Ερημωτική Ξηρασία στο Νότιο Τμήμα της Αφρικής

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ

ΠΟΛΛΟΙ είπαν ότι ήταν η χειρότερη ξηρασία του αιώνα. Μερικοί μάλιστα είπαν ότι ήταν η χειρότερη στην ιστορία του νότιου τμήματος της Αφρικής. Αυτή η δίχρονη ξηρασία που έπληξε το νότιο τμήμα της Αφρικής άφησε πίσω της την καταστροφή. «Είναι χειρότερα, πολύ, πολύ χειρότερα από ό,τι αναμέναμε», δήλωσε η επικεφαλής της Επιχείρησης Πείνα, μιας ιδιωτικής ομάδας παροχής βοήθειας από τη Νότια Αφρική. «Οι επιτόπιες επισκέψεις αποτελούν ‘ταξίδια ανακαλύψεων’ σε μέχρι τώρα άγνωστα βάθη μιζέριας, ανθρώπινων παθημάτων και ένδειας.

«Δεν μπορείς να καλλιεργήσεις τίποτα. Η γη είναι νεκρή», είπε απελπισμένος ένας αγρότης. Σε μερικές περιοχές πεινασμένοι χωρικοί έφαγαν λάσπη ή ρίζες άγριων φυτών. Η ζήτηση καταβάρυνε τις υπηρεσίες παροχής τροφίμων. Σύμφωνα με την εφημερίδα Δε Γκάρντιαν Γουίκλι (The Guardian Weekly), «το νότιο τμήμα της Αφρικής έχει χάσει μεγαλύτερο μέρος από τις σοδειές του από ό,τι είχαν χάσει η Αιθιοπία και το Σουδάν στην τρομερή ξηρασία του 1985».

Η ξηρασία έφερε κάπου 18 εκατομμύρια ανθρώπους στο χείλος της λιμοκτονίας. Για την Ανγκόλα η κρίση ήταν η χειρότερη στην ιστορία της χώρας. Έχει υπολογιστεί ότι πέθαναν ένα εκατομμύριο βοοειδή, και μέσα σε ένα έτος χάθηκε περίπου το 60 τοις εκατό από τις σοδειές. Στους ανθρώπους που επηρεάστηκαν περισσότερο δεν ήταν δυνατόν να φτάσει η παροχή βοήθειας. Ως τον Αύγουστο του 1992, τα δύο τρίτα από τις σοδειές της Ζάμπιας είχαν χαθεί, και ήταν απαραίτητη μια εσπευσμένη εισαγωγή ενός εκατομμυρίου τόνων καλαμποκιού. Περίπου 1,7 εκατομμύριο άνθρωποι λιμοκτονούσαν.

Στη Ζιμπάμπουε, που κάποτε αποκαλούνταν ο σιτοβολώνας του νότιου τμήματος της Αφρικής, τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονταν να τους παρασχεθούν τρόφιμα—σχεδόν ο μισός πληθυσμός. Σε κάποια περιοχή ένας δάσκαλος είπε: «Υπάρχει ελάχιστο νερό και δεν έχουν μείνει σχεδόν καθόλου αποθέματα τροφίμων. Δεν έχει απομείνει ούτε ίχνος από χορτάρι στη γη».

Σε μερικά χωριά οι άνθρωποι σκαρφάλωσαν σε δέντρα για να μαζέψουν φύλλα, να τα μαγειρέψουν και να τα φάνε. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να μειώσει την παροχή τροφίμων από 15 κιλά σε 5 κιλά ανά άτομο το μήνα. Η μεγάλη ανθρωποποίητη λίμνη Καρίμπα ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο που υπήρξε ποτέ, και το νερό δινόταν με δελτίο στο Μπουλαουάγιο.

Χιλιάδες ζώα σε αγροκτήματα θηραμάτων στη Ζιμπάμπουε χρειάστηκε να θανατωθούν, καθώς δεν υπήρχε αρκετό νερό για αυτά. Μια εφημερίδα ανέφερε: «Νεκρά πουλιά πέφτουν από τα μαραμένα δέντρα, οι χελώνες, τα φίδια, τα τρωκτικά και τα έντομα έχουν εξαφανιστεί».

Από τις χώρες που επηρεάστηκαν από την ξηρασία, η Μοζαμβίκη είχε ίσως τις χειρότερες συνθήκες. Αυτή η χώρα έλαβε το 80 τοις εκατό των τροφίμων της από τη διεθνή βοήθεια, και σύμφωνα με κάποιον υπολογισμό 3,2 εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούσαν. Πρόσφυγες κατέφυγαν στη Ζιμπάμπουε, στη Μαλάουι, στη Νότια Αφρική και στη Σουαζιλάνδη. Αλλά λόγω της πρόσφατης υποχώρησης της ξηρασίας, πολλοί πρόσφυγες έχουν επιστρέψει.

