Μια Ανθοδέσμη Κάθε Μέρα

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Ροδεσία

ΑΦΡΙΚΗ! Ποια είναι η πρώτη σκέψις που έρχεται στο νου σας όταν διαβάζετε αυτή τη λέξι; Μήπως τα ζώα; Αν λάβωμε υπ’ όψιν τις ερωτήσεις που, τόσο οι μεγάλοι όσο και τα παιδιά, κάνουν στον ταξιδιώτη που μόλις επέστρεψε από ένα ταξίδι στην Αφρική που είχε ευνοηθή να κάμη, ασφαλώς τότε σκέπτεσθε τα ζώα. Οι συγγενείς στο σπίτι ρωτούν ζωηρά: «Είδες κανένα λιοντάρι; Ελέφαντα, φίδι;» Αλλά μερικοί ρωτούν: «Τι ωραία λουλούδια είδες;»

Η Ροδεσία, στο Νοτιοκεντρικό μέρος της Αφρικής, έχει και ζώα και άνθη σε αφθονία, κι έτσι, χάριν αλλαγής, ας πάρωμε μια εικόνα της φυτικής ζωής, αρχίζοντας από την αστική κοινότητα.

Μια Ματιά σ’ Αυτά που Καλλιεργούνται

Μπορείτε να πάρετε μια σύντομη γενική άποψι του τι μπορεί να παραχθή, και παράγεται, με την καλλιέργεια ανθέων από την ανθαγορά της Πλατείας Σέσιλ του Σώλσμπερη. Όταν βρίσκεσθε απέναντι από τον δρόμο, βλέπετε μια εκθαμβωτική πολυχρωμία, αλλά τώρα, πλησιάστε πιο κοντά. Κάδοι και βαρέλια κομμένα στη μέση γεμάτα νερό κρατούν τις σφικτά δεμένες ανθοδέσμες από πολύχρωμα αντίρρινα (σκυλάκια)· από λούπινα (θέρμους) σε χρώμα ροζ και λεβάντες· από κίτρινες πορτοκαλιές καλενδίδες (ακρολούλουδα)· και από πολλά άλλα πολυάριθμα λουλούδια. Μερικά από τα πιο εξωτικά άνθη έχουν απίστευτη διάταξι στα πέταλα από τα φύλλα των καθώς και στον συνδυασμό των χρωμάτων. Μερικά μπορεί να σας θυμίζουν το κεφάλι ενός πουλιού με μακρύ ράμφος· αλλά μπορεί να σας δώσουν την εντύπωσι ότι είναι τεχνητά επειδή είναι τόσο τέλεια καμωμένα σαν να είναι από το πιο ακριβό βελούδο βασιλικής πορφύρας.

Οι Αφρικανοί πωληταί συναγωνίζονται μεταξύ τους για να τους προτιμήσετε σαν πελάτης. «Ορίστε! Κυρία, πολύ ωραία γαρύφαλλα! Θέλετε λευκά; Ροζ; Μήπως προτιμάτε κόκκινα;»

«Ορίστε! Κύριε, ορίστε! Οι πιο όμορφες παπαρούνες, κόκκινες, άσπρες, ροζ, μπλε! Να και τριαντάφυλλα, πολύ ωραία! Αγοράστε τώρα. Φτηνά, πολύ φτηνά!»

«Ελάτε, Δεσποινίς, αυτά ελίχρυσα (είδος αμαράντου), κρατάνε πολύ καιρό και είναι και φτηνά. Θέλετε καφετιά, πορτοκαλιά ή κίτρινα;»

Υπάρχουν ελκυστικά σκεπαστά περίπτερα φτιαγμένα από τούβλα, αλλά οι περισσότεροι πωληταί προτιμούν να βρίσκωνται στο ύπαιθρο ακριβώς δίπλα στο πεζοδρόμιο. Θα τους βλέπετε να στέκωνται εκεί και κάτω από τον ήλιο και κάτω από τη βροχή όλο το χρόνο. Δεν δικαιολογείσθε λοιπόν να μην έχετε μια ανθοδέσμη κάθε μέρα.

