Η Στοιχειοθέτησις Εξελίσσεται

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Νότιο Αφρική

Ο ΕΝΤΥΠΟΣ λόγος είναι η μόνιμη καταγραφή του προφορικού λόγου. Γι’ αυτό, είναι πολύ σημαντικός. Καταλαβαίνομε, λοιπόν, γιατί έχει γίνει μέρος του τρόπου της ζωής μας. Αλλά πώς ακριβώς συναρμολογείται ο έντυπος λόγος; Ίσως να παιδευθήκατε κάποτε με την κατασκευή κάποιας σφραγίδας από ελαστικό και, εκτός του ότι γίνατε πιο προσεκτικός, ίσως πιθανώς ν’ αποκτήσατε και κάποια ιδέα του τι είναι η τυπογραφία και πώς μεταφέρεται η εικόνα στο χαρτί. Η σύνθεσις των τυπογραφικών στοιχείων είναι μια γραφική τέχνη που λέγεται στοιχειοθέτησις. Επειδή οι άνθρωποι ενδιαφέρονται κυρίως για το τελικό προϊόν—την έντυπη σελίδα—ελάχιστοι γνωρίζουν τις τεράστιες αλλαγές που συνέβησαν σ’ αυτό τον τομέα τα τελευταία χρόνια.

Προσέξτε για μια στιγμή τη σελίδα που διαβάζετε τώρα. Παρατηρήστε πώς η στοιχειοθέτησις έχει γίνει σε δύο στήλες· κάθε γραμμή έχει ακριβώς το ίδιο μήκος και ευθυγραμμίζεται με τον ίδιο τρόπο με τις άλλες. Το γενικό αποτέλεσμα της σελίδος είναι ένας ομοιόμορφος γκρίζος τόνος χωρίς κηλίδες ή μουτζούρες. Αυτό είναι το αποτέλεσμα πολλών ετών βελτιώσεων και προσπαθειών των τυπογράφων, οι οποίοι προσπάθησαν να παράγουν κείμενο που να είναι ευανάγνωστο, αλλά όχι κουραστικό και βασανιστικό για τα μάτια.

Οι σύγχρονες μέθοδοι εκτυπώσεως είναι εντελώς διαφορετικές από τις κοπιώδεις προσπάθειες που απαιτούντο για τη στοιχειοθέτησι τα περασμένα χρόνια. Πριν από την εφεύρεσι των κινητών τυπογραφικών στοιχείων τον δέκατο πέμπτο αιώνα, οι μέθοδοι εκτυπώσεως ήσαν δύσχρηστες και χονδροειδείς. Η ανατύπωσις ενός εγγράφου, για οποιοδήποτε σκοπό, έπρεπε να γίνη με το χέρι. Θαυμάζει κανείς την εξαιρετική φροντίδα και ακρίβεια των αντιγραφέων στην παραγωγή έργων όπως το Αλεξανδρινό, Βατικανό, Σιναϊτικό και άλλα χειρόγραφα της Βίβλου.

Καθώς μεγάλωνε η ανάγκη για πολλαπλά αντίγραφα, γεννήθηκε η ιδέα των μονογραμματικών τυπογραφικών χαρακτήρων. Αυτοί ήσαν πιο εύχρηστοι και πρακτικοί από τα ξύλινα στοιχεία που περιείχαν μια ολόκληρη σελίδα ή ένα απόσπασμα, και απαιτούσαν κοπιώδες σκάλισμα με το χέρι. Τα πρώτα γνωστά κινητά τυπογραφικά στοιχεία τα εφεύρε ένας Κινέζος αλχημιστής του ενδεκάτου αιώνος, ο οποίος χρησιμοποίησε ένα μίγμα αργίλλου και κόλλας, που σκληρύνετο με το στέγνωμα. Αλλ’ αυτή η μέθοδος δεν διαδόθηκε ευρύτερα. Η εφεύρεσις κινητών τυπογραφικών στοιχείων, που πραγματικά είχε πρακτική χρήσι, αποδίδεται γενικώς στον Ιωάννη Γουτεμβέργιο, στη Γερμανία, γύρω στο 1450 μ.Χ. Ο τυπογράφος μπορούσε τώρα να στοιχειοθετήση σελίδες χωρίς μεγάλη δυσκολία από κάσσες τυπογραφικών στοιχείων και κάθε γράμμα μπορούσε να ξαναχρησιμοποιηθή. Μολονότι είναι βραδεία μέθοδος, η μέθοδος του στοιχειοθέτου, όπως είναι γενικώς γνωστή, χρησιμοποιείται ακόμη από πολλούς τυπογράφους.

