Πετρέλαιο—Έχουμε Εναλλακτικές Λύσεις;

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ. Όταν χύνεται, καλύπτει τη θάλασσα με μια γυαλιστερή μαύρη μεμβράνη που πνίγει και σκοτώνει τα περισσότερα πράγματα που αγγίζει. Όταν καίγεται, απελευθερώνει καπνούς που προκαλούν βλάβη στους πνεύμονες, μαραίνουν τα δέντρα και φτάνουν στο σημείο να ανεβάζουν τον «πυρετό» του πλανήτη μας, πράγμα που ονομάζεται φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ωστόσο, ο κόσμος σήμερα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο. Μάλιστα, χρησιμοποιούμε τόσο πολύ πετρέλαιο ώστε μερικοί πιστεύουν ότι μπορεί να μας τελειώσει προτού σταματήσουμε να δηλητηριαζόμαστε μ’ αυτό.

Ενόψει όλων των προβλημάτων που προκαλεί το πετρέλαιο, δεν είναι άξιο απορίας το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι σήμερα αναρωτιούνται αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε άλλα καύσιμα, εκτός από το πετρέλαιο. Σε σχέση μ’ αυτό το ερώτημα, είναι κατάλληλο να ασχοληθούμε με το αυτοκίνητο. Αυτός ο ταχύτατα αυξανόμενος καταναλωτής των περιορισμένων παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου είναι ταυτόχρονα και πρωταθλητής στη μόλυνση. Τα αυτοκίνητα εξαπολύουν περίπου 400 εκατομμύρια τόνους άνθρακα το χρόνο στην πολιορκημένη μας ατμόσφαιρα. Αλλά είναι η βενζίνη, που παράγεται από το πετρέλαιο, ο μόνος τρόπος για να κινηθεί το αυτοκίνητο;

Όχι. Υπάρχουν κι άλλα καύσιμα. Οι επιστήμονες εξακολουθούν να πειραματίζονται με ηλιοκίνητα και ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα. Αλλά αν δεν γίνει κάποια απρόβλεπτη συνταρακτική ανακάλυψη, δεν πρόκειται να δούμε τέτοιου είδους οχήματα να αντικαθιστούν τα βενζινοκίνητα στο άμεσο μέλλον.

Το υδρογόνο μπορεί να είναι ένα καύσιμο αυτοκινήτου που υπόσχεται πολλά. Το υδρογόνο, όχι μόνο θα προκαλούσε λιγότερη μόλυνση από τη βενζίνη, αλλά δεν θα τέλειωνε σύντομα. Είναι το πιο άφθονο στοιχείο στο σύμπαν. Αλλά προς το παρόν, ένα πρακτικό υδρογονοκίνητο αυτοκίνητο αποτελεί μονάχα πιθανότητα για το μακρινό μέλλον, τότε που η τεχνολογία θα έχει προοδεύσει αρκετά για να πραγματοποιήσει αυτή την ιδέα.

Καύσιμα-Αλκοόλες

Τι θα πούμε όμως για το πιο άμεσο μέλλον; Ήδη χρησιμοποιούνται ευρέως σε αυτοκίνητα και σε φορτηγά δυο είδη καυσίμων που δεν είναι παράγωγα του πετρελαίου: η αλκοόλη και το φυσικό αέριο. Μια καθαρή αλκοόλη, που ονομάζεται αιθανόλη, παράγεται με την απόσταξη ζαχαροκάλαμου. Το 1987, κινήθηκαν με αιθανόλη το 90 τοις εκατό και πλέον των καινούριων αυτοκινήτων που πουλήθηκαν στη Βραζιλία, μολονότι τους πρόσφατους μήνες αυτό το ποσοστό έπεσε στο 69 τοις εκατό, λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου. Η αιθανόλη είναι καθαρότερη από τη βενζίνη, και προέρχεται από μια ανεξάντλητη πηγή. Μπορούμε πάντοτε να καλλιεργούμε μεγαλύτερες ποσότητες ζαχαροκάλαμου, ζαχαρότευτλων, ταπιόκας ή καλαμποκιού, για να παράγουμε περισσότερη αιθανόλη.

Εντούτοις, ένα πρόβλημα είναι οι εκτάσεις που απαιτούνται για την καλλιέργεια σοδειών που παράγουν αιθανόλη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουν σχεδόν το 40 τοις εκατό της ετήσιας παραγωγής καλαμποκιού, για να παράγουν αρκετή αιθανόλη για την κάλυψη μόνο του 10 τοις εκατό των αναγκών τους σε καύσιμα για τα αυτοκίνητα.

