Η Μεγαλύτερη της Ευρώπης Διάσκεψις Ειρήνης—Τι Εσήμαινε;
ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ εκατομμύρια άνθρωποι δεν γνωρίζουν καν ότι έλαβε χώρα. Και απ’ αυτούς που άκουσαν σχετικά μ’ αυτήν, λίγοι καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται ή τι σημαίνει.
Κι όμως, από τις 30 Ιουλίου ως την 1η Αυγούστου 1975, στο Ελσίνκι της Φιλλανδίας έλαβε χώρα η μεγαλύτερη συγκέντρωσις αρχηγών κυβερνήσεων στην ιστορία της Ευρώπης.
Πρόεδροι, πρωθυπουργοί και άλλοι ηγέται παρευρέθησαν από τριάντα τρεις Ευρωπαϊκές χώρες και από τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μικρά κρατίδια της «τσέπης,» όπως το Μονακό, το Λιχτενστάιν και το Σαν Μαρίνο (με συνολικό πληθυσμό περίπου 20.000) είχαν συγκεντρωθή μαζί με τις υπερδυνάμεις του κόσμου και απελάμβαναν ίσης ψήφου. Ακόμη και το Βατικανό είχε στείλει εκεί τον σύνεδρό του, ο οποίος το εκπροσωπούσε σαν ένα από τα ανεξάρτητα, κυρίαρχα κράτη της Ευρώπης (η θέσις αυτή που παρεχωρήθη το 1929 στη διάρκεια του δικτατορικού καθεστώτος του Μουσσολίνι). Από όλη την Ευρώπη μόνον η Κινεζόφιλη Αλβανία απουσίαζε.
«Είναι μια μέρα χαράς και ελπίδας για την Ευρώπη,» αναφώνησε ο Πρόεδρος της Φιλλανδίας Ούρχο Κεκκόνεν απευθυνόμενος σ’ αυτό που ωνόμασε σύναξι «άνευ προηγουμένου.» «Έχομε κάθε λόγο να πιστεύωμε ότι . . . δια της μεθόδου της χαλαρώσεως προχωρούμε προς μια σταθερή και διαρκή ειρήνη.»
Ο Γενικός Γραμματεύς των Ηνωμένων Εθνών Κουρτ Βάλντχαϊμ διεκήρυξε: «Αυτή η διάσκεψις θα είναι ιστορικώς αξιοσημείωτη, όχι για την Ευρώπη μόνον αλλά και για ολόκληρη την ανθρωπότητα.»
Και στις θρησκευτικές λειτουργίες της κρατικής Λουθηρανικής Εκκλησίας της Φιλλανδίας, ανεπέμφθη την προηγουμένη Κυριακή μια προσευχή που έλεγε εν μέρει τα εξής: «Θεέ της ειρήνης και της ελπίδας, Σε ευχαριστούμε για την καθοδήγησί Σου, διότι επέτρεψες ώστε τα έθνη της ηπείρου μας να στραφούν στο δρόμο της ειρήνης και της συνδιαλλαγής. . . . Προφύλαξε τα έθνη της Ευρώπης και όλου του κόσμου από νέους πολέμους και πράξεις βίας.»
Τι προκάλεσε αυτή τη «Διάσκεψι Ασφαλείας και Συνεργασίας στην Ευρώπη»; Μετά από τόσες χιλιετηρίδες Ευρωπαϊκών πολέμων, που αποκορυφώθηκαν με δύο διαμάχες όπου ενεπλάκη ολόκληρος ο κόσμος, θα μπορούσε αυτή η ασυνήθιστη συνέλευσις να δημιουργήση τώρα μια «ήπειρο ειρήνης» όπως είπαν ότι ήλπιζαν τόσοι ομιληταί; Τι επετεύχθη πραγματικά;
Μια Υπόθεσις Ατελείωτη από Τριάντα Χρόνια
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε πριν από τριάντα χρόνια στις 2 Σεπτεμβρίου 1945. Γνωρίζετε, όμως, ότι ποτέ δεν υπεγράφη μια γενική συνθήκη ειρήνης μεταξύ των κυριοτέρων αντιπάλων σ’ αυτόν τον πόλεμο;
Πράγματι, το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άφησε πολλά πράγματα χωρίς λύσι, όπως είπε ο ιστορικός Θεόδωρος Ροππ: «Μια στενόχωρη ειρήνη, που έμοιαζε περισσότερο με ανακωχή, ξαναγύρισε σ’ ένα κόσμο κουρασμένο από τους πολέμους.»
