Το Μεγαλύτερο Αθλητικό Γεγονός του Κόσμου

Είναι το Παγκόσμιο Κύπελλο του μπέιζμπωλ; Μήπως το Μεγάλο Κύπελλο του Αμερικανικού ποδοσφαίρου; Ή μήπως είναι η σειρά των δευτέρων επαγγελματικών συναντήσεων κατόπιν ισοπαλίας στο μπάσκετ-μπωλ;

ΤΑ ανωτέρω είναι γεγονότα ομαδικών αθλημάτων που πιθανόν να έρχωνται στο νου σας, αν προέρχεσθε από τη Βόρειο Αμερική. Ωστόσο, έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες—εκτός από λίγα μέρη—δεν ακούγονται και πολύ αυτά τα γεγονότα. Με το ποδόσφαιρο (γνωστό στους περισσοτέρους ως φούτμπωλ) τα πράγματα αλλάζουν.

Το Γερμανικό περιοδικό Ντερ Σπίγκελ έλεγε για το παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του 1974: «Τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο άτομα—από το Σαντιάγκο μέχρι τη Σόφια και από το Ελσίνκι μέχρι το Χόμπαρτ—αναμένεται να καθήσουν μπροστά στις οθόνες των τηλεοράσεων για να παρακολουθήσουν το τελικό παιγνίδι.» Παρόμοιο πλήθος ακροατηρίου παρηκολούθησε τα παιγνίδια το έτος αυτό.

Ένα δισεκατομμύριο άτομα! Δηλαδή το ένα τέταρτο του παγκοσμίου πληθυσμού—περίπου πέντε φορές περισσότεροι από τον πληθυσμό των Ηνωμένων Πολιτειών! Όπως παρετήρησε το περιοδικό Ντερ Σπίγκελ: «Αυτό είναι κάτι περισσότερο από το να υποκλίνεται κανείς προς την κατεύθυνσι της Μέκκα σε ώρα προσευχής. Και αν όλες οι Χριστιανικές εκκλησίες συνεκεντρώνοντο μαζί ποτέ δεν θα μπορούσαν να συνάξουν τόσους πολλούς πιστούς στις εκκλησίες τους, ούτε ακόμη και τα Χριστούγεννα.»

Πράγματι, το ποδόσφαιρο υπήρξε ανέκαθεν το πιο προσφιλές σπορ στον κόσμο. Μέχρι 200.000 άτομα έχουν παρακολουθήσει ένα μόνο παιγνίδι. «Σπάνια υπάρχει σ’ αυτή τη χώρα κάποιο θέμα για το οποίο οι άνθρωποι τρέφουν τόσο ισχυρά αισθήματα σημειώνει το Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ της Γερμανίας. Και τώρα ο πυρετός του ποδοσφαίρου ανεβαίνει πάλι ραγδαία, επειδή πλησιάζει το παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου.

Παγκόσμιο Κύπελλο 1978

Την άνοιξι του 1978 η προσοχή εκατοντάδων εκατομμυρίων φιλάθλων του ποδοσφαίρου συγκεντρώθηκε στην Αργεντινή. Εκεί, στη διάρκεια του μηνός Ιουνίου 38 αγώνες έλαβαν χώρα για να κριθή ποιος θα κατακτούσε το Παγκόσμιο Κύπελλο, σύμβολον διεθνούς υπεροχής στο ποδόσφαιρο. Οι αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου, που λαμβάνουν χώρα κάθε τέσσερα χρόνια φιλοξενούνται σε διαφορετική χώρα κάθε φορά.

Ο Ομοσπονδιακός Διεθνής Σύνδεσμος Ποδοσφαίρου (FIFA), το κυβερνών σώμα του ποδοσφαίρου, είναι ο ανάδοχος του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Πάνω από 140 έθνη είναι μέλη της FIFA. Οι αγώνες Παγκοσμίου Κυπέλλου έλαβαν χώρα για πρώτη φορά το 1930, και από τότε έγιναν τα δημοφιλέστερα αγωνίσματα στον κόσμο, με πιθανή εξαίρεσι τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Η διαδικασία που ακολουθείται για να φθάσουν οι 16 ομάδες στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου έχει ως εξής: Οι χώρες που ανήκουν στον Ομοσπονδιακό Διεθνή Σύνδεσμο Ποδοσφαίρου εκλέγουν κάποια εξέχουσα ομάδα με τους καλύτερους παίκτες του έθνους. Αυτοί οι άνδρες εκπαιδεύονται μαζί ως ομάδα και παίζουν περιφερειακούς προκριματικούς αγώνες. Στη διάρκεια των δύο περασμένων ετών, παραδείγματος χάριν, μια σειρά από 248 προκριματικούς αγώνες 95 χωρών έφεραν στον στίβο για τους τελικούς 16 μόνο ομάδες στην Αργεντινή.

