Αξίζει τον Κόπο;

Του ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Ισπανία

ΕΙΝΑΙ η 14η Ιουλίου, η όγδοη μέρα των ετήσιων εορταστικών εκδηλώσεων για τη γιορτή του Καθολικού προστάτη-άγιου της Παμπλόνα, Σαν Φερμίν. Πριν ξημερώσει, ομάδες ανθρώπων έχουν καταλάβει επίκαιρες θέσεις στους στενούς δρόμους της αρχαίας αυτής Ισπανικής πόλεως. Η πρωινή αναμονή περνάει γρήγορα πίνοντας κατά διαστήματα κρασί από τ’ ασκιά, που πολλοί κουβαλάνε μαζί τους.

Ξαφνικά δημιουργείτε ένταση. Τα ρολόγια της πόλεως αρχίζουν να κτυπάνε εφτά. Ακούγεται ο βροντερός ήχος μιας φωτοβολίδας που εκτοξεύεται στον αέρα. Η έκρηξη που ακούγεται σ’ όλη την πόλη, χαιρετίζεται με ζητωκραυγές.

Πέρα, κοντά στο ποταμό Άργκα, οι πόρτες της μάντρας ανοίγουν και ξεπετάγονται έξη άγριοι Σπανιόλικοι ταύροι, που τους οδηγούν μερικοί ταυρομάχοι που παίζουν το ρόλο του δολώματος. Τώρα επικρατεί σάλος και αναταραχή στο πλήθος που παρακολουθεί πίσω από τον προστατευτικό φράχτη και από τους εκνευρισμένους ταυρομάχους που περιμένουν τη στιγμή που η δόξα θα τους στεφανώσει στην Κουέστα (στο Λόφο) ντε Σάντο Ντομίνγκο.

Καθώς τα φοβισμένα ζώα τρέχουν συγκεντρωμένα προς το λόφο, αντικρύζουν ένα παράξενο θέαμα. Τρέχοντας προς αυτά έρχεται μια ομάδα από ερεθισμένους νεαρούς (και αρκετούς μεγαλύτερους), ντυμένους κυρίως με τα παραδοσιακά ρούχα του ταυρομάχου—άσπρο πουκάμισο και παντελόνι, κόκκινο καπέλο και μια φαρδιά λουρίδα ύφασμα ριγμένο γύρω από τον ώμο και το στήθος. Πολλοί βαστούν ένα ρόλλο από εφημερίδα για να απομακρύνουν μ’ αυτό τον ταύρο σε περίπτωση αιφνίδιου κινδύνου. Όταν λίγα μόνο μέτρα χωρίζουν τις δύο επιτιθέμενες ομάδες, οι άντρες ξαφνικά κάνουν μεταβολή και κατευθύνονται ολοταχώς προς το λόφο.

Οι ταύροι κερδίζουν έδαφος και όσοι έχουν μείνει στην ουρά ρίχνουν βιαστικές ματιές πίσω για να δουν από που θα το σκάσουν απ’ τους ταύρους, αν χρειαστεί. Οι πιο συνετοί τρέχουν στον κοντινότερο τοίχο και κολλούν πάνω του χωρίς να παίρνουν καν ανάσα, για να μην προσελκύσουν την προσοχή του ταύρου.

Καθώς οι ταύροι φτάνουν στην κορυφή του λόφου, ξεσπάει τραγωδία. Ένας ταύρος που τον φωνάζουν Αντιοκίο, ξεχωρίζει από το κοπάδι. Βρίσκεται μόνος του και δέχεται επίθεση, προκαλούμενος από τον όμιλο των ανθρώπων που τον τριγυρίζει και δοκιμάζει τον ανδρισμό του, επειδή βρίσκεται κοντά στον κίνδυνο. Το ένστικτο αγέλης του ζώου γρήγορα αντικαθίσταται από το αντανακλαστικό της αυτοάμυνας. Αρχίζει να χτυπάει μαινόμενο με τα κέρατά του. Ένας από τους κυνηγούς του, ο 26-χρονος Χοζέ Αντώνιο Σάνσεθ, καρφώνεται και σέρνεται κάτω αρκετά μέτρα. Οι άλλοι προσπαθούν να τον βοηθήσουν, αλλά μάταια, γιατί τρεις ώρες αργότερα πεθαίνει στο νοσοκομείο.

