Η Οικολογική Διάσκεψις—Μια Ελπίδα για την Ανθρωπότητα;
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Καναδά
Η λέξις «οικία» σημαίνει τον τόπο της διαμονής μας, εκεί όπου ζούμε. Το μέρος όπου κατοικεί το ανθρώπινο γένος ή «το σπίτι» του είναι γενικά ο πλανήτης Γη, και ειδικώτερα για ένα άτομο η πόλις ή το χωριό ή το σπίτι του.
Σήμερα το σπίτι του ανθρωπίνου γένους βρίσκεται σε κακήν κατάστασι που συνεχώς χειροτερεύει. Μερικοί λένε ότι η επιβίωσις της ανθρώπινης οικογενείας βρίσκεται σε κίνδυνο. Γι’ αυτό τον λόγο, τα Ηνωμένα Έθνη συνεκάλεσαν στο μέσο του 1976 στο Βανκούβερ του Καναδά την «Οικολογική Διάσκεψι.»
«Ο κόσμος είναι ένα πλοίο και όλοι μας ταξιδεύομε στο κατάστρωμα,» είπε στο συνέδριο η Μπάρμπαρα Γουάρντ, ειδική στα θέματα του περιβάλλοντος. Έδωσε έμφασι στη χειροτέρευσι των συνθηκών της γης, του τόπου διαμονής του ανθρωπίνου γένους, αναφέροντας τις άσχημες συνθήκες διαβιώσεως που επικρατούν στο «κατάστρωμα.» Στα υπερωκεάνεια οι επιβάτες του καταστρώματος πληρώνουν τα φθηνότερα ναύλα για την κατώτερη θέσι.
Πολλοί αναφέρθηκαν στη διάσκεψι ως το σημείο στροφής των Ηνωμένων Εθνών. Γιατί; Διότι πιστεύουν ότι η επιτυχία ή αποτυχία της διασκέψεως θα προσδιώριζε αν ο Ο.Η.Ε. είναι αρμόδιος για τη λύσι παγκοσμίων προβλημάτων.
Οι Στόχοι
Οι εμπνευστές της διασκέψεως προσπάθησαν να στρέψουν την προσοχή στα διαρκώς αυξανόμενα προβλήματα της αστυφιλίας. Πριν εκατό χρόνια περίπου υπήρχαν μόνο ένδεκα πόλεις στον κόσμο μ’ ένα εκατομμύριο πληθυσμό. Αλλά προβλέπεται ότι μέχρι το 1985 θα υπάρχουν 273 τέτοιες πόλεις από τις οποίες οι 147 σε υπανάπτυκτες χώρες.
Με τον σημερινό ρυθμό, έως το 2000 θα υπάρχη πράγματι περισσότερος αστικός παρά αγροτικός πληθυσμός, σε ένα παγκόσμιο πληθυσμό από έξη ως επτά δισεκατομμύρια. Αυτή η εκπληκτική αλλαγή στην ανθρώπινη οικολογία δημιουργεί πολλά γιγαντιαία προβλήματα.
Σκεφθήτε, παραδείγματος χάριν, πώς η καλλιεργήσιμη γη καταβροχθίζεται από τις αχόρταγες απαιτήσεις των αυξανομένων πόλεων—όλο και περισσότεροι άνθρωποι, αλλά όλο και λιγώτερη γη για παραγωγή τροφής που θα τους θρέψη. Συλλογισθήτε επίσης την τρομερή αύξησι της αξίας της γης καθώς σπανίζει η καλλιεργήσιμη γη. Ο υγειονομικός έλεγχος των ανθρωπίνων απορριμμάτων και η συνεχής παροχή αρκετού και καθαρού νερού είναι δύο προβλήματα που αυξάνουν περισσότερο.
Σκεφθήτε επίσης την ανάπτυξι των κρατών. Η μεγάλη πλειονότης του απόρου πληθυσμού της γης ζη σε χωριά και σε παρανόμους συνοικισμούς πόλεων στις διάφορες μη βιομηχανικές χώρες. Είναι δυνατόν να πεισθούν οι προνομιούχοι άνθρωποι της γης να βοηθήσουν τους καταπιεζόμενους; Μεταξύ των στόχων της Διασκέψεως ήσαν και οι λύσεις αυτών των προβλημάτων.
Λόγω αυτού του τελευταίου σημείου εθεωρείτο ότι η Οικολογική Διάσκεψις θα ήταν διαφορετική από τις άλλες πέντε διεθνείς διασκέψεις που πραγματοποιήθηκαν στην τελευταία δεκαετία υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Το ενδιαφέρον της Διασκέψεως κατηυθύνετο περισσότερο προς την επίλυσι, παρά στον απλό εντοπισμό των προβλημάτων. Ήταν επίσης η μεγαλύτερη και πιο αντιπροσωπευτική διάσκεψις που έγινε ποτέ. Ομάδες αντιπροσώπων από 140 περίπου έθνη συγκεντρώθηκαν στο Βανκούβερ.