Οι κάτοικοι των πόλεων συχνά δεν συνειδητοποιούν την επίδραση της ξηρασίας στη ζωή των αγροτών. Ένας υπεύθυνος που ασχολείται με την παροχή τροφίμων παρατήρησε: «Οι καταστροφές που προκαλεί η ξηρασία φαίνονται μακρινές για τους περισσότερους ανθρώπους στις μητροπολιτικές περιοχές που έχουν γλιτώσει από τις σφοδρές ελλείψεις τροφίμων και νερού».

Αν και οι βροχές έφεραν κάποια ανακούφιση σε μερικές περιοχές, ωστόσο μέρη της Μοζαμβίκης, της Σουαζιλάνδης και της Νότιας Αφρικής χρειάζονται περισσότερες βροχές. Αναμφίβολα, οι επιπτώσεις αυτής της ξηρασίας θα γίνονται αισθητές στα ερχόμενα χρόνια.

Προφανώς, λοιπόν, μια αιτία της ξηρασίας είναι η ανομβρία. Αλλά οι συνέπειές της εντείνονται από άλλα προβλήματα που είναι άξια προσοχής.

Άλλες Επιπλοκές

Στην Αφρική η επίδραση της ξηρασίας αυξάνεται πολύ από την πολιτική αστάθεια. Οι χώρες που έχουν αντιμετωπίσει τις σφοδρότερες ελλείψεις τροφίμων είναι εκείνες που έχουν πληγεί από τέτοια αστάθεια. Παραδείγματα είναι η Αιθιοπία, η Ανγκόλα, η Μοζαμβίκη και η Σομαλία. Οι πόλεμοι έχουν αναστατώσει τη γεωργία και έχουν αναγκάσει πολλούς αγρότες να φύγουν, παραμελώντας τα αγροκτήματά τους.

Ένας αμφιλεγόμενος παράγοντας σε σχέση με την ξηρασία είναι η μόλυνση που προκαλεί ο άνθρωπος στην ατμόσφαιρα και αυτό που μερικοί αποκαλούν επακόλουθη παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας. Ένας άλλος παράγοντας είναι η αύξηση του πληθυσμού. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης στην Αφρική είναι 3 τοις εκατό, ένας από τους υψηλότερους στον κόσμο. Για να καταφέρουν να θρέψουν τα περισσότερα στόματα, οι αγρότες καλλιεργούν γη που είναι ακατάλληλη για γεωργία και δεν αφήνουν χρόνο αγρανάπαυσης ώστε να μπορέσει η γη να εμπλουτιστεί και πάλι.

Επιπλέον, τα δάση καταστρέφονται, κυρίως για να διατεθεί περισσότερο έδαφος για καλλιέργειες. Σύμφωνα με το περιοδικό Άφρικαν ΄Ινσαϊτ (African Insight), πριν από 20 χρόνια το 20 τοις εκατό της Αιθιοπίας ήταν δάσος· τώρα είναι δάσος μόνο το 2 τοις εκατό. Από όλα τα περιβαλλοντικά προβλήματα που απειλούν τη γη, μερικοί υπεύθυνοι λένε ότι το πιο σοβαρό είναι η αποψίλωση των δασών. Αυτή επηρεάζει τις καιρικές συνθήκες και συντελεί στη διάβρωση του εδάφους, καθώς και στην εξάπλωση των ερήμων.

Μερικές αφρικανικές κυβερνήσεις έχουν διατηρήσει τις τιμές των τροφίμων και των ζώων χαμηλές για να κερδίσουν την εύνοια των καταναλωτών στις πόλεις. Αυτό αποθαρρύνει τους αγρότες, των οποίων οι καλλιέργειες δεν είναι προσοδοφόρες. Η κυβέρνηση της Ζιμπάμπουε ανταποκρίθηκε ανεβάζοντας την τιμή του καλαμποκιού κατά 64 τοις εκατό ως κίνητρο για να αυξήσουν οι αγρότες την παραγωγή τους.

Ποια Είναι η Λύση;

Οι ειδικοί έχουν πολλές προτάσεις. Αλλά μερικές φορές έχουν συμβουλέψει τις αφρικανικές χώρες να υιοθετήσουν Δυτικές μεθόδους καλλιέργειας, οι οποίες δεν έχουν αποδειχτεί κατάλληλες για το περιβάλλον της Αφρικής.

Εφαρμόσιμες λύσεις χρειάζονται σύντομα. Ένας ανώτερος Αφρικανός αξιωματούχος της Οικονομικής Επιτροπής του Ο.Η.Ε. για την Αφρική δήλωσε: «Με βάση όλους τους οικονομικούς υπολογισμούς που έχουμε δει ως τώρα, η Αφρική στο έτος 2000 δεν θα βρίσκεται στο χαντάκι στο οποίο είναι σήμερα. Θα βρίσκεται στον πυθμένα μιας βαθιάς μαύρης τρύπας».

Μια προφανής προϋπόθεση είναι η πολιτική σταθερότητα και ο τερματισμός της βίας και του πολέμου. Η συνεργασία με τα γειτονικά κράτη είναι επίσης ζωτική.