Το κόστος είναι άλλο ένα πρόβλημα. Σύμφωνα με έναν υπολογισμό, οι σοδειές που παράγουν αιθανόλη χάνουν περίπου το 30 ως 40 τοις εκατό της πιθανής ενέργειάς τους όταν μετατρέπονται σε καύσιμο. Λόγω του επιπρόσθετου κόστους της καλλιέργειας και της επεξεργασίας, μερικοί ειδικοί συμπεραίνουν ότι η ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή της αιθανόλης είναι περισσότερη από την ενέργεια που αποδίδει η ίδια η αιθανόλη!

Η μαιθανόλη, μια αλκοόλη που φτιάχνεται από φυσικό αέριο ή από κάρβουνο, είναι φτηνότερη. Μολονότι μερικά καύσιμα κάνουν το αυτοκίνητο αρκετά βραδυκίνητο, μειώνοντας την απόδοσή του, η μαιθανόλη του δίνει περισσότερο ‘νεύρο’. Μάλιστα, τα αγωνιστικά αυτοκίνητα χρησιμοποιούν συχνά μαιθανόλη επειδή αυτή δεν εκρήγνυται τόσο εύκολα όσο η βενζίνη. Τον Ιούνιο του 1989, ο πρόεδρος των Η.Π.Α., Τζορτζ Μπους, έδωσε στη δημοσιότητα μια πρόταση, σύμφωνα με την οποία, μέχρι το 1995, θα πρέπει να κινούνται με μαιθανόλη 500.000 αυτοκίνητα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι, αν εφαρμοστεί η πρότασή της, θα μειωθούν οι εκπομπές καυσαερίων από τα αυτοκίνητα κατά 80 τοις εκατό.

Αλλά και η μαιθανόλη παρουσιάζει τα δικά της προβλήματα. Ενώ εκπέμπει λιγότερο άνθρακα όταν καίγεται, σε σύγκριση με το πετρέλαιο, εκπέμπει έναν άλλο ρύπο: τη φορμαλδεΰδη, έναν παράγοντα που λέγεται ότι μπορεί να προκαλεί καρκίνο. Επίσης, τα αυτοκίνητα που κινούνται με μαιθανόλη είναι πιο δύσκολο να πάρουν μπροστά όταν κάνει πολύ κρύο.

Φυσικό Αέριο

Το φυσικό αέριο, που χρησιμοποιείται πολύ στα σπίτια για θέρμανση και μαγείρεμα, έχει σημαντικά πλεονεκτήματα ως καύσιμο για τα αυτοκίνητα. Πρόκειται για μια απλή ένωση—αποτελείται κυρίως από μεθάνιο—και κάνει καθαρή καύση. Εκπέμπει πολύ λιγότερο άνθρακα απ’ ό,τι η βενζίνη και δεν εκπέμπει καθόλου καπνό από εκείνον που εκπέμπει το πετρέλαιο-ντίζελ, ο οποίος είναι γεμάτος αιθάλη και σωματίδια. Οι μηχανές που καίνε αυτό το καθαρό καύσιμο χρειάζονται λιγότερη συντήρηση. Το φυσικό αέριο είναι σχετικά φτηνό, και εξακολουθεί να είναι άφθονο.

Αυτοκίνητα που κινούνται με φυσικό αέριο χρησιμοποιούνται ήδη στην Ιταλία, στη Σοβιετική Ένωση, στη Νέα Ζηλανδία και στον Καναδά. Αλλά και το φυσικό αέριο δεν είναι απαλλαγμένο από προβλήματα. Η μετατροπή που χρειάζεται να γίνει σ’ ένα βενζινοκίνητο αυτοκίνητο, για να καίει φυσικό αέριο, είναι ακριβή. Επιπλέον, το αέριο (έστω και συμπιεσμένο) καταλαμβάνει μεγάλο όγκο. Πρέπει να τοποθετηθούν αρκετά και μεγάλα ντεπόζιτα στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου. Ακόμη και τότε, το αυτοκίνητο έχει σχετικά μικρή αυτονομία και πρέπει να ανεφοδιάζεται συχνότερα.

Ο ανεφοδιασμός μάς οδηγεί σ’ ένα εμπόδιο, που είναι κοινό σε όλα τα εναλλακτικά καύσιμα. Ποιος θα ήθελε να αγοράσει αυτοκίνητο που καίει κάποιο εναλλακτικό καύσιμο, αφού είναι δύσκολο να βρει πρατήριο που να πουλάει αυτό το καύσιμο; Από την άλλη μεριά, γιατί να πουλάνε εναλλακτικά καύσιμα τα πρατήρια, αφού δεν είναι σίγουρο ότι οι άνθρωποι θα τα αγοράσουν; Ποιοι, λοιπόν, θα κάνουν το πρώτο βήμα; Οι αγοραστές του καυσίμου ή οι πωλητές;