Εβδομάδες πριν από την άφιξι των αντιπροσώπων, οι εφημερίδες του Βανκούβερ ήσαν γεμάτες από συζητήσεις περί Οικολογίας. Σύμβολα στους δρόμους και αφίσσες άνοιγαν την όρεξι για τη «γιορτή» που πλησίαζε. Σημαίες μεγάλες και μικρές κυμάτιζαν σε κοντάρια και στις κολώνες φωτισμού. Ένα αίσθημα αισιοδοξίας ήταν διάχυτο παντού.
Αλλά υπήρχε επίσης και αρκετή αμφιβολία γύρω από μια τέτοια διάσκεψι. Ένας λαϊκός τραγουδιστής παίζοντας με την κιθάρα του έλεγε: «Απορώ τι εννοούν μ’ όλα αυτά που λένε, συνομιλούν, συνομιλούν, συνομιλούν-συνομιλούν-συνομιλούν.» Η άποψίς του εξέφραζε τα αισθήματα πολλών.
Οι Σπουδαιότερες Συνεδριάσεις
Η κυρία διάσκεψις έλαβε χώραν στο Βανκούβερ στο θέατρο της Βασίλισσας Ελισσάβετ. Το συνέδριο άρχισε με μια ανακοίνωσι γεμάτη ιδεαλισμό και ελπίδα. Η κεντρική ιδέα της προσφωνήσεως του Πρωθυπουργού του Καναδά Τρουντώ ήταν ότι το ανθρώπινο γένος έχει εισέλθει σε μια «περίοδο κοινού ενδιαφέροντος απαραίτητου για την επιβίωσι των ειδών.» Ενεθάρρυνε τον κόσμο να συνεργασθή σε μια «μυστική συμφωνία αγάπης.»
Και άλλες ελπιδοφόρες αποφάσεις ελήφθησαν στη διάρκεια της εβδομάδος. Υιοθετήθηκαν αποφάσεις που απαιτούσαν δραστηριότητα για τα εξής προβλήματα:
(1) Να περιορισθούν οι φτωχογειτονιές και οι πόλεις με τα χαμόσπιτα.
(2) Να σταματήση η ανθυγιεινή έξοδος των ανθρώπων από την ύπαιθρο προς τις πόλεις.
(3) Να περιορισθούν τα υπερβολικά κέρδη των κερδοσκόπων της γης.
Ψηφίσθηκαν και άλλα άρθρα που περιελάμβαναν την ανάγκη για καθαρό νερό για όλο τον κόσμο ως το 1990, την ανάγκη να ελέγχεται η μετατροπή της καλλιεργήσιμης γης για ν’ ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πόλεων, προτροπές για την οικονομία ενεργείας και για την ανάπτυξι νέων μεθόδων ενεργείας, την ενθάρρυνσι των γυναικών για μεγαλύτερη συμμετοχή στις εθνικές δραστηριότητες και την προτροπή για ευρύτερη συμμετοχή του λαού στη λήψι αποφάσεων.
Ένα Εκρηκτικό Ζήτημα
Εν τούτοις, μερικά γεγονότα προειδοποίησαν έντονα ότι δεν έπρεπε ν’ αναμένη κανείς να συνεχισθή η καλή θέλησις και η συνεργασία. Αυτά τα γεγονότα εσχετίζοντο με την έγκρισι μιας αποφασιστικής Διακηρύξεως Αρχών που προετοιμάζετο από μια επιτροπή. Στη δήλωσι αυτή θα περιελαμβάνετο ένδειξις για την άποψι που διακρατούσαν τα έθνη για ζητήματα όπως είναι οι φυλετικές διακρίσεις.
Στην αρχή αυτού του έτους, τα Ηνωμένα Έθνη ψήφισαν μια απόφασι που καταδίκαζε τον Σιωνισμό ως μορφή ‘ρατσισμού’ και φυλετικής διακρίσεως. Υπήρχε φόβος ότι αυτό το ζήτημα θα κατέστρεφε την αρμονία της Οικολογικής διασκέψεως. Πράγματι, οι επικεφαλίδες των εφημερίδων προειδοποιούσαν για την καταιγίδα που θα ξεσπούσε. Κάποια έγραψε, «Η Ελπιδοφόρος Οικολογική Διάσκεψις του Καναδά θα Βάλη στο Ράφι το Ζήτημα του Σιωνισμού.» Μια άλλη δήλωνε: «Οι Ισραηλίται Ελπίζουν στην Οικολογική Διάσκεψι για μια Ευνοϊκή Πολιτική Τακτική.»
