Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου—Είναι Μόνο Σπορ;

«Ένας 63χρονος Ουρουγουανός σταμάτησε προσωρινά να πουλάει τρόφιμα στους δρόμους του Καρμέλο για να διανύσει με ωτοστόπ 10.000 χιλιόμετρα [6.200 μίλια] σ’ ένα χρόνο για να είναι κοντά στην ποδοσφαιρική ομάδα της χώρας του».—El Universal, (Ελ Ουνιβερσάλ) καθημερινή εφημερίδα του Μεξικού

Αυτός ο φίλος του ποδοσφαίρου ήταν ένας από τις εκατοντάδες χιλιάδες φιλάθλων που παραβρέθηκαν στους Τελικούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου 1986 στο Μεξικό.

ΛΟΓΩ της τεράστιας δημοτικότητας του ποδοσφαίρου σήμερα, η παραπάνω αφήγηση δεν είναι ασυνήθιστη. Σύμφωνα με μια έκθεση, ο μέσος εργαζόμενος Μεξικανός θα χρειαζόταν να δαπανήσει τεσσάρων μηνών μισθούς για να παραβρεθεί στον εναρκτήριο αγώνα. Και όμως, χιλιάδες έκαναν ακριβώς αυτό. Έτσι δεν απορεί κανείς που ένας φίλαθλος, καθώς έφτασε στο Στάδιο Άζτεκ, στην Πόλη του Μεξικού, έπαθε καρδιακή προσβολή—είχε χάσει τα εισιτήρια για τους αγώνες! Αλλά ας αφήσουμε τις στατιστικές να πουν την ιστορία για τη δημοτικότητα του ποδοσφαίρου.

Οι 52 αγώνες παίχτηκαν σε 12 στάδια που βρίσκονταν σε εννιά διαφορετικές πόλεις του Μεξικού. Το Παγκόσμιο Κύπελλο 1986 είχε τους περισσότερους θεατές από οποιοδήποτε άλλο θέαμα στην ιστορία. Στις 31 Μαΐου περίπου δυο δισεκατομμύρια φίλοι του ποδοσφαίρου σ’ ολόκληρο τον κόσμο παρακολούθησαν από την τηλεόραση τη ζωντανή μετάδοση του εναρκτήριου αγώνα. Περίπου τρία δισεκατομμύρια παρακολούθησαν τον τελικό αγώνα μεταξύ Γερμανίας και Αργεντινής στις 29 Ιουνίου. Η συνολική παρακολούθηση για τους 52 αγώνες υπολογίστηκε σε περίπου δέκα δισεκατομμύρια τηλεθεατές—περίπου δυο φορές ο σημερινός πληθυσμός της γης!

Επειδή οι άνθρωποι στις περισσότερες χώρες προτιμούν να παρακολουθούν ποδόσφαιρο περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, μερικοί πολιτικοί απέφυγαν προσεκτικά να προγραμματίσουν δημόσιες συγκεντρώσεις ή εμφανίσεις στη διάρκεια των αγώνων. Όταν το Ιράκ νίκησε τη Συρία και προκρίθηκε για το Παγκόσμιο Κύπελλο, οι στρατιώτες που πολεμούσαν στο μέτωπο, στον πενταετή πόλεμο του Ιράκ με το Ιράν, πυροβόλησαν με τα όπλα τους για να το γιορτάσουν, φωτίζοντας έτσι τον ουρανό με τροχιοδεικτικά βλήματα. Ναι, το ποδόσφαιρο το παίρνουν πολύ σοβαρά δισεκατομμύρια άνθρωποι σήμερα. Ο Ρογκέριο Αχίλες, ένας εκφωνητής αθλητικών ειδήσεων ενός ραδιοσταθμού στο Σάο Πάολο, είπε: «Το ποδόσφαιρο είναι κάτι περισσότερο από σπορ, είναι η θρησκεία του λαού». Αλλά γιατί είναι τόσο δημοφιλές;

