Οι Μεγαλοεπιχειρήσεις και το Έγκλημα

ΜΕΓΑΛΟΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ! Μας επηρεάζουν όλους. Μας βοηθούν—και μας βλάπτουν. Και υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε σχετικά μ’ αυτό.

Μια γιγαντιαία, ή «μεγάλη», εταιρία μπορεί να έχει κεφάλαιο μέχρι 1.500.000.000 δολάρια. Πολλές έχουν πολύ μεγαλύτερο κεφάλαιο. Όλα αυτά τα χρήματα εκπροσωπούν δύναμη. Γιγαντιαίες εταιρίες έχουν διαπληκτισθεί με χώρες—και έχουν κερδίσει. Ώστε δεν πρέπει να απορούμε που τόσο πολλά άτομα είναι δύσπιστα μαζί τους!

Ωστόσο, κατά κάποιο τρόπο, οι μεγαλοεπιχειρήσεις έχουν δημιουργήσει τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Φτιάχνουν σιδηροδρόμους, ελέγχουν το πετρέλαιο και σε πολλές χώρες παρέχουν τον ηλεκτρισμό, το γκάζι και τις μεταφορές. Εξαιτίας των μεγαλοεπιχειρήσεων, μπορεί κανείς να φοράει παπούτσια που φτιάχτηκαν στη Βραζιλία και ρούχα που έγιναν στο Χονγκ Κονγκ, να οδηγεί Ιαπωνικό αυτοκίνητο, να τρώει τροπικές τροφές, και να πίνει Γερμανικά κρασιά. Χάρη στις μεγαλοεπιχειρήσεις, τα ταξίδια στο εξωτερικό δεν είναι πια το αποκλειστικό προνόμιο των πλούσιων. Και αν διαθέτετε αυτοκίνητο, τηλεόραση ή τηλέφωνο, πιθανόν αυτό συμβαίνει επειδή η μαζική παραγωγή των μεγαλοεπιχειρήσεων έχει κάνει τις συσκευές αυτές αρκετά φτηνές ώστε να τις αποκτήσετε.

Όμως υπάρχουν προβλήματα. Τα άρθρα αυτά συζητούν μερικά από τα προβλήματα αυτά.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ του εγκλήματος στους δρόμους μας δεν είναι κάτι το καινούργιο. Κάθε μέρα ακούμε για ληστείες, μαχαιρώματα, φόνους και βλέπουμε άλλες ενδείξεις της γενικής κατάρρευσης του νόμου και της τάξης. Ωστόσο, γνωρίζετε ότι κάθε μέρα διαπράττονται εγκλήματα σχεδόν αφάνταστης έκτασης; Κάθε χρόνο σας αφαιρούν από το πορτοφόλι σας ολοένα και περισσότερα χρήματα χωρίς καν να το παίρνετε είδηση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο, τα δόλια αυτά εγκλήματα αποφέρουν καθαρά κέρδη τουλάχιστον 200 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Ποιος τα διαπράττει; Οι γιγαντιαίες εταιρίες, οι διευθυντές των οποίων χρησιμοποιούν παράνομες μεθόδους για να κάνουν τον εαυτό τους ή την εταιρία τους πλουσιότερη.

Τα εγκλήματα των μεγαλοεπιχειρήσεων επηρεάζουν όλους μας. Συχνά είναι θανάσιμα και καταστροφικά. Τι είδους άνθρωποι διαπράττουν τα εγκλήματα αυτά; Συχνά είναι οι «στυλοβάτες» της κοινωνίας που όλοι τους σέβονται.

Τα εγκλήματα των μεγαλοεπιχειρήσεων είναι τόσο κοινό φαινόμενο ώστε οι περισσότεροι αξιωματούχοι δεν μπορούν να τα αντιμετωπίσουν πετυχημένα. «Τα εγκλήματα των γιγαντιαίων εταιριών παραμένουν ένα τόσο σκοτεινό και ακατανόητο φαινόμενο», είπε ο καθηγητής της νομικής από το Κονέκτικατ Λέοναρντ Όρλαντ. Αυτός πιστεύει ότι αν θα υπήρχαν ακριβή αριθμητικά δεδομένα, θα έδειχναν ότι «η ποσότητα των ‘κρυμμένων’ εγκλημάτων των γιγαντιαίων εταιριών είναι τεράστια, και ότι στην πραγματικότητα τα εγκλήματα των γιγαντιαίων εταιριών δε διώκονται από το νόμο».—Νέα των ΗΠΑ & Παγκόσμιες Ειδήσεις.

Όταν διώκονται οι εγκληματίες γραφειοκράτες, τότε τι συμβαίνει; Σε αντίθεση με τον τρόπο με τον οποίο τιμωρούνται από συνήθεια οι ληστές και οι κλέφτες, το είδος αυτό των εγκληματιών συνήθως έχει ελαφρότερη αντιμετώπιση. Για παράδειγμα, 25 εταιρίες γάλακτος στη μητροπολιτική περιοχή της Νέας Υόρκης παραδέχτηκαν ότι επί δέκα χρόνια χρέωναν παραπάνω τους πελάτες τους. Ήταν αδύνατο να καθοριστεί πόσα παραπάνω χρήματα είχαν βγάλει από το έγκλημα αυτό, αλλά στις εταιρίες αυτές επιβλήθηκε η ποινή να επιστρέψουν στους καταναλωτές τους το ποσό των 6,7 εκατομμυρίων δολαρίων. Τι συνέβη στους διευθυντές οι κακές ενέργειες των οποίων είχαν κοστίσει στους πελάτες εκατομμύρια δολάρια; Απλά παραδέχτηκαν την ενοχή τους ότι είχαν διαπράξει πλημμέλημα και τους επιβλήθηκε πρόστιμο.

