Ο Αγώνας για να Τερματιστεί το Έγκλημα

«ΟΙ ΝΕΟΙ Ισχυρίζονται ότι η Ανία Είναι η Κύρια Αιτία της Νεανικής Εγκληματικότητας», διακήρυττε ο τίτλος μιας μεγάλης βρετανικής εφημερίδας. «Οι Οικογενειακές Διαμάχες Κατηγορούνται για την Αύξηση του Εγκλήματος», έλεγε κάποια άλλη. Και μια τρίτη δήλωνε: «Οι Εθισμοί ‘Υποκινούν Χιλιάδες Εγκλήματα’». Σύμφωνα με υπολογισμούς του περιοδικού Πανόραμα των Φιλιππίνων (Philippine Panorama), το 75 τοις εκατό του συνόλου των βίαιων εγκλημάτων στη Μανίλα διαπράχτηκαν από ναρκομανείς.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι ίσως προκαλούν την εγκληματική συμπεριφορά. «Η φτώχεια σε αντιπαράθεση με το μεγάλο πλούτο» είναι ένας παράγοντας τον οποίο ανέφερε ο γενικός αστυνομικός επιθεωρητής της Νιγηρίας. Επίσης αναφέρθηκε η πίεση των συνομηλίκων και οι λιγοστές προοπτικές εργασίας, η απουσία ισχυρών νομικών αποτρεπτικών μέσων, η γενική κατάρρευση των οικογενειακών αξιών, η έλλειψη σεβασμού για την εξουσία και το νόμο, καθώς και η υπερβολική βία στις κινηματογραφικές ταινίες και στις βιντεοταινίες.

Ένας ακόμα παράγοντας είναι ότι πολλοί άνθρωποι έχουν πάψει να πιστεύουν ότι το έγκλημα δεν αποδίδει. Ένας κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια στην Ιταλία παρατήρησε ότι εδώ και πολλά χρόνια «ο αριθμός των καταγγελιών για κλοπές είναι αντιστρόφως ανάλογος του αριθμού των ατόμων που καταδικάζονται για κλοπές». Παρατήρησε ότι «το ποσοστό των καταδικαστικών αποφάσεων σε σύγκριση με το συνολικό αριθμό των καταγγελιών για κλοπές έχει μειωθεί δραστικά από 50 τοις εκατό σε 0,7 τοις εκατό».

Τα λόγια της Νέας Εγκυκλοπαίδειας Μπριτάνικα (The New Encyclopædia Britannica) είναι λυπηρά αλλά αληθινά: «Η αύξηση του εγκλήματος φαίνεται πως αποτελεί χαρακτηριστικό όλων των σύγχρονων βιομηχανοποιημένων κοινωνιών, και καμιά εξέλιξη στο νόμο ή στη σωφρονιστική δεν φαίνεται να επέδρασε σημαντικά στο πρόβλημα. . . . Για τις σύγχρονες αστικοποιημένες κοινωνίες, στις οποίες η οικονομική ανάπτυξη και η προσωπική επιτυχία είναι κυρίαρχες αξίες, δεν υπάρχει λόγος να υποθέσουμε ότι ο δείκτης της εγκληματικότητας θα σταματήσει να αυξάνει».

Είναι Πολύ Αρνητική Αυτή η Άποψη;

Είναι η κατάσταση πραγματικά τόσο άσχημη; Δεν αναφέρουν μερικές περιοχές μείωση του αριθμού των εγκλημάτων; Όντως μερικές αναφέρουν, αλλά οι στατιστικές μπορεί να είναι παροδηγητικές. Για παράδειγμα, αναφέρθηκε ότι τα εγκλήματα στις Φιλιππίνες μειώθηκαν κατά 20 τοις εκατό αφότου απαγορεύτηκαν τα όπλα. Αλλά το περιοδικό Έζιαγουίκ (Asiaweek) εξήγησε ότι κάποιος αξιωματούχος πιστεύει πως οι κλέφτες αυτοκινήτων και οι ληστές τραπεζών σταμάτησαν να κλέβουν αυτοκίνητα και να ληστεύουν τράπεζες και «στράφηκαν στις απαγωγές». Η μείωση στις ληστείες τραπεζών και στις κλοπές αυτοκινήτων προκάλεσε κάποια πτώση στο σύνολο των εγκλημάτων, αλλά αυτή η μείωση έχασε μεγάλο μέρος της αξίας της εξαιτίας του τετραπλασιασμού των απαγωγών!