Μια Διαφυγή Από την Πραγματικότητα

Τα σπορ, όπως τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, έχουν χρησιμοποιηθεί σαν ‘μια διαφυγή από την πραγματικότητα’. Ο Μεξικανός ψυχαναλυτής, Αρμάντο Μπαρικέτε αναφέρθηκε στη σημερινή δύσκολη οικονομική κατάσταση του Μεξικού και είπε ότι για το λαό του Μεξικού, οι αγώνες Παγκόσμιου Κυπέλλου αποτέλεσαν ‘μια διαφυγή από τα καθημερινά προβλήματα’. Η καθημερινή εφημερίδα της Πόλης του Μεξικού El Universal (Ελ Ουνιβερσάλ) υποστηρίζει ότι ‘η εμπορική και η κυβερνητική τηλεόραση έχουν προσπαθήσει να πείσουν το λαό ότι η νίκη των έντεκα ενεργητικών νέων—της ποδοσφαιρικής ομάδας του Μεξικού—αποτελεί εθνική εκδίκηση για την τόση συμφορά που μας έχει πλήξει’. Έτσι λοιπόν, λέγεται ότι οι αγώνες για το Παγκόσμιο Κύπελλο έχουν ‘ανεβάσει το ηθικό ενός λαού, του οποίου η υπερηφάνεια και οι ελπίδες είχαν πληγεί’. Ναι, για πολλούς ανθρώπους το ποδόσφαιρο είναι πολύ περισσότερο από απλώς ένα σπορ—είναι η εβδομαδιαία δόση τους από όνειρα και αυταπάτες.

Μολονότι το ποδόσφαιρο μπορεί να παρέχει προσωρινή συγκίνηση—ακριβώς όπως τα ναρκωτικά και το αλκοόλ—δεν μπορεί να παρέχει διαρκή ειρήνη διάνοιας. Αλλά μήπως μπορεί, όπως αναφέρουν μερικοί, να φέρει τη διεθνή ενότητα;

Η Μπάλα Ενώνει;

Οι αθλητικές συναντήσεις χρησιμοποιούνται μερικές φορές σαν εργαλείο για να προάγουν πολιτικές σκοπιμότητες και ιδανικά. Πώς συνέβη αυτό στη διάρκεια των Τελικών του Παγκόσμιου Κυπέλλου 1986;

Ο πρόεδρος του Μεξικού, Μιγκουέλ ντε λα Μαντρίντ, ενώθηκε με τα Ηνωμένα Έθνη για να «μεταδώσει ένα μήνυμα ειρήνης σ’ ολόκληρο τον κόσμο». Το επίσημο έμβλημα για τους Τελικούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου 1986 ήταν δυο ημισφαίρια ενωμένα με μια μπάλα ποδοσφαίρου. Σε συμφωνία μ’ αυτό, ο Ραφαέλ ντελ Καστίλο, πρόεδρος της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας του Μεξικού, δήλωσε: «Η χώρα μας, με το σλόγκαν Μεξικό-86, ονειρεύεται και ελπίζει για έναν κόσμο που θα τον ενώνει μια μπάλα». Αλλά το Μεξικό δεν ήταν το μόνο που είχε τέτοιες επιθυμίες. Σημειώστε τι είπαν και άλλοι:

Ο πρόεδρος της Αργεντινής, Ραούλ Αλφονσίν, θεώρησε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου ως «το σύμβολο της αναζήτησης που πρέπει να μας κάνει να αισθανόμαστε την ανάγκη να εργαστούμε για την αλληλεγγύη, την ειρήνη, [και] την παγκόσμια δικαιοσύνη».

Ο Ζουάο Χάβελαντζ, πρόεδρος του FIFA (Fédération Internationale de Football Association), της οργανωτικής επιτροπής του ποδοσφαίρου, τόνισε στην εναρκτήρια ομιλία του το «πνεύμα της αλληλεγγύης και κατανόησης που θα υπηρετούσαν το ιδανικό της ειρήνης».

Σ’ ένα μήνυμά του προς αυτούς που συμμετείχαν στους 13ους Τελικούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου, ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Ξαβιέ Περέζ ντε Κουεγιάρ, είπε: «Σ’ έναν κόσμο όπου συνυπάρχουν ένας άγριος αγώνας εξοπλισμών και συνθήκες αδικίας, πείνας, και φτώχειας, εσείς . . . καλείστε να υπενθυμίζετε συνέχεια στους ηγέτες σας την άμεση ανάγκη για συνεργασία προκειμένου να επιτευχθεί ειρήνη».

