Σε Αναζήτηση μιας Νέας Διεθνούς Τάξης
«ΔΕΝ υπάρχουν χάρτες για να μας οδηγήσουν στο μέρος όπου πηγαίνουμε, σε αυτόν το νέο κόσμο που θα τον φτιάξουμε εμείς. Καθώς ο κόσμος κοιτάζει πίσω τις εννέα δεκαετίες πολέμου, διαμάχης και καχυποψίας, εμείς ας κοιτάξουμε και μπροστά—σε ένα νέο αιώνα και μια νέα χιλιετία ειρήνης, ελευθερίας και ευημερίας».
Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Τζορτζ Μπους έκανε αυτά τα σχόλια την 1η Ιανουαρίου 1990. Κατόπιν, σε ένα παρόμοιο μήνυμα, ο Σοβιετικός πρόεδρος Μιχαήλ Γκορμπατσόφ πρότεινε να υπάρξει συνεργασία στη δεκαετία του 1990 για να απαλλαγεί «ο κόσμος από τους φόβους του, από τη δυσπιστία, από τα περιττά όπλα, από τις απαρχαιωμένες πολιτικές ιδέες και στρατιωτικές αντιλήψεις, και από τους τεχνητούς φραγμούς ανάμεσα στους ανθρώπους και στα κράτη». Αυτά ανέφερε η ιαπωνική εφημερίδα Μαϊνίτσι Ντέιλι Νιουζ (Mainichi Daily News), της 3ης Ιανουαρίου 1990.
Προφανώς, οι προσδοκίες ήταν μεγάλες. Το ίδιο συνέβαινε ένα χρόνο αργότερα. Στο «Λόγο της Ένωσης», που εκφώνησε στις 29 Ιανουαρίου 1991, ο πρόεδρος Μπους αναφέρθηκε στον πόλεμο στον Περσικό Κόλπο και είπε: «Αυτό που διακυβεύεται είναι κάτι περισσότερο από μια μικρή χώρα [το Κουβέιτ], είναι μια μεγάλη ιδέα—μια νέα διεθνής τάξη στην οποία διαφορετικά έθνη ενώνονται με κοινό σκοπό την επίτευξη των παγκόσμιων επιδιώξεων του ανθρωπίνου γένους: της ειρήνης και της ασφάλειας, της ελευθερίας και της ευνομίας».
Μια Αναζήτηση με Προβλήματα
Πολλά προβλήματα παρεμποδίζουν τον άνθρωπο στην αναζήτησή του για μια νέα διεθνή τάξη. Οι ένοπλες συγκρούσεις σίγουρα αποτελούν εμπόδιο. Αναφερόμενο στις εχθροπραξίες που βρίσκονταν τότε σε εξέλιξη στο Ιράκ και στο Κουβέιτ, το περιοδικό Τάιμ (Time) της 28 Ιανουαρίου 1991 έλεγε: «Καθώς έπεφταν οι βόμβες και πετούσαν οι πύραυλοι, οι ελπίδες για μια νέα διεθνή τάξη έδωσαν τη θέση τους στη συνηθισμένη αταξία». Το περιοδικό πρόσθετε: «Κανείς δεν πρέπει να αυταπατάται νομίζοντας ότι η νέα διεθνής τάξη, που έχει εκθειαστεί τόσο πολύ, έχει επιτευχθεί ή ακόμα ότι πλησιάζει».
Η διεθνής συνεργασία δεν επιτεύχθηκε ποτέ, και αυτό παρεμποδίζει τις προσπάθειες που κάνει ο άνθρωπος να εγκαθιδρύσει μια νέα διεθνή τάξη. Σε μια έκθεση που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ο Κόσμος κι Εγώ (The World & I) (Ιανουάριος 1991), ειδικοί μελετητές εξέτασαν «την καινούρια εξωτερική πολιτική των υπερδυνάμεων και τον πιθανό αντίκτυπό της στη νέα διεθνή τάξη». Το άτομο που επιμελήθηκε το δημοσίευμα κατέληγε: «Η ιστορία δείχνει ότι, ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη είναι πάρα πολύ λεπτή. Η διεθνής συνεργασία, ιδιαίτερα ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις, είναι αποφασιστική για την πετυχημένη μετάβαση από τον Ψυχρό Πόλεμο στη νέα διεθνή τάξη».
Τα περιβαλλοντικά προβλήματα επίσης αποτελούν εμπόδιο για τη νέα διεθνή τάξη που πολλοί οραματίζονται. Στο έντυπο Η Κατάσταση του Κόσμου το 1991 (State of the World 1991) (μια έκθεση του Ινστιτούτου Γουέρλντγουοτς [Worldwatch Institute]), ο Λέστερ Ρ. Μπράουν είπε: «Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πώς θα είναι η νέα τάξη. Αλλά αν θέλουμε να διαμορφώσουμε ένα ελπιδοφόρο μέλλον για την επόμενη γενιά, τότε η τεράστια προσπάθεια που απαιτείται για να αντιστραφεί η περιβαλλοντική αποσύνθεση του πλανήτη θα κυριαρχήσει στις παγκόσμιες υποθέσεις κατά τις επόμενες δεκαετίες». Η έκθεση σημείωνε ότι η μόλυνση του αέρα έχει «φτάσει σε απειλητικά επίπεδα για την υγεία σε εκατοντάδες πόλεις και σε καταστροφικά επίπεδα για τις γεωργικές καλλιέργειες σε δεκάδες χώρες». Και πρόσθεσε: «Καθώς οι άνθρωποι που κατοικούν στον πλανήτη αυξάνονται, τα είδη των φυτών και των ζώων μειώνονται. Η καταστροφή των βιότοπων των διαφόρων ειδών και η μόλυνση ελαττώνουν τη βιολογική ποικιλότητα της γης. Η άνοδος της θερμοκρασίας και η καταστροφή της οζονόσφαιρας μπορούν να αυξήσουν τις απώλειες».
Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η αναζήτηση μιας νέας διεθνούς τάξης από μέρους του ανθρώπου είναι γεμάτη προβλήματα. Θα αποδειχτεί αυτή η αναζήτηση επιτυχής; Μπορεί να ειπωθεί ότι ένας νέος κόσμος είναι κοντά; Κι αν ναι, πώς θα έρθει;