Οπάλλιον—Ένα Ουράνιο Τόξο στο Χέρι Σας

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Ονδούρα

ΔΕΝΟΝΤΑΣ κόμπο το σχοινί μου γύρω από τη βάσι ενός στερεού πεύκου, πέταξα την άλλη άκρη μέσα σε μια λασπώδη τρύπα και γλίστρησα 20 πόδια (6 μέτρα) στον πυθμένα. Εκεί υπάρχουν τούννελ, που μόλις φθάνουν στο ύψος ενός ατόμου, και απλώνονται οριζοντίως προς όλες τις κατευθύνσεις, όπως ακριβώς οι ακτίνες του τροχού ενός ποδηλάτου. Διαλέγοντας ένα, το ακολούθησα επί 30 πόδια (9 μέτρα) περίπου, εξετάζοντας συνεχώς τους τοίχους με τη βοήθεια μιας συριστικής λάμπας.

Σε πολύ λίγα από τα γραφικά βουνά της Ονδούρας μπορούν να ευρεθούν τέτοια ορυχεία. Ανεσκάφησαν πριν από 400 περίπου χρόνια από Ισπανούς που αναζητούσαν τον πολύτιμο λίθο οπάλλιον. Σ’ αυτόν τον τόπο, οι Ισπανοί βρήκαν μικρά αποθέματα από πετράδια οπαλλίου και μερικούς μεγαλύτερους κονδύλους του σπανίου αυτού πολυτίμου λίθου. Αλλά δεν βρήκαν τους καλύτερους, αυτούς που βρίσκονται πιο ψηλά στο βουνό σε κατακόρυφες σχισμές μιας συμπαγούς προεξοχής από σκληρό μαύρο βασάλτη.

Τα οπάλλια είναι από τις πιο όμορφες πολύτιμες πέτρες του κόσμου· και η σύνθεσίς τους είναι ασυνήθης. Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαιδεία σημειώνει: «Οι ειδικοί που ασχολούνται με τους πολυτίμους λίθους, αναφερόμενοι στο οπάλλιο, το χαρακτηρίζουν σαν υδατικό πυριτούχο πήκτωμα, λόγω του ότι περιέχει νερό με πυριτικό οξύ.» Το πυριτικόν οξύ αποτελεί το 60 τοις εκατό περίπου του φλοιού της γης. Εκεί όπου θερμά διαλύματα, πλούσια σε πυριτικό οξύ, έχουν διαρρεύσει σε υπόγεια ανοίγματα και κοιλότητες, ο ζελές αυτός είναι δυνατόν να στερεοποιηθή σε οπάλλιο.

Δεν είναι όλα τα οπάλλια πολύτιμα. Το «κοινό» οπάλλιο, παραδείγματος χάριν, συνήθως δεν είναι πολύτιμος λίθος και δεν αντανακλά ποικιλία χρωμάτων. Οι ωρύχοι στην Αυστραλία το αποκαλούν περιφρονητικά «ποτς.» Το «πολύτιμο» οπάλλιο έχει ανακαλυφθή μόνο σε επτά ή οκτώ περίπου χώρες παγκοσμίως. Σήμερα υπολογίζεται ότι το 95 τοις εκατό του οπαλλίου στο κόσμο, προέρχεται από την Αυστραλία, αν και οι τελευταίες ανακαλύψεις στη Νότιο Αμερική είναι πιθανόν ν’ αλλάξουν την κατάστασι.

Η ανακάλυψις του πολυτίμου οπαλλίου αξίζει τον κόπο που καταβάλλεται. Η τοποθέτησις ενός τέτοιου πολυτίμου λίθου κοντά σε μια δέσμη φωτός προξενεί ένα ολόκληρο ουράνιο τόξο χρωμάτων που ξεπηδούν από τον λίθο. Περιστρέφοντας αργά ένα οπάλλιο ή πηγαινοφέρνοντάς το από το φως του ηλίου σε τεχνητό φωτισμό, έχει ως αποτέλεσμα αλλεπάλληλη ανάκλασι χρωμάτων σε μια πλημμύρα ομορφιάς.

Ποιες είναι οι αιτίες που κάνουν το οπάλλιον ν’ αντανακλά τόσα πολλά χρώματα; Δεν είναι ακριβώς γνωστό. Μια θεωρία που έχει γίνει αποδεκτή από πολλούς σήμερα, αποδίδει τη διάθλασι των φωτεινών ακτίνων που κάνει το οπάλλιον, σε φύλλα από μικροσκοπικές σφαίρες πυριτικού οξέος από τα οποία αποτελείται ο πολύτιμος λίθος.

