Το Ναυτιλιακό Εμπορευματοκιβώτιο—Μια Επανάστασις που σας Βοηθεί

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Φιλλανδία

Η καρδιά σας σκιρτά όταν σας ειδοποιούν από το τελωνείο ότι κάποιος φίλος από άλλη χώρα σας έστειλε ένα πολύτιμο δέμα. Τι περιέχει άραγε το πακέτο; Η ανυπομονησία σας μεγαλώνει καθώς πηγαίνετε προς το τελωνείο για να δήτε. Να—το δέμα είναι εκεί, εν τάξει—αλλά τι απογοήτευσις! Καταστράφηκε και αυτό και τα περιεχόμενά του.

Ή, αν είσθε αποστολεύς, πώς θα αισθανόσαστε αν μαθαίνατε ότι το πακέτο που εστείλατε με τόσο στοργική φροντίδα καταστράφηκε πριν το λάβη ο φίλος σας; Τι απογοήτευσις! Ή, αν είσθε έμπορος, πώς θα αισθανθήτε αν τα εμπορεύματά σας φθάσουν πολύ αργά ώστε δεν έχουν αξία για τον αγοραστή; Στενοχώριες σαν κι αυτές συμβαίνουν συχνά όταν τα δέματα αποστέλλωνται με πλοίο.

Πριν από πολλά χρόνια, τα ταξίδια με πλοίο ήσαν πολύ μεγάλα, διαρκούσαν μερικούς μήνες. Μολονότι η φόρτωσις και η εκφόρτωσις πολλών ειδών χρειαζόταν αρκετές μέρες, αυτό δεν ήταν τίποτε σε σύγκρισι με το διάστημα του ταξιδιού. Τη δουλειά την έκαναν εργάτες και τα αγαθά συνήθως παρέμεναν σε σχετικώς καλή κατάστασι.

Αλλά καθώς ο όγκος των φορτίων αυξήθηκε με τα χρόνια και οι αμοιβές των φορτοεκφορτωτών ανέβηκαν στα ύψη, το φόρτωμα μηχανοποιήθηκε. Ο στόχος ήταν να περιορισθή στο ελάχιστο ο χρόνος παραμονής στο λιμάνι για να μειωθούν τα έξοδα και για τους εμπόρους και για τους πλοιοκτήτες. Φυσικά, τα προϊόντα κατεστρέφοντο πιο εύκολα όταν τα φόρτωναν ταχυκίνητα μηχανήματα, που όλο και επιέζοντο να κάνουν πιο γρήγορα. Τα φορτία που αποτελούντο από πολλά μικρά τεμάχια ήταν δύσκολο να παραμείνουν μαζί στη διάρκεια των διαφόρων σταδίων ενός μακρινού ταξιδιού. Μερικά εχάνοντο. Ο τελωνειακός έλεγχος στα σύνορα μεγάλωνε το πρόβλημα. Έπρεπε να βρεθή κάποια λύσις γι’ αυτά τα προβλήματα.

Η Ανάπτυξις του Εμπορευματοκιβωτίου

Πώς θα μπορούσε να λείψη όλη η δυσκολία που απαιτούσε ο χειρισμός των πολλών μικρών τεμαχίων; Κατά το 1886, εμφανίσθηκε σ’ ένα Γερμανικό περιοδικό η ιδέα του «εμπορευματοκιβωτίου» (κοντέινερ) μεταφορών. Αλλά η σημαντική πρόοδος άρχισε το 1928. Εκείνο τον καιρό μερικές εταιρίες σιδηροδρόμων της Ευρώπης υπέγραψαν συμβόλαιο στη Ρώμη να μεταφέρουν και ν’ ανταλλάσσουν «εμπορευματοκιβώτια.» Αυτά ήταν μεγάλα κιβώτια γεμάτα από πολλά, μικρότερα πακέτα. Τα κιβώτια εσφραγίζοντο και κατόπιν μετεφέροντο στον προορισμό τους χωρίς τους συνήθεις τελωνειακούς έλεγχους στα σύνορα.