Μήπως στοιχίζουν ακριβά; Τότε είμαι βέβαιος ότι θα σας κάμω μια ευχάριστη έκπληξι. Πέστε μου την ανώτερη τιμή που φαντάζεσθε ότι θα στοιχίζη μια ανθοδέσμη από δώδεκα όμορφα, μισοανοιγμένα, τέλεια σχηματισμένα, ροζ μπουμπούκια από τριαντάφυλλα. Πολύ ωραία. Ο πωλητής λέγει ότι ζητά μόνον 45 σεντς Ροδεσίας (78 σεντς Ηνωμένων Πολιτειών ή περίπου 24 δραχμές). Δεν θα συμφωνήσετε ότι η τιμή είναι πραγματικά λογική;

Ίσως θέλετε να επισκεφθήτε το πάρκο της πόλεως, αλλά στη διάρκεια της διαδρομής προσέξτε τους κήπους των ιδιωτικών σπιτιών. Μοιάζουν τόσο πολύ με μικροσκοπικά πάρκα, και αν είχαμε το χρόνο να περιοδεύσωμε όλη αυτή την εκτεταμένη πόλι, ή οποιαδήποτε άλλη κοινότητα θα βλέπατε την ίδια σκηνή να επαναλαμβάνεται πολλές φορές και σε ποικίλες διαστάσεις. Ανάλογα με την εποχή του έτους, δένδρα που ευχαριστούν το μάτι σας είναι η βυσινιά Τζακαράντα (γιγαντιαία βιγόνια) με τα χοντρά της άνθη, η δαντελλωτή ποϊγκιανή η βασιλική (φλάμπουαγιάν στα Γαλλικά, που σημαίνει πολύ κατάλληλα «λαμπερή»), η μυρωδάτη και απαλή πλουμερία και η ίρις η Αφρικανική που παράγει τεράστια κρινοειδή κοκκινοπορτοκαλιά άνθη.

Υπάρχει ευρεία ποικιλία από θάμνους για φράκτες για να διαλέξουν οι ιδιοκτήτες, αλλά ο αγαπημένος τους είναι ο ανοιχτοπράσινος ιβίσκος που επιδεικνύει τα ροδόχρωμα ή κόκκινα άνθη του σαν να το είχε καρφώσει κάποιος ακριβώς στις πιο σωστές θέσεις τους. Επινοητικοί ιδιοκτήται σπιτιών καμουφλάρουν, βράχους που βρίσκονται στην επιφάνεια των κήπων τους με αλόη, και πόσο εκπλήσσεται κανείς όταν βλέπη τη φαινομενικά ατέλειωτη ποικιλία από κακτοειδή που βγάζουν λουλούδια που συναγωνίζονται τα τριαντάφυλλα σε ομορφιά! Μονοπάτια και δρομάκια πλαισιώνονται συχνά με περιποιημένους θάμνους, πολυετή ή ετήσια φυτά, ή με συνδυασμό φυτών που σας οδηγούν μέχρι την ψάθα με το γνωστό «Καλώς ήλθατε» στην μπροστινή πόρτα.

Τώρα αν συγκεντρώσετε όλους αυτούς τους οικιακούς κήπους, σ’ έναν κήπο θα σχηματίσετε μια ιδέα του πάρκου της πόλεως που τα χάνει κανείς με την ποικιλία των χρωμάτων. Πεπειραμένοι φυτοκόμοι μαζί με τους βοηθούς των καθώς εργάζονται σε αρμονία με νόμους που λειτουργούν στη φύσι, έμαθαν πότε, πού και πώς ανθίζουν μερικά φυτά και λουλούδια. Μπορούν, συνεπώς, να μας παρουσιάζουν ένα πανόραμα χρωματιστών σχεδίων όπως ακριβώς θα μπορούσε να κάμη κι’ ένας καλλιτέχνης ζωγράφος με τις λαδομπογιές του. Σε κάθε εποχή του έτους υπάρχουν πάντοτε φωτεινοί και χαρούμενοι συνδυασμοί από άνθη που σας περιμένουν να τα επισκεφθήτε στο πάρκο.

Καθώς κάνετε τις αγορές σας στο κέντρο της πόλεως, όπου κι αν στραφήτε θ’ αντικρύσετε θάμνους, αλόες και άνθη σε κάθε πιθανή θέσι—σε γλάστρες στα παράθυρα, στις άκρες των πεζοδρομίων, μεταξύ πεζοδρομίου και δρόμου, σε τεράστια βάζα και κάδους τοποθετημένους στις εισόδους των οικιών και σε πλατείες. Και αν επρόκειτο να επιστρέψετε ύστερα από τρεις ή τέσσερις μήνες, η θέα θα ήταν διαφορετική αλλά εξίσου ωραία. Φαίνεται ότι, ενώ ένα φυτό κάνει τη θεαματική του επίδειξι, κάποιο άλλο περιμένει τη σειρά του για να παίξη τον ρόλο του.

