Τηλεόραση—Οικογενειακή Ζωή και Μόρφωση

ΑΝΑΜΕΣΑ στα παρατσούκλια που δίνουν στην τηλεόραση είναι και το «μπέιμπυ-σίττερ». Όπως φαίνεται, πολλοί γονείς έχουν βρει ότι ο πιο εύκολος και φτηνός τρόπος για να παραμένουν τα παιδιά ήσυχα είναι να τ’ αφήνουν μπροστά στην τηλεόραση, που ονομάζεται και «μονόφθαλμος υπνωτιστής.»

Μια είδηση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Σαν της Αυστραλίας ανέφερε: «Μια σοβαρή έρευνα που έγινε στη Βρετανία αποκάλυψε ότι οι περισσότεροι γονείς τη βρίσκουν [την τηλεόραση] απαράδεκτη για μπέιμπυ-σίττερ. Στην πραγματικότητα, οι επτά στους δέκα γονιούς χρησιμοποιούν την τηλεόραση για να ξεφορτωθούν τα παιδιά τους, παρά το γεγονός ότι ανησυχούν αμυδρά για την ‘άσχημη γλώσσα και τη βία’ που βλέπουν στο κουτί. Και το πιο συγκλονιστικό είναι ότι οι εννιά στους δέκα γονιούς αφήνουν τα παιδιά τους να βλέπουν τηλεόραση χωρίς διάκριση.»

Ένα Πολύ Απαιτητικό Μέλος της Οικογένειας

Ναι, η τηλεόραση έχει μπει απρόσκλητη σε εκατομμύρια σπίτια σ’ όλο τον κόσμο και έχει γίνει ένα πολύ ενοχλητικό μέλος της οικογένειας, μονοπολώντας συχνά τη συζήτηση. Σε πολλές οικογένειες εμπνέει μεγαλύτερο σεβασμό απ’ ότι εμπνέει ο σύζυγος ή η σύζυγος, ο πατέρας ή η μητέρα. Ένας σύζυγος που δε διστάζει να χώσει το κεφάλι του μέσα σε μια εφημερίδα ή σ’ ένα περιοδικό ενώ η σύζυγός του τού μιλάει είναι όλο μάτια και αυτιά όταν μιλάει η «μπέιμπυ-σίττερ.» Παιδιά που αντιμιλούν στους γονείς τους κάθονται σιωπηλά, με γουρλωμένα τα μάτια τους, όταν τους μιλάει η κυρία τηλεόραση.

Και στο χρόνο επίσης, η τηλεόραση έγινε πολύ απαιτητική. Ο μέσος όρος του χρόνου που διατίθεται για την παρακολούθηση τηλεοράσεως αυξάνει στις περισσότερες χώρες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε από 5 ώρες και 50 λεπτά τη μέρα που ήταν το 1969 σε 7 ώρες και 25 λεπτά τη μέρα το 1980. Στην Ιαπωνία το σύνολο των σπιτιών είναι μικρότερο από τον αριθμό των τηλεοράσεων, και, το 1978, οι τηλεοράσεις ήταν ανοιχτές για παραπάνω από 5 ώρες τη μέρα, σε σύγκριση με 3 ώρες στον Καναδά και 2 ώρες στη Γαλλία.

Συναδελφώνει η Τηλεόραση την Οικογένεια;

Είτε η τηλεόραση μένει ανοιχτή επτά ώρες τη μέρα είτε δύο, όλη αυτή η παρακολούθηση τηλεοράσεως επιδρά στη ζωή της μέσης οικογένειας. Η Αγγλίδα παιδοψυχολόγος Πηνελόπη Λιτς «υπολογίζει ότι η τηλεόραση είναι μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την οικογενειακή ζωή, ένα εμπόδιο στην επικοινωνία ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά. Οι άνθρωποι σταματούν να μιλούν μεταξύ τους, λέει.—Δε Σαν (Αυστραλία), 18 Μαρτίου 1980.

Είναι αλήθεια πως μερικοί ισχυρίζονται ότι η τηλεόραση συγκεντρώνει τις οικογένειες γιατί τα παιδιά βγαίνουν λιγότερο έξω. Αλλά, μήπως τα μέλη της οικογένειας είναι πραγματικά «μαζί» όταν παρακολουθούν σιωπηλά τηλεόραση; Προάγει η παρακολούθηση τηλεοράσεως συναδέλφωση, που ορίζεται σαν «η αφιέρωση πολλού χρόνου, σε κοινωνικές δραστηριότητες και σε συντροφιά τον ελεύθερο χρόνο . . . και ιδιαίτερα όταν πρόκειται να προκύψει μια πιο ενοποιημένη, σταθερή σχέση»; Δεν εμποδίζει μάλλον η υπερβολική παρακολούθηση τηλεοράσεως τη σωστή επικοινωνία ανάμεσα στο σύζυγο και στη σύζυγο, στους γονείς και στα παιδιά, και ακόμη ανάμεσα και στα ίδια τα παιδιά;

Η τηλεόραση δεν έχει μόνο περιορίσει σε μεγάλο βαθμό ή αντικαταστήσει τελείως την ψυχαγωγία της οικογένειας—τα παιχνίδια, τα χόμπι, τις εκδρομές, και τα λοιπά—αλλά ούτε αφήνει συχνά τα παιδιά να βοηθούν στις δουλειές του σπιτιού. Αυτά είναι που δημιουργούν τη «συναδέλφωση», και στο βαθμό που η τηλεόραση αντικαθιστά αυτά τα πράγματα πρέπει να έχει τη μερίδα της στην ευθύνη για τη διάσπαση της οικογενειακής ζωής. Η ιστορία δείχνει ότι όταν διασπάται η οικογένεια, σύντομα η ίδια η κοινωνία και ολόκληρες κυβερνήσεις διαλύονται και εξαφανίζονται.

Η Επίδραση στα Παιδιά

Η επίδραση της τηλεοράσεως στα παιδιά είναι ανυπολόγιστη. Στα περισσότερα παιδιά αρέσει πάρα πολύ η τηλεόραση. Παρακολουθούν σχεδόν τα πάντα. Η τηλεοπτική οθόνη φαίνεται να τα υπνωτίζει. Σύμφωνα με μια έρευνα, τα παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες δαπανούν κατά μέσο όρο, από 4 μέχρι 5 ώρες τη μέρα βλέποντας τηλεόραση. Ο μέσος όρος είναι χαμηλότερος σε άλλες χώρες, αλλά οι 2 ώρες τη μέρα φαίνεται να είναι ο μικρότερος χρόνος που παρακολουθούν τηλεόραση οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες. Σε μια έρευνα για την ανάπτυξη του παιδιού που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, ο Καθηγητής Τζον Μούρεϋ ανέφερε: «Όταν τα παιδιά δαπανούν 5 με 6 ώρες τη μέρα βλέποντας τηλεόραση το πρώτο πράγμα που διερωτάσαι είναι τι δραστηριότητες χάνουν.»

Ναι, τι χάνουν στον τομέα της καλής αναγνώσεως, της κατάλληλης προετοιμασίας στο σπίτι για το σχολείο, στην καλλιέργεια ενός χόμπυ, στη σωματική άσκηση, στα παιχνίδια που ξεκουράζουν και στο να μαθαίνουν να μοιράζονται τις χαρές και τα παιχνίδια τους με τους άλλους; Και το ερώτημα δεν είναι μόνο, Τι χάνουν; αλλά, το πιο σπουδαίο, Τι μαθαίνουν;

Θα ήταν άδικο να πούμε ότι δεν μαθαίνουν τίποτα καλό. Η τηλεόραση μπορεί να είναι πολύ μορφωτική· μπορεί να διευρύνει τη γνώση των παιδιών για τον κόσμο γύρω τους και να ξυπνήσει το ενδιαφέρον τους για τη γεωγραφία, τη φυσική επιστήμη και την ιστορία. Αλλά θα ήταν εξίσου άδικο ν’ αρνηθούμε ότι η τηλεόραση μπορεί να διδάξει στα παιδιά τη βία και να τους δώσει μια διαστρεβλωμένη άποψη για το σεξ καθώς και διεστραμμένους κανόνες διαγωγής. Γι’ αυτό το ερώτημα παραμένει: Είναι η τηλεόραση συμφορά ή αγαθό;