Μεγάλο μέρος αυτής της στενοχώριας είχε σχέσι με τα νέα σύνορα της Σοβιετικής Ενώσεως. Στις αρχές του πολέμου, η Σοβιετική Ένωσις είχε προσαρτήσει τη Λιθουανία, τη Λεττονία και την Εσθονία. Αργότερα κατέλαβε τμήματα της Ρουμανίας, της Φιλλανδίας, της Ανατολικής Πρωσίας, της Τσεχοσλοβακίας, και σχεδόν τη μισή Πολωνία. Με το τέλος του πολέμου τα Κομμουνιστικά στρατεύματα βρέθηκαν να κατέχουν έξη Ευρωπαϊκές χώρες: Την Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και το ανατολικό ήμισυ της Γερμανίας. Πολύ σύντομα όλα αυτά έγιναν Κομμουνιστικά κράτη ως «δορυφόροι» της Σοβιετικής Ενώσεως.
Αλλά τα νέα σύνορα της Σοβιετικής Ενώσεως δεν αναγνωρίσθηκαν επισήμως από τα Δυτικά κράτη. Γι’ αυτό, από το 1954, η Σοβιετική Ένωσις ζητούσε επιμόνως να γίνη μια Ευρωπαϊκή διάσκεψις ασφαλείας που θα επεκύρωνε τα σύνορά της, αναγνωρίζοντας έτσι επισήμως τη Σοβιετική κυριαρχία στην ανατολική Ευρώπη. Η διακήρυξις, που θα προέκυπτε απ’ αυτή τη διάσκεψι, θα εθεωρείτο ως υποκατάστατο για μια Γερμανική συνθήκη ειρήνης, που ακόμη δεν είχε υπογραφή μετά από τριάντα χρόνια.
Μέρος του σκοπού της Σοβιετικής Ενώσεως όταν επεδίωκε τη διάσκεψι ήταν η επίτευξις μεγαλύτερης σταθερότητας. Σε μερικές περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης—στην Ουγγαρία, στην Πολωνία και στην Τσεχοσλοβακία—έγιναν απόπειρες εξεγέρσεως εναντίον της Κομμουνιστικής κυριαρχίας στις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Με την αναγνώρισι της πολιτικής σφαίρας ελέγχου της Σοβιετικής Ενώσεως απ’ όλη την Ευρώπη, ήλπιζε ότι τα πράγματα θα παρέμεναν ήσυχα.
Ένα άλλο πιθανό κίνητρο ήταν η ανησυχία της Σοβιετικής Ενώσεως για την αναπτυσσόμενη δύναμι της Ερυθράς Κίνας. Αυτό που εκπλήσσει είναι ότι η εχθρότης μεταξύ αυτών των δύο μεγάλων δυνάμεων του κόσμου των Κομμουνιστών «συντρόφων» είναι συχνά πιο έντονη από την εχθρότητα που δείχνει η κάθε μια απ’ αυτές προς τα «καπιταλιστικά» κράτη, περιλαμβανομένων και των Ηνωμένων Πολιτειών. Το Κινεζο-Σοβιετικό μέτωπο φυλάγεται συνεχώς από χιλιάδες στρατεύματα και από τις δυο πλευρές. Η Σοβιετική Ένωσις θα μπορούσε ν’ αντιμετωπίση τον Ασιάτη αντίπαλό της με πολύ μεγαλύτερη εμπιστοσύνη αν μπορούσε να αισθάνεται, κάποιο μέτρον ασφαλείας για τα σύνορά της στη Δύσι. Η Ευρωπαϊκή διάσκεψις ασφαλείας αναμένετο ότι θα το επιτύγχανε αυτό.
