Mmọ Ẹma Ẹnam Uduak Jehovah

Paul Akan Afanikọn̄

PAUL odu ke nnanenyịn. Enye ye owo 275 en̄wen ẹdu ke ubom emi osobode afanikọn̄ Euroaquilo—ndiọkn̄kan ofụm ke Mediterranean. Oyobio emi ọsọn̄ ubọk tutu owo ikemeke ndikụt utịn ke uwemeyo, m̀mê ndikụt ntantaọfiọn̄ ke okoneyo. Nte an̄wan̄ade, mme akaisan̄ oro ẹkop ndịk ẹban̄a uwem mmọ. Edi, Paul ọdọn̄ mmọ esịt ebe ke ndibụk se Abasi akayararede ọnọ enye ke ndap: “Uwem mbufo baba owo kiet iditakke, edi ubom ikpọn̄ ayatak.”—Utom 27:14, 20-22.

Ke ọyọhọ okoneyo 14 nte oyobio oro ọkọwọrọ, mme awat-nsụn̄ikan̄ ẹma ẹdifiọk n̄kpọ kiet oro akakpade owo idem—mmọn̄ oro otụn̄ọ esịt 20 kpọt.a Ke ẹsan̄ade esisịt, mmọ ẹma ẹfiak ẹdomo. Isan̄ emi, mmọn̄ okotụn̄ọ esịt 15. Obot ekpere! Edi eti mbụk emi akama n̄kpọ oro edemerede owo ekikere. Ndidi otop aka iso afiak edem ke okoneyo ke mmọn̄ oro mîtụn̄ọke, nsụn̄ikan̄ oro ekeme nditọ ke itiat onyụn̄ anuaha. Ke ọniọn̄, mme awat-nsụn̄ikan̄ ẹduọk an̄kọ. Ndusụk mmọ ẹyom ndisio ekpri ubom nsịn ke mmọn̄ nnyụn̄ ndụk, ẹnyịmede se ededi oro editakde ke inyan̄.b Edi Paul akpan mmọ. Enye asian akwa owoekọn̄ ye mbonekọn̄ ete: “Edieke mmọ ẹmi mîsọn̄ọke itie ke ubom, mbufo idikemeke ndibọhọ.” Akwa owoekọn̄ oro akpan̄ utọn̄ ọnọ Paul, ndien idahaemi mme akaisan̄ 276 oro ẹdidu ke nnyekidem ẹbet usiere.—Utom 27:27-32.

Nsụn̄ikan̄ Esịp

Ke ndan̄nsiere, mme akaisan̄ nsụn̄ikan̄ oro ẹda ẹkụt itụn̄ inyan̄ibom emi enyenede esụk. Ye obufa idotenyịn, mme awat-nsụn̄ikan̄ ẹsịbe urụk an̄kọ ẹnyụn̄ ẹkot afara iso ẹnọ ofụm. Nsụn̄ikan̄ ọtọn̄ọ ndisan̄a mbịne esụk—nte eyịghe mîdụhe ye n̄kpo idatesịt.—Utom 27:39, 40.

Nte ededi, ke mbuari nsụn̄ikan̄ abak ke utan. Ke akam ọdiọkde akan, ata idiọk mbufụt amia etakubom, owụride enye mbai mbai. Kpukpru mme akaisan̄ ẹyenyene ndikpọn̄ nsụn̄ikan̄! (Utom 27:41) Edi emi akama mfịna. Ediwak ke otu mbon oro ẹdude ke nsụn̄ikan̄—esịnede Paul—ẹdi mbon n̄kpọkọbi. Ke idak ibet Rome, owo ukpeme emi ayakde owo n̄kpọkọbi esie efehe enyene ndibọ ufen oro owo n̄kpọkọbi esie ọkpọbọde. Ke uwụtn̄kpọ, edieke owotowo efehede, owo ukpeme oro mîtịn̄ke enyịn enyene ndida uwem esie nnọ ke usiene.

Ke ẹfehede mme utọ utịp oro, mbonekọn̄ ẹbiere ndiwot kpukpru mbon n̄kpọkọbi. Nte ededi, akwa owoekọn̄, emi etiede ufan ufan ye Paul, esịbe odụk. Enye ọnọ uyo ete mbon oro ẹkemede ndiwọk ẹwọk ẹfrọ ẹdụk mmọn̄ ẹnyụn̄ ẹwọk ẹka obot. Ana mmọ ẹmi mîkemeke ndiwọk ẹwọk ẹmụm obukpọk ẹkama m̀mê n̄kpọ efen otode ubom. Kiet kiet, mme akaisan̄ ke n̄wụre nsụn̄ikan̄ ẹmi ẹkesịm isọn̄. Nte Paul ọkọdọhọde, uwem baba owo kiet itakke.—Utom 27:42-44.