Τα άτομα που επιθυμούν ν’ αγοράσουν άκοπο οπάλλιο πρέπει να προσέξουν. Ωρισμένες κατηγορίες οπαλλίου είναι ακατάλληλες για πολυτίμους λίθους. Μερικά έχουν πολύ πορώδη και κρητιδική υφή. Άλλοι θα χάσουν εντελώς το χρώμα τους μέσα σ’ ένα μήνα. Και κάτι κοινό σε μερικά οπάλλια είναι να θρυμματίζωνται σε ξηρή ατμόσφαιρα, λόγω της εξατμίσεως του ύδατος από το πήκτωμα.

Σκέπτεσθε μήπως ν’ αγοράσετε ένα οπάλλιο; Πριν προβήτε σε κάποια αγορά, θα ήταν φρόνιμο να λάβετε υπ’ όψιν μερικά βασικά πράγματα. Κατ’ αρχήν, το οπάλλιο βρίσκεται σε ατέλειωτες ποικιλίες· ποτέ δύο λίθοι δεν είναι ακριβώς όμοιοι. Ανάμεσα στις πολλές κατηγορίες αυτής της πολύτιμης πέτρας, υπάρχουν μαύρα οπάλλια, στρογγυλά οπάλλια, χαραγμένα οπάλλια, ιριδίζοντα (πυροπάλλια) και λαμπερά οπάλλια. Άλλα ονόματα περιγράφουν τα διάφορα σχέδια χρωμάτων που παρουσιάζει το οπάλλιο. Παραδείγματος χάριν, το «πίνφαϊρ» (οπάλλιο με οβελούς) χαρακτηρίζει πολυάριθμες μικροσκοπικές ακτίνες χρωμάτων, σαν το φως των αστεριών της νύχτας. Το «σχέδιο του Αρλεκίνου» είναι ένα μωσαϊκό από μεγαλύτερα χρωματιστά τετράγωνα.

Αυτοί που κόβουν τους πολυτίμους λίθους συνήθως προπαρασκευάζουν το οπάλλιο σαν ένα «καμποσόν,» δηλαδή, μια πέτρα με στρογγυλή, κυρτή κορυφή, Το σχήμα της πέτρας μπορεί να είναι εξ ολοκλήρου στρογγυλό, ωοειδές, ορθογώνιο ή «ακανόνιστο.» Αυτό το τελευταίο σχήμα βοηθεί τον κόπτη να αποφύγη το σπάσιμο αυτού του σπανίου και πολυτίμου υλικού, απλώς για να προσδώση ένα αυθαίρετο σχήμα. Και το ακανόνιστο σχήμα προσθέτει στην μοναδικότητα της πέτρας.

Αυτοί που κόβουν τους πολυτίμους λίθους επεξεργάζονται το οπάλλιο με τρεις βασικούς τρόπους: ατόφιο, διπλό και τριπλό, όπως περιγράφεται ανωτέρω.

Αν και όλοι είναι γνήσια οπάλλια, ο ατόφιος λίθος γενικώς στοιχίζει περισσότερο από τον διπλό ή τριπλό. Για καθημερινή χρήσι, κάποιος πιθανόν να βρη καλύτερο ν’ αγοράση έναν τριπλό κεκαλυμμένο με χαλαζία, διότι ο χαλαζίας είναι πιο ανθεκτικός στα γρατζουνίσματα από το οπάλλιο. Κυττάζοντας τον λίθο από το πλάι, θα εξακριβώσωμε αν είναι ατόφιος ή κάτι άλλο.

Τα ονομαστά οπάλλια είναι σπάνια, διασκορπισμένα σ’ όλο τον κόσμο. Ο γίγας όλων αυτών είναι ο «Ολύμπικ Αουστράλις,» 20.000 καρατίων από άκοπο σπινθηροβόλο πυροπάλλιο, στο μέγεθος ανθρωπίνου κεφαλιού.

Τι πιθανότητες έχετε ν’ ανακαλύψετε το δικό σας οπάλλιο; Κρίνοντας από την δική μου πείρα, δεν φαίνεται να υπάρχουν πολλές. Μετά από πέντε κοπιαστικές ώρες, καβάλα σ’ ένα μουλάρι που ήξερε πολύ καλά την ανικανότητα του καβαλλάρη, δεν βρήκα τίποτε απολύτως. Είναι αλήθεια, τα ζοφερά βουνά κρύβουν ακόμη πολλά λαμπερά οπάλλια. Αλλά είναι κλεισμένα στο σκληρό βασάλτη που σκεπάζεται από μεγαλοπρεπή πεύκα ή από υγρή ζούγκλα. Ωστόσο, δεν θάθελα να σας αποθαρρύνω. Ανακαλύψτε ένα οπάλλιο, αν μπορήτε!

[Διάγραμμα στη σελίδα 25]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Ατόφιος

Διπλός

Οπάλλιο

Ποτς ή άλλη ύλη

Τριπλός

Κάλυμμα Χαλαζία

Επίστρωμα του Οπαλλίου

Ποτς ή άλλη ύλη