Ο ταύρος τελικά ξαναπαίρνει την πορεία του και κατευθύνεται για μια φορά ακόμη προς το κοπάδι που φεύγει για την υποτιθέμενη ελευθερία. Στην πραγματικότητα όμως κατευθύνεται στην αρένα. Η αρένα είναι γεμάτη ανθρώπους, κυρίως νέους, που προσπαθούν να πάρουν μέρος στη δράση, ορισμένοι παρενοχλώντας τους ταύρους. Ο Αντιοχίο χτυπάει ξανά και ο 29-χρονος Βιτσέντε Λάντιο Ρίσκο καρφώνεται από τα κέρατα του και πέφτει στα γόνατα, κρατώντας το στομάχι του. Μια κραυγή φρίκης βγαίνει από τους θεατές στις κερκίδες. Γνωρίζουν ότι παρέστησαν μάρτυρες ενός ακόμη θανάτου στις «άγιες» γιορταστικές εκδηλώσεις του Σαν Φερμίν.

Άξιζε τον κόπο; Δυο νεαροί έχασαν τη ζωή τους μέσα σ’ ένα καλοκαιρινό πρωινό. Και για ποιο σκοπό; Για ποια ευγενή αιτία; Άξιζε, πραγματικά τον κόπο; Άξιζε, η προσωπική περηφάνεια και η δόξα, το πένθος των οικογενειών και των συγγενών τους; Οι λογικές αυτές ερωτήσεις μπορούν να γίνουν για πολλές προαιρετικές ανθρώπινες δραστηριότητες που συνεπάγονται βέβαιο κίνδυνο για τη ζωή και παίρνουν τον τραγικό τους ετήσιο φόρο αίματος.

Ορειβασία—Πόσο Ασφαλής Είναι;

Επί χιλιετηρίδες ο άνθρωπος ανταποκρίνεται στο κάλεσμα των βουνών. Για μερικούς ανθρώπους τα βουνά αποτελούν μια πρόκληση, ενώ για την πλειονότητα παρέχουν ένα υπέροχο καταφύγιο από τη ρουτίνα της πόλεως. Εκατομμύρια φυσιολάτρες περπατούν ή σκαρφαλώνουν στα βουνά όλου του κόσμου, αντλώντας μεγάλη χαρά και ικανοποίηση από τη δραστηριότητα αυτή που συνεπάγεται ελάχιστους κινδύνους.

Εξ άλλου, πρέπει να παραδεχτούμε ότι πολλοί ορειβάτες, τόσο πρωτόβγαλτοι όσο και έμπειροι, χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο σκαρφαλώνοντας στις κορυφές των βουνών. Για παράδειγμα, το Νοέμβριο του 1980 τρεις νεαροί ορειβάτες προσπάθησαν να σκαρφαλώσουν στη σχεδόν κάθετη πλαγιά του όρους Άγιος Ιερώνυμος της οροσειράς Μοντσερράτ κοντά στη Βαρκελώνη της Ισπανίας. Και οι τρεις έπεσαν από 260 μέτρα (853 πόδια) ύψος και σκοτώθηκαν. Ο λόγος ίσως να ήταν η έλλειψη πείρας. Αλλά άξιζε τον κόπο; Τι θα απαντούσαν οι γονείς και οι οικογένειές τους σήμερα;