Αναφερόμενο στην Ουγγαρία, το περιοδικό HVG έγραψε: «Σε σύγκριση με το πρώτο μισό του 1993, ο δείκτης της εγκληματικότητας παρουσίασε πτώση 6,2 τοις εκατό. Εκείνο που ξέχασε να αναφέρει η αστυνομία είναι ότι η μείωση . . . οφείλεται κυρίως σε διοικητικές αλλαγές». Το χρηματικό επίπεδο πάνω από το οποίο καταγράφονται οι κλοπές, οι απάτες και οι βανδαλισμοί αυξήθηκε κατά 250 τοις εκατό σε σχέση με εκείνο που υπήρχε προηγουμένως. Έτσι, τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας για αξίες κάτω από αυτό το επίπεδο δεν καταγράφονται πλέον. Εφόσον τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας ευθύνονται για τα τρία τέταρτα του συνόλου των εγκλημάτων στη χώρα, η μείωση ήταν κάθε άλλο παρά γνήσια.

Το να βρει κανείς ακριβή στοιχεία για το έγκλημα είναι ομολογουμένως δύσκολο. Ένας λόγος είναι ότι πολλά εγκλήματα—πιθανώς μέχρι και 90 τοις εκατό σε ορισμένες κατηγορίες—δεν καταγγέλλονται. Αλλά το να διαφωνούμε για το αν το έγκλημα έχει μειωθεί ή έχει αυξηθεί είναι άσκοπο. Οι άνθρωποι ποθούν να εξαλειφτεί το έγκλημα, όχι απλώς να μειωθεί.

Οι Κυβερνήσεις Προσπαθούν

Μια έρευνα που έκαναν τα Ηνωμένα Έθνη το 1990 αποκάλυψε ότι οι πιο αναπτυγμένες χώρες δαπανούν κατά μέσο όρο το 2 με 3 τοις εκατό του ετήσιου προϋπολογισμού τους για τον έλεγχο του εγκλήματος, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες δαπανούν ακόμα περισσότερα, κατά μέσο όρο το 9 με 14 τοις εκατό. Η αύξηση των αστυνομικών δυνάμεων και ο καλύτερος εξοπλισμός τους έχει προτεραιότητα σε μερικές περιοχές. Αλλά τα αποτελέσματα είναι ανάμεικτα. Μερικοί Ούγγροι πολίτες παραπονιούνται: «Ποτέ δεν υπάρχουν αρκετοί αστυνομικοί για να πιάσουν τους εγκληματίες, αλλά πάντοτε υπάρχουν αρκετοί για να πιάσουν όσους κάνουν τροχαίες παραβάσεις».

Πολλές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν πρόσφατα να ψηφίσουν αυστηρότερους ποινικούς νόμους. Για παράδειγμα, επειδή «αυξάνονται οι απαγωγές σε όλη τη Λατινική Αμερική», αναφέρει το περιοδικό Τάιμ (Time), οι κυβερνήσεις εκεί έχουν αντιδράσει με νόμους που είναι «ταυτόχρονα αυστηροί και αναποτελεσματικοί. . . . Άλλο πράγμα η θέσπιση νόμων», παραδέχεται το περιοδικό, «και άλλο η εφαρμογή τους».

Στη Βρετανία υπολογίζεται ότι το 1992 υπήρχαν πάνω από 100.000 ομάδες επιφυλακής σε γειτονιές, οι οποίες κάλυπταν τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια σπίτια. Παρόμοια προγράμματα εφαρμόστηκαν στην Αυστραλία στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Στόχος τους, λέει το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Εγκληματολογίας, είναι να μειώσουν το έγκλημα «αφυπνίζοντας περισσότερο τους πολίτες σε θέματα δημόσιας ασφάλειας, βελτιώνοντας τη στάση και τη συμπεριφορά των κατοίκων όσον αφορά την καταγγελία των εγκλημάτων και των ύποπτων περιστατικών στη γειτονιά, καθώς επίσης κάνοντάς τους λιγότερο ευπρόσβλητους στο έγκλημα με το να σημαδεύουν τα προσωπικά τους αντικείμενα και να εγκαθιστούν αποτελεσματικά συστήματα ασφαλείας».

Σε μερικά μέρη χρησιμοποιείται κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης που συνδέει τους αστυνομικούς σταθμούς με καταστήματα. Η αστυνομία, οι τράπεζες και τα μαγαζιά χρησιμοποιούν βιντεοκάμερες ως μέσο αποτροπής του εγκλήματος ή αναγνώρισης των παρανόμων.

