Οι Φιλόπονοι Ιάπωνες
Του ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Ιαπωνία
ΟΛΟΣ ο κόσμος γνωρίζει ότι οι Ιάπωνες εργάζονται σκληρά. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό είναι και το μόνο που ξέρει ο κόσμος. Γενικά, οι Ιάπωνες δεν έχουν αποκαλύψει στον κόσμο πώς είναι πραγματικά.
Αλλά δεν υπάρχει κανένα μυστήριο γύρω από τους Ιάπωνες ή την εργατικότητά τους. Η Ιαπωνία δε θα βρισκόταν στο στάδιο που βρίσκεται σήμερα, αν ο λαός της δεν ήταν φιλόπονος. Θα θέλατε να τους καταλάβετε καλύτερα;
Υψηλό Μορφωτικό Επίπεδο
Στην Ιαπωνία το μέλλον ενός ατόμου επηρεάζεται πάρα πολύ από το σχολείο που βγάζει. Ορισμένες εταιρίες προτιμούν στη δουλειά τους αποφοίτους μονάχα ενός ή δυο πανεπιστημίων και, φυσικά, οι περισσότεροι γονείς θέλουν να δουν το παιδί τους να μπαίνει σ’ ένα καλό πανεπιστήμιο. Φυσικά τα πανεπιστήμια έχουν περιορισμένο αριθμό εισακτέων και αυτοί επιλέγονται με σκληρές εισαγωγικές εξετάσεις. Η αυστηρότητα αυτή στη σχολαστική τήρηση του μορφωτικού επιπέδου αρχίζει από το δημοτικό σχολείο. Αν ο μαθητής δεν μελετήσει σκληρά εκεί, θα του είναι αδύνατο να συνεχίσει. Γι’ αυτό οι μαθητές από μικρή ακόμα ηλικία βρίσκονται κάτω από πίεση.
Καθώς ο νέος μαθητής ανεβαίνει την ακαδημαϊκή κλίμακα, η πίεση αυξάνει και ο ελεύθερος χρόνος λιγοστεύει. Τελικά, μπορεί να μελετάει μέχρι τις 11 ή τις 12 το βράδι και στις εξετάσεις μπορεί να μη κοιμάται καθόλου. Μετά το σχολικό μάθημα, πολλοί μαθητές κάνουν ιδιαίτερο μάθημα στα μαθηματικά, στα Αγγλικά ή σε οποιοδήποτε μάθημα θεωρήσουν οι γονείς τους ότι χρειάζονται βοήθεια.
Προσοχή στις Λεπτομέρειες
Στα σχολικά του χρόνια ο μαθητής μαθαίνει ποιο πράγμα να βάζει πρώτο στις προσωπικές του επιθυμίες και στην πραγματικότητα της ζωής. Ανακαλύπτει ότι τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς σκληρή εργασία. Αυτός είναι ο τρόπος που διαμορφώνεται ο φιλόπονος Ιάπωνας.
Επίσης μαθαίνει να προσέχει τις λεπτομέρειες. Η ιδιότητα αυτή αναπτύσσεται ιδιαίτερα καθώς μαθαίνει να γράφει. Στο πρώτο έτος θα μάθει 76 από τους Κινέζικους χαρακτήρες που χρησιμοποιούνται στην Ιαπωνική γραφή. Αυτοί έχουν πολλές λεπτομέρειες. Κάθε χαρακτήρας απαρτίζεται από μια σειρά καθέτους και παύλες, και αυτές πρέπει να γραφτούν σε ορισμένη διάταξη. Άμα ξεχάσεις μια παύλα, χάνεις ένα βαθμό!
Μπορεί να νομίζετε ότι 76 χαρακτήρες για το πρώτο έτος δεν είναι πολλοί. Αλλά, εκτός από αυτούς, ο μαθητής πρέπει να μάθει τα δύο άλλα Ιαπωνικά συστήματα γραφής—το χιραγκάνα και το κατακάνα—στο πρώτο έτος. Καθένα από τα συστήματα αυτά έχει 50 χαρακτήρες. Ο αριθμός των νέων χαρακτήρων αυξάνεται κάθε έτος μέχρι που να μάθει ο μαθητής τους 2.000 πάνω-κάτω χαρακτήρες που θα του επιτρέψουν να διαβάζει την εφημερίδα.
Πρωινή Εξάσκηση
Σ’ όλο τον κόσμο οι άνθρωποι χοροπηδούν, κάνουν σχοινάκι, άλμα ή σιγανό τροχάδην, στην Ιαπωνία κάνουν σωματική αγωγή. Πριν από πενήντα χρόνια άρχισε να μεταδίδεται καθημερινά από το Ιαπωνικό ραδιόφωνο μια σειρά από ασκήσεις. Η εκπομπή συνεχίστηκε στα χρόνια του πολέμου και εξακολουθεί να είναι πολύ δημοφιλής. Μπορείς να ανοίξεις το ραδιόφωνό σου σε οποιοδήποτε μέρος της Ιαπωνίας στις 6.17΄ το πρωί και ν’ ακούσεις το γνωστό ακομπανιαμέντο του πιάνου για τις 10λεπτες ασκήσεις.
Πολλές εταιρίες έχουν καταγράψει τη μουσική από το ραδιόφωνο και την αναμεταδίδουν στο γραφείο ή στο εργοστάσιο από τα μεγάφωνα, πριν ή μετά το χτύπημα του κουδουνιού. Έτσι όλοι, από τον πρόεδρο μέχρι τον τελευταίο μπορούν να βελτιώσουν την κυκλοφορία του αίματός τους προτού αρχίσουν την εργασία της ημέρας.
Οι σπουδαστές ενθαρρύνονται να σηκώνονται νωρίς και να ασκούνται ακόμα και στις θερινές διακοπές. Ο χώρος σταθμεύσεως των αυτοκινήτων ή άλλος κατάλληλος ακάλυπτος χώρος διαλέγεται όπου αυτοί—και όποιοι γείτονες θέλουν να τους κάνουν παρέα—μπορούν να συγκεντρωθούν στις 6.17΄, ν’ ανοίξουν το ραδιόφωνο και να ασκηθούν μαζί. Το πρωινό αυτό ξεκίνημα βοηθάει τους σπουδαστές ν’ ανταπεξέλθουν στον όγκο της εργασίας που τους έχει ανατεθεί για τις διακοπές.
Ομαδική Συνείδηση
Η υποχρεωτική εκπαίδευση αρχίζει στην ηλικία των έξι, αλλά πολλοί γονείς βάζουν τα παιδιά τους στο νηπιαγωγείο δυο χρόνια πριν. Έτσι τα παιδιά εξοικειώνονται νωρίς με τις ομαδικές δραστηριότητες. Τα παιδιά του δημοτικού σχολείου συγκεντρώνονται μια καθορισμένη ώρα σε συγκεκριμένο χώρο και πηγαίνουν στο σχολείο σε μικρές ομάδες πίσω από κείνον που διαλέγουν για αρχηγό. Τα μεσημεριανά γεύματα που παρέχονται στο σχολείο βοηθούν παραπέρα στον προσανατολισμό τους προς την ομάδα.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και η πρακτική εξάσκηση λίγο διαφέρουν από το ένα μέρος της χώρας στο άλλο. Αυτό βοηθάει, γιατί πολλές οικογένειες μετακομίζουν, καθώς οι εταιρίες μεταθέτουν το προσωπικό τους από το ένα υποκατάστημα στο άλλο. Τα παιδιά μαθαίνουν ότι πρέπει να είναι ευπροσάρμοστα και προσπαθούν να ενταχθούν γρήγορα στη νέα ομάδα.
Η έμφαση που δίνεται στο ομαδικό πνεύμα, που αντιμάχεται τον ατομικισμό, δεν σημαίνει ότι απαγορεύεται η προσωπική φιλοδοξία. Η φιλοδοξία, οπωσδήποτε ενθαρρύνεται. Αλλά πραγματοποιείται με τον ορθόδοξο τρόπο που επιδοκιμάζει η ομάδα.
Ο Ιάπωνας από τη στιγμή που θα προσληφθεί από μια εταιρία, θα εργασθεί εκεί για όλη του τη ζωή. Η νομιμοφροσύνη του θεωρείται δεδομένη. Η επιβίωση της εταιρίας είναι και δική του επιβίωση. Γι’ αυτό και αναμένεται να βάλει την εταιρία πάνω από κάθε τι άλλο, ακόμα και από την οικογένειά του. Η παραίτηση από μια δουλειά για μια άλλη καλύτερη είναι πολύ σπάνια στην Ιαπωνία. Αυτοί που παραιτούνται θεωρούνται αναξιόπιστοι. Αν ο εργαζόμενος δεν είναι πρόθυμος να μοιραστεί την τύχη της εταιρίας τότε δεν τον θέλουν.
Αλλά, από τη στιγμή που θα προσληφθεί, εφόσον είναι πιστός, τον φροντίζουν. Καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για να τον κρατήσουν στην εταιρία, ακόμα και σε δύσκολες περιόδους υφέσεως. Όταν η ειδικότητα του εργαζόμενου θεωρηθεί απαρχαιωμένη εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου, η εταιρία θα τον διδάξει τις νέες ειδικότητες. Γίνονται τακτικά εκδρομές που τις χρηματοδοτεί η εταιρία και γενικά δίνονται επιδόματα. Παρέχεται στέγη, σπίτια για τους παντρεμένους και κοιτώνες για τους ανύπαντρους. Πολλές εταιρίες έχουν κατασκηνώσεις και άλλες εγκαταστάσεις σε φημισμένα θέρετρα.
Η εταιρία μπορεί να παρέχει μαθήματα Αγγλικών και άλλων επιμορφωτικών θεμάτων, να καταβάλλει τα έξοδα για διάφορες μορφές αναψυχής και να παρέχει άλλα πλεονεκτήματα πέρα από τα συμβατικά. Καθώς περνάνε τα χρόνια, η θέση του εργαζομένου βελτιώνεται και ο μισθός του αυξάνεται. Αισθάνεται ασφαλής σαν μέλος μιας σταθερής εργατικής ομάδας. Γνωρίζει ότι η εταιρία θα τον φροντίσει.
Ημέρες Εργασίας και Ημέρες Αργίας
Κυρίως επειδή ενδιαφέρονται για τη φήμη τους στο εξωτερικό, πολλές μεγάλες επιχειρήσεις έχουν υιοθετήσει την πενθήμερη εργασία. Άλλες κλείνουν κάθε δεύτερο Σάββατο. Μερικές μικρές επιχειρήσεις συνεχίζουν να εργάζονται εφτά μέρες τη βδομάδα, αλλά, γενικά μιλώντας, η Κυριακή θεωρείται αργία.
Πραγματικά, αν οι εργαζόμενοι επωφελούνταν από όλες τις νόμιμες αργίες, συμπεριλαμβάνοντας τις ετήσιες διακοπές και τις εθνικές γιορτές, θα είχαν 80 με 130 αργίες το χρόνο. Αλλά οι περισσότεροι απ’ αυτούς δεν επωφελούνται απ’ αυτές.
Οι Ιάπωνες εργαζόμενοι μιλούν για την «υπερωρία υπηρεσίας». Σε πολλές περιπτώσεις εργάζονται μέχρι αργά το βράδι ή και το Σαββατοκύριακο, χωρίς έκτακτη αμοιβή. Όταν υπάρχει ανάγκη για δουλειά συνεχίζουν να εργάζονται μέχρι που η εργασία να φτάσει στο στάδιο όπου η συνείδησή τους θα τους επιτρέψει να σταματήσουν και να επιστρέψουν στο σπίτι τους. Πολλές οικογένειες δεν γνωρίζουν τι ώρα θα επιστρέψει ο Πατερούλης, και έχουν συνηθίσει που δουλεύει την Κυριακή.
Βέβαια, επειδή δεν υπάρχει χώρος, η ανάπαυση στο σπίτι μπορεί να είναι δύσκολη για τον εργαζόμενο. Το πρωί τα στρωσίδια διπλώνονται και τα βγάζουν έξω, μεταβάλλοντας το υπνοδωμάτιο σε σαλόνι. Το «ξάπλωμα» κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν είναι εύκολο. Τα παιδιά συνήθως σηκώνονται νωρίς και το δωμάτιο χρειάζεται για καθημερινές δουλειές. Μπορεί κανείς να διαλέξει από το να γυρίζει σπίτι ή να βγαίνει για διασκέδαση. Συχνά αυτό που δημιουργεί λιγότερα προβλήματα είναι να πηγαίνει κανείς στη δουλειά του ως συνήθως!
Εξάλλου, το καλοκαίρι το μικρό σπίτι μπορεί να είναι εξαιρετικά ζεστό σε σύγκριση με το γραφείο, το οποίο συνήθως έχει κλιματισμό. Και το χειμώνα, επίσης, το ζεστό γραφείο μπορεί να είναι πιο άνετο.
Ατομική Υγιεινή
Το φημισμένο Ιαπωνικό λουτρό—μια καθημερινή, ή σχεδόν καθημερινή, υπόθεση—είναι περίπου το ίδιο σημαντικό για τον εργαζόμενο, όσο και το φαΐ και ο ύπνος. Αν το κάνεις μόνος σου, θα χρειαστείς ένα λουτήρα με μάλλον καυτό νερό για να μουλιάζεις το δέρμα σου. Το δυτικού τύπου μπάνιο δεν είναι το ίδιο, αφού εδώ πρέπει να μπορείς να πλένεσαι έξω από το λουτήρα.
Πρώτα ξεπλένεις το σώμα σου, μετά μπαίνεις στο λουτήρα και μουλιάζεις γύρω στα δέκα λεπτά. Μετά βγαίνεις έξω, κάνεις ένα καλό σαπούνισμα κι ένα καλό μασάζ με τον τρίφτη. Ξεπλένεις τη σαπουνάδα και ξαναμπαίνεις στο λουτήρα. Καθώς περνούν τα λεπτά αισθάνεσαι τους μυς σου να χαλαρώνουν και αρχίζεις να σκέφτεσαι: γιατί δεν σκέφτηκα να το κάνω αυτό ποτέ προηγουμένως.
Όταν πας στο κρεβάτι, αισθάνεσαι άνετα και ζεστός και νυσταγμένος. Την επόμενη μέρα, θα σηκωθείς και θα αισθάνεσαι άλλος άνθρωπος—πράγματι, σαν Ιάπωνας. Από τη στιγμή που το συνηθίζεις, θα δεις γιατί αυτό το είδος μπάνιου είναι τόσο σημαντικό για τους φιλόπονους Ιάπωνες.
Η υγιεινή θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι εξαρτάται από το λουτρό. Το καλοπλυμένο σώμα συμβάλλει στην ευχάριστη ατμόσφαιρα, σ’ ένα συναίσθημα ευεξίας, και δείχνει σεβασμό για τους άλλους.
Επινοητικοί σε Όλα τα Πράγματα
Ο Ιάπωνας εργάζεται σκληρά όχι μόνο στην εργασία του, αλλά και στην αναψυχή του. Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι θέλει να μάθει σκι. Πρώτα θα αγοράσει όλα τα χρειώδη: σκι, μπότες, ειδικά αδιάβροχα ρούχα, γάντια, καπέλο, προστατευτικά γυαλιά—τα πάντα. Μετά θα κάνει κοντινά ταξίδια σε φημισμένα κέντρα χιονοδρομίας τόσο συχνά όσο του το επιτρέπει ο χρόνος και τα οικονομικά του.