Σπουδαία οικοδομήματα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, με τα άσχημα δίκτυα από καλώδια και ατσάλι και τα συχνά άσχημα τσιμεντένια τεπόζιτα νερού, ομορφαίνουν, αν και δεν καλύπτονται τελείως, με τα πράσινα ή ανθισμένα αναρριχητικά φυτά, τις μπουγκανβίλλιες σε πορτοκαλί ή κόκκινο χρώμα, που είτε αναρριχώνται ακριβώς πάνω στα οικοδομήματα ή προσκολλώνται πάνω στο ψηλό προστατευτικό κικλίδωμα που τα περιβάλλει.

Οι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι στη Ροδεσία, που έχουν μήκος τέσσερις χιλιάδες μίλια (περίπου 6.440 χιλιόμετρα) γίνονται ευχάριστοι για τον αυτοκινητιστή, καθώς βλέπει στη διάρκεια της διαδρομής τα καλλιεργημένα τμήματα από ποϊνσέτιες, που έχουν ζωηρό κόκκινο χρώμα, από δένδρα νεράγκαθου και ανθισμένες ροδιές. Όλα αυτά, αν και ηρεμούν τον επιβάτη, δεν αποσπούν όμως και την προσοχή του οδηγού.

Αν θα επιθυμούσατε μια εκδρομή με αυτοκίνητο κοντά σ’ ένα τέτοιο δρόμο, υπάρχουν τόποι που μπορεί να σταθμεύση κανείς (τα «λέιμπαϊς,» όπως τα λέγουν εκεί) με γερά τραπέζια και πάγκους κάτω από τη σκιά μιας συκιάς, μιας ακακίας ή κάποιου άλλου ιθαγενούς δένδρου.

Μια Επίσκεψις με Αφρικανούς Φίλους

Αλλ’ ας ακολουθήσωμε τους χαλικοστρωμένους δρόμους για να γνωρίσωμε την Αφρική εκείνη που έχετε οραματισθή. Καθώς μπαίνομε στην περιοχή που είναι γνωστή σαν Περιοχή του Συνδικάτου των Φυλών, βλέπομε συγκροτήματα από καλαμένιες καλύβες χτισμένες με πασσάλους και λάσπη που βρίσκονται κατά μήκος του δρόμου. Θα μπορούσαμε να σταματήσωμε σε οποιοδήποτε απ’ αυτά τα «χωριά» όπου οι άνθρωποι εκεί θα μας έκαναν θερμή υποδοχή, αλλά επειδή δεν γνωρίζομε τη γλώσσα τους και δεν υπάρχει πάντοτε κάποιος που να γνωρίζη τη δική μας, προχωρούμε έως ότου φθάσωμε σε κάποιο σχολείο. Εκεί, ίσως ο δάσκαλος δεχθή να μας συντροφεύση και σαν διερμηνεύς και σαν οδηγός.

Ω, προσέξατε εκείνο το δένδρο που λέγεται μπαομπάμπ (αδανσωνία); «Δεν είναι και τόσο όμορφο!» μπορεί να πήτε. Είναι αλήθεια ότι μερικές φορές στη διάρκεια του έτους μοιάζει σαν μια πελώρια αναποδογυρισμένη λαχανίδα με τις ρίζες του προς τα πάνω, αλλά υπάρχουν άλλες φορές, όταν εμφανίζωνται τα φύλλα του και τα λευκά του άνθη, οπότε είναι πάρα πολύ ευπαρουσίαστο, και είναι ακόμη πιο ωραίο (όπως λένε τα παιδιά) όταν αρχίζη να βγάζη τα γερά, σε σχήμα καρύδας φρούτα του, που περιέχουν ένα φαγώσιμο λευκό πολτό.

Αν σας ελκύη η ομορφιά και η σκιά, τότε κυττάξτε πέρα στο λιβάδι. Είναι μια άγρια συκιά, και αν παρατηρήσετε τις είκοσι και πλέον αγελάδες που στέκονται κάτω από τα φυλλώδη κλαδιά της, τότε θα μπορέσετε να φαντασθήτε και το τεράστιο μέγεθός της. Δεν σας συνιστώ τα φρούτα της, αν το στομάχι σας είναι ευαίσθητο στα σκουλήκια.