Στη Νιγηρία, η αστυνομία στήνει μπλόκα στις λεωφόρους στην προσπάθειά της να συλλαμβάνει ληστές και κλέφτες αυτοκινήτων. Η κυβέρνηση έχει καθιερώσει ένα ειδικό σώμα ελεγκτών για οικονομικά αδικήματα προκειμένου να καταπολεμήσει την απάτη. Επιτροπές που φροντίζουν για τη διατήρηση καλών σχέσεων ανάμεσα στην αστυνομία και στην κοινότητα, οι οποίες αποτελούνται από ηγετικές προσωπικότητες της κοινότητας, πληροφορούν την αστυνομία για εγκληματικές δραστηριότητες και για ύποπτα άτομα.

Οι επισκέπτες στις Φιλιππίνες παρατηρούν ότι τα σπίτια γενικά δεν αφήνονται αφύλακτα και ότι πολλοί έχουν σκυλιά για φύλακες. Οι επιχειρηματίες έχουν ιδιωτικούς φρουρούς για να προστατεύουν τις επιχειρήσεις τους. Τα αντικλεπτικά αυτοκινήτων γίνονται ανάρπαστα. Οι άνθρωποι που έχουν οικονομική άνεση αποσύρονται σε βίλες ή πολυκατοικίες υψηλής ασφάλειας.

Η λονδρέζικη εφημερίδα Δι Ιντιπέντεντ (The Independent) σχολίασε: «Καθώς μειώνεται η εμπιστοσύνη στην επιβολή του νόμου, ολοένα και περισσότεροι πολίτες οργανώνουν μόνοι τους την άμυνα των κοινοτήτων τους». Επίσης όλο και περισσότεροι άνθρωποι αγοράζουν όπλο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι κάθε δεύτερο σπιτικό έχει τουλάχιστον ένα όπλο.

Οι κυβερνήσεις αναπτύσσουν συνεχώς νέες μεθόδους καταπολέμησης του εγκλήματος. Αλλά ο Β. Φσιεβολόντοφ, της Ακαδημίας Εσωτερικών Υποθέσεων της Ουκρανίας, τονίζει ότι, σύμφωνα με πηγές του Ο.Η.Ε., πολλοί επινοητικοί άνθρωποι βρίσκουν «πρωτότυπες μεθόδους για να συνεχίσουν την εγκληματική τους δράση» και έτσι «η εκπαίδευση που δίνεται στα όργανα επιβολής του νόμου» δεν μπορεί να παρακολουθήσει αυτές τις μεθόδους. Έξυπνοι εγκληματίες διοχετεύουν μεγάλα χρηματικά ποσά σε επιχειρήσεις και σε κοινωνικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να ενσωματώνονται στην κοινωνία και «να αποκτούν υψηλές θέσεις στην κοινωνία».

Κλονίζεται η Εμπιστοσύνη

Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι σε μερικές χώρες καταλήγουν μάλιστα στο συμπέρασμα ότι και οι ίδιες οι κυβερνήσεις είναι μέρος του προβλήματος. Το περιοδικό Έζιαγουίκ ανέφερε τα λόγια του επικεφαλής κάποιας ομάδας κατά του εγκλήματος: «Περίπου το 90% των υπόπτων που συλλαμβάνουμε είναι είτε αστυνομικοί είτε στρατιωτικοί». Άσχετα με το αν αυτό αληθεύει ή όχι, αναφορές σαν και αυτήν έκαναν κάποιο νομοθέτη να σχολιάσει: «Αν αυτοί που ορκίζονται να τηρούν το νόμο είναι οι παράνομοι, τότε η κοινωνία μας κινδυνεύει».

Τα σκάνδαλα διαφθοράς ανώτατων παραγόντων έχουν συγκλονίσει κυβερνήσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου, υποσκάπτοντας ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη των πολιτών. Εκτός από το ότι χάνουν την πίστη τους στην ικανότητα των κυβερνήσεων να αναχαιτίσουν το έγκλημα, οι άνθρωποι τώρα αμφισβητούν το κατά πόσο οι κυβερνήσεις είναι αποφασισμένες να κάνουν κάτι τέτοιο. Κάποιος εκπαιδευτικός ρώτησε: «Πώς θα μπορέσουν αυτές οι κυβερνήσεις να καταπολεμήσουν το έγκλημα όταν και αυτές οι ίδιες είναι βουτηγμένες μέχρι το λαιμό στο βούρκο;»

Οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται, αλλά το έγκλημα παραμένει. Εντούτοις, πλησιάζει ένας καιρός κατά τον οποίο δεν θα υπάρχει πια έγκλημα!

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Μέσα για την αποτροπή του εγκλήματος: Κάμερα και οθόνη κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης, ατσάλινο ρολό και φρουρός με εκπαιδευμένο σκύλο

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Το έγκλημα φυλακίζει τους ανθρώπους πίσω από τις ίδιες τους τις πόρτες