Η Ανάγκη για Οικονομική Ασφάλεια

ΟΛΟΙ οι άνθρωποι θέλουν οικονομική ασφάλεια, άσχετα με την ηλικία τους. Αλλά, ιδιαίτερα όταν τα άτομα είναι σε προχωρημένη ηλικία, αυτή η ασφάλεια γίνεται πιο επείγουσα. Βρίσκονται στην περίοδο της ζωής των που πρέπει να εργάζωνται λιγώτερο ή ακόμη και να πάρουν σύνταξι. Αλλά θέλουν ακόμη να ζουν με λογικές ανέσεις και αξιοπρέπεια.

Για να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους, καθώς και άλλα άτομα, πολλές χώρες στον κόσμο έχουν θεσπίσει συστήματα «κοινωνικής ασφαλίσεως.» Αυτά είναι συνήθως προγράμματα που παρέχουν οφέλη, όπως είναι οι συντάξεις σε ηλικιωμένα άτομα, εισόδημα για τους αναπήρους και ανέργους και ιατρική περίθαλψι σε όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να τ’ αποκτήσουν με τα δικά των μέσα.

Ένα από τα μεγαλύτερα συστήματα κοινωνικής ασφαλίσεως είναι των Ηνωμένων Πολιτειών. Αφού αυτή η χώρα είναι το κύριο θεμέλιο της οικονομίας του Δυτικού κόσμου, αυτό που συμβαίνει στις κοινωνικές και οικονομικές της υποθέσεις ενδιαφέρει όλους παντού.

Οι άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο ίσως αναμένουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες με όλο τον πλούτο και τα αποθέματα που διαθέτουν, σίγουρα θα έχουν ένα ανάλογο σύστημα προς όφελος των ανθρώπων που έχουν ανάγκη. Αυτό θα περιλαμβάνη λογική ασφάλεια για τους ηλικιωμένους που αποσύρονται μετά από σκληρή εργασία μιας ολόκληρης ζωής.

Συμβαίνει, όμως, αυτό; Πολλοί ειδικοί τώρα λέγουν, Όχι. Ισχυρίζονται ότι υπάρχουν σοβαρά και αυξανόμενα προβλήματα, καθώς επίσης και μεγάλη ανησυχία για το εθνικό σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως,

Τα Βασικά Προβλήματα

Μεταξύ των προβλημάτων, που σχετίζονται με τις κοινωνικές ασφαλίσεις, δύο είναι τα βασικά: (1) Πώς θα πληρωθούν τα αυξανόμενα έξοδα για τον αυξανόμενο αριθμό των ανθρώπων που δικαιούνται να λάβουν ευεργετήματα· (2) Το γεγονός ότι τα ίδια τα ευεργετήματα δεν παρέχουν λογική εξασφάλισι σε πολλά άτομα, κυρίως στους ηλικιωμένους.

Μερικοί οικονομολόγοι λέγουν ότι τα προβλήματα δεν είναι σοβαρά. Αλλά άλλοι λέγουν ότι πράγματι «ανησυχούν» από τις αυξανόμενες δυσκολίες. Πράγματι, η επικεφαλίδα μιας εφημερίδος του Ντητρόιτ ρωτούσε: «Η Κοινωνική Ασφάλισις Μήπως Είναι Τώρα Απάτη;» Το άρθρο έδειχνε ότι είναι.

Το πρώτο μεγάλο πρόβλημα, πώς να χρηματοδοτηθή το πρόγραμμα, έρχεται τώρα πιο καθαρά στο προσκήνιο. Είναι καταφανές ότι οι τρόποι χρηματοδοτήσεως που υπάρχουν γίνονται τώρα ακατάλληλοι. Έτσι, το περιοδικό Γιουνάιτεντ Στέητς Νιούς εντ Ουώρλντ Ρηπόρτ έλεγε τα εξής:

«Το τεράστιο σύστημα της κοινωνικής ασφαλίσεως για τους ηλικιωμένους, γι’ αυτούς που εξαρτώνται απ’ αυτούς και για τα μέλη των οικογενειών τους που επιζούν μετά τον θάνατο των συνταξιούχων και για τους αναπήρους βρίσκεται σε σοβαρή κατάστασι . . .

«Για να το πούμε απλά, το πρόβλημα είναι ότι τα έξοδα των ευεργετημάτων έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα έσοδα.»

Το περιοδικό επίσης ανέφερε ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1980, «τα κύρια σημεία του συστήματος των συντάξεων και των επιζώντων θα χρεωκοπήσουν.» Ομοίως, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Ερεύνης ανέφερε: «Ο Νόμος των κοινωνικών Ασφαλίσεων έγινε μια βραδυφλεγής βόμβα που μετρά τα λίγα χρόνια πριν από την οικονομική καταστροφή.»

Σχετικά με το άλλο μεγάλο πρόβλημα, δηλαδή αν τα ευεργετήματα παρέχουν κατάλληλη «ασφάλεια,» πολλά άτομα πιστεύουν ότι δεν συμβαίνει αυτό. Οι ηλικιωμένοι ιδιαίτερα το πιστεύουν αυτό. Και το λυπηρό γεγονός είναι ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και σ’ άλλες χώρες, που έχουν το ίδιο σύστημα, η μεγαλύτερη ομάδα ατόμων που ζουν στη φτώχεια είναι οι ηλικιωμένοι!