Γιατί, λοιπόν, τα Δυτικο-Ευρωπαϊκά κράτη και οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς ενώθηκαν σε μια τέτοια συγκέντρωσι Σοβιετικής εμπνεύσεως; Η απάντησις είναι: Détente (χαλάρωσις)—αυτή η Γαλλική λέξις σημαίνει «χαλάρωσις τεταμένων σχέσεων,» ιδιαίτερα στην πολιτική κατάστασι. Οι Δυτικές δυνάμεις, μολονότι βασικά είναι οι πλουσιότερες στον κόσμο, πρέπει τώρα ν’ αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα. Αν οι βελτιωμένες σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωσι ελαφρύνουν κάπως το συντριπτικό οικονομικό βάρος που επιβάλλουν τώρα ο σημερινός ανταγωνισμός των όπλων και η συντήρησις τεραστίων στρατιωτικών δυνάμεων σε ξένα εδάφη, αυτά τα κράτη πιστεύουν ότι η διάσκεψις άξιζε τον κόπο. Κανένα απ’ αυτά δεν θέλει να δη τον κόσμο να βαδίζη πάνω σ’ ένα πολιτικό τεντωμένο σχοινί, ταλαντευόμενος επικίνδυνα μεταξύ της ειρήνης και της απειλής ενός πυρηνικού πολέμου, όπως συνέβαινε στη διάρκεια της περιόδου του «ψυχρού πολέμου» που ακολούθησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εκτός αυτού, τα Δυτικά κράτη, σαν αμοιβή για τη συμμετοχή των στη διάσκεψι, επίεσαν τη Σοσιαλιστική Ένωσι να περιλάβη στη νέα Ανατολικο-Δυτική διακήρυξι διάφορες αρχές που υποτίθεται ότι θα οδηγούσαν σε μεγαλύτερη ελευθερία σε μερικούς ζωτικούς τομείς της ζωής.
Τι προέκυψε, λοιπόν, από αυτή την άνευ προηγουμένου σύναξι;
Ειρήνη και Ασφάλεια σε Τέσσερα «Καλάθια» Συμφωνιών
Η Διακήρυξις, που ωνομάσθηκε «Τελική Πράξις,» υπεγράφη στο Ελσίνκι την 1η Αυγούστου 1975 από τα τριάντα πέντε κράτη που συμμετείχαν. Η εισαγωγή της διεκήρυττε ότι όλα τα κράτη που συμμετείχαν ανεγνώριζαν «τον στενό δεσμό μεταξύ της ειρήνης και της ασφαλείας στην Ευρώπη και σ’ όλο τον κόσμο.» Επίσης, ότι συναισθάνοντο την ανάγκη που υπάρχει «να συμβάλουν όλα στην ισχυροποίησι της παγκοσμίου ειρήνης και ασφαλείας και στην προαγωγή των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της οικονομικής και κοινωνικής προόδου και της ευημερίας όλων των λαών.» Υποσχέθηκαν ότι θα υποστηρίξουν τα Ηνωμένα Έθνη να επιτύχουν αυτόν τον σκοπό.
Το υπόλοιπο της Διακηρύξεως ήταν χωρισμένο σε τέσσερις κατηγορίες, που ωνομάζοντο «καλάθια.»
Το πρώτο «καλάθι» απεκήρυσσε τη χρήσι βίας για τη διευθέτησι διαφορών. Διεκήρυσσε το απαραβίαστο των υπαρχόντων συνόρων και υπέσχετο την εκ των προτέρων ειδοποίησι για μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια.
Το δεύτερο «καλάθι» έκανε έκκλησι για εκτεταμένη συνεργασία σε βιομηχανικά και επιστημονικά προβλήματα καθώς και προβλήματα του περιβάλλοντος, και για εκτεταμένο τουρισμό.
Το τρίτο «καλάθι» εξέφραζε την υπόσχεσι για πιο ελεύθερες ανταλλαγές ατόμων, εντύπων και πληροφοριών μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν.
Το τέταρτο «καλάθι» έκαμε έκκλησι για συμπληρωματική δράσι για να τεθούν σε ενέργεια τα άρθρα της Διακηρύξεως, με μελλοντικές συσκέψεις για να εξετάσουν την εφαρμογή.
Δύο από τα «καλάθια» περιείχαν μερικά αξιοπρόσεκτα άρθρα. Το πρώτο «καλάθι» έλεγε, παραδείγματος χάριν, τα εξής:
«Τα κράτη που συμμετέχουν θα σεβασθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, περιλαμβανομένης και της ελευθερίας σκέψεως, συνειδήσεως, θρησκείας ή πεποιθήσεως, για όλους χωρίς διάκρισι φυλής, φύλου, γλώσσης ή θρησκείας.
«Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια τα κράτη που συμμετέχουν θα αναγνωρίσουν και θα σεβασθούν την ελευθερία του ατόμου να ομολογή και να ασκή μόνο του ή ομαδικά με άλλους μια θρησκεία ή πίστι ενεργώντας σύμφωνα με τις επιταγές της συνειδήσεώς του.»