Προς το τέλος του δεκάτου ενάτου αιώνος, έγινε επείγουσα η ανάγκη για ταχύτερη και πιο οικονομική μέθοδο τυπογραφίας. Μια λύσι σ’ αυτό το πρόβλημα έδωσε ο Όττμαρ Μεργκεντάλερ, ο οποίος ανέπτυξε μια εντελώς αυτόματη μηχανή που μπορούσε να χύνη μια ολόκληρη γραμμή μετάλλινων στοιχείων από μικρές ορειχάλκινες μήτρες που συνενώνοντο μέσω πλήκτρων. Γνωστή ως «Λινοτυπική,» αυτή η μηχανή επευφημήθηκε ως η από μακρού αναμενομένη λύσις για τους τυπογράφους και εκδότες. Σήμερα χρησιμοποιούνται παγκοσμίως βελτιωμένες παραλλαγές της Λινοτυπικής. Το Ξύπνα! είναι ένα από τα πολλά έντυπα που στοιχειοθετούνται μ’ αυτό τον τρόπο.

Μολονότι η λινοτυπική ανταποκρίθηκε στις άμεσες ανάγκες, έκαμαν ωστόσο την εμφάνισί τους και άλλες επιτυχείς τυπογραφικές μηχανές. Μια από τις πιο σπουδαίες είναι η Μονοτυπική μηχανή που όπως δείχνει και το όνομα, χύνει μεμονωμένους χαρακτήρες σε μετάλλινα στοιχεία. Οι τυπογράφοι εκτιμούν πολύ αυτή τη μηχανή, διότι παράγει στοιχεία ανωτέρας ποιότητος και είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για περίπλοκη εργασία.

Οι στοιχειοχυτικές μηχανές έχουν ένα πλεονέκτημα· είναι σχετικώς απλές σε κατασκευή. Μικρά τυπογραφεία μπορούν να τις χρησιμοποιούν. Μετά από κάθε χρήσι, τα μεταλλικά στοιχεία λειώνονται και ξαναχρησιμοποιούνται.

Ωστόσο, τα πρόσφατα χρόνια, διάφορες εξελίξεις έκαμαν πολλούς τυπογράφους και εκδότες να ξανασκεφθούν σοβαρά τις απαιτήσεις της στοιχειοθετήσεως. Ποιοι είναι αυτοί οι παράγοντες;

Κατ’ αρχήν, έγινε αντιληπτό ότι η ιδέα των μετάλλινων στοιχείων έχει ένα έμφυτο μειονέκτημα. Είναι αδιάσπαστα συνδεδεμένη με μηχανικούς περιορισμούς. Η χύσις του λειωμένου μετάλλου δεν μπορεί να επισπευθή πέραν ενός σημείου. Επίσης, το βάρος και η φυσική σύστασις των στοιχείων θέτουν περιορισμούς, οι οποίοι με τη σειρά τους επηρεάζουν την ταχύτητα. Αφού τα στοιχεία δεν είναι το τελικό προϊόν, δημιουργήθηκε η απορία, Δεν θα μπορούσαν να καταργηθούν τελείως; Μήπως υπήρχε κάποιος, πιο άμεσος, τρόπος εκτυπώσεως; Η πραγματοποίησις αυτής της πιθανότητος όχι μόνο θα απήλλασσε τον τυπογράφο από τους μηχανισμούς των τρισδιάστατων μηχανών, αλλά θα του δημιουργούσε ευκαιρίες να επωφεληθή και από άλλες αρχές, όπως το φως, ο μαγνητισμός και η σύγχρονη ηλεκτρονική.

Γύρω στα μέσα του εικοστού μας αιώνος, το κλίμα ήταν ευνοϊκό για την αλλαγή. Η βραδύτης της στοιχειοθετικής μεθόδου δυσκόλευε τους τυπογράφους ν’ ανταποκριθούν στις γοργά αυξανόμενες απαιτήσεις. Υπήρχαν προβλήματα στην εξεύρεσι επιδέξιων εργατών και οι απεργίες των μαχητικών εργατών δεν βελτίωναν την κατάστασι. Εξ άλλου, η φωτογραφική τεχνολογία είχε εξελιχθή σε βαθμό που ήταν δυνατόν να γίνουν χαλκογραφίες από πλαστικό ή μέταλλο. Αυτές μπορούσαν να προσαρμοσθούν γύρω από τους κυλίνδρους των συνηθισμένων πιεστηρίων και να χρησιμοποιηθούν με διαφόρους τρόπους.

