Πρέπει να Αναμειγνύεται η Εκκλησία σας στην Πολιτική;
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Βραζιλία
ΕΝΑ αγόρι ψηλό και κοκαλιάρικο. Απ’ ό,τι φαίνεται έχει να κάνει μπάνιο αρκετό καιρό. Σαν λούστρος που είναι, ψάχνει να βρει πελάτες. Κάποιος στην αίθουσα αναμονής τού προσφέρει ένα κομμάτι σπιτίσιο κέικ. Το αρπάζει με τα βρώμικα χέρια του. Χωρίς κουβέντα, κάθεται κάτω στο πάτωμα και αρχίζει να καταβροχθίζει το κέικ. Εμφανίζονται κι άλλα παιδιά και παίρνουν κι αυτά από ένα κομματάκι. Γρήγορα το κέικ εξαφανίζεται.
Τέτοιες θλιβερές σκηνές είναι κοινές στις μεγαλουπόλεις όλου του κόσμου. Εκεί, αμέτρητοι άστεγοι ζουν και πεθαίνουν καθημερινά στους δρόμους. Σε καλύβες και τρώγλες, οι μητέρες κάνουν ολόκληρο αγώνα, και μάλιστα λιμοκτονούν, για χάρη των μικρών τους. Ωστόσο, όπως είχε πει κάποτε ο πρώην πρόεδρος των Η.Π.Α. Λίντον Μπ. Τζόνσον: «Η αριθμητική της σύγχρονης πολιτικής σε βάζει στον πειρασμό να παραβλέψεις τους πολύ φτωχούς, επειδή αυτά αποτελούν μια βουβή μειονότητα».
Παράλληλα, όταν κάποιος βλέπει από κοντά παιδιά με άδεια στομάχια, δεν μπορεί παρά να αναρωτιέται: ‘Τι θα γίνουν όλα τα εγκαταλειμμένα παιδιά; Θα λάβουν ποτέ βοήθεια όλοι αυτοί που υποφέρουν;’
Ο Ρόλος της Εκκλησίας;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σας απασχολούν προβλήματα όπως η φτώχεια, η στέγαση και η υγεία. Έχει τύχει λοιπόν να αναρωτηθείτε: ‘Πρέπει η εκκλησία μου να παίρνει ενεργά μέρος στις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις;’
Ίσως να θέλετε να απαντήσετε: ‘Γιατί όχι; Η εκκλησία οφείλει να χρησιμοποιεί την επιρροή της για να κάνει τον κόσμο καλύτερο’. Από την άλλη μεριά, μήπως έχετε την άποψη του υπουργού δικαιοσύνης της Βραζιλίας, του Πάουλο Μπροσάρντ, ο οποίος είπε: «Τα μη πνευματικά ζητήματα επιλύονται από την πολιτεία και τα πνευματικά ζητήματα από την εκκλησία»;
Οι επίσκοποι στη Βραζιλία, όπου στα χαρτιά υπάρχουν περισσότεροι Καθολικοί απ’ ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, μιλούν τώρα ελεύθερα σχετικά με τα κοινωνικά προβλήματα. Για παράδειγμα, η εφημερίδα Latin America Daily Post σημειώνει τα εξής: «Η εκκλησία της Βραζιλίας τάσσεται ολοένα και περισσότερο υπέρ της υπόθεσης των ακτημόνων, κάνοντας έτσι μια ιστορική στροφή και αφήνοντας πίσω της την εποχή που υποστήριζε περισσότερο την ολιγαρχία [άρχουσα τάξη]».
Μια Καινούρια Θεολογία
Η στροφή, η αλλαγή δηλαδή, που έκαναν πολλοί από τους Καθολικούς κληρικούς οδήγησε σε μια ριζικά καινούρια θεολογία. Σύμφωνα με μια βραζιλιάνικη εφημερίδα, «η θεολογία απελευθέρωσης αντιπροσωπεύει ένα κίνημα ευρέως διαδεδομένο ανάμεσα στους Βραζιλιάνους ιερείς, οι οποίοι ευνοούν την από μέρους της εκκλησίας υποστήριξη των διαφόρων επαναστατικών στοιχείων που σκοπό έχουν την καταπολέμηση της φτώχειας και της καταπίεσης».
Αυτή η εναλλακτική θεολογία διατυπώνει τη θεωρία πως ο Ιησούς ήταν απελευθερωτής. Προάγει τη ‘βασική δοξασία πως η κυριότερη αποστολή της Χριστιανοσύνης περιλαμβάνει την πολιτική κινητοποίηση των φτωχών’. Η θεολογία απελευθέρωσης λοιπόν δικαιώνει την ενεργό δράση σ’ έναν κόσμο όπου οι φτωχοί ανέκαθεν προτρέπονταν να μένουν αδρανείς.
Ο ακτιβιστής Φράνσις Ο’Γκόρμαν εξηγεί: «Πρέπει να γίνει κάποια αλλαγή. Κάτι δεν πάει καλά στην κοινωνία όταν τα δυο τρίτα του κόσμου υποφέρουν από φτώχεια επειδή τους στερούν τα δικαιώματά τους. Έχουμε τους πόρους να τους θρέψουμε όλους. Βλέπουμε τους πλούσιους να γίνονται όλο και πιο πλούσιοι, ενώ οι φτωχοί γίνονται όλο και πιο φτωχοί».