Η καλή εμπειρία απ’ αυτό το πρωτοποριακό σύστημα ενέπνευσε την ιδέα της μεταφοράς ειδών με πλοίο σε γερά εμπορευματοκιβώτια συσκευασίας σταθερού μεγέθους. Αυτή η ιδέα άρχισε να μελετάται στη Γαλλία το 1953 και 1954. Τα αποτελέσματα αυτής της ερεύνης ανακοινώθηκαν σε μια συνδιάσκεψι που διευθέτησαν τα Ηνωμένα Έθνη το 1954. Υποστηρίχθηκε η γνώμη ότι με τη χρήσι εμπορευματοκιβωτίων τα έξοδα αποστολής θα περιορίζοντο κατά 30 τοις εκατό. Στα καταστρώματα μερικών δεξαμενόπλοιων εγκαταστάθηκαν εξαρτήματα για τη στερέωσι των εμπορευματοκιβωτίων, για να δοκιμάσουν την ιδέα. Το πείραμα πέτυχε απόλυτα!

Σύντομα ο Διεθνής Οργανισμός Μέτρων και Σταθμών ανεκοίνωσε ότι είχε γεννηθή μια νέα μονάδα φορτίων το εμπορευματοκιβώτιο. Σχεδιάσθηκε έτσι, ώστε να είναι ένα ανθεκτικό κιβώτιο χωρητικότητος ενός κυβικού μέτρου (1,3 κυβικών γυαρδών). Ο όρος «εμπορευματοκιβώτιο» έχει τώρα διευρυνθή για να περιλάβη όλα τα μέσα μεταφοράς ειδών δια του αέρος, ξηράς ή θαλάσσης. Το σημαντικό κοινό χαρακτηριστικό, είναι ότι τα είδη τοποθετούνται σ’ ένα ανθεκτικό κιβώτιο που αποστέλλεται στον προορισμό του σφραγισμένο.

Σήμερα, το καθιερωμένο εμπορευματοκιβώτιο είναι ένα πολύ μεγαλύτερο κιβώτιο μήκους είκοσι ή σαράντα ποδών (περίπου 6 ως 12 μέτρων) και πλάτους οκτώ ποδών (2,4 μέτρων). Μοιάζει σαν τα βαγόνια ενός φορτηγού-ρυμούλκα, αλλά χωρίς τροχούς. Είναι φτιαγμένο για να αντέχη γεμάτο από εμπορεύματα στις μετακινήσεις με γερανούς, ανυψωτικά φορτηγά ή άλλα μηχανήματα.

Τα γραφεία μεταφορών και οι πλοιοκτήτες ενοικιάζουν ολόκληρα εμπορευματοκιβώτια σε έμπορους ή συγκεντρώνουν μαζί διάφορα μικρά φορτία για να γεμίσουν ένα εμπορευματοκιβώτιο που προορίζεται για το ίδιο λιμάνι. Αυτά φορτώνονται και εκφορτώνονται στις αποβάθρες από τους εργάτες με ειδικά σχεδιασμένα ‘επίπεδα’ φορτηγά βαγόνια ή και με οχήματα ρυμουλκούμενα από φορτηγά.

Τα φορτία έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να παραμείνουν ακέραια, επειδή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού δεν είναι ανάγκη να μετακινήται κάθε κομμάτι χωριστά. Επίσης, μειώνεται και ο κίνδυνος να χαθούν, επειδή υπάρχει σαφής διεύθυνσις στο εμπορευματοκιβώτιο για τον λιμένα προορισμού και δεν είναι εύκολο να χαθή ένα κιβώτιο 20 ή 40 ποδών.

Στις προκυμαίες, αυτό δημιουργεί μια επανάστασι στο ρυθμό φορτοεκφορτώσεως. Σ’ ένα λιμάνι πλήρως εφοδιασμένο με εμπορευματοκιβώτια, το πλοίο μπορεί να ξεφορτωθή, να φορτωθή και να είναι έτοιμο για το ταξίδι της επιστροφής μέσα σε μια μέρα, ενώ για ένα συνηθισμένο φορτηγό πλοίο με τη μισή χωρητικότητα θα χρειαζόταν μια εβδομάδα ή και περισσότερο για όλ’ αυτά. Ένα πλοίο με εμπορευματοκιβώτια μπορεί έτσι ν’ αντικαταστήση τέσσερα ή περισσότερα συνηθισμένα φορτηγά πλοία.

Τα μεγαλύτερα σκάφη εμπορευματοκιβωτίων μπορούν να μεταφέρουν μέχρι 2.500 εμπορευματοκιβώτια των είκοσι ποδών κάθε φορά. Η πιο συχνή μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο είναι μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών, όπου έχουν εγκατασταθή πολλές δαπανηρές εγκαταστάσεις χειρισμού των εμπορευματοκιβωτίων. Η μεγαλύτερη συνδυασμένη μεταφορική οδός που χρησιμοποιεί εμπορευματοκιβώτια είναι από την Ευρώπη στην Ιαπωνία κατά μήκος της Σιβηρίας. Τα Σοβιετικά πλοία μεταφέρουν τα εμπορευματοκιβώτια από τα Ευρωπαϊκά λιμάνια στο Λένινγκραντ, όπου φορτώνονται σε σιδηροδρομικά βαγόνια για το ταξίδι μέσω της Σιβηρίας στις ακτές του Ειρηνικού. Ύστερα μεταφέρονται στην Ιαπωνία με πλοίο. Ακόμη και σε μεμονωμένες χώρες, γίνεται εκτεταμένη εφαρμογή του συστήματος εμπορευματοκιβωτίων.

Η Μέθοδος Φορτοεκφορτώσεως με Τροχούς

Μια ελαφρά διαφορετική μέθοδος είναι η μέθοδος φορτοεκφορτώσεως με τροχούς. Το φορτίο φορτώνεται και ξεφορτώνεται απλώς από το πλοίο πάνω σε τροχούς, χωρίς να απαιτούνται γερανοί. Ειδικά σχεδιασμένα πλοία που διαθέτουν συστήματα φορτοεκφορτώσεως με τροχούς έχουν μια μεγάλη πόρτα στην πλώρη ή στην πρύμνη από την οποία μπαίνουν τα οχήματα. Εκεί τα παραλαμβάνουν ράμπες ή υδραυλικοί ανυψωτήρες στο κατάστρωμα για το οποίο προορίζονται όπου και οδηγούνται στην τελική τους θέσι.

Το εσωτερικό του πλοίου μοιάζει έτσι πολύ σαν ένας ποντοπόρος χώρος σταθμεύσεως. Σ’ ένα τέτοιο πλοίο χωρούν περίπου πενήντα τέτοια ρυμουλκά φορτηγά ή ογδόντα ρυμουλκούμενα οχήματα μόνο των σαράντα ποδών (12 μέτρων). Συνεπώς, το φορτηγό αυτοκίνητο ή «ελκυστήρ,» μπορεί να παραμείνη με το ρυμουλκούμενο εμπορευματοκιβώτιο ή ένα ρυμουλκό μπορεί να ρυμουλκήση μερικά τέτοια εμπορευματοκιβώτια πάνω στο πλοίο το οποίο αργότερα τα ξεφορτώνει στα ρυμουλκά που περιμένουν στα λιμάνια τον προορισμού.

Στη βόρεια Ευρώπη και Σκανδιναβία, όπου θαλάσσιοι κόλποι χωρίζουν περιοχές ξηράς, η μεταφορά με ρυμουλκά φορτηγά πάνω στα πλοία υιοθετήθηκε πριν από δεκαπέντε και πλέον χρόνια. Το πλεονέκτημα φυσικά είναι ότι, όταν τα είδη φορτωθούν στο ρυμουλκό, δεν χρειάζεται να μετακινηθούν ξανά. Ολόκληρο το εμπορευματοκιβώτιο μετακινείται πάνω στις ρόδες του μέχρι τον προορισμό του. Μ’ αυτό τον τρόπο τα φορτηγά-ψυγεία μεταφέρουν κρέας από τη Φιλλανδία μέχρι κάτω στην Ιταλία.

Αυτό το είδος μεταφορών έχει αναπτυχθή τόσο γρήγορα τα πρόσφατα χρόνια που, στην πραγματικότητα, έχει γίνει ένα νέο είδος εμπορίου. Μερικοί οδηγοί φορτηγών ταξιδεύουν συνεχώς στο εξωτερικό και ζουν στις καμπίνες των φορτηγών τους ή πάνω στα πλοία. Πολλά πλοία με τέτοια συστήματα φορτοεκφορτώσεως με τροχούς έχουν άνετες καμπίνες για τους οδηγούς φορτηγών και προσφέρουν διάφορους τρόπους για να περνούν την ώρα τους, όπως παιγνίδια, ‘σάουνα’ και άλλα.