Ακόμη, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ είπε ότι έλπιζε πως οι αγώνες του Παγκόσμιου Κυπέλλου θα ευνοούσαν ‘τις ειρηνικές σχέσεις και τη συνεργασία μεταξύ των εθνών και θα προήγαν κοινωνικές αξίες όπως είναι η κατανόηση, η πιστότητα, το ενωμένο πνεύμα στην ομάδα, η παγκόσμια αδελφότητα, και—πάνω από όλα—η παγκόσμια ειρήνη’.

Είναι αλήθεια ότι πολλά έθνη ενώθηκαν τηλεοπτικά με δορυφόρο για ένα σύντομο διάστημα καθώς παρακολουθούσαν τους Τελικούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Αλλά ενώ ήταν ενωμένοι στα χειροκροτήματα και στη συγκίνηση, ήταν διηρημένοι με τον εθνικισμό τους και τον έντονο συναγωνισμό. Έτσι λοιπόν άρχισε πραγματικά να ενώνει τους λαούς του κόσμου ‘μια μπάλα’;

Πραγματοποιήθηκε το Όνειρο;

Αναφερόμενος στην κοινωνική σπουδαιότητα του ποδοσφαίρου, ο Γάλλος φιλόσοφος Αλμπέρ Καμύ κάποτε είπε: «Οφείλω στο ποδόσφαιρο τα πιο καλά διδάγματα που έχω πάρει σχετικά με τα ήθη και τις υποχρεώσεις των ανθρώπων». Μολονότι χρησιμοποιήθηκαν θετικά λόγια στη διάρκεια των Τελικών του Παγκόσμιου Κυπέλλου, όπως «η παγκόσμια οικογένεια του ποδοσφαίρου», «έντιμο παιχνίδι», και «το πνεύμα του αθλητισμού», μήπως οι αγώνες ποδοσφαίρου εκπλήρωσαν αυτές τις προσδοκίες; Μπορεί το ποδόσφαιρο, ή οποιοδήποτε άλλο σπορ στην προκειμένη περίπτωση, πραγματικά να φέρει την ειρήνη, την ενότητα, και τα καλά ήθη;

Ο συντάκτης αθλητικών ειδήσεων, Πέντρο Εσκαρτίν, σχολίασε τον αγώνα μεταξύ του Μεξικού και της Παραγουάης λέγοντας: «Όταν το ποδοσφαιρικό γήπεδο μετατρέπεται σε τρελοκομείο βίας και αντιποδοσφαιρικών ενεργειών, όπου εκτελείται ο απαράδεκτος κανόνας, ‘η μπάλα να περάσει αλλά όχι ο αντίπαλος’, τότε το να σκεφτεί κανείς ότι ένας άντρας μόνος του, δίχως τη συνεργασία των παικτών και αρχηγών, θα μπορούσε να μετατρέψει την ατμόσφαιρα βίας σε μια επίδειξη αθλητικής ικανότητας και καλών τρόπων, φαίνεται ακατόρθωτο». Και πρόσθεσε: «Σ’ έναν αγώνα όπου γίνονται 77 φάουλ, ρωτάω τον εαυτό μου αν το ποδόσφαιρο μπορεί ν’ ασκήσει θετική επίδραση». Ευτυχώς, δεν ήταν όλοι οι αγώνες τόσο βίαιοι όσο ήταν εκείνος.

Μερικές φορές στη διάρκεια των προπονήσεων, οι πόρτες παρέμεναν κλειστές ακόμα και για τους δημοσιογράφους. Γιατί γινόταν αυτό; Οι ομάδες φοβούνταν ότι κατάσκοποι από άλλες ομάδες θα προσπαθούσαν να διεισδύσουν μαζί με τους εκπροσώπους του τύπου και το κοινό σε μια προσπάθεια να ανακαλύψουν μερικά μυστικά από την τακτική του παιχνιδιού τους. Σύμφωνα με την καθημερινή εφημερίδα της Πόλης του Μεξικού Excelsior, (Εξέλσιορ) «οι ομάδες που συμμετείχαν στους Τελικούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου φαίνεται ότι έχουν γίνει παρανοϊκές σχετικά με την πιθανή παρουσία κατασκόπων των αντιπάλων τους. . . . Οι καταγγελίες για κατασκοπεία από τις διάφορες αντιπροσωπείες θα μπορούσαν να γεμίσουν μία νουβέλα κατασκοπείας του Τζων Λε Καρέ». Αυτό βέβαια δεν παρουσιάζει μια ενωμένη ατμόσφαιρα ειρήνης.