Εν τούτοις, το ζήτημα του Σιωνισμού δημιούργησε μια πολιτική καταιγίδα που απείλησε με ναυάγιο το πλοίο της «Οικολογίας.» Την 4η μέρα της διασκέψεως, δεκάδες αντιπρόσωποι του «Τρίτου Κόσμου» απεχώρησαν όταν σηκώθηκε να μιλήση ο επικεφαλής της Ισραηλιτικής αντιπροσωπείας. Εκτός τούτου, έγιναν διαδηλώσεις στους δρόμους για άλλα πολιτικά ζητήματα. Και στη διάρκεια των ομιλιών που έγιναν στη διάσκεψι, εθίγησαν κατά τη διαδικασία και άλλα πολιτικά ζητήματα. Προφανώς, η προσπάθεια ν’ αποκλεισθούν πολιτικά θέματα που δημιουργούν διαιρέσεις δεν μπόρεσε να επιτύχη.
Καθώς πλησίαζε η ημέρα για την παρουσίασι της Διακηρύξεως των Αρχών, μερικοί ήσαν ακόμη αισιόδοξοι ότι κάποια συμφωνία θα κέρδιζε τη γενική επιδοκιμασία. Εγίνοντο πυρετώδεις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις σχετικά με τη σύνταξι της διακηρύξεως στην προσπάθεια ν’ αποφευχθή ένα χάσμα μεταξύ της καλουμένης «Ομάδος των 77» (σύνδεσμος των αναπτυσσομένων χωρών της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής) και του Δυτικού μπλοκ, λόγω του Σιωνιστικού ζητήματος.
Τελικά ξέσπασε η καταιγίδα. Η «νέα πλειοψηφία» των χωρών του «Τρίτου Κόσμου»—της «ομάδος των 77»—αριθμούσε τώρα πάνω από 100 έθνη. Εψήφισαν ν’ αλλάξουν οι κανονισμοί από μια πλειοψηφία δύο τρίτων για την έγκρισι ενός διαβήματος σε απλή πλειοψηφία. Επί πλέον ψήφισαν μια θερμά διαφιλονεικούμενη τροποποίησι στη Διακήρυξι των Αρχών που κατεδίκαζε τις εγκαταστάσεις που σταθεροποιούσαν την κατοχή σε «χώρες που κατεκτήθησαν με εξαναγκασμό και υποδούλωσι.» Η τροποποίησις αυτή προφανώς περιελάμβανε την κατοχή των Αραβικών εδαφών από το Ισραήλ.
Την τελευταία ημέρα της διασκέψεως, η τροποποιημένη Διακήρυξις των Αρχών παρουσιάσθηκε για έγκρισι. Στο σημείο αυτό, το πλοίο της «Οικολογίας» κόπηκε στα δύο. Δεκαπέντε έθνη, περιλαμβανομένου και του Καναδά, των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ, αρνήθηκαν να ψηφίσουν τη δήλωσι. Ο αρχηγός της Καναδικής αντιπροσωπείας χαρακτήρισε το τελικό αποτέλεσμα ως «πολύ δυσάρεστη και λυπηρή υπόθεσι.» Ο αντιπρόσωπος των Ηνωμένων Πολιτειών είπε: «Η εξακολούθησις μιας τέτοιας τακτικής δεν αποτελεί καλό οιωνό για τη συμπαράστασι και τη συμμετοχή της χώρας μου σε μελλοντικές διασκέψεις του ΟΗΕ σχετικά με παγκόσμια προβλήματα.» Βέβαια, άλλα έθνη είχαν διαφορετικές απόψεις γι’ αυτό το θέμα.
Για μια ακόμη φορά μια σπουδαία διάσκεψις του ΟΗΕ απέδειξε ότι τα πολιτικά γεγονότα στέκουν σαν ένα μεγάλο βάραθρο που χωρίζει τα ιδανικά από την πραγματικότητα. Τελικά, η Οικολογική Διάσκεψις δημιούργησε μια εικόνα τεμαχισμένη σε πολλά κομμάτια. Είναι αλήθεια ότι πολλοί μίλησαν με συμπάθεια για τους φτωχούς του κόσμου. Αλλ’ αυτό το ιδανικό επισκιάσθηκε από τον ανταγωνισμό των εθνών. Η «συμφωνία αγάπης,» την οποία είχε ελπίσει ο Καναδός Πρωθυπουργός, μετετράπη σε συμφωνία μίσους. Ένας τοπικός αρθρογράφος ανέφερε τα εξής: «Ακούσαμε εμείς—θ’ ακούση μήπως και η ιστορία—τον επιθανάτιο ρόγχο των Ηνωμένων Εθνών όπως τα γνωρίζομε;»