Γιατί τα Παιδιά Εξαφανίζονται
Πιθανόν στη ζωή κάθε μητέρας να υπήρξε κάποια στιγμή που να νόμισε ότι το παιδί της χάθηκε. Ίσως το παιδί να καθυστέρησε να γυρίσει σπίτι από το σχολείο, από το παιχνίδι ή από κάποιο κατάστημα στο οποίο είχε πάει. Καθώς η ώρα περνάει, η μητέρα μπορεί να τρελαθεί από την ανησυχία της για την ασφάλεια του παιδιού της και μπορεί μάλιστα ν’ αρχίσει να ψάχνει. Συνήθως, όταν το περιπλανόμενο παιδί γυρίζει—σώο και αβλαβές—ίσως να του επιβληθεί κάποια τιμωρία από τον πολυκουρασμένο γονιό.
Ωστόσο υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός παιδιών που δεν γυρίζουν σπίτι, και τα οποία εξαφανίζονται. Πόσα είναι αυτά; Κανένας πραγματικά δεν γνωρίζει. «Δεν έχουμε δυστυχώς στατιστικές», λέει ο Λέο Γκόλντστοουν, κύριος σύμβουλος για τις στατιστικές της UNICEF (Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά). «Δεν έχουμε στοιχεία απ’ όλο τον κόσμο». Επειδή οι περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται αποκλειστικά σαν τοπικό πρόβλημα, δεν υπάρχουν ακριβείς εθνικές στατιστικές. Σαν μέλος της Γερουσίας των ΗΠΑ η Πάουλα Χόουκινς δηλώνει: «Κανένας δε γνωρίζει πόσα παιδιά εξαφανίζονται κάθε χρόνο». Και προσθέτει: «Αλλά ξέρουμε ότι αυτό είναι ένα πρόβλημα που δεν μπορούμε πια να το αγνοήσουμε».
Ωστόσο, μπορούν να γίνουν κάποιοι υπολογισμοί. «Το Υπουργείο Υγιεινής και Κοινωνικών Υπηρεσιών των Ηνωμένων Πολιτειών υπολογίζει ότι 1.800.000 παιδιά εξαφανίζονται από το σπίτι τους κάθε χρόνο», αναφέρουν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης. «Τα περισσότερα επιστρέφουν σχεδόν αμέσως. Πολλά τα κλέβουν οι χωρισμένοι γονείς. Εκατοντάδες πέφτουν θύματα εγκληματικών ενεργειών. Αλλά 50.000 παιδιά εξακολουθούν να αγνοούνται κάθε χρόνο». Η εφημερίδα αναφέρει επίσης ότι χίλια πτώματα παιδιών «μένουν αζήτητα κάθε χρόνο σ’ αυτή τη χώρα».
Οι Περισσότεροι Είναι Δραπέτες
Μέχρι τώρα τα περισσότερα παιδιά που χάνονται είναι δραπέτες. Πάνω από 50.000 παιδιά αναφέρεται ότι φεύγουν από το σπίτι τους κάθε χρόνο στην Ιταλία και μόνο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι ο αριθμός είναι 1.300.000 το χρόνο. «Αλλά αυτά είναι επεισόδια φυγής και δεν είναι στην πραγματικότητα αγνοούμενοι», λέει ο Τσαρλς Σάδερλαντ, διευθυντής του περιοδικού Σερτς, εκδότης της Εθνικής Έκθεσης Φυγάδων και Αγνοούμενων. «Σ’ αυτά περιλαμβάνονται και φυγάδες που συνηθίζουν να φεύγουν τακτικά από το σπίτι τους».
Μέχρι το 90 τα εκατό αυτών που δραπετεύουν επιστρέφουν μέσα σε μια περίοδο δύο εβδομάδων. Γιατί δραπετεύουν; Συνήθως αυτό γίνεται εξαιτίας κάποιου ψυχικού τραύματος ή κάποιας δυσάρεστης κατάστασης που υπάρχει στο σπίτι ή στο σχολείο. Η εφηβεία είναι γεμάτη από συναισθηματικές καταστάσεις οι οποίες, μολονότι είναι μικρές στη φύση τους, είναι πολύ σημαντικές για τον έφηβο. Μια διαφωνία με το γονιό, ο φόβος μήπως ρεζιλευτεί από τους συμμαθητές του, οι χαμηλοί βαθμοί ή άλλα προβλήματα στο σχολείο μπορούν εύκολα να κάνουν το έφηβο να αντιδράσει με το να το σκάσει από το σπίτι του.
Άλλες αιτίες είναι ο χωρισμός των γονιών, το διαζύγιο και το ξαναπάντρεμα, καθώς επίσης και ο φόβος των συνεπειών εξαιτίας μικρότερων παραβάσεων του νόμου. Άλλοι λόγοι για να δραπετεύσει κανείς από το σπίτι του είναι τα προβλήματα πιο σοβαρής φύσης—αλκοολικός γονιός, σωματική ή σεξουαλική κακομεταχείριση. Αυτές οι καταστάσεις γενικά αυξάνονται στη διάρκεια περιόδων οικονομικής δυσκολίας μέσα στην οικογένεια.
«Πεταμένα» Παιδιά
Εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά στις Ηνωμένες πολιτείες κάθε χρόνο κατατάσσονται στην κατηγορία των «ουσιαστικά άστεγων». Η πλειονότητα αυτών των παιδιών είναι «διωγμένα» ή «πεταμένα» παιδιά—παιδιά που εγκαταλείφθηκαν ή διώχτηκαν από τα σπίτια τους από τους ίδιους τούς γονείς τους, ή δέχτηκαν κακομεταχείριση και έφτασαν στο σημείο να αισθάνονται πως είναι ανεπιθύμητα με μοναδική λύση κατά τη γνώμη τους να φύγουν. Επίσημα στοιχεία γι’ αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχουν, επειδή οι γονείς οι οποίοι εγκαταλείπουν ή «πετάνε» τα παιδιά τους σπάνια αναφέρουν ότι αγνοούνται.
Συχνά, όταν οι αρχές τηλεφωνούν σχετικά μ’ αυτά τα παιδιά, οι γονείς λένε: ‘Κρατήστε τα. Δεν τα θέλουμε πίσω’. Οι λόγοι γι’ αυτό κυμαίνονται από ιδιοτέλεια και επιθυμία να είναι ελεύθεροι από τις ευθύνες να φροντίζουν το παιδί τους, μέχρι την περίπτωση του παιδιού που είναι αδιόρθωτο σε σχέση με τα ναρκωτικά και του οποίου τις πράξεις οι γονείς δεν μπορούν ν’ αντιμετωπίσουν πια με επιτυχία. Τι συμβαίνει σ’ αυτά τα παιδιά; Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης αναφέρουν: «Πολλοί άστεγοι έφηβοι ζουν στο δρόμο, πολλές έφηβες γίνονται πόρνες ή πουλάνε ναρκωτικά για να επιβιώσουν». Προσθέτουν επίσης: «Και για μερικούς απ’ αυτούς τους άστεγους νεαρούς, η διαφορά μεταξύ του σπιτιού και του δρόμου δεν είναι μεγάλη».
Στα έθνη που είναι φτωχότερα, το φαινόμενο των εγκαταλειμμένων παιδιών είναι ακόμη πιο συνηθισμένο. Εδώ οι γονείς απλώς δεν έχουν την δυνατότητα να τα θρέψουν και να τα φροντίσουν. Μερικές φορές προσπαθούν να πουλήσουν τα παιδιά τους έτσι ώστε και το παιδί και η οικογένεια να επιζήσει. Απελπισμένοι γονείς στην Ινδία συχνά εγκαταλείπουν τα παιδιά τους σε σιδηροδρομικούς σταθμούς. Αναφέρεται ότι 5.000 εγκαταλειμμένα παιδιά περιπλανιούνται στους δρόμους της Μπογκοτά της Κολομβίας, και ζουν με κομπίνες, με το να εκμεταλλεύονται άλλους ή με το να γίνονται οι ίδιοι αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Κλέβονται—Ακόμη κι από τους Γονείς!
Χιλιάδες άλλα παιδιά «χάνονται» επειδή κλέβονται από τούς ίδιους τους γονείς τους. Συνήθως αυτές οι απαγωγές συνδέονται με το χωρισμό ή το διαζύγιο, και το παιδί κλέβεται από τον γονιό στον οποίο το δικαστήριο δεν έχει αναθέσει την κηδεμονία του. Τα παιδιά αυτά «αγνοούνται» με την έννοια ότι ο γονιός στον οποίο έχει ανατεθεί η κηδεμονία τού παιδιού δεν ξέρει που το κρύβουν. Μερικές φορές τα παιδιά αυτά τα βγάζουν έξω από τη χώρα. Συχνά τους λένε ότι ο άλλος γονιός τους είτε πέθανε ή ότι δεν τα θέλει πια. Μερικά καταλήγουν στο να τα κακομεταχειρίζονται σωματικά, και μάλιστα μερικά τα δολοφονούν.
Έπειτα υπάρχουν και ανεξήγητες εξαφανίσεις και παιδιά τα οποία τα κλέβουν ξένοι. Οι περιπτώσεις αυτές συχνά γίνονται αιτία για τους μεγάλους τίτλους στις εφημερίδες. Σε μερικές χώρες κλέβουν παιδιά με σκοπό να εκπαιδευτούν και να χρησιμοποιηθούν για πορνεία και κλοπές, ή σκόπιμα τα παραμορφώνουν για να επικαλούνται τον οίκτο των άλλων σαν ζητιάνοι. Μία τεκμηριωμένη περίπτωση είναι της Τουλάσα την οποία σε ηλικία 13 χρονών «απήγαγαν από την πατρίδα της το Νεπάλ και την πούλησαν σε σωματέμπορους στη Βομβάη». Όπως αναφέρθηκε στην εφημερίδα Ίντια Τουντέη, μέσα σε οχτώ μήνες είχε «πουληθεί» σε τρία διαφορετικά πορνεία και ήταν αναγκασμένη να ικανοποιεί τις «διεστραμμένες απαιτήσεις 2.000 και πλέον αντρών». Μόνο όταν αρρώστησε τόσο που εισήχθηκε σε νοσοκομείο, «μ’ ένα κατάλογο από αρρώστιες τόσο πολλές όσο και η ηλικία της», μπόρεσε τελικά να απαλλαγεί απ’ αυτούς που την είχαν αιχμαλωτίσει και να πει την ιστορία της. Το αποτέλεσμα ήταν να συλληφθούν 28 σωματέμποροι.
Όποια κι αν είναι η αιτία για την εξαφάνιση ενός παιδιού, είναι πολύ θλιβερό γεγονός για τους γονείς που θέλουν και αγαπάνε τα παιδιά τους. Μπορούν να κάνουν κάτι οι γονείς για να το εμποδίσουν αυτό;