen, n̄kenyene ndin̄wana mbiọn̄ọ mme etikwo etikwo, ndek ndek ekikere oro ẹkesụk ẹdide ẹdiyọhọ mi esịt. Mma mbiere ndikan ke en̄wan emi, ndien mma nsibọn̄ akam kpukpru ini nyom un̄wam Abasi. Ke isua iba ẹbede se ikedide ndiọkn̄kan n̄kpọ ama ebe, kpa ye oro ami nsụk nnanam n̄kpọ ọkpọsọn̄ ye idemmi. Edi en̄wan oro ama odot. Ami mmenyene ukpono nnọ idemmi idahaemi, eti ndọ, ndien, ke akande kpukpru n̄kpọ, eti itie ebuana ye Abasi. Ami mmọfiọk nto ifiọk n̄kpọntịbe idemmi nte ke ẹkeme ndikpan mme ekikere idiọkn̄kpọ mbemiso mmọ ẹn̄wụmde mfri—edieke afo enen̄erede esịn ukeme.”

Eti esikan idiọk ubọk kpukpru ini oro ẹsịnde idiọk ekikere, kpukpru ini oro nnyịn isịnde ndida idiọk nsio usiene idiọk. Edi mme utọ edikan oro, edi akpan n̄kpọ nte ededi, isioho akpan ebiet iba ẹmi idiọkn̄kpọ ẹtode ẹdi ifep. Ọkpọkọm nnyịn in̄wana ọkpọsọn̄ nte in̄wan̄wana, nnyịn ikemeke ndikan ndammana mmeme nnyịn ofụri ofụri, ndien Satan ke osụk enyenyene odudu idiọkn̄kpọ ke idem ubonowo. Ntre nte utọ idaha emi eyekpụhọde tutu amama?

Edisobo Devil Mfep Ofụri Ofuri

Edinam akpanikọ Jesus tutu osịm n̄kpa ekedi akwa edikan oro ẹkekande Satan. Devil ama okpu ke ukeme esie ndibiat nsọn̄ọnda Jesus, ndien edikpu oro ama onịm ntọn̄ọ utịt Satan idiọn̄ọ. Nte Bible anamde an̄wan̄a, Jesus akatabi n̄kpa man “Enye akpasan̄a ke n̄kpa osobo enyeemi akamade odudu n̄kpa, oro edi Satan.” (Mme Hebrew 2:14) Ke ediset ke n̄kpa esie ebede Jesus ama ọdọhọ mme mbet esie ete: “Ẹnọ Mi ofụri odudu ke heaven ye ke isọn̄.” (Matthew 28:18) Ndien ẹdida odudu emi ndibiat mme utom Satan.

N̄wed Ediyarade etịn̄ aban̄a usen oro Jesus okosiode Satan ke heaven ọduọk. Ẹkenyene ndikụk Akwa Anamidiọk emi, ọkọrọ ye mme demon esie, nsịn ke n̄kan̄ isọn̄. Nte utịp, Bible ọtọt ete, ke idiọkn̄kpọ eyetọt: “Mbọm isọn̄ ye inyan̄, koro andidori ikọt Abasi ikọ ama osụhọde etiene mbufo; enye asan̄a ye akwa ifụtesịt, sia enye ọdiọn̄ọde ete ini imọ edi ibio.”—Ediyarade 12:7-9, 12.

Prọfesi Bible ọwụt nte ke onịmmbụk n̄kpọntịbe emi ama adada itie—ke ini Akpa Ekọn̄ Ererimbot.b Oro anam an̄wan̄a ntak akwa n̄kọri ke idiọkn̄kpọ oro nnyịn ikụtde ke eyo nnyịn. Edi ke mîbịghike ẹyesịn Satan ke ukpan ofụri ofụri man enye edikeme ndikaiso nnyene odudu ke idem owo ekededi aba.—Se Ediyarade 20:1-3.

Nso ke kpukpru emi ẹdiwọrọ ọno ubonowo?

“Mmọ Idinamke Idiọkn̄kpọ”

Nte Edidem Obio Ubọn̄ Abasi, Jesus eyesọp ndida ‘odudu esie ke isọn̄’ ndinam ndutịm edifiak nnọ ukpep eke spirit. “Mme andidụn̄ ererimbot [ẹyekpep] se inende.” (Isaiah 26:9) Mme ufọn esie ẹdidi in̄wan̄în̄wan̄ ọnọ kpukpru owo. Bible ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Mmọ idinamke idiọk [“mmọ idinamke idiọkn̄kpọ,” Interlinear Hebrew/Greek English Bible eke Green], idinyụn̄ ibiatke n̄kpọ . . . koro ifiọk Jehovah eyeyọhọ ke ererimbot, kpa nte mmọn̄ ofụkde inyan̄.”—Isaiah 11:9.

Idem idahaemi, imekeme ndikan ekese udọn̄ edinam idiọk oro nnyịn inyenede. Ke ini odudu demon mîdidụhe aba, eyetotịm edi mmemmem n̄kpọ akan ‘ndiwọn̄ọde n̄kpọn̄ idiọk nnyụn̄ nnam eti.’—1 Peter 3:11.

Nnyịn imenyene kpukpru ntak ndinyene mbuọtidem nte ke eti eyekan idiọk ubọk koro Abasi edide eti, ndien ye un̄wam esie mbon oro ẹyomde ndinam eti ẹkeme ndikan idiọk, nte Jesus okowụtde ebe ke uwụtn̄kpọ esie. (Psalm 119:68) Mbon oro idahaemi ẹbierede ndin̄wana ye idiọkn̄kpọ ẹkeme ndidori enyịn ndidụn̄ ke edisana isọn̄ oro Obio Ubọn̄ Abasi edikarade, kpa ukara oro ẹyakde edisobo idiọkn̄kpọ ofụri ofụri mfep ẹsịn ke ubọk. Andiwet psalm etin̄ aban̄a se ididide utịp ete: “Ima ye akpanikọ ẹmesobo ọtọkiet; edinen ye emem ẹmetịm kiet eken inua. Akpanikọ omotịbe ke isọn̄; ndien edinen ido etie ke heaven otụk iso esie.”—Psalm 85:10, 11.

[Mme Ikọ idakisọn̄]