Μια Βοήθεια

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν καλά στοιχεία σ’ αυτά τα προγράμματα των κυβερνήσεων. Βέβαια, κάθε οικονομική βοήθεια σε ηλικιωμένους, ασθενείς, ανέργους και αναπήρους είναι αξιόλογη και εκτιμάται.

Πριν από λίγον καιρό δεν υπήρχε καμμιά βοήθεια από την κυβέρνησι. Μόνο σ’ αυτόν τον αιώνα, στις δεκαετίες που πέρασαν, οι κυβερνήσεις στις περισσότερες χώρες πληρώνουν τους ηλικιωμένους καθώς και άλλα άτομα που έχουν ανάγκη. Όμως, πολλές κοινωνίες μερικές φορές ήσαν αγροτικές και ζούσαν στην εξοχή. Συνήθως, οι οικογένειες φρόντιζαν τους ηλικιωμένους που είχαν και βοηθούσαν επίσης και οι φίλοι.

Αλλά με την ανάπτυξι της βιομηχανικής εποχής, οι εργάτες κατά εκατομμύρια εγκατέλειψαν τις αγροικίες και συνωστίσθηκαν στις πόλεις, όπου ευρίσκοντο τα εργοστάσια. Αυτό ειδικά συνέβη στην Ευρώπη και στη Βόρειο Αμερική. Στις πόλεις, οι οικογένειες και οι συγγενείς δεν είχαν τόσο στενούς δεσμούς όπως πρώτα. Ήταν πιο δύσκολο ν’ αναπτυχθή μια φιλία. Έτσι, οι συγγενείς και οι φίλοι δεν ήσαν τόσο πρόθυμοι ή δεν μπορούσαν να συμβάλουν στη φροντίδα για τις ανάγκες των ηλικιωμένων όπως ήσαν όταν όλοι μαζί ζούσαν στη στενή αγροτική τους κοινωνία.

Αλλά καθώς το βιομηχανικό εργατικό δυναμικό μεγάλωνε, ήταν ικανό να διεκδική περισσότερα ευεργετήματα. Σιγά σιγά οι κυβερνήσεις πιέσθηκαν να βοηθήσουν.

Μεταξύ των πρώτων βιομηχανικών χωρών που έθεσαν σε ενέργεια κάποιο είδος κοινωνικής ασφαλίσεως ήταν η Γερμανία. Το 1883 εισήχθη εκεί ασφάλεια από δυστυχήματα και τον επόμενο χρόνο ασφάλεια υγείας. Η υποχρεωτική κοινωνική ασφάλισις ήλθε το 1891.

Η ανάγκη για κυβερνητική βοήθεια έγινε ακόμη πιο έκδηλη μετά τη Μεγάλη Κρίσι της δεκαετίας του 1930. Τότε εκατομμύρια άνθρωποι απελύθησαν από τις εργασίες των σε όλες τις βιομηχανικές χώρες. Παραδείγματος χάριν, το βιβλίο Κοινωνική Ασφάλισις στον Καναδά λέγει για κείνη τη χώρα: «Η εκτεταμένη ανεργία στη διάρκεια της κρίσεως της δεκαετίας του 1930 έκαμε να εφαρμοσθούν ωρισμένα μέτρα για βοήθεια των ανέργων.»

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πρόεδρος Φράνκλιν Ντ. Ρούζβελτ υπέγραψε τον νόμο των Κοινωνικών Ασφαλίσεων το 1935. Πρώτα, εδίδοντο ευεργετήματα μόνο σε συνταξιούχους. Αργότερα, προστέθηκαν ευεργετήματα και για τους επιζώντες. Έπειτα, το πρόγραμμα επεκτάθηκε ώστε να περιλαμβάνη οφέλη για ανικανότητα και ανεργία.

Το 1975 περισσότεροι από τριάντα εκατομμύρια Αμερικανοί ελάμβαναν κανονικές μηνιαίες πληρωμές τοις μετρητοίς από την κυβέρνησι λόγω ηλικίας, αναπηρίας ή λόγω συγγενείας με αποθανόντες ασφαλισμένους βάσει του νόμου. Περισσότεροι από δέκα εκατομμύρια έλαβαν ευεργετήματα ανεργείας στην πρόσφατη οικονομική κάμψι και εκατομμύρια άλλοι έλαβαν ιατρική περίθαλψι για τέκνα που εξαρτώντο απ’ αυτούς και για άλλες αιτίες.

Αλλά στις περισσότερες χώρες το μεγαλύτερο στοιχείο στις πληρωμές κοινωνικών ασφαλίσεων είναι οι πληρωμές που γίνονται σε ηλικιωμένους συνταξιούχους. Συνήθως, η ηλικία συνταξιοδοτήσεως είναι περίπου τα εξήντα πέντε με μειωμένα ευεργετήματα αν κανείς θέλη ν’ αποσυρθή νωρίτερα, όπως παραδείγματος χάριν, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην ηλικία των εξήντα δύο ετών.

Πώς χρηματοδοτούνται αυτές οι πληρωμές των κοινωνικών ασφαλίσεων; Ποια είναι τα ευεργετήματα. Είναι αρκετά για να ζήση κανείς αξιοπρεπώς; Και, βρίσκεται πραγματικά σε κίνδυνο το Αμερικανικό σύστημα;