Η φιλοξενούσα χώρα, η Αργεντινή, προσέφερε πάνω από 400.000.000 δολλάρια για να συμβάλη οικονομικώς στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Από μια εμπορική άποψι μπορεί να φαίνεται ότι τα χρήματα δαπανώνται σωστά, αν κρίνη κανείς από το μεγάλο ενδιαφέρον που παρατηρείται παγκοσμίως. Δεκάδες χιλιάδες φίλαθλοι από μέρη εκτός της Αργεντινής παρηκολούθησαν τους αγώνες.

Ο Πυρετός του Ποδοσφαίρου Ανεβαίνει

Για πολλούς μήνες πριν από τα παιγνίδια οι ραδιοφωνικοί σταθμοί στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας υπενθύμιζαν. ‘Μόνο 100 μέρες [ή κάποιος άλλος αριθμός] απομένουν για το Παγκόσμιο Κύπελλο.’ Επιχειρήσεις προσέφεραν στους πελάτες τους που αγόραζαν τα εμπορεύματά τους την ευκαιρία να κερδίσουν ένα ταξίδι με όλα τα έξοδα πληρωμένα στην Αργεντινή. Περίπου 150 φίλαθλοι από τη Σκωτία διευθέτησαν να κάμουν αυτό το ταξίδι μ’ ένα ασυνήθη τρόπο—με υποβρύχιο.

Η μεγαλύτερη πλειονότης των φιλάθλων, φυσικά, παρηκολούθησε τους αγώνες από την τηλεόρασι. Η Γερμανική τηλεόρασις, παραδείγματος χάριν, έδειξε δύο ή τρεις αγώνες με απ’ ευθείας μετάδοσι και τις 12 μέρες που διαρκούν οι αγώνες. Άλλοι αγώνες μεταδόθηκαν αργότερα από μαγνητοσκόπησι. Στη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1974, η τηλεόρασις της Γερμανίας έδειξε περίπου 92 ώρες ποδόσφαιρο!

Κατά τη διάρκεια των αγώνων του 1974, τα εργοστάσια παρέμειναν κλειστά. Οι θρησκευτικές οργανώσεις προσήρμοσαν τις ώρες συγκεντρώσεώς των να μη συμπίπτουν με τους αγώνες. Στο Ρίο Ιανέιρο, αναφέρεται ότι οι εγκληματικές ενέργειες κατήλθαν στο χαμηλότερο μέχρι τώρα επίπεδο. Στο Ζαΐρ, οι οδηγοί των λεωφορείων ακινητοποίησαν τα οχήματά τους όταν η εθνική τους ομάδα μπήκε στο στίβο. Στη Ρώμη, οι διαπραγματεύσεις που εγίνοντο για να αναζωογονηθή η θνήσκουσα κυβέρνησις διεκόπησαν όταν οι αρχηγοί βγήκαν για να παρακολουθήσουν τους αγώνες.

Προφανώς οι αγώνες προσλαμβάνουν θρησκευτική σημασία για πολλούς. Το Περιοδικό Τάιμς της Νέας Υόρκης παρατηρεί: «Το ποδόσφαιρο έχει γίνει στη μεταπολεμική Ευρωπαϊκή εποχή ένα είδος μιας νέας θρησκευτικής λειτουργίας, έχοντας υπηκόους εκατομμύρια ανθρώπους που προσεύχονται για σωτηρία στα αθλητικά στάδια και δεκάδες εκατομμύρια πιστών που παρακολουθούν τη λειτουργία στην έγχρωμη τηλεόρασι.»

Αλλά όπως ακριβώς ο θρησκευτικός φανατισμός έχει γίνει επικίνδυνος, ακόμη και θανατηφόρος, το ίδιο έχει συμβή και στον ποδοσφαιρικό φανατισμό. Δεν εμποδίζει μόνο πολλούς ν’ αναπτύξουν υγιή πνευματικά ενδιαφέροντα και ιδιότητες, αλλά ωδήγησε πολλούς επίσης σε οχλαγωγίες, δολοφονίες ακόμη και σε πόλεμο.

Είναι Απλώς Ένα Παιγνίδι, ή Τι Είναι;

Το ποδόσφαιρο συχνά έχει αναρριπήσει τις φλόγες του εθνικισμού στους φιλάθλους, με τρομακτικά αποτελέσματα. Εξετάστε τι συνέβη στη διάρκεια μιας πάλης στη Λίμα του Περού, το 1964.