Πλησιάζομε τώρα ένα μακρύ και χαμηλό κτίριο με τούβλα που έχουν γίνει σε τοπικούς φούρνους. Είναι το σχολείο και, πραγματικά, δεν νομίζετε ότι τα παιδιά έχουν κάμει καλή δουλειά ομορφαίνοντάς το μ’ αυτές τις συστάδες από όμορφες μαργαρίτες; Ωστόσο, εκείνο που τραβά περισσότερο την προσοχή μας είναι οι λαχανόκηποι. Αν λάβωμε υπ’ όψιν ότι δεν υπάρχει τρεχούμενο νερό και ότι πολλές φορές το νερό πρέπει να μεταφερθή από μακρυνές αποστάσεις, θα καταλάβωμε γιατί προηγείται εκείνο που τρέφει το στομάχι και όχι εκείνο που τέρπει το μάτι.

Θέλω να σας συστήσω τον διευθυντή του σχολείου, τον Κύριο Μουμπάτα. Προτείνει ν’ αφήσωμε το αυτοκίνητο και να κάνωμε ένα εικοσάλεπτο περίπατο ως το χωριό του φίλου του. Υπόσχεται ότι η εκδρομή θα είναι εκπαιδευτική από βοτανολογική άποψι και ότι εσείς, κυρίες, θ’ αποκτήσετε μια ανθοδέσμη—την πιο μοναδική στη ζωή σας! Μόνον λυπάται που σ’ αυτή την εποχή δεν υπάρχουν κρίνα της φωτιάς. Έχουν γίνει το εθνικό λουλούδι της Ροδεσίας κι έχει πάρει το όνομά του από τα έξη επιμήκη κόκκινα πέταλα που ξεπετάγονται σαν γλώσσες φωτιάς.

Ο οδηγός μας σας προσφέρει το πρώτο λουλούδι για την ανθοδέσμη σας τη δακτιλίτιδα την ορχειοειδή (είδος χελιδονόχορτου). Με έξη όμορφα, κυπελλοειδή λουλούδια απαλού ροζ χρώματος σε κάθε μίσχο, είναι ήδη μόνο του μια ανθοδέσμη. Επιπλέον έχομε κι αυτά τα μοσχομπίζελα σε κίτρινο και ροζ χρώμα, κι αυτό το κλωνάρι από λούπινο που έχει το χρώμα της λεβάντας—και όλα αυτά, φυσικά, σε άγρια μορφή.

Ο Κύριος Μουμπάτα σας προτρέπει να θαυμάσετε αυτό το λουλούδι που αποτελείται από πέντε πέταλα σε μωβ χρώμα και είναι ένα είδος ‘γαϊδουράγκαθου,’ αλλά μας λέγει ότι αυτός ο ίδιος θα χαιρόταν αν αυτό το άνθος εξαφανιζόταν, διότι αποτελεί πραγματική πληγή για τους λαχανόκηπους.

Να δυο ακόμη λουλουδένια στολίδια: Πέντε στρογγυλά, κοκκινοπορτοκαλιά πέταλα αποτελούν αυτόν τον ιβίσκο. Είχα βάλει ένα τέτοιο λουλούδι μέσα σ’ ένα σχολικό βιβλίο πριν από χρόνια· το λουλούδι έχει χαθή προ πολλού, αλλά το ζωηρόχρωμο αποτύπωμά του βρίσκεται ακόμη εκεί πάνω στις σελίδες. Αλήθεια, πώς θα περιγράφατε αυτή την άγρια γεντιανή; Μήπως σαν μικροσκοπικό ροζ αστερία με μια κίτρινη φούντα που εξέχει από το κέντρο;

Για κυττάξτε αυτούς τους μωβ πετάσους. Πόσα άνθη μπορείτε να μετρήσετε πάνω σ’ ένα μίσχο; Δώδεκα! Μοιάζουν με βιολετί αντίρρινο (σκυλάκι) αλλά βλέπω ότι δεν έχουν καμμιά σχέσι μ’ αυτό το λουλούδι.

Σ’ αυτό το σημείο θέλω να σας κάμω μια ερώτησι: Πόσα απ’ αυτά τα λουλούδια δεν λαχταρήσατε προτού ο οδηγός μας μαζέψη μερικά και σας τα προσφέρη; Ένα; Δύο; Νομίζω τόσα. Η περιοχή που μπορεί να φαίνεται γκρίζα και μονότονη, μπορεί πραγματικά να ζωντανέψη με τη βοήθεια κάποιου που έχει (και αγαπά) το σπίτι του σε μια τέτοια περιοχή. Ευχαριστούμε, Κύριε Μουμπάτα!