Ένα άλλο παράδειγμα: Μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες πώλησης φαρμάκων στο κράτος των Ηνωμένων Πολιτειών αποκαλύφθηκε ότι χρέωνε διπλά την πολιτεία του Οχάιο για συνταγές που είχαν χορηγηθεί σύμφωνα με το πρόγραμμα Μέντικέηντ. Με το έγκλημα αυτό η γιγαντιαία αυτή εταιρία λήστεψε από τους φορολογούμενους περισσότερο από μισό εκατομμύριο δολάρια. Όμως στην ένοχη εταιρία απλώς επιβλήθηκε πρόστιμο και υποχρεώθηκε να επιστρέψει τα κλεμμένα χρήματα.

Οι ένοχοι διευθυντές των εταιριών αυτών μπορούν κάλλιστα να επιχειρηματολογήσουν ενάντια σ’ εκείνους που υποστηρίζουν ότι το έγκλημα δεν αποδίδει. Γι’ αυτούς προφανώς αποδίδει πάρα πολλά. Τα Νέα των ΗΠΑ & οι Παγκόσμιες Ειδήσεις αναφέρουν μια περίπτωση όπου ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου μιας εταιρίας και ο διευθυντής της βρέθηκαν ένοχοι για φοροδιαφυγή 12 εκατομμυρίων δολαρίων και καταδικάστηκαν να επιτελούν δημόσια υπηρεσία αντί να μπουν φυλακή κατά το χρόνο της φυλάκισης τους. Ενώ έκαναν την υπηρεσία αυτή, συνέχισαν να απολαμβάνουν όλες τις πρόσθετες παροχές από την εταιρία και ο πρόεδρος έπαιρνε 100 δολάρια την ώρα σαν σύμβουλος.

Μερικές φορές το κοινό πληρώνει με τη ζωή του. Για παράδειγμα, το 1981 άρχισε να μπαίνει στις αγορές τροφίμων της Ισπανίας ένα νέο μαγειρευτικό λάδι με χαμηλή τιμή. Το λάδι αυτό άρχισαν να το αγοράζουν οι εργαζόμενοι άνθρωποι που δεν είχαν πολλά χρήματα. Αλίμονο, οι καταναλωτές άρχισαν να έχουν περίεργα συμπτώματα! Περισσότεροι από 20.000 αρρώστησαν, και μέχρι το Μάιο του 1983, σύμφωνα με κυβερνητικές στατιστικές, 339 είχαν πεθάνει. Γιατί; Επειδή οι επιχειρηματίες αγόραζαν φτηνό βιομηχανικό λάδι στη Γαλλία και το επεξεργάζονταν για να το πουλούν σαν εδώδιμο λάδι στην Ισπανία.

Το έγκλημα των γιγαντιαίων επιχειρήσεων έχει να κάνει επίσης και με τα τοξικά χημικά απόβλητα. Πριν από πέντε χρόνια ο τομέας Λαβ Κανάλ της πολιτείας της Νέας Υόρκης κατέλαβε τους πρώτους τίτλους στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων όταν οι άνθρωποι έφυγαν από το σπίτι τους εξαιτίας επιβλαβών δηλητηρίων που διαπότιζαν τις αυλές τους. Από πού είχαν έρθει οι χημικές αυτές ουσίες; Μια μεγάλη χημική εταιρία είχε απορρίψει επιβλαβή χημικά απορρίμματα στην περιοχή.

Πέντε χρόνια αργότερα οι κάτοικοι της κωμόπολης Τάιμς Μπητς του Μιζούρι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους, και τοποθετήθηκαν φράγματα κατά μήκος των οδών με σημάδια νεκροκεφαλών και μεγάλα γράμματα: «ΚΙΝΔΥΝΟΣ! ΜΗΝ ΠΕΡΝΑΤΕ». Γιατί; Επειδή η κωμόπολη είχε μολυνθεί με διοξίνη.

Παρά τις πείρες αυτές, ανακαλύπτεται ότι μερικές επιχειρήσεις πετάνε τα τοξικά τους απορρίμματα με εγκληματική ανευθυνότητα. Χρησιμοποιώντας «τις μεταμεσονύκτιες απορρίψεις», πετάνε τα δηλητήρια τους στους υπονόμους, μαζί με τα συνηθισμένα απορρίμματα, ή ακόμη και αναμειγμένα με θερμαντικό πετρέλαιο που πουλιέται στους σπιτονοικοκύρηδες σε ανταγωνιστικές τιμές. «Οι μεταμεσονύκτιες απορρίψεις . . . είναι ένα ακόμη έγκλημα των γιγαντιαίων εταιριών. Απειλεί απευθείας την υγεία των ανύποπτων—και των αγέννητων», σχολίασε ένα κύριο άρθρο στην εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Ταιμς.

Ναι, το μέσο άτομο είναι ευπρόσβλητο όταν οι μεγαλοεπιχειρήσεις στρέφονται στο έγκλημα. Συχνά, ωστόσο, είναι ευπρόσβλητο και για άλλους λόγους. Τι συμβαίνει όταν οι γιγαντιαίες επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι προσκολλούνται αυστηρά στο γράμμα του νόμου, δείχνουν έλλειψη ηθικής; Τότε πολλά άτομα μπορεί να υποφέρουν φριχτά.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 4]

Όταν διώκονται οι γραφειοκράτες τι συμβαίνει; Συχνά τη γλιτώνουν φτηνά