Στο τρίτο «καλάθι» τα τριάντα τρία κράτη παριστάνονταν σαν να λέγουν:
«Βεβαιώνουν ότι τα θρησκευτικά δόγματα, τα ιδρύματα και οι οργανώσεις, που λειτουργούν μέσα στα συνταγματικά πλαίσια των κρατών που συμμετέχουν, και οι αντιπρόσωποί των μπορούν, στο πεδίον της δραστηριότητός των, να έχουν επαφές και συναθροίσεις μεταξύ των και ν’ ανταλλάσσουν πληροφορίες.»
Σημαίνει μήπως αυτό ότι θα επιτραπή τώρα γνήσια ελευθερία λατρείας σε όλη την επικράτεια του Ευρωπαϊκού Κομμουνισμού; Θα επιτραπή στα άτομα να συναθροίζονται, ελεύθερα χωρίς φόβο για αντίποινα; Θα μπορούσε, ακόμη και μια μειονότης σαν τους μάρτυρας του Ιεχωβά, να το κάνη αυτό στη Ρωσία; Εκ πρώτης όψεως, τα άρθρα δείχνουν κάτι τέτοιο. Αλλά πόση ισχύ έχουν πραγματικά αυτές οι διακηρύξεις και όλες οι άλλες;
Πόσο Ισχυρό Θεμέλιο Θέτουν για Ειρήνη και Ασφάλεια;
Μιλώντας στους συνέδρους, ο Πρόεδρος Φορντ των Η.Π.Α. προειδοποίησε: «Οι λαοί όλης της Ευρώπης και, μπορώ να σας διαβεβαιώσω, οι λαοί της Βορείου Αμερικής έχουν βαρεθή να τους αναπτερώνουν τις ελπίδες και κατόπιν να τις συντρίβουν με κούφια λόγια και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις. Καλύτερα να λέμε αυτά που εννοούμε και να εννοούμε αυτά που λέμε, αλλιώς θα πρέπει ν’ αντιμετωπίσωμε την οργή των πολιτών μας.» Πρόσθεσε επίσης ότι κάθε κράτος που υπέγραφε «θα έπρεπε να γνωρίζη ότι αν αυτά πρόκειται να είναι κάτι περισσότερο από το τελευταίο κεφάλαιο ενός μεγάλου και θλιβερού τόμου ανεκπλήρωτων διακηρύξεων, κάθε μέλος πρέπει να αφιερωθή στο να τα κάμη να βγουν αληθινά.»
Εν τούτοις, πριν ακόμη φύγη από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να παρακολουθήση τη διάσκεψι, ο πρόεδρος δήλωσε: «Θα ήθελα να τονίσω ότι το έγγραφο που θα υπογράψω δεν είναι ούτε συνθήκη ούτε δεσμεύει νομικώς οποιοδήποτε από τα κράτη που συμμετέχουν.» Η δήθεν «Τελική Πράξις» είναι λοιπόν απλώς μια διακήρυξις προθέσεων. Δεν υπάρχουν άρθρα που να επιβάλλουν τους όρους της ή να επιβάλλουν ποινές σ’ εκείνους που τους παραβιάζουν. Στην καλύτερη περίπτωσι, δεν μπορεί να έχη μεγαλύτερη ισχύ από τη Διακήρυξι των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η οποία παρήχθη πριν από πολλά χρόνια από τα Ηνωμένα Έθνη, και την οποία διακήρυξι πολλά κράτη, περιλαμβανομένης και της Σοβιετικής Ενώσεως, υπέγραψαν και κατόπιν αγνόησαν.
Ο Ελβετός αντιπρόσωπος αναφέρθηκε στο έγγραφο σαν μια ‘σούπα από 35 μαγείρους.’ Από τις 30.000 λέξεις του, πολλές εκφράσεις είναι ασαφείς, και διφορούμενες, και αυτό συχνά γίνεται σκοπίμως. Όταν ένας δημοσιογράφος είπε σ’ ένα σύνεδρο που είχε μετάσχει στη σύνταξι του εγγράφου ότι δεν μπορούσε να καταλάβη κάποια μεγάλη πρότασι, ο σύνεδρος απήντησε: «Δεν χρειάζεται να την καταλάβης. Ούτε κι εμείς την καταλαβαίνομε και γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό γράφθηκε έτσι.» Η ασάφεια ήταν συχνά ο μόνος τρόπος για να φθάσουν σε συμφωνία.