Μια λύση σ’ αυτό το δίλημμα είναι να κατασκευαστούν αυτοκίνητα που να κινούνται με δυο διαφορετικά είδη καυσίμου. Υπάρχουν ήδη αυτοκίνητα που κινούνται ταυτόχρονα με φυσικό αέριο και βενζίνη, με φυσικό αέριο και πετρέλαιο-ντίζελ, με αλκοόλη και βενζίνη ή με ποικίλους συνδυασμούς δύο καυσίμων στο ίδιο ντεπόζιτο. Μολονότι θα ήταν ευκολότερο να ανεφοδιαστούν αυτά τα αυτοκίνητα, που καίνε δύο καύσιμα, μπορεί να μην κάνουν τόσο καθαρή καύση ή να μην αποδίδουν τόσο όσο τα αυτοκίνητα που είναι σχεδιασμένα να κινούνται με ένα μόνο καθαρό καύσιμο.

Ένα Κρυμμένο Απόθεμα Πετρελαίου

Ο πιο άμεσος τρόπος για να μειώσουμε τα προβλήματά μας με το πετρέλαιο είναι να το χρησιμοποιούμε αποτελεσματικότερα. Αυτό δεν θα αφαιρούσε τη μόλυνση που προκαλεί το πετρέλαιο, αλλά ίσως να απέτρεπε τις μεγάλες ελλείψεις πετρελαίου ενόσω αναπτύσσονται εναλλακτικά καύσιμα. Ένας γερουσιαστής των Η.Π.Α. ισχυρίζεται ότι αν τα αμερικανικά αυτοκίνητα έκαιγαν κατά μέσο όρο 6,66 λίτρα βενζίνη στα 100 χιλιόμετρα, «αυτό θα σήμαινε 660.000 λιγότερα βαρέλια πετρέλαιο την ημέρα, μέχρι το έτος 2000. Σε 30 χρόνια—όση είναι η αναμενόμενη διάρκεια ζωής ενός πετρελαιοφόρου στρώματος—αυτό θα ισοδυναμούσε περίπου με 7,8 δισεκατομμύρια βαρέλια. Αυτή η ποσότητα είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που είναι πιθανό να βρει η πετρελαιοβιομηχανία στην Αλάσκα».—Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times), 15 Απριλίου 1989.

Εντούτοις, στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκεί όπου θα είχε τεράστια σημασία, η αποδοτικότητα έχει υποτιμηθεί. Τα αυτοκίνητα στις Η.Π.Α. ταξιδεύουν σχεδόν τόσο όσο ταξιδεύουν συνολικά όλα τα άλλα αυτοκίνητα του κόσμου. Έτσι, ειδικά οι Αμερικανοί έχουν ένα τεράστιο, ανέπαφο πετρελαιοφόρο στρώμα ακριβώς κάτω από τα πόδια τους—ή, μάλλον, κάτω από το καπό των αυτοκινήτων και των φορτηγών τους—στις μη αποδοτικές, βενζινοφάγες μηχανές που κρύβονται εκεί μέσα.

Είναι δυνατό να μειωθεί η κατανάλωση των αυτοκινήτων; Ναι. Μάλιστα η κατανάλωση 6,66 λίτρων στα 100 χιλιόμετρα είναι ήδη κάτι πολύ συνηθισμένο. Τα αυτοκίνητα έγιναν κατ’ ανάγκη πολύ αποδοτικότερα στη δεκαετία του 1970, όταν σημειώθηκαν μεγάλες αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου. Από τότε κι έπειτα, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων έχουν κατασκευάσει αυτοκίνητα που έχουν πάρα πολύ μικρότερη κατανάλωση, σχεδιάζοντας καινούριες μηχανές και χρησιμοποιώντας αμαξώματα που είναι φτιαγμένα από ελαφρύτερα και ανθεκτικότερα υλικά και έχουν πιο αεροδυναμικά σχήματα. Η Βόλβο έχει κατασκευάσει ένα αυτοκίνητο που καίει 3,33 λίτρα στα 100 χιλιόμετρα. Η Φολκσβάγκεν έχει φτιάξει ένα αυτοκίνητο που καίει 2,77 λίτρα στα 100 χιλιόμετρα. Η Ρενό έχει ένα πρωτότυπο που καίει 1,92 λίτρα στα 100 χιλιόμετρα!

Υπάρχει, όμως, κι ένα μειονέκτημα. Δεν μπορείς να αγοράσεις κανένα απ’ αυτά τα αυτοκίνητα, γιατί δεν έχουν μπει στην παραγωγή. Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων πιστεύουν ότι, αφού η τιμή του πετρελαίου έπεσε το 1986, τώρα οι αγοραστές αυτοκινήτων δεν ενδιαφέρονται και τόσο για την αποδοτικότητα. Η Πεζό δεν βγάζει στην παραγωγή το αυτοκίνητο υψηλής αποδοτικότητας που έχει κατασκευάσει—3,22 λίτρα στα 100 χιλιόμετρα—μέχρι να ανέβουν οι τιμές του πετρελαίου, και το αποκαλεί «αυτοκίνητο για την κρίση».

