Μια Συνδιάσκεψις για την Κοινοπολιτεία;
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Ζάμπια
ΠΟΙΟ γεγονός θα μπορούσε να κάνη τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ της Βρεταννίας, να διανύση 5.000 και πλέον μίλια από το σπίτι της στο Λονδίνο;
Ποιο γεγονός θα μπορούσε να κάνη τη φιλοξενούσα χώρα να δαπανήση 9 εκατομμύρια δολλάρια, μολονότι οι ηγέτες της παραδέχονταν ότι η χώρα περνούσε σοβαρές οικονομικές δυσχέρειες;
Η απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα είναι η 22η Συνδιάσκεψις για την Κοινοπολιτεία, που έγινε στη Λουζάκα της Ζάμπια, από τις 1 μέχρι τις 7 Αυγούστου 1979.
Η Κοινοπολιτεία και η Συνδιάσκεψις της
Η κοινοπολιτεία είναι ένας διεθνής οργανισμός που αποτελείται από 39 ανεξάρτητα κράτη, των οποίων ο ολικός πληθυσμός υπολογίζεται σε ένα δισεκατομμύριο άτομα, και αποτελεί το ένα τέταρτο σχεδόν όλου του ανθρωπίνου γένους. Τα μέλη της ισχυρίζονται ότι αποτελούν ένα θεσμό που αποσκοπεί στην ειρήνη, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη. Επειδή αναπτύχθηκε από τη γηραιά Βρεταννική Αυτοκρατορία, όλα τα μέλη αναγνωρίζουν τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ σαν τη συμβολική Ηγέτιδα της Κοινοπολιτείας.
Το πιο σπουδαίο μέσο συγκεντρώσεως των μελών της Κοινοπολιτείας είναι οι Κεφαλές της Κυβερνητικής Συσκέψεως—η Συνδιάσκεψις της Κοινοπολιτείας. Οι τελευταίες πέντε συνδιασκέψεις εγίνοντο κάθε δυο χρόνια. Αυτή η συνδιάσκεψις είναι μοναδική κατά το ότι, σε αντίθεσι με πολλές άλλες διεθνείς συνδιασκέψεις, δεν ψηφίζει δεσμευτικές αποφάσεις, αλλά επιζητεί να επιτύχη ομοφωνία. Είναι ανεπίσημη με την έννοια ότι δεν υπάρχει περιφερειακή εξέδρα και οι σύνεδροι δεν φορούν επίσημα ενδύματα. Οι κεφαλές των κυβερνήσεων κάθονται σ’ ένα τραπέζι, με δυο μόνο συμβούλους και διεξάγουν πραγματικό διάλογο.
Σε ποια διεθνή ζητήματα συγκέντρωσε την προσοχή της η 22η συνδιάσκεψις;
Ο γενικός γραμματέας της Κοινοπολιτείας, Κος Σρίνταθ Ράμπφαλ από τη Γουιάνα, δήλωσε σε μια τηλεοπτική συνέντευξι ότι τα δυο εξέχοντα ζητήματα θα ήσαν το πρόβλημα του διαχωρισμού λευκών και μαύρων στη νότια Αφρική, ιδιαίτερα στη Ζιμπάμπουε Ροδεσία και στη Ναμίμπια, και τα παγκόσμια οικονομικά προβλήματα.
Πολιτικά Ζητήματα
Ο πρόεδρος της Τανζανίας, Χούλιους Νυερέρε, ανοίγοντας τη συζήτησι για την κατάστασι που επικρατεί στη νότια Αφρική, δήλωσε ότι τρία πράγματα πρέπει να γίνουν για να λυθή το πρόβλημα που υπάρχει στη Ζιμπάμπουε Ροδεσία. Πρώτον, η Βρεταννία πρέπει να θεσπίση ένα δημοκρατικό σύνταγμα· δεύτερον, πρέπει να γίνουν εκλογές, που θα εποπτεύωνται διεθνώς και θα καλύπτουν όλα τα κόμματα που περιλαμβάνονται στη διαμάχη· τρίτον, η Κοινοπολιτεία πρέπει να ορίση πρόγραμμα επανεποικισμού και οικονομικής βοήθειας για τους λευκούς που θα προτιμήσουν να φύγουν από την περιοχή σε περίπτωσι που θα ανέλθη στην εξουσία μια κυβέρνησις μαύρων που θα αντιπροσωπεύη κάποιο κόμμα μειονότητας. Οι σύνεδροι συμφώνησαν και επαύξησαν αυτές τις υποδείξεις μ’ ένα ανακοινωθέν εννέα σημείων που εκδόθηκε προς το τέλος της συνδιασκέψεως. Η πρωθυπουργός της Βρεταννίας, Κα Μάργκαρετ Θάτσερ, υποστηρίζοντας το ανακοινωθέν, δήλωσε ότι η Βρεταννική κυβέρνησις σκόπευε να ενεργήση ταχέως για την πραγματοποίησι των άμεσων στόχων της, δηλαδή να θεσπίση ένα σύνταγμα ανεξαρτησίας.
Συζητήθηκαν και άλλα πολιτικά ζητήματα, στα οποία περιλαμβάνονται οι ένοπλες διαμάχες στην Ινδοκίνα και ο πραγματικός κίνδυνος που μπορούν να προκαλέσουν οι διαμάχες σε μια ευρύτερη περιοχή· εξέφρασαν τη βαθειά τους ανησυχία για την παγκόσμια αύξησι του διεθνούς προβλήματος προσφύγων· εξέφρασαν, επίσης, τη βαθειά τους ανησυχία για την κατάστασι που επικρατεί στην Κύπρο· υποστήριξαν πλήρως τις φιλοδοξίες του λαού του Μπελίζ για ταχεία και ασφαλή ανεξαρτησία· επανεξέτασαν τη σοβαρή κατάστασι που υπάρχει στη Μέση Ανατολή, και αναφέρθηκαν ιδιαίτερα στους Παλαιστίνιους· παρατήρησαν με λύπη τους ότι δεν έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στον Ινδικό Ωκεανό σαν ζώνη ειρήνης αλλά, αντιθέτως, αυξήθηκε στην πραγματικότητα, εκεί η επιβλητική στρατιωτική παρουσία.