Διαιρεί την Εκκλησία
Η θεολογία απελευθέρωσης διαιρεί έντονα την Καθολική Εκκλησία. Για παράδειγμα, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ έχει καταδικάσει έντονα την ανάμειξη των ιερέων σ’ αυτήν. Ο ίδιος είπε: «Η εικόνα του Χριστού ως πολιτικής προσωπικότητας, ως επαναστάτη και ως του υπονομευτή από τη Ναζαρέτ δεν συμφωνεί καθόλου με την κατήχηση της εκκλησίας». Στην πραγματικότητα, ο πάπας προσπαθεί να περιορίσει τα ακτιβιστικά κινήματα φοβούμενος ότι η εκκλησία της Λατινικής Αμερικής αφήνει τις ριζοσπαστικές δυνάμεις να την κάνουν υποχείριό τους.
Πρόσφατα, ο πάπας εναντιώθηκε στον Βραζιλιανό θεολόγο Λεονάρντο Μποφ λόγω του ότι υπερασπιζόταν τη θεολογία απελευθέρωσης. Είναι ενδιαφέρον ότι Καθολικοί ιεράρχες, όπως και ο πάπας, δεν επικρίνουν τους υποστηρικτές της θεολογίας απελευθέρωσης εξαιτίας της ανάμειξής τους στην πολιτική, κι αυτό γιατί είναι μεγάλη η ιστορία που έχει η εκκλησία σ’ αυτού του είδους την ανάμειξη. Όχι· η αντίθεσή τους έγκειται στην ομοιότητα της θεολογίας απελευθέρωσης με την κομμουνιστική ιδεολογία.
Ο Καρδινάλιος Βιτσέντε Σέρερ της Βραζιλίας δήλωσε ότι οι κομμουνιστές «έχουν διαφορετική τακτική απ’ αυτήν που χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν προκειμένου να διεισδύουν και να κυριαρχούν. Αντί να χρησιμοποιούν βάρβαρες μεθόδους . . . προσπαθούν να πάρουν με το μέρος τους ορισμένες μερίδες της Εκκλησίας, και δυστυχώς έχουν πετύχει να κάνουν τις μερίδες αυτές να συμμετέχουν στην προώθηση της κομμουνιστικής ιδέας».
Ο Μποαβεντούρα Κλόπενμπουργκ, Καθολικός επίσκοπος του Σαλβαντόρ της Βραζιλίας, είπε για τους υποστηρικτές της θεολογίας απελευθέρωσης τα εξής: «Αυτοί θέλουν να επανεξεταστεί το Ευαγγέλιο, να ξαναερμηνευτεί το πιστεύω και η ιστορία, να σφετεριστεί ο λαός τη λειτουργική και να αποδεσμευτούν οι ηθικές συνειδήσεις, δηλαδή να μπορούν οι άνθρωποι να προβαίνουν σε επαναστατικές ενέργειες, χωρίς προβλήματα».
Δεν είναι να απορεί κανείς όταν οι ειλικρινείς Καθολικοί δυσκολεύονται να ακολουθήσουν εκκλησιαστικούς ηγέτες που έχουν τόσο πολλές διαφωνίες μεταξύ τους.
Θα Πετύχει η Θεολογία Απελευθέρωσης;
Οι υποστηρικτές της θεολογίας απελευθέρωσης μπορεί να έχουν καλές προθέσεις, ωστόσο οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται εύκολα. Η περιπλοκότητα της ανθρώπινης κοινωνίας και η έμφυτη ιδιοτέλεια δείχνουν ότι ακόμα κι αν επιτευχθεί μια αλλαγή, τα προβλήματα δεν λύνονται. Ο Λόρδος Χάλιφαξ έγραψε σχετικά τα εξής: «Ο λαός που αγωνίζεται για την ελευθερία του, με τη νίκη του σπάνια αποκτά κάτι περισσότερο εκτός από καινούριους αφέντες».
Ρωτήστε τον εαυτό σας: Γνωρίζουν αυτοί που πιστεύουν σε τέτοια κινήματα, όπως στη θεολογία απελευθέρωσης, πού οδηγούνται; Ο Ιησούς μάς προειδοποίησε να μην προχωράμε στα τυφλά, λέγοντας τα λόγια: «Τυφλός δε τυφλόν εάν οδηγή, αμφότεροι εις βόθρον θέλουσι πέσει».—Ματθαίος 15:14.
Είστε λοιπόν σίγουροι πως είναι ρεαλιστική η εικόνα που έχετε σχηματίσει στο μυαλό σας για τη δυσάρεστη θέση των φτωχών του Τρίτου Κόσμου και για το πώς μπορεί να διορθωθεί; Βλέπει ο Θεός το πρόβλημα της φτώχειας και το πρόβλημα της καταπίεσης, και θα κάνει τίποτα γι’ αυτά;
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 4]
«Ο λαός που αγωνίζεται για την ελευθερία του, με τη νίκη του σπάνια αποκτά κάτι περισσότερο εκτός από καινούριους αφέντες»