Σε ένα άλλο σχόλιο, η ίδια καθημερινή εφημερίδα παρέθεσε τα λόγια του πάπα: «Το σπορ δεν αρκεί . . . Συχνά καταλήγει σε υπερβολικό συναγωνισμό, ανταγωνισμό, επιθετικότητα, βαρβαρότητα, ανοσιότητα, βιομηχανοποίηση, και εμπορικοποίηση». Αυτό το πνεύμα μεταδίδεται στο πλήθος στα πρόσωπα των οποίων «μπορεί κανείς να διαβάσει την επιθετικότητα, την οδύνη, το θυμό, την μανία, τη λύπη, και συχνά μια ξέφρενη και υστερική χαρά». Αυτοί οι παράγοντες, μαζί με τον τυφλό εθνικισμό, συχνά έχουν οδηγήσει σε βία και αιματοκυλίσματα. Και η βία στα γήπεδα δεν είναι σπάνιο φαινόμενο.

Για να αποφευχθούν τέτοια προβλήματα στη διάρκεια των Τελικών του Παγκόσμιου Κυπέλλου 1986 λήφθηκαν αυστηρά μέτρα ασφάλειας. Κινητοποιήθηκαν περίπου 50.000—αστυνομικοί και στρατιώτες—για να τηρήσουν την τάξη. Υπήρχαν διαθέσιμα αντιβομβιστικά σώματα σε περίπτωση τρομοκρατικών επιθέσεων. Τέσσερα ειδικά εκπαιδευμένα αντιτρομοκρατικά σώματα κομάντος ήταν σε υπηρεσία στα διάφορα στρατηγικά σημεία. Δεκαπέντε αστυνόμοι του Σώματος Ασφαλείας από τη Σκότλαντ Γυάρντ της Αγγλίας ήταν επίσης διαθέσιμοι για να προστατεύσουν την Αγγλική ομάδα. Ομπρέλες και άλλα «επικίνδυνα» αντικείμενα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε πιθανό ξέσπασμα βίας κατάσχονταν καθώς το κοινό έμπαινε στα στάδια. Ακόμα και τα ποτά σερβίρονταν χωρίς παγάκια. Γιατί αυτό; Γιατί τα παγάκια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σαν βλήματα!

Αν ο επαγγελματικός αθλητισμός δεν μπορεί να καθιερώσει ειρήνη και αρμονία μέσα ή έξω από τα γήπεδα, τότε πώς θα μπορέσει να είναι μια μόνιμη επιρροή προς την παγκόσμια ειρήνη;

Άλλο ένα ερώτημα είναι, Πώς θα πρέπει να βλέπουν οι ειλικρινείς Χριστιανοί τον επαγγελματικό αθλητισμό; Μήπως αυτός παρουσιάζει κάποια απειλή στη Χριστιανική ακεραιότητα;

Πώς σας Επηρεάζουν Εσάς τα Σπορ;

Λόγω της άσκησης που περιλαμβάνεται, μπορεί να έχει κάποια αξία το να παίζει κανείς σε αγωνίσματα όπως είναι το ποδόσφαιρο. Αλλά όπως συμβαίνει και με οποιοδήποτε άλλο είδος αναψυχής, χρειάζεται ισορροπία. Πόσο χρόνο και ενέργεια αφιερώνετε εσείς παίζοντας ή έστω παρακολουθώντας τα σπορ, είτε ζωντανά είτε στην τηλεόραση; Μήπως αυτή η αναψυχή παρεμβαίνει σε πιο σπουδαίες Χριστιανικές δραστηριότητες όπως είναι οι συναθροίσεις, η προσωπική μελέτη, και η διακονία; (Φιλιππησίους 1:10) Η Αγία Γραφή συμβουλεύει: «Οι φυσικές ασκήσεις είναι αρκετά χρήσιμες, αλλά η χρησιμότητα της πνευματικότητας είναι απεριόριστη εφόσον περιλαμβάνει την αμοιβή της ζωής εδώ και τώρα καθώς και της μελλοντικής ζωής επίσης».—1 Τιμόθεον 4:8, Βίβλος της Ιερουσαλήμ, στην Αγγλική.