Η έλλειψη πείρας με κανένα τρόπο δεν είναι ο μόνος λόγος για τις συμφορές στην ορειβασία. Τον Οκτώβρη του 1978 μια αποστολή από έμπειρες ορειβάτιδες από τις Ηνωμένες Πολιτείες επιχείρησε να φτάσει στην κορυφή Ανναπούρνα 1 (8.078 μέτρα· 26.503 πόδια) των Ιμαλαΐων χωρισμένη σε δυο ομάδες. Η μια ομάδα τα κατάφερε. Η δεύτερη δεν έφτασε ποτέ. Αναφέρεται ότι η Βέρα Γουάντσον και η Άλισον Τσάντζουικ-Ονύσκιεβιτζ, έμπειρες ορειβάτιδες, ήταν δεμένες με το ίδιο σχοινί όταν γλίστρησαν και σκοτώθηκαν. Ένα άλλο μέλος της αποστολής, η Αρλέν Μπλουμ, έγραψε στο ημερολόγιό της: «Δεν θα μπόρεσαν να σταματήσουν πουθενά, και έπεσαν 457 μέτρα (1.500 πόδια) κάτω στην απόκρημνη πλαγιά με το χιόνι και τον πάγο. Θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε ορειβάτη, οποτεδήποτε. Αλλά γιατί να συμβεί; Αισθάνομαι να παραλύω και η σκέψη μου τρέχει στην οικογένειά τους. Πόσος πόνος και λύπη—τα αξίζει το βουνό; . . . Βεβαίως, όλοι αποφασίσαμε να δεχτούμε τον κίνδυνο όταν ήρθαμε εδώ. Αλλά οι οικογένειες και οι φίλοι τους δεν είχαν πάρει την απόφαση αυτή.» (Τα πλάγια στοιχεία δικά μας)

Μια παρόμοια τραγωδία έγινε πιο πρόσφατα τον Ιούνιο του 1981, στις βορειοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Δεκαέξη ορειβάτες—έντεκα στο Όρος Ρέινίαρ και πέντε στο Όρος Χουντ—σκοτώθηκαν στις απότομες πλαγιές τους.

Ναι, ποια ορειβατική ή παροδική φιλοδοξία αξίζει τον κόπο; Το ερώτημα αυτό πρέπει να αντισταθμιστεί με το μοναδικό κεφάλαιο που μπαίνει σε κίνδυνο—τη ΖΩΗ! Είτε πιστεύει κανείς στο Θεό, είτε όχι, η ζωή είναι ένα πολύτιμο δώρο που δεν πρέπει να μπαίνει σε κίνδυνο με οποιοδήποτε τίμημα. Η ζωή συνεπάγεται μια ευθύνη—την ευθύνη κάποιου όχι μόνο απέναντι στον εαυτό του αλλά επίσης και απέναντι στην οικογένειά του (ιδιαίτερα στο σύζυγο, στη σύζυγο ή στα παιδιά) και, για τον Χριστιανό, απέναντι στον Θεό, τον Δοτήρα ‘πάσης δόσεως αγαθής και παντός τελείου δωρήματος’.—Ιακ. 1:17.

Προφανώς όλοι οι θάνατοι που συμβαίνουν στα βουνά δεν μπορούν ν’ αποδοθούν στην ορειβασία. Κατά καιρούς ακατάλληλα προετοιμασμένοι πεζοπόροι έχουν πεθάνει από την έκθεση στο κρύο. Όπως σχολίασε μια Ισπανική αυθεντία: «Οποιοσδήποτε ορειβατήσει σ’ ένα βουνό την Κυριακή θα το δει γεμάτο από ανθρώπους που ψάχνουν για περιπέτεια, η πλειονότητα χωρίς επαρκή εφόδια και γνώση της περιοχής. Είναι πραγματικό θαύμα που δεν σκοτώνονται περισσότεροι.» Συνεπώς, αν θα πάτε στο βουνό, η συνετή πορεία είναι να είσαστε βέβαιοι ότι βρισκόσαστε σε κατάλληλη σωματική κατάσταση και εφοδιασμένοι με τα σωστά ρούχα και με επαρκείς προμήθειες. Αν συνοδεύεστε από έναν έμπειρο πεζοπόρο ή ορειβάτη, τότε είναι ακόμη καλύτερα.

Τα γεγονότα μιλάνε μόνα τους. Σε μια πρόσφατη έρευνα που δημοσίευσε η Ελ Παΐς, ημερήσια εφημερίδα της Μαδρίτης, η ορειβασία ήταν πρώτη στον κατάλογο θανάτων από σπορ στην Ισπανία για την πενταετία 1975-79, με σύνολο 137 θανάτους. Τα επόμενα πιο επικίνδυνα σπορ ήταν το κυνήγι και οι υποβρύχιες δραστηριότητες, που και τα δυο τους προκάλεσαν το θάνατο 42 ανθρώπων την ίδια περίοδο. Μετά έρχονται τα εναέρια σπορ με 39 θανάτους.