Το περιοδικό Γουόρλντ Γουότς (World Watch) σημειώνει ότι οι περισσότεροι κατασκευαστές αυτοκινήτων στις Η.Π.Α. δεν έχουν καν έτοιμα «αυτοκίνητα για την κρίση» ούτε επενδύουν σε νέες τεχνολογίες για την εξοικονόμηση καυσίμων. Γιατί; Το ίδιο περιοδικό απαντάει: «Σύμφωνα με την προφανή επικρατούσα γνώμη, μέρος του προβλήματος είναι το ότι όλοι ενδιαφέρονται για τα τριμηνιαία κέρδη και τις τιμές των μετοχών, πράγμα που αποβαίνει σε βάρος της ανάπτυξης νέων προϊόντων». Με άλλα λόγια, ενδιαφέρονται περισσότερο για να κερδίσουν χρήματα τώρα, παρά για να αποτρέψουν την κρίση αργότερα.

Αλλά η ιδιοτέλεια δεν είναι κάτι το μοναδικό στις μεγάλες επιχειρήσεις. Στόχος των κατασκευαστών αυτοκινήτων είναι να ξέρουν τι θέλουν οι πελάτες τους. Ξέρουν πολύ καλά ότι, προς το παρόν, δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις σ’ ό,τι αφορά την υπερβολική εξάρτηση της ανθρωπότητας από το πετρέλαιο. Καμιά εναλλακτική λύση δεν είναι απαλλαγμένη από μειονεκτήματα. Το αυτοκίνητο που δεν μολύνει τον αέρα ή δεν πρόκειται να εξαντλήσει τα αποθέματα πετρελαίου μπορεί να μην έχει την ισχύ, το ‘νεύρο’ ή την πολυτέλεια που είχε το παλιό ‘βενζινοφάγο’ αυτοκίνητο, και όσο για το καύσιμο που καίει, μπορεί να μην είναι και τόσο εύκολο να το αγοράσεις.

Τι νομίζετε; Είναι πρόθυμοι οι άνθρωποι να κάνουν αυτού του είδους τη θυσία, για να αποτρέψουν μια κρίση που ίσως δεν πρόκειται να ξεσπάσει στο πλήρες προτού αρχίσουν να οδηγούν τα παιδιά τους ή τα παιδιά των παιδιών τους; Ο τρόπος με τον οποίο μεταχειρίζεται ο άνθρωπος αυτή τη γη, την προγονική του κληρονομιά, φαίνεται ότι δίνει με βροντερή φωνή την ξεκάθαρη απάντηση: «Ποιος νοιάζεται;»

Σε τελική ανάλυση, το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, δηλαδή να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε καύσιμα χωρίς να καταστρέψουμε τον πλανήτη, περιλαμβάνει περισσότερα πράγματα από το να βρούμε εναλλακτικές λύσεις για το πετρέλαιο. Χρειαζόμαστε εναλλακτικές απόψεις, εναλλακτικές λύσεις για την απληστία και την έλλειψη διορατικότητας. Το γεγονός ότι ο άνθρωπος έχει κάνει ανόητη, κακή χρήση των πόρων του πλανήτη, περιλαμβανομένων και των καυσίμων του, προσθέτει ένα ακόμη στοιχείο στα πολλά που αποδεικνύουν τα όσα είπε η Αγία Γραφή πριν από πολύ καιρό—ότι ο άνθρωπος δεν έχει ούτε το δικαίωμα ούτε την ικανότητα να αυτοκυβερνάται.—Ιερεμίας 10:23.

Αλλά για όσους μελετούν την Αγία Γραφή, το ζήτημα δεν τελειώνει εδώ. Η Αγία Γραφή μάς διαβεβαιώνει ότι, στο κοντινό μέλλον, ο Δημιουργός μας θα παρέμβει πολύ πιο ενεργά στη διακυβέρνηση της ανθρώπινης κοινωνίας. Αναμφίβολα, θα μας διδάξει πώς να χρησιμοποιούμε τους πλούσιους πόρους του πλανήτη, χωρίς να ‘λερώνουμε την ίδια μας τη φωλιά’. Για να έχουμε ένα ελπιδοφόρο μέλλον, αυτή δεν είναι απλώς η καλύτερη εναλλακτική λύση. Είναι η μόνη εναλλακτική λύση.—Ησαΐας 11:6-9.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 15]

Χρειαζόμαστε εναλλακτικές λύσεