Ntak Emi Mmọ Ẹkamade Mbak Idem Owo ke Utuakibuot

NAPLES, Italy. Kere nte odude do ke mme ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua eke ọyọhọ isua ikie-18 eke Eyo Nnyịn. Ke akwa ufọkederi esie, owo akwaifiọk Ireland oro, George Berkeley, ada ke iso ọwọrọetop mbak idem owo ido ukpono. Enye ye eyịghe ese iyịp “San Gennaro,” kpa Januarius “edisana” owo Catholic, emi ẹtiede nte amatara.

Naples omokpụhọde esisịt ke afan̄ emi. Ke uwụtn̄kpọ, kpa ye eyo mîkọfọnke ke idaha kiet ke mme isua ndondo emi, ufọkederi oro ama afiak ọyọhọ ye mme owo, ndien se iketiede nte utịben̄kpọ ama ada itie. Ẹma ẹdara mbak idem owo oro ye isan̄ uwọrọ an̄wa oro akwa bishop akadade usụn̄ ye ọkpọsọn̄ n̄kwakubọk. Ih, emi ekedi ini efen ke otu ediwak ini oro iyịp “San Gennaro” ọkọwọrọde an̄wa man ẹnam atara. Ẹdọhọ ke mme utịben̄kpọ ẹbuanade mbak idem owo ido ukpono emi ẹma ẹsida itie toto ke ọyọhọ isua ikie 14.

Nte ekemde ye ido edinam Catholic, mbak idem owo (emi otode ikọ Latin oro, relinquere, emi ọwọrọde “ndikpọn̄ ke edem”) edi n̄kpọ emi owo oro ẹdade nte edisana owo ọkpọn̄de. Nte Dizionario Ecclesiastico owụtde, mbak idem owo “ke ndikabade nnennen nnennen, ẹdi idem owo m̀mê mbak idem owo ye ntọn̄ Ndisana owo, ke ntatara usụn̄ifiọk n̄kpọ oro okotụkde idem edisana owo ndien emi ke ntre odotde ẹkpono.”

Unyịme Pope

Nte eyịghe mîdụhe, ediwak owo ẹkpono mbak idem owo ido ukpono ke ntak mme utịben̄kpọ oro ẹdọhọde nte ẹnyenede ebuana ye mmọ. Unyịme pope nte an̄wan̄ade edi ntak en̄wen ke mmọ ndiwọrọ etop.

Ke nsụhọde n̄kaha pope inan̄ ke isua 70 ẹmi ẹkebede ẹma ẹnọ mme mbak idem owo san̄asan̄a ntịn̄enyịn. N̄wedmbụk Catholic kiet eke ini ke ini ayarade ete ke ukem nte andikebem enye iso ndu, kpa Pius XI, Pope Pius XII “ama onịm mbak idem edisana owo eke Lisieux ọnọ idemesie.” Paul VI “ama esidori nnuenubọk apostle [Thomas] ke okpokoro ke ini ukpepn̄kpọ esie,” ndien John Paul II “onịm mbak . . . idem Edisana Benedict” ye “Edisana Andrew ke ufọk esie.”—30 giorni, March 1990, page 50.

Ke ikerede iban̄a utọ unyịme oro pope ọnọde mi, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem nte ke ediyom oro ẹyomde mme mbak idem owo kaban̄a ọkpọkpọ ye an̄wan̄wa utuakibuot ke ọdọdọk. Edi nte utuakibuot nnọ mbak idem owo ido ukpono enem Abasi esịt?

[Ndise ke page 3]

N̄kpọ udọn̄ mbak idem owo ido ukpono

[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]

Courtesy of The British Museum