Εναέρια Σπορ

Ποιος δεν έχει ζηλέψει το άνετο πέταγμα στα ύψη του αετού ή του άλμπατρος; Από αμνημόνευτους χρόνους, ο άνθρωπος ονειρεύεται να καταφέρει να πετάξει όπως τα πουλιά. Ώστε είναι πολύ ταιριαστή η ερώτηση στο βιβλίο του Ιώβ στη Βίβλο: «Δια της σοφίας σου πετά ο ιέραξ και απλώνει τας πτέρυγας αυτού προς νότον;»—Ιώβ 39:26.

Στις πρόσφατες δεκαετίες, τα εναέρια σπορ ελεύθερης πτήσεως, όπως είναι η ανεμοπλοΐα, η ελεύθερη πτώση, το αερόστατο και ο αιωροπτερισμός, έχουν κερδίσει σε δημοτικότητα. Με καλή εκπαίδευση και επαρκή εφόδια, το επίπεδο κινδύνου στην πλειονότητα των σπορ αυτών μπορεί να κρατηθεί στο ελάχιστο, ιδιαίτερα αν κάποιος δεν είναι παράτολμος. Αναμφίβολα, η αθόρυβη πτήση, με συνταξιδιώτη μόνο τον άνεμο, είναι μοναδική και συναρπαστική εμπειρία για τον άνθρωπο.

Όμως το εναέριο σπορ με τον πιο μεγάλο κίνδυνο σήμερα είναι πιθανώς ο αιωροπτερισμός. Αναφορικά με αυτόν το Βιβλίο του Έτους 1976 της Βρεταννικής Εγκυκλοπαίδειας σχολίαζε: «Παρά τα πολυάριθμα δυστυχήματα και ορισμένους θανάτους, που προέρχονται, από τη σύμφυτη αστάθεια του σκάφους, όταν αναστατώνεται από αιφνίδιες ριπές ανέμου, ο αιωροπτερισμός απόκτησε και νέα δημοτικότητα στη διάρκεια του έτους, με τους διεθνείς αγώνες που έγιναν στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Αυστρία. (Τα πλάγια στοιχεία δικά μας) Ο εμπειρογνώμων στο σπορ Ρούντιγκερ Φλέντερ δήλωσε: «Υπάρχουν επιδεικτικοί πιλότοι στο σπορ και έμπειροι πιλότοι. Αλλά οι θεαματικοί και έμπειροι είναι ελάχιστοι.»

Οι τεχνικοί λόγοι των δυστυχημάτων στο σπορ αυτό αποδίδονται στη μηχανική ανεπάρκεια κατά την πτήση (που μπορεί να συμβεί παρά τη φροντίδα στη συναρμολόγηση και στη συντήρηση), στις αιφνίδιες αλλαγές στην κατεύθυνση του ανέμου και στις πανίσχυρες ριπές του ανέμου, ιδιαίτερα στα ισχυρά καθοδικά ρεύματα που μπορούν να αποβούν μοιραία ακόμα και στον πιο έμπειρο πιλότο.

Τον Ιούνιο του 1979 ο Πατρίκ Ντεπαιγιέ, ο φημισμένος πιλότος σε αγώνες ταχύτητας που οδηγούσε το περίφημο Φόρμουλα 1, πληγώθηκε σοβαρά ενώ έκανε αιωροπτερισμό στη γενέτειρά του Γαλλία. Μια ξαφνική ριπή ανέμου τον έριξε στο έδαφος. Έζησε για να διηγείται την ιστορία, αλλά αναγκάστηκε να κάνει μια σειρά από εγχειρήσεις για τις βλάβες που έπαθε.