Ο απόστολος Παύλος επίσης μας συμβουλεύει: «Μη γινώμεθα κενόδοξοι, αλλήλους ερεθίζοντες, αλλήλους φθονούντες». (Γαλάτας 5:26) Ενώ δεν υπάρχει κατ’ ανάγκη κάτι κακό στο να συμμετέχουν οι Χριστιανοί στα σπορ με μετριοπάθεια, πρέπει να φυλαγόμαστε εναντίον του πνεύματος του να κερδίσουμε πάση θυσία που είναι τόσο έκδηλο στον επαγγελματικό αθλητισμό. Ο σκληρός συναγωνισμός μπορεί να οδηγήσει σε βία.—Φιλιππησίους 4:5.

Παραθέτοντας από το συγγραφέα Ράντιαρντ Κίπλιγκ, ο πρόεδρος της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας του Μεξικού Ραφαέλ ντελ Καστίλο, πρότρεψε τους παίκτες στο Παγκόσμιο Κύπελλο να ‘γεμίσουν τα πολύτιμα λεπτά με εξήντα δευτερόλεπτα σκληρού αγώνα’. Υπάρχει αρκετή αντίθεση σ’ αυτό με τη συμβουλή που έδωσε ο απόστολος Πέτρος να ‘ζητούμε ειρήνη και να την ακολουθούμε’.—1 Πέτρου 3:11.

Άλλος ένας κίνδυνος που έχει σχέση με τον επαγγελματικό αθλητισμό είναι ο εθνικισμός και η πατριωτική υπερηφάνεια. Αν ο Ιησούς Χριστός ήταν εδώ στη γη σήμερα, για ποιο κράτος ή για ποια πόλη πιστεύετε ότι θα ζητωκραύγαζε; Το Ισραήλ; Την Ιταλία; Την Ιερουσαλήμ; Τη Ρώμη; Ή απολύτως κανένα; Πρέπει οι Χριστιανοί να παραμένουν διηρημένοι σε δραστηριότητες τόσο πρόσκαιρες όσο τα σπορ και η αναψυχή; (1 Κορινθίους 1:10-13) Αντίθετα, οι αληθινοί Χριστιανοί πρέπει να είναι ‘πλήρεις . . . καλών καρπών’, ‘ειρηνικοί’, ‘αμερόληπτοι’, γιατί «ο καρπός της δικαιοσύνης σπείρεται εν ειρήνη υπό των ειρηνοποιών».—Ιακώβου 3:17, 18.

Επομένως, ένας ευσυνείδητος Χριστιανός δεν θα επιτρέψει στον εαυτό του να αποκτήσει μια φανατική στάση για το ποδόσφαιρο ή οποιοδήποτε άλλο σπορ. Σε τελική ανάλυση είναι απλά ένα σπορ, ένα παιχνίδι. Ένα ήπιο ή παροδικό ενδιαφέρον ίσως να είναι ακίνδυνο. Σαν αναψυχή με μετριοπάθεια μπορεί να είναι ωφέλιμο. Αλλά οι πιο σπουδαίες επιδιώξεις της ζωής, οι πνευματικές, έχουν μόνιμη αξία.—Ματθαίος 6:33· 1 Κορινθίους 15:33.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 15]

Τους 52 αγώνες παρακολούθησαν συνολικά δέκα περίπου δισεκατομμύρια τηλεθεατές—διπλάσιος αριθμός από τον πληθυσμό της γης!

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 16]

«Το ποδόσφαιρο είναι κάτι περισσότερο από σπορ, είναι η θρησκεία του λαού»

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 17]

«Γεμίστε τα πολύτιμα λεπτά με εξήντα δευτερόλεπτα σκληρού αγώνα»

[Εικόνα στη σελίδα 14]

Η Αργεντινή παρουσιάζει το Παγκόσμιο Κύπελλο μετά τη νίκη

[Ευχαριστίες]

Reuters/Bettmann Newsphotos

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Αποφεύγοντας ένα δυνατό μαρκάρισμα στους Τελικούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου

[Ευχαριστίες]

Reuters/Bettmann Newsphotos