Περίπου 50.000 φίλαθλοι είχαν κατακλύσει το στάδιο. Ενώ ο αγώνας είχε αρχίσει, η Αργεντινή κέρδιζε ένα—μηδέν όταν το Περού ‘έβαλε’ γκωλ. Ωστόσο, ο διαιτητής σημείωσε φάουλ, πράγμα που ακύρωνε το γκωλ. Οι θυμωμένοι, απογοητευμένοι φίλαθλοι επανεστάτησαν· 328 άτομα σκοτώθηκαν και 1.000 και πλέον τραυματίσθηκαν. «Η βαρειά σιδερένια πόρτα της σκευοθήκης πιθανόν να διέσωσε τη ζωή του διαιτητού και των παικτών,» σχολίαζαν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης.

Πόσο σπουδαία είναι η νίκη ή η ήττα στο ποδόσφαιρο; Όταν εξετάση κανείς επίσης τι συνέβη στον αγώνα μεταξύ Ονδούρας και Ελ Σαλβαδόρ, θα μείνη έκπληκτος. Τον Ιούνιο του 1969 οι δύο χώρες έπαιξαν μια σειρά αγώνων με σκοπό ν’ αποδειχθή ποια ομάδα θα έπαιρνε το Παγκόσμιο Κύπελλο 1970. Η έντασις και η εχθρότης που δημιουργήθηκε από τους αγώνες απετέλεσε έναν παράγοντα στην έκρηξι πολέμου. Το Αμερικάνα Άνιουαλ του 1970, κάτω από τον τίτλο «Ο ‘Πόλεμος του Ποδοσφαίρου,’» σχολιάζει ότι περισσότεροι από 2.000 στρατιώται και πολίται εφονεύθησαν.

Είναι αλήθεια ότι αυτά είναι υπερβολικά παραδείγματα· αλλά η ποδοσφαιρική βία δεν είναι καθόλου σπάνια. Στη Βρεταννία, σύμφωνα με μια είδησι, ο ένας στους τέσσερις άρρενες φιλάθλους έχει αναμιχθή σε βία. Επίσης, 100 φίλαθλοι την εβδομάδα μπαίνουν στη φυλακή επειδή διαπράττουν ‘αλητείες’ στο ποδόσφαιρο.

Το Μπριτάννικα Μπουκ οφ δη Γήαρ 1975 ανεγνώρισε «την ατυχή παροιμιώδη βία μέσα και έξω από τον στίβο,» και είπε: «Χαρακώματα, τάφροι, οδοφράγματα, και άλλα μέσα βίας εχρησιμοποιούντο.» Αλλά παρ’ ολ’ αυτά τα μέσα, η βία παραμένει ένα χαρακτηριστικό πολλών ποδοσφαιρικών αγώνων.

Ωστόσο, το πρόβλημα δεν βρίσκεται μόνο στο ποδόσφαιρο. «Αν η συμπεριφορά δεν αλλάξη» προειδοποιεί ο γιατρός μιας Αμερικανικής επαγγελματικής ομάδος μπάσκετ-μπωλ, «θα πρέπει να κάνωμε εκείνο που κάνουν στη Νότιο Αμερική· να φτιάξωμε μια διαχωριστική ζώνη και μια τάφρο για να κρατούμε τους φιλάθλους μακρυά από τους παίκτες.»

Ποιος ευθύνεται γι’ αυτά τα προβλήματα όσον αφορά τα σπορ; Μήπως υπάρχει, παραδείγματος χάριν, κάτι εσφαλμένο στο ποδόσφαιρο που προκαλεί αυτές τις δυσάρεστες συνέπειες;

Ένα Ελκυστικό Άθλημα

Βλέποντας κανείς απλώς το ποδόσφαιρο, δεν μπορεί να καταλάβη πώς αυτό το άθλημα θα μπορούσε να γίνη πηγή τέτοιων προβλημάτων. Βασικά, το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό, υγιές παιχνίδι. Σε κάθε ομάδα υπάρχουν 11 παίκτες, όπως στο Αμερικανικό ποδόσφαιρο, και το γήπεδο είναι περίπου στο ίδιο μέγεθος. Σε κάθε άκρη του γηπέδου υπάρχει ένα τέρμα, που έχει πλάτος 24 ποδών (7 μέτρων), ύψος οχτώ ποδών (2,4 μέτρων) με δίκτυ για να πιάνη τη μπάλλα. Το αντικείμενο της προσπαθείας των παικτών είναι να κατευθύνουν τη στρογγυλή μπάλλα πέρα από τον τερματοφύλακα μέσα στο τέρμα για γκωλ. Η ομάδα που έχει βάλει τα περισσότερα γκωλ μετά από παιγνίδι 90 λεπτών κερδίζει.