Ναι, προβλήματα συζητήθηκαν, απόψεις εξετέθησαν, ανησυχίες εκφράσθηκαν και έγιναν προτάσεις. Αλλά λύθηκαν πραγματικά τα προβλήματα; Μήπως οι άνθρωποι των οποίων η κατάστασις εξετάσθηκε θα απολαύσουν τώρα πραγματική ειρήνη, ελευθερία και δικαιοσύνη;
Οικονομικά Ζητήματα
Σε χρηματικά ζητήματα, επικρίθηκε έντονα η οικονομική έλλειψις ισορροπίας που υπάρχει μεταξύ πλουσίων και φτωχών εθνών. Ο Πρωθυπουργός της Παπούα της Νέας Γουινέας, Κος Μάικλ Σομάρ, κατηγόρησε τις ανεπτυγμένες χώρες ότι ενδιαφέρονται κυρίως για τα δικά τους συμφέροντα. Παρατηρήθηκε επίσης ότι τα προβλήματα του πληθωρισμού, της γενικής οικονομικής κάμψεως, της υψηλής ανεργίας και άλλα ζητήματα έχουν μεταπηδήσει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Για να τονισθή αυτό το πρόβλημα, ελέχθη στη συνδιάσκεψι ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες χρωστούσαν στους πετρελαιοπαραγωγούς περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια δολλάρια, ενώ το έλλειμμα των βιομηχανοποιημένων κρατών είχε μειωθή στα 2 δισεκατομμύρια δολλάρια. Ποια ενέργεια θα μπορούσε να εξουδετερώση αυτή την τάσι;
Έγινε πρότασις να σταλούν αντιπροσωπείες στις χώρες του ΟΠΕΚ για την ανακύκλωσι μερικών κεφαλαίων τους στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου οι οικονομίες μερικών βρίσκονταν στο χείλος καταρρεύσεως λόγω της ενεργειακής κρίσεως, αντί ν’ ανακυκλώνουν τα δολλάρια που συγκεντρώνουν από το πετρέλαιο στις βιομηχανοποιημένες οικονομίες, όπως κάνουν τώρα. Μια δεύτερη γραμμή ενεργείας για την αντιμετώπισι αυτού του προβλήματος ήταν η συμφωνία για το σχηματισμό ενός διεθνούς ινστιτούτου ενεργείας που θα συντονίζη την έρευνα για εναλλακτικές πηγές ενεργείας. Εκδήλωσαν, επίσης, την πεποίθησι ότι τα Κεφάλαια της Κοινοπολιτείας για Τεχνική Συνεργασία θα συνέβαλαν στην απομάκρυνσι της ανισότητας μεταξύ πλούσιων και φτωχών εθνών, και γι’ αυτό συμφώνησαν να συγκεντρώσουν ένα ποσό 8 εκατομμυρίων δολλαρίων γι’ αυτό το κεφάλαιο.
Εξέθεσαν πέντε τομείς όπου τα μεγαλύτερα μέλη-κράτη θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτοί οι τομείς περιελάμβαναν: βοήθεια στην οικονομική διαφοροποίησι, ενθαρρύνοντας μεγαλύτερες τοπικές επεξεργασίες των πρώτων υλών· βοήθεια στις χώρες για ν’ αυξήσουν τις τεχνολογικές τους επιδεξιότητες· εξασφάλισι σε μικρά νησιά-κράτη ελεύθερης εισόδου των προϊόντων τους στις αγορές· αύξησι της οικονομικής κινήσεως και απλοποίησι των διαδικασιών βοήθειας· παροχή οικονομικής και τεχνικής βοήθειας για να μην εξαρτώνται τόσο άμεσα από το εισαγόμενο πετρέλαιο και ν’ αναπτύξουν εναλλακτικές πηγές ενεργείας.
Αλλά θα εφαρμόσουν πραγματικά οι μεγαλύτερες χώρες αυτές τις προτάσεις; Δίνει η ιστορία τους αιτία να πιστεύωμε ότι θα φροντίση πραγματικά η μια χώρα τα συμφέροντα της άλλης με ανιδιοτελή τρόπο;
Τι θα Κατορθώση η Συνδιάσκεψις;
Στην τελική του ομιλία, ο εισηγητής παρατήρησε ότι ήταν ‘ευχάριστο το γεγονός πώς οι φόβοι που εκφράσθηκαν στην αρχή κατέληξαν στο να κατανοηθή καλύτερα η άποψις όλων’ και ότι επικράτησε στη διάρκεια της συνδιασκέψεως μια ατμόσφαιρα φιλίας κι’ ένα πνεύμα ειλικρινείας.
Αλλά ποιο θα είναι το αποτέλεσμα όλων των ομιλιών, συζητήσεων, διαβεβαιώσεων και προφορικών συμφωνιών; Πρέπει οι αποφάσεις να τεθούν σε εφαρμογή, διότι, όπως είπε ο εισηγητής, η συγκέντρωση δεν θα είχε καμμιά ιστορική σημασία εκτός αν ωδηγούσε σε ιστορικές αλλαγές.