Επίσης, πολλοί τυπογράφοι διεπίστωσαν ότι, λόγω της επεκτάσεως, οι κατάλληλοι χώροι ακρίβαιναν. Χιλιάδες τόννοι μετάλλου εκτυπώσεως βρίσκονταν τυλιγμένοι σε σελίδες στοιχείων αποθηκευμένοι για μελλοντική χρήσι. Σε πολλές περιπτώσεις τα εργοστάσια κάλυπταν την πλήρη έλλειψι διαθέσιμου χώρου. Μήπως όμως η λύσις αυτού του προβλήματος, βρισκόταν στην επέκτασι μέσα στο υπάρχον επίστρωμα; Η έρευνα για τη λύσι ωδήγησε στην ανάπτυξι και συνδυασμό δύο τεχνικών, δηλαδή της μεθόδου εκτυπώσεως της λιθογραφίας και της φωτοτυπίας. Αυτός ήταν ένας φυσικός συνδυασμός, διότι καμμιά από τις δυο μεθόδους δεν απαιτεί μετάλλινα στοιχεία και οι δύο είναι φωτογραφικές στη φύσι τους.

Αυτή η επίτευξις επέφερε πλήθος ιδεών, διπλωμάτων και μηχανών που εμφανίσθηκαν στην αγορά. Μια έρευνα έδειξε ότι στις αρχές του 1970 υπήρχαν πλέον των 80 διαφορετικών φωτοτυπικών μηχανών. Η προσοχή στην αγορά τους ήταν δικαιολογημένη, επειδή όλο και νεώτερα και καλύτερα μοντέλα έκαναν την εμφάνισί τους με τρομακτικό ρυθμό. Αντί ν’ αγοράσουν μια μηχανή που μέσα σε λίγους μήνες θα ήταν απηρχαιωμένη, πολλοί τυπογράφοι είχαν την άποψι «ας περιμένωμε να δούμε,» κι ωστόσο κατανοούσαν ότι μια αλλαγή ήταν αναπόφευκτη στο μέλλον. Ο Άντριου Μπλουμ, στο βιβλίο του Στοιχειοθέτησις συνοψίζει την κατάστασι ως εξής:

«Ο ρυθμός της τεχνολογικής προόδου είναι τώρα τόσο ταχύς, ώστε οι τυπογράφοι και οι κατασκευαστές είναι υποχρεωμένοι ν’ αναπτύσσουν νέες μεθόδους και μηχανές, όταν αυτές που υπάρχουν μόλις είχαν τον καιρό ν’ αποδώσουν κάποιο κέρδος και αληθεύει επίσης συχνά αυτό που λέγεται, ‘αν και εργάζεται, είναι απαρχαιωμένη.’»

Παρά το μέτρο της αβεβαιότητος, ένα πράγμα ήταν σαφές: η φωτοτυπία είχε εμφανισθή και επρόκειτο να παραμείνη.

Σπουδαία χαρακτηριστικά των φωτοτυπικών συστημάτων είναι ότι εξοικονομούν κόπο και χρόνο. Ένας μίνι-υπολογιστής αναλαμβάνει τυπικώς μονότονα καθήκοντα και τρέχουσες αποφάσεις. Το κείμενο τοποθετείται πάνω σε ένα ‘κλαβιέ’ (πλήκτρα) συχνά άσχετα με τις καταλήξεις των γραμμών ή το χωρισμό των λέξεων, το οποίο απλώς δείχνει το πάχος και το μέγεθος των στοιχείων καθώς και το πόσο μακριές θα είναι οι σειρές. Τότε αναλαμβάνει ο υπολογιστής συνθέσεως, ο οποίος αυτομάτως συνθέτει γραμμές για στοιχειοθέτησι και εκδίδει τις αναγκαίες διαταγές για να καθοδηγή τη φωτοτυπική μηχανή. Ωστόσο, το κείμενο πρέπει να προέρχεται από ‘κλαβιέ.’ Καμμιά φωτοτυπική μηχανή ούτε υπολογιστής δεν μπορεί ν’ αναλάβη αυτή τη βασική λειτουργία, ούτε κανένα από τα δύο αυτά μηχανήματα μπορεί να διορθώση ανακριβή καταγραφή του κειμένου από το ‘κλαβιέ’ ή τα πλήκτρα. Τα ανθρώπινα χέρια εξακολουθούν να είναι εντελώς αναγκαία γι’ αυτό.