Για να εκμεταλλευτεί όσο περισσότερο γίνεται το σαββατοκύριακο, μπορεί να ταξιδεύει όλο το βράδι της Παρασκευής, να κάνει σκι όλη μέρα το Σάββατο και την Κυριακή και μετά όλο το βράδι να κάνει το ταξίδι της επιστροφής για να φτάσει εγκαίρως τη Δευτέρα το πρωί στη δουλειά του. Τη Δευτέρα θα είναι κουρασμένος, πιασμένος αλλά ικανοποιημένος.
Την ίδια πολυπραγμοσύνη μπορεί να δει κανείς και στις θρησκευτικές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι πασίγνωστοι για το ευεργετικό ευαγγελιστικό τους έργο, αλλά στην Ιαπωνία ο ζήλος αυτός προεξέχει. Η χούφτα των Μαρτύρων που υπήρχαν στην Ιαπωνία, πριν από 30 χρόνια αυξήθηκε στο στράτευμα των 64.000 σήμερα. Το ένα τρίτο απ’ αυτούς δαπανούν από 60 μέχρι 150 ώρες κάθε μήνα στη διδασκαλία της Βίβλου σε ενδιαφερόμενα άτομα και στην ιεραποστολική δραστηριότητα από σπίτι σε σπίτι.
Χάρη στη μελέτη της Βίβλου και στην κατανόηση της απόψεως του Θεού για την οικογένεια, που περιέχεται σ’ αυτήν, πολλοί Μάρτυρες βάζουν τώρα την οικογένειά τους πάνω από τις απαιτήσεις της εταιρίας που εργάζονται. Μερικοί αρνήθηκαν την προαγωγή, ή ακόμη και εγκατέλειψαν καλά αμοιβόμενες εργασίες, για να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο με την οικογένεια τους και για να συμμετέχουν στις άλλες Χριστιανικές δραστηριότητες.
Πολλά παιδιά Μαρτύρων ανακάλυψαν ότι πηγαίνουν καλύτερα στο σχολείο σαν αποτέλεσμα της μελέτης της Βίβλου μαζί με τους γονείς τους. Αντί να απομνημονεύουν μια σειρά από πληροφορίες για τις εξετάσεις, έμαθαν να οικοδομούν τη γνώση τους και να κάνουν λογικές σκέψεις πάνω σ’ αυτά που μαθαίνουν. Γι’ αυτό και πολλά νεαρά άτομα επίσης δείχνουν μεγάλο ζήλο για τις θρησκευτικές δραστηριότητες.
Όχι δεν υπάρχει κανένα μυστήριο γύρω από την Ιαπωνική φιλοπονία. Οι Ιάπωνες γεννιούνται μέσα σ’ ένα σύστημα που τους κρατάει μέσα στα πλαίσια της σκληρής εργασίας εξαρχής. Καμιά ανάπαυλα στο σχολείο, όχι πολλή χαλάρωση στις διακοπές, κάνοντας τα πράγματα από καρδίας, τεντώνοντας τους νυσταλέους εκείνους μυς στην αρχή της μέρας, άγρυπνοι στις λεπτομέρειες, με τις προδιαγραφές της υγιεινής, νομιμόφρονες στην εταιρία που τους φροντίζει και, τέλος, η μέρα τελειώνει με το υπέροχο εκείνο καυτό μπάνιο!
Μήπως το πρότυπο της ζωής τους σας αρέσει; Μερικά πράγματα ίσως ναι και άλλα όχι. Παρόλ’ αυτά το πιθανότερο είναι να συμφωνείτε ότι πολλά μπορείτε να μάθετε από τους φιλόπονους Ιάπωνες.