Utịben̄kpọ ke Malta

Otuowo ẹmi ẹkpade mba mi ẹma ẹnyene ubọhọ ke isuo emi ekerede Malta. Mme andidụn̄ ẹdi “mme esem-esen usem,” ke ata ata usụn̄ “utịbi-utọn̄” (Greek, barʹba·ros).c Edi mbon Malta idịghe mbon afai. Ke edide isio, Luke, nsan̄a uka-isan̄ Paul, ọtọt ete ke mmọ “ẹfọn ido ye nnyịn eti-eti: koro mmọ ẹbara ikan̄, ẹnyụn̄ ẹdara kpukpru nnyịn, sia ekedide ini edịm ye ini tuep.” Paul ke idemesie ama etiene mme amanaisọn̄ Malta atan̄ ifia esịn ke ikan̄.—Utom 28:1-3, ikọ idakisọn̄, NW.

Inikiet inikiet, ibọm ọwọrọ eyịre Paul ke ubọk! Mbon isuo oro ẹkere ke anaedi Paul edi owotowo. Eyedi mmọ ẹkekere ke Abasi esimia mme anamidiọk ufen ebe ke ndifịna mbakidem emi mmọ ẹkedade ẹnam idiọkn̄kpọ oro. Edi sese! Ke unana idotenyịn mme amanaisọn̄ oro, Paul eken̄ ibọm oro esịn ke ikan̄. Nte mbụk Luke emi okokụtde ke enyịn ọdọhọde, “[mmọ ẹkese ẹte Paul] oyofụt, mîdịghe, ọduọ akpa ini kiet.” Mbon isuo oro ẹma ẹkpụhọde ekikere mmọ ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndidọhọ ke anaedi Paul ekedi abasi.—Utom 28:3-6.

Paul ama abiat ọfiọn̄ ita oro ẹketienede ke Malta, kpa ini emi ke enye ọkọk ete Publius, andikara isuo oro, emi akadarade Paul etieti, onyụn̄ ọkọk mbon eken ẹmi ẹkedọn̄ọde. Ke adianade do, Paul asuan n̄kpasịp akpanikọ, adade ediwak edidiọn̄ ọsọk mme andidụn̄ Malta ẹmi ẹdide mbon ntatubọk.—Utom 28:7-11.

Ukpepn̄kpọ Odude ọnọ Nnyịn

Ke usụn̄ utom ukwọrọikọ esie, Paul ama osobo ediwak n̄kpọ-ata. (2 Corinth 11:23-27) Ke mbụk eke enyọn̄ emi, enye ekedi owo n̄kpọkọbi ke ntak eti mbụk. Ekem, enye ekenyene ndisobo mme udomo unana idotenyịn: ọkpọsọn̄ oyobio ye ubom ndisịp ke akpatre. Ke ofụri emi, Paul ikedehede isehede ke ubiere esie ndidi ifịk ifịk ọkwọrọ eti mbụk. Enye ekewet oto ifiọk n̄kpọntịbe ete: “Ke kpukpru ebiet, emehe mi ndidia nyụhọ, ndinyụn̄ ntie biọn̄; ndinyene n̄kpọ uwak-uwak, ndinyụn̄ nnana n̄kpọ. Mmenyene ukeme ndinam kpukpru n̄kpọ ke odudu Andisọn̄ọ mi idem.”—Philippi 4:12, 13.

Mme mfịna uwem ikpedehede inam ubiere nnyịn ndidi mme ifịk ifịk asan̄autom Abasi emem! Ke ini udomo unana idotenyịn edemerede, nnyịn itop mbiomo nnyịn idori Jehovah. (Psalm 55:22) Ekem, nnyịn ke ime ibet ndikụt nte enye anamde nnyịn ikeme ndiyọ idomo oro. Kan̄a ke emi, nnyịn ika iso ndinam n̄kpọ nnọ enye ke edinam akpanikọ, inyenede mbuọtidem nte ke enye ke ekere aban̄a nnyịn. (1 Corinth 10:13; 1 Peter 5:7) Ebede ke ndika iso mmụm nsọn̄ọnda n̄kama, inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe, nnyịn—ukem nte Paul—imekeme ndikan afanikọn̄.

[Mme Ikọ idakisọn̄]