Εμπορευματοκιβώτια στα Αεροπλάνα

Η χρήσις εμπορευματοκιβωτίων έχει γίνει συνήθης και στον τομέα των εναερίων μεταφορών. Φυσικά τα εμπορευματοκιβώτια διαφέρουν σε εμφάνισι, μέγεθος και κατασκευή απ’ αυτά που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές δια ξηράς και θαλάσσης. Πρέπει να είναι καμπύλα για να προσαρμόζωνται στους τοίχους του αεροπλάνου ώστε να μπορή να γίνεται η καλύτερη δυνατή χρήσις του χώρου εμπορευμάτων. Μερικά φορτηγά αεροπλάνα είναι φτιαγμένα έτσι ώστε η ουρά ή η μύτη να πέφτη πίσω σε μεντεσέδες σαν πόρτα. Έτσι τα εμπορευματοκιβώτια με το κατάλληλο σχήμα μπορούν εύκολα να φορτωθούν στο χώρο εμπορευμάτων.

Πώς θα σας φαινόταν η χρήσις των εμπορευματοκιβωτίων για τη μεταφορά ανθρώπων με αεροπλάνο; Η ιδέα δεν είναι τόσο εξωπραγματική όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Ήδη έχουν γίνει συζητήσεις από τους σχεδιαστάς μεταφορικών μέσων και τα τεχνικά περιοδικά γι’ αυτή την πιθανότητα. Τα πλεονεκτήματα είναι παρόμοια μ’ εκείνα των εμπορευματοκιβωτίων για διάφορα είδη. Σήμερα, τα δαπανηρά αεριωθούμενα είναι υποχρεωμένα να περιμένουν στο αεροδρόμιο για αρκετό χρόνο ενώ αποβιβάζονται οι επιβάτες, ξεφορτώνονται οι αποσκευές, καθαρίζεται ο χώρος του αεροπλάνου, γίνεται ανεφοδιασμός και επιβιβάζονται οι νέοι επιβάτες.

Οι σχεδιασταί ελπίζουν να μειώσουν αυτό τον χρόνο με το να κατασκευάσουν αεροπλάνα στα οποία θα μπορούν ν’ αντικαθιστούν ολόκληρο το διαμέρισμα των επιβατών! Αυτό θα έκανε το διαμέρισμα των επιβατών ένα είδος γιγαντιαίου «εμπορευματοκιβωτίου.» Οι επιβάτες θα μπορούσαν να καθήσουν στις θέσεις τους και έπειτα ολόκληρο το κλεισμένο διαμέρισμα θα μπορούσε να προσαρμοσθή ασφαλώς στο σώμα του αεροσκάφους. Έτσι, στο αεροδρόμιο θα μπορούσε ν’ αντικατασταθή μέρος του σώματος του αεροπλάνου, πράγμα που θα απαιτούσε κάπως λιγώτερο χρόνο για να ετοιμασθή το αεροπλάνο απ’ όσο χρόνο απαιτούν οι σημερινές μέθοδοι. Μόνον ο χρόνος θα δείξη αν αυτή η ασυνήθιστη ιδέα θα πραγματοποιηθή ποτέ.

Μερικά Προβλήματα

Όπως και με άλλους τομείς όπου σημειώνεται πρόοδος, υπάρχει ένα τίμημα που πρέπει να πληρωθή. Επί παραδείγματι, οι φορτοεκφορτωτές αντιμετωπίζουν τη χρήσι των εμπορευματοκιβωτίων σαν απειλή για την εργασία τους, επειδή μειώνει την ανάγκη για εργατικά χέρια και έτσι μπορεί να δημιουργήση ανεργία. Έτσι, η «επανάστασις» των εμπορευματοκιβωτίων φαίνεται κάπως διαφορετική από τη δική τους πλευρά. Εν τούτοις, οι φορτοεκφορτωτές εκπαιδεύονται για ν’ ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις και αναφύονται πολλοί νέοι τομείς στους οποίους θα μπορούν να εργασθούν. Φαίνεται ότι η χρήσις εμπορευματοκιβωτίων και η αυτοματοποίησις στις μεταφορές είναι κάτι που θα συνεχισθή.

Έτσι, μολονότι τα δέματα σας μπορεί ακόμη κάπου κάπου να καταστρέφωνται ή να καθυστερούν, η επανάστασις των εμπορευματοκιβωτίων ασφαλώς συνέβαλε στη γρήγορη, αποτελεσματική εξυπηρέτησι. Μπορείτε τώρα να είσθε βέβαιοι ότι, αν το δέμα σας φορτωθή σ’ ένα εμπορευματοκιβώτιο, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να φθάση ακέραιο και εγκαίρως.