Για ν’ αποφεύγεται διπλός κόπος, αφού ο χειριστής των πλήκτρων ή ‘κλαβιέ’ συνήθως αντιγράφει δακτυλογραφημένη ήδη ύλη, έχουν κατασκευασθή μηχανές όπως τα συγκροτήματα Οπτικής Αναγνωρίσεως των Στοιχείων (O.C.R.). Αυτά τα συγκροτήματα μπορούν να «διαβάζουν» ένα δακτυλογραφημένο αντίγραφο και να το μεταφράζουν σε μορφή που να μπορή να το ‘καταλάβη’ ο υπολογιστής—συνήθως από διάτρητη ταινία ή μαγνητοταινία. Όσον αφορά την απόδοσι της εικόνος, η ταχύτης των φωτοτυπικών μηχανών μπορεί να είναι απίστευτα υψηλή σε σύγκρισι με τη μέση απόδοσι των δύο στοιχείων ανά δευτερόλεπτο της Λινοτυπικής. Τα πολύπλοκα φωτοτυπικά μηχανήματα είναι θεωρητικώς ικανά να στοιχειοθετούν μέχρι 10.000 στοιχεία ανά δευτερόλεπτο και εμπορικώς επιτυγχάνονται ταχύτητες 8.000 ανά δευτερόλεπτο. Με κατάλληλη ρύθμισι, θ’ αναπαράγουν επίσης και φωτογραφίες!

Νωρίς στον αγώνα του συναγωνισμού των στοιχειοθετικών μηχανών με μέταλλο εμφανίσθηκαν τα συστήματα κρούσεως (στράικ ον) που ωνομάσθηκαν έτσι επειδή λειτουργούν όπως μια γραφομηχανή που «κτυπά» την εικόνα πάνω στο χαρτί μέσω μιας κορδέλλας. Μολονότι πολύ αποτελεσματικά, ιδιαίτερα όταν λειτουργούν μέσω υπολογιστού, μερικά συστήματα υπόκεινται σε ταχεία φθορά. Κι αυτό μπορεί να έχη αρκετό αντίκτυπο στην ποιότητα των παραγομένων στοιχείων. Παρ’ όλ’ αυτά, είναι πολύ δημοφιλής μέθοδος στοιχειοθετήσεως και χρησιμοποιείται ευρέως για την έκδοσι εφημερίδων και περιοδικών.

Φωτοτυπικές Μηχανές της Πρώτης Γενεάς

Καθώς οι τυπογράφοι μάθαιναν όλο και περισσότερα για τη φωτοστοιχειοθέτησι, οι κατασκευαστές ενέτειναν το ενδιαφέρον τους να κατασκευάσουν μια μηχανή που θα μπορούσε να στοιχειοθετή την εικόνα των στοιχείων αποτελεσματικά, γρήγορα και με καλή ποιότητα. Πρώτοι μεταξύ αυτών των κατασκευαστών ήσαν οι τακτικοί κατασκευαστές μηχανών χύσεως μετάλλινων στοιχείων. Παρήχθησαν λοιπόν μερικές επιτυχημένες φωτοτυπικές μηχανές που έμοιαζαν πολύ με τις αντίστοιχές τους μηχανές «λειωμένου μετάλλου.» Γι’ αυτό τον λόγο, αναφέρονται ως φωτοτυπικές μηχανές της πρώτης γενεάς. Αντί των μητρών και του λειωμένου μετάλλου, οι μηχανές εφωδιάζοντο με φιλμ και φόρμες ή μήτρες αποτυπώσεως της εικόνας. Μολονότι μπορούν να στοιχειοθετούν χαρακτήρες καλής ποιότητος, αυτές οι μηχανές δεν πλεονεκτούν πραγματικά σε ταχύτητα. Στις περισσότερες περιπτώσεις λειτουργούν άμεσα με πλήκτρα ή ‘κλαβιέ’ και περιορίζονται στην ταχύτητα του χειρισμού. Η ταχύτης ήταν ακόμη μελλοντική.