Ο τερματοφύλακας είναι ο μόνος παίκτης που μπορεί να χρησιμοποιήση τα χέρια του. Οι άλλοι 10 παίκτες σε κάθε ομάδα μπορούν μόνο να κλωτσούν τη μπάλλα με τα πόδια τους ή να την αποκρούουν με τα κεφάλια τους ή με το σώμα τους όταν η μπάλλα βρίσκεται εν κινήσει. Η ικανότης των επιδέξιων παικτών να κλωτσούν τη μπάλλα, να την στέλνουν με ακρίβεια και να την κατευθύνουν με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτύχουν ένα γκωλ, χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους, είναι αξιοσημείωτη. Μπαλλιές που στέλνονται στο ύψος του στήθους φέρονται με το πόδι προς το έδαφος με δεξιοτεχνία και ύστερα η μπάλλα ακολουθεί τη φορά του παίκτη σαν να ήταν δεμένη με σκοινί πάνω στο πόδι του. Και οι μπαλλιές που στέλνονται στο ύψος πάνω από το κεφάλι μπορεί να κατευθυνθούν στην περιοχή του αντιπάλου για γκωλ με μια δυνατή κεφαλιά ενός παίκτου που τινάζεται.

Εκείνο που κάνει πολλούς ν’ αγαπούν το ποδόσφαιρο είναι το γεγονός ότι δεν είναι επικίνδυνο παιγνίδι όσο άλλα αθλήματα. «Το ποδόσφαιρο είναι ένα λεπτό παιγνίδι και απαιτεί υπομονή,» εσχολίασε ένας πατέρας ο οποίος είναι ευτυχής που τα παιδιά του προτίμησαν να παίζουν ποδόσφαιρο. Φυσικά, κινδυνεύει κανείς να υποστή κάποια βλάβη όταν παίζη ποδόσφαιρο, όπως επίσης και μπάσκετ-μπωλ. Αυτό ιδιαίτερα αληθεύει όταν το παιγνίδι παίζεται με ακατάλληλο ελατήριο, δηλαδή να κερδίση κανείς πάση θυσία. Έτσι, ασκείτε ορθή κρίσι όταν παίζετε.

Ένα άλλο προτέρημα του ποδοσφαίρου είναι ότι άτομα μετρίου αναστήματος μπορούν να υπερέχουν. Ο Πελέ, παραδείγματος χάριν, ο οποίος θεωρείται ο μεγαλύτερος παίκτης των καιρών, έχει ύψος μόνο 5 πόδια και 9 ίντσες (175 εκατοστά) και ζυγίζει 165 πάουντς (75 κιλά). Επί πλέον, σπάνια απαιτείται κάποιο εφόδιο, εκτός από τη μπάλλα, για να παίξη κανείς ποδόσφαιρο. Έτσι, η δαπάνη είναι ελάχιστη.

Το ποδόσφαιρο αρχίζει να γίνεται τελικά δημοφιλές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις 14 του Αυγούστου 1977 διετέθησαν εισιτήρια σ’ ένα πλήθος 77.691 ατόμων οι οποίοι κατέκλυσαν το Στάδιο Τζάιαντς της Νέας Υερσέης στο Μέντολαντς για να παρακολουθήσουν έναν αγώνα. Μέγιστος παράγων γι’ αυτή τη δημοτικότητα είναι οι πολλοί διάσημοι παίκτες που έχουν έλθει στις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή δελεάσθηκαν από τους υψηλούς μισθούς. Η ομάδα Κόσμος της Νέας Υόρκης, παραδείγματος χάριν, πλήρωσε τον Βραζιλιανό Πελέ 4,75 εκατομμύρια δολλάρια για να παίξη για τρία ακόμη χρόνια και, τον Φρανς Μπεκενμπάουερ, ο οποίος ωδήγησε τη Γερμανία στο παγκόσμιο πρωτάθλημα το 1974, 3 εκατομύρια δολλάρια για τέσσερα χρόνια. Αλλ’ εκείνο που υπόσχεται να κάνη το ποδόσφαιρο μεγάλο άθλημα στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι το γεγονός ότι αρχίζει και επικρατεί σαν σχολικός αθλητισμός. Περίπου 5.000 γυμνάσια και 700 κολλέγια σήμερα έχουν σχηματίσει ομάδες.

Ίσως να είσθε μεταξύ των εκατοντάδων εκατομμυρίων ατόμων που παίζουν ποδόσφαιρο, ή παρακολουθούν τους αγώνες στο στίβο ή στην τηλεόρασι. Σας επηρεάζει αυτό επωφελώς; Πώς μπορείτε ν’ αποφύγετε δυσμενή αποτελέσματα;

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 17]

Ανταγωνισταί για το Παγκόσμιο Κύπελλο 1978

Δυτική Γερμανία Αυστρία

Βραζιλία Σκωτία

Ιταλία Ολλανδία

Γαλλία Περού

Ουγγαρία Αργεντινή

Πολωνία Ιράν

Ισπανία Τυνησία

Σουηδία Μεξικό