Λιγότερο τυχερός ήταν ένας νεαρός Χριστιανός στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σ’ ένα ατύχημα που είχε στο σπορ αυτό έσπασε το λαιμό του. Όταν ανέλαβε ξαναπήγε να πετάξει. Μια μέρα, λίγο μετά την απογείωση, μια ξαφνική ριπή ανέμου τον ανέτρεψε και έχασε τον έλεγχο του σκάφους. Χτύπησε με φόρα στην πλαγιά ενός βουνού και σκοτώθηκε. Ρωτάμε ξανά: άξιζε τον κόπο; «Όταν αναλογιζόμαστε την τρομερή απώλεια της χήρας και των γονέων, είναι λογικό να ρωτάμε: Μήπως υπάρχει κάποιο ίχνος εγωισμού στην επιθυμία να επιδίδεσαι σ’ ένα σπορ που έχει τόσο μικρά περιθώρια ασφαλείας; Υπάρχει ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνει υπόψη του ο Χριστιανός, εφόσον είναι επιφορτισμένος με το καθήκον να αγαπάει τον πλησίον του όπως τον εαυτό του.—Ματθ. 22:39.

Θανατηφόρα Ατυχήματα σε Αγώνες Ταχύτητας

Παρά το ατύχημά του στον αιωροπτερισμό ο Πατρίκ Ντεπαιγιέ ξαναγύρισε στους αγώνες ταχύτητας αυτοκινήτου. Στις 1 Αυγούστου 1980 πέθανε σε σύγκρουση, ενώ προπονιόταν στο σερκουί αγώνων του Χόκενχαϊμ στη Γερμανία.

Τι είναι εκείνο που κάνει τους ανθρώπους ν’ αναλαμβάνουν τέτοιους κινδύνους; Μια αυθεντία δηλώνει: «Οι οδηγοί σε αγώνες ταχύτητας υποκινούνται από το πνεύμα του ανταγωνισμού και από την ελπίδα για πλούτο, φήμη και δόξα». (Βρεταννική Εγκυκλοπαίδεια, Μακροπαιδεία, Τόμος 12, σελ 569-70) Αλλά πρέπει επίσης να αναγνωριστεί, ότι η παρότρυνση αυτή έχει αφήσει πίσω της μια σειρά από νεκρούς, τόσο φημισμένους, όσο και ελάχιστα γνωστούς. Καθώς λέει στη συνέχεια η ίδια εγκυκλοπαίδεια: «Στα χρόνια που πέρασαν, εκατοντάδες οδηγοί και θεατές σκοτώθηκαν σε αγώνες. Οι κίνδυνοι είναι μέσα στην ίδια την φύση των αγώνων. . . . Θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Το πρόβλημα είναι πώς να προστατεύουμε τους οδηγούς και τους θεατές όταν συμβαίνουν δυστυχήματα.»

Ίσως το βασικό ερώτημα εδώ είναι: Είναι «ο πλούτος, η φήμη και η δόξα» οι μεγαλύτερες αξίες της ζωής; Αξίζει τον κόπο να βάζετε την ίδια τη ζωή σας σε κίνδυνο, απλώς για να δείτε το όνομά σας γραμμένο σ’ ένα κατάλογο παγκόσμιων πρωταθλητών, που σύντομα θα ξεχαστεί;

Προσωπική Απόφαση

Υπάρχουν πολλές δραστηριότητες στη ζωή που συνεπάγονται κάποιον ελάχιστο κίνδυνο ή πιθανότητα βλάβης ή ακόμα και θάνατο. Απλώς το ταξίδι με αεροπλάνο, ή μια βόλτα στην πόλη με το αυτοκίνητο ή απλά το να διασχίσεις το δρόμο, μπορεί να καταλήξει σε ατύχημα. Ωστόσο η απόμακρη αυτή δυνατότητα, δεν μας εμποδίζει από το να συνεχίζουμε φυσιολογικά την καθημερινή μας ζωή.

Από την άλλη μεριά, υπάρχουν δραστηριότητες που δεν είναι υποχρεωτικές ή απαραίτητες στη ζωή κι όμως περιλαμβάνουν υψηλότερο βαθμό κινδύνου για τη ζωή και για την αρτιμέλεια. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο καθένας μας πρέπει να αντιμετωπίσει προσωπικά την ερώτηση και την ευθύνη που περιλαμβάνει: Αξίζει τον κόπο; Στο θέμα αυτό, ειδικά ο Χριστιανός θα το σκεφτεί δυο φορές προτού βάλει σε κίνδυνο το Θεόδοτο δώρο του—την ίδια τη ζωή.