Φωτοτυπικές Μηχανές της Δευτέρας Γενεάς

Ένα εξέχον χαρακτηριστικό των φωτοτυπικών μηχανών της επόμενης γενεάς είναι η απαλλαγή από τις αρχές της μηχανικής και η συγκέντρωσις της εμφάσεως στην ηλεκτρο-οπτική τεχνολογία. Επίσης, λόγω της μεγάλης ταχύτητος στοιχειοθετήσεως, που μπορεί να ποικίλλη από 20 ως 40 χαρακτήρες το δευτερόλεπτο, απαιτούνται πολλά ανεξάρτητα κλαβιέ (πλήκτρα) για να παράγουν αρκετά κείμενα ώστε οι μηχανές να λειτουργούν αποτελεσματικά.

Μολονότι ποικίλλουν σημαντικά ως προς τις μεθόδους αυτές οι φωτοτυπικές μηχανές γενικώς λειτουργούν προβάλλοντας μεμονωμένη την εικόνα κάθε στοιχείου από φιλμ, μέσω φακών, η οποία κατόπιν προβάλλεται πάνω σ’ ένα φιλμ, ή σε βρωμιούχο χάρτη.

Όποιο κι αν είναι το σχέδιο, η βάσις του μηχανισμού βρίσκεται στη μήτρα ή φορέα της εικόνας. Ένα σύστημα, παραδείγματος χάριν, έχει οκτώ πλήρη αποτυπωμένα στοιχεία που βρίσκονται γύρω στη στεφάνη ενός γυάλινου δίσκου. Καθώς ο δίσκος περιστρέφεται με μεγάλη ταχύτητα, η πηγή του φωτός φωτίζει την εικόνα κάθε στοιχείου χωριστά, μέσα από ένα σύστημα καθρεπτών σ’ ένα περιστρεφόμενο πυργίσκο που περιέχει φακούς, όπου τα στοιχεία μεγεθύνονται κατά την προτίμησι του τυπογράφου. Το ίδιο στοιχείο μπορεί να αναπαραχθή σε 16 μεγέθη!

Άλλοι σχεδιαστές έχουν τοποθετήσει την πηγή του φωτός μέσα σ’ ένα περιστρεφόμενο κύλινδρο και τα στοιχεία βρίσκονται στην επιφάνεια του κυλίνδρου. Καθώς ο κύλινδρος περιστρέφεται, το φως εκπέμπεται μέσα από τα στοιχεία στα τοιχώματα του κυλίνδρου και μέσα στους φακούς. Ένα υπερταχύ σύστημα έχει σχεδιασθή όπως η κηρύθρα μιας κυψέλης. Κάθε στοιχείο, που βρίσκεται μέσα σε μια εσχάρα ή πλέγμα, έχει μια ανεξάρτητη πηγή φωτός. Η φυσική κίνησις περιορίζεται στο ελάχιστον. Ένα πλεονέκτημα των οπτικών συστημάτων είναι ότι οι φωτο-εικόνες των γραμμάτων δεν υφίστανται φθορά ούτε καταστροφή όπως οι μήτρες στις μηχανές που χύνουν μέταλλο. Σημειώθηκε επίσης πρόοδος με την εμφάνισι πιο εύχρηστων μίνι-υπολογιστών. Αντί να χρησιμοποιήται ένα υπολογιστικό σύστημα που προορίζεται αυστηρά να επιτελέση υπάρχουσα εργασία, η ικανότης του υπολογιστού μπορεί τώρα να χρησιμοποιηθή με ποικίλους τρόπους, απλώς με την εισαγωγή στη μνήμη του μιας μικρής ταινίας του προγράμματος.

Μ’ αυτόν τον τρόπο, ένας υπολογιστής μικρών δυνατοτήτων, μπορεί να χρησιμοποιηθή στο μάξιμουμ. Επί πλέον, ο αριθμός κρούσεως των πλήκτρων μπορεί να περιορισθή με την εναποθήκευσι, στη μνήμη του υπολογιστού, των τακτικών οδηγιών, ακόμη και επαναλαμβανομένων λέξεων, φράσεων και αποσπασμάτων του κειμένου της ύλης που πρόκειται να εκτυπωθή.