Αυτά τα έξη κυκλικά κτίρια αποτελούν το χωριό του φίλου μας του δασκάλου. Ελάτε, οι κάτοικοι μας κάνουν νόημα να μπούμε στην καλύβα που έχουν για κουζίνα.

Εδώ δεν υπάρχει καμμιά από τις σύγχρονες γνωστές ανέσεις. Εν τούτοις, ό,τι υπάρχει εδώ μέσα αποτελεί ευκολία για την Αφρικανίδα νοικοκυρά. Υπάρχει μια φωτιά για μαγείρευμα ακριβώς στο κέντρο του δωματίου. Και στις δυο πλευρές της πόρτας υπάρχουν κτισμένα καθίσματα φτιαγμένα από λάσπη και περασμένα με κοπριά αγελάδας ώστε να είναι γυαλιστερά και λεία. Το δάπεδο έχει μια παρόμοια λουστραρισμένη επιφάνεια. Και μην το περιφρονείτε, γιατί αν δεν σας έλεγα πώς έχουν πετύχει αυτή την κέρινη λεία επιφάνεια, πραγματικά θα νοιώθατε μόνον θαυμασμό.

Στους τοίχους κρέμονται από κρεμαστάρια τσεκούρια, τσάπες, δερμάτινα χάμουρα για τα βόδια, ξερά καλαμπόκια, ξύλινες κουτάλες για ανακάτευμα του φαγητού κι ένα ημερολόγιο με εικόνες. Αλλά, μήπως βλέπετε αυτό που βλέπω κι εγώ; Μια ανθοδέσμη από αγριολούλουδα όμοια με τη δική σας. Η οικοδέσποινα λέγει ότι δεν τα μάζεψε για μας, γιατί, στο κάτω-κάτω, δεν γνώριζε τίποτε για τον ερχομό μας. Η μικρή κόρη της μάζεψε το μπουκέττο το πρωί που πήγε να μαζέψη ξύλα.

Τώρα που επιστρέφομε και πάλι στην πόλι, θα ήθελα να σας ρωτήσω αν προσέξατε εκείνο το μικρό κομμάτι από πράσινο γρασίδι που ήταν κοντά στη μεγάλη καλύβα του χωριού του οικοδεσπότου μας. Γνωρίζατε ότι έχει να βρέξη πάνω από δυο μήνες και ο μόνος λόγος που το γρασίδι είναι τόσο πράσινο είναι επειδή η νοικοκυρά και τα παιδιά της κουβαλούν νερό από ένα μακρυνό πηγάδι για να ποτίσουν το μικρό αυτό κομμάτι της χλόης κάθε μέρα; Και δεν ήταν πολύ ευχάριστο να βλέπη κανείς αυτές τις μουσκιές (αρωματικά τριαντάφυλλα) κοντά στην καλύβα του γέρο-παππού, τα χρυσάνθεμα κοντά στην καλύβα για το καλαμπόκι, τους κόσμους (είδος λουλουδιών) και τα αστράκια που βγαίνουν τόσο άφθονα στις άκρες του χωριού; Πόσο ευγενικό ήταν εκ μέρους του Κυρίου Μουμπάτα να μας συστήση στους φίλους του, με τους οποίους είχαμε ένα κοινό ενδιαφέρον—τα λουλούδια.

Λέμε, «Ευχαριστώ για τα Λουλούδια»

Ελπίζομε ότι απολαύσατε αυτή την γρήγορη ματιά στον κόσμο των λουλουδιών. Την επόμενη φορά που θα δήτε ένα ζώο που σας συναρπάζει, μην ξεχάσετε να ρίξετε και μια ματιά στα λουλούδια και στους θάμνους που είναι στα πόδια του, στο δένδρο ή στο κλήμα που το σκιάζει, και τότε η χαρά που θα νοιώσετε θα είναι διπλή.

Πράγματι, δεν υπάρχει καμμιά ανθρώπινη φυλή που να μην αγαπά την ομορφιά των δένδρων, των θάμνων και των λουλουδιών, και αυτό είναι σωστό και κατάλληλο, διότι η ποικιλία της βλαστήσεως είναι δώρο από τον Μεγάλο Δημιουργό. Είμεθα ευγνώμονες που έχομε μια τόσο μεγάλη ποικιλία από λουλούδια στη Ροδεσία.