Σύμφωνα με την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του Ο.Η.Ε., η Αφρική έχει τη δυνατότητα να θρέψει τριπλάσιο αριθμό ατόμων από τον τωρινό της πληθυσμό. Αλλά η παραγωγή της μειώνεται επί δεκαετίες, και με το σημερινό ρυθμό αύξησης, ο πληθυσμός της θα μπορούσε να διπλασιαστεί μέσα σε 30 χρόνια.

Η παροχή τροφίμων από ξένες χώρες έχει αναμφίβολα σώσει πολλούς από τη λιμοκτονία. Ωστόσο, αυτή η βοήθεια σε τακτική βάση δεν είναι η λύση και έχει αρνητική επίδραση καθώς αποθαρρύνει τους ντόπιους αγρότες από το να παράγουν. Αυτοί μπορεί να μην καταφέρουν να πουλήσουν την παραγωγή τους σε λογική τιμή, και οι άνθρωποι συχνά αναπτύσσουν προτίμηση για τα εισαγόμενα τρόφιμα και δεν θέλουν πια τα ντόπια σιτηρά.

Τι Ενέργειες Γίνονται;

Οι ακούραστες προσπάθειες πολλών ατόμων που ειλικρινά θέλουν να βοηθήσουν τους ανθρώπους της Αφρικής είναι αξιέπαινες. Σε μερικές περιοχές αυτές οι προσπάθειες έχουν φέρει αποτελέσματα. Στη Ζιμπάμπουε, μια διεθνής ερευνητική ομάδα έχει θέσει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα φύτευσης δέντρων που αναπτύσσονται καλά και σχετικά γρήγορα σε ξηρές περιοχές. Η σκέψη είναι να φυτέψουν αυτά τα δέντρα σε μεγάλη κλίμακα ώστε να συμβάλουν στην υπερπήδηση της κρίσης των καυσίμων, εφόσον το 80 τοις εκατό των ανθρώπων χρησιμοποιούν ξύλα ως καύσιμα για το μαγείρεμα.

Στο χωριό Τσαρίνγκε στην πληγείσα από την ξηρασία περιοχή Μασβίγκο της Ζιμπάμπουε, οι αγρότες ενθαρρύνονται να σκεπάζουν με πέτρες το έδαφος γύρω από τα λαχανικά και τα οπωροφόρα δέντρα τους. Ως αποτέλεσμα, αυτά χρειάζονται πολύ λιγότερο νερό και οι σοδειές αναπτύσσονται πολύ καλά. Οι αγρότες μάλιστα κατάφεραν να πουλήσουν τρόφιμα σε άλλους ανθρώπους που είχαν ανάγκη.

Στη Νότια Αφρική μια μεγάλη εταιρία τροποποίησε το εργοστάσιό της που μετατρέπει γαιάνθρακα σε πετρέλαιο έτσι ώστε ουσιαστικά όλο το νερό που χρησιμοποιείται ανακυκλώνεται έπειτα από σχολαστική επεξεργασία. Αν και ο καθαρισμός του βιομηχανικού νερού είναι δαπανηρός, η Νότια Αφρική σκοπεύει τελικά να καθαρίζει περίπου το 70 τοις εκατό του βιομηχανικού της νερού.

Στη Λουάνσα της Ζάμπιας άρχισαν να χρησιμοποιούν τη σόγια ως εναλλακτική θρεπτική τροφή. Κάποια γυναίκα που φροντίζει για την παροχή βοήθειας είπε: «Οι περισσότεροι θάνατοι από υποσιτισμό λαβαίνουν χώρα το Μάρτιο και τον Ιούνιο όταν υπάρχει έλλειψη στα παραδοσιακά είδη διατροφής. Ωστόσο, τη σόγια τη μαζεύουν τον Απρίλιο και την αποθηκεύουν ευκολότερα από το καλαμπόκι και το σόργο».

Όσο αξιόλογες και αν είναι αυτές οι προσπάθειες για την υπερπήδηση των προβλημάτων της ξηρασίας και της έλλειψης τροφίμων, ο άνθρωπος, με όλη την τεχνολογία και την πρόοδό του, δεν έχει καταφέρει να εξαλείψει την ξηρασία από την Αφρική. Μόνο Ένας κατανοεί όλες τις συνέπειες, και προ πολλού προείπε τη λύση. Υπό τη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Ιεχωβά Θεού μέσω του διορισμένου του Βασιλιά Ιησού Χριστού, τα λόγια του προφήτη Ησαΐα σύντομα θα επαληθευτούν κατά γράμμα σε όλη την υφήλιο: «Εν τη ερήμω θέλουσιν αναβλύσει ύδατα και ρεύματα εν τη ερημία. Και η ξηρά γη θέλει κατασταθή λίμνη και η διψώσα γη πηγαί ύδατος· εν τη κατοικία των θώων, όπου εκοίτοντο, θέλει είσθαι χλόη μετά καλάμων και σπάρτων».—Ησαΐας 35:6, 7.

[Εικόνα στη σελίδα 12]

Χωρικοί ανταγωνίζονταν με τα κοπάδια για το ελάχιστο νερό που απέμεινε στους λάκκους με τη λάσπη

[Ευχαριστίες]

The Star, Johannesburg. S.A.