Φωτογραφικές Μηχανές της Τρίτης Γενεάς

Σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα αναπτύχθηκαν οι μηχανές της τρίτης γενεάς. Αυτές τοποθετούνται σ’ αυτή την κατηγορία επειδή υπάρχει σχεδόν πλήρης απουσία όλων των αρχών της μηχανικής. Αντίθετα με τις μηχανές της δευτέρας γενεάς που μεταφέρουν την εικόνα των γραμμάτων σε εσχάρα ή σε περιστρεφόμενο κύλινδρο ή δίσκο, εδώ οι χαρακτήρες καταγράφονται σε δακτυλική (ψηφιακή) μορφή στη μνήμη ενός υπολογιστού. Αυτό επιτρέπει την επίτευξι χιλιάδων χαρακτήρων ανά πάσα στιγμή και σε εκπληκτικές ταχύτητες. Όταν ανακαλήται αυτή η πληροφορία μεγεθύνεται και μετατρέπεται σε ορατή εικόνα στοιχείων σ’ ένα σωλήνα καθοδικών ακτίνων ή σε οθόνη, όπου φωτογραφίζεται. Επειδή δεν εξαρτώνται από ορατή πηγή, τα στοιχεία μπορούν να μεγεθυνθούν, να επεκταθούν ή να συμπυκνωθούν μέσω ηλεκτρονικού χειρισμού—ακόμη και να μετατραπούν σε πλάγια χονδρά γράμματα.

Θα ήταν κατάλληλο να ρωτήσωμε, Έφερε αυτό στον τυπογράφο και στον εκδότη όλα τα οφέλη που αναζητούσαν; Ομολογουμένως, προσέφερε πάρα πολλά. Πολλοί ισχυρίζονται ότι, εκτός από την αύξησι των στοιχειοθετικών δυνατοτήτων, εξοικονομείται το 40 ως 50 περίπου τοις εκατό του χώρου. Ελευθερώθηκαν τόννοι αχρησιμοποίητου μετάλλου εκτυπώσεως και οι νέες μηχανές ζυγίζουν σε βάρος από ένα όγδοο ως ένα δέκατο του βάρους των μηχανών «λειωμένου μετάλλου.» Επίσης, έχουν αλλάξει και οι συνθήκες εργασίας. Η μουντή ατμόσφαιρα έχει μεταβληθή σε ατμόσφαιρα γραφείου, σχετικώς αθόρυβη.

Εξ άλλου, υπάρχει και το ζήτημα των εξόδων. Οι φωτοτυπικές μηχανές δεν αυτοσυντηρούνται. Τα έξοδα των υλικών και των μηχανημάτων ανέρχονται ανάλογα με τη διάδοσι και διάθεσί τους. Μια βλάβη στα συστήματα υπολογιστών μπορεί να είναι καταστρεπτική. Αντίθετα με τις στοιχειοθετικές μηχανές που χύνουν γραμμές, οι οποίες συνήθως συντηρούνται επιτοπίως, απαιτούνται τεχνικοί για να χειρισθούν ακόμη και τις μικροβλάβες. Για ν’ αποφύγουν τέτοιες διακοπές, μερικοί τυπογράφοι διεπίστωσαν ότι ήταν αναγκαίο να κάνουν επένδυσι σε εφεδρικό εξοπλισμό πράγμα που, λόγω της φυσικής φθοράς, έχει δημιουργήσει μια κατάστασι πλεονάσματος ανταλλακτικών, τα οποία ελάχιστα χρησιμοποιούνται. Πολλοί τυπογράφοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να δεχθούν αυτή την κατάστασι για να μπορέσουν να συνεχίσουν.

Μολονότι μεγάλο μέρος της προόδου στη στοιχειοθέτησι οφείλεται στην εμπορική πίεσι, είναι σημαντικό το ότι χρησιμοποιούνται ήδη υπάρχοντες νόμοι και αρχές. Το φως, ο μαγνητισμός και τα καλύτερα συστήματα εναποθηκεύσεως πληροφοριών, βρίσκονται σ’ ολόκληρη τη δημιουργία. Τελικά, ο άνθρωπος μπορεί να αναγράφη και να κάνη εφαρμογή των αρχών που εγκαθίδρυσε ο ίδιος ο Δημιουργός.

[Διάγραμμα στη σελίδα 7]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Πηγή φωτός

Εικόνα τύπου μήτρας

Φακός

Φιλμ ή βρωμιούχος χάρτης