Πολλοί ηγέται τόνισαν το γεγονός ότι η διάσκεψις ήταν απλώς άλλο ένα βήμα, ίσως ένα μικρό βήμα, προς ένα τελικό σκοπό. Ο Σοβιετικός ηγέτης Μπρέζνιεφ τόνισε αυτό τον τελικό σκοπό λέγοντας σχετικά με τα αποτελέσματα της διασκέψεως: «Δεν υπάρχουν ούτε νικηταί ούτε ηττημένοι . . . Είναι μια νίκη για όλους όσους αγαπούν την ειρήνη και την ασφάλεια επάνω στον πλανήτη μας.»
«Ειρήνη και ασφάλεια»—οι λέξεις αυτές ακούσθηκαν πολύ συχνά σ’ αυτή τη συγκέντρωσι. Γιατί; Ένας λόγος είναι διότι η διακυβέρνησις της γης από ανθρώπινες πολιτικές κυβερνήσεις δεν έφερε ποτέ αληθινή ειρήνη και ασφάλεια στους ανθρώπους. Ο Γενικός Γραμματεύς των Ηνωμένων Εθνών Βάλντχαϊμ πράγματι ετόνισε ότι τα ίδια τα έθνη που συμμετείχαν στη διάσκεψι ήσαν υπεύθυνοι, για το 80 τοις εκατό των στρατιωτικών δαπανών ολόκληρου του κόσμου.
Αλλά η μεγαλύτερη σημασία αυτής της διασκέψεως είναι ότι αποτελεί μια ακόμη απόδειξι της αληθινότητος του προφητικού λόγου του Ιεχωβά Θεού, της Βίβλου. Πριν από χίλια εννιακόσια χρόνια ο Θεός ενέπνευσε τον απόστολο Παύλο να γράψη ότι επρόκειτο να έλθη η ημέρα όταν τα έθνη, όχι μόνον θα μιλούσαν για την εσχάτη ανάγκη των για «ειρήνη και ασφάλεια,» αλλά θα έφθαναν στο σημείο να ισχυρίζωνται ότι την είχαν επιτύχει σε όλη τη γη. Τι θα γίνη όμως, όταν φθάση αυτή η μέρα; Η Βιβλική προφητεία λέγει:
«Όταν λέγωσιν, Ειρήνη και ασφάλεια, τότε επέρχεται επ’ αυτούς αιφνίδιος όλεθρος, καθώς αι ωδίνες εις την εγκυμονούσαν, και δεν θέλουσιν εκφύγει.»—1 Θεσσ. 5:3.
Αυτή η καταστροφή δεν θα προέλθη από ένα ολοκληρωτικό πυρηνικό πόλεμο. Θα προέλθη από τον πόλεμο του ιδίου του Θεού, έναν πόλεμο που θα γίνη για την κυριαρχία του επάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη, που είναι δική του δημιουργία, και για όλους τους ανθρώπους που αγαπούν ειρήνη και θέλουν να ζήσουν κάτω από τη δικαία διακυβέρνησι της βασιλείας του Υιού του. Μάθετε τώρα γιατί αυτή η βασίλεια είναι η κυβέρνησις που αξίζει την πλήρη εμπιστοσύνη σας ως το μέσον για να επιτευχθή αληθινή ειρήνη και ασφάλεια—όχι για λίγα χρόνια—αλλά αιωνίως.
[Χάρτης στη σελίδα 4]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΤΑ ΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Η ΡΩΣΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟΝ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
ΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΕΘΝΗ ΠΟΥ ΠΕΡΙΗΛΘΑΝ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
Από το 1954 η Σοβιετική Ένωσις επιζητεί ν’ αναγνωρισθούν τα σύνορα που απέκτησε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ευρωπαϊκή κορυφή της παρεχώρησε αυτό το δικαίωμα.
[Εικόνα στη σελίδα 5]
ΤΕΣΣΕΡΑ “ΚΑΛΑΘΙΑ” ΓΕΜΑΤΑ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ
Ειρηνική διευθέτησις διαφορών. Τα σύνορα απαραβίαστα. Ελευθερίας σκέψεως, θρησκείας.
Συνεργασία για βιομηχανικά και επιστημονικά προβλήματα, καθώς και για προβλήματα περιβάλλοντος. Εκτεταμένος τουρισμός.
Ελεύθερη ανταλλαγή ατόμων, εντύπων και πληροφοριών, περιλαμβανομένων και θρησκευτικών πληροφοριών.
Συμπληρωματική δράσις για να εφαρμοσθούν τα άρθρα. Μελλοντικές συγκεντρώσεις για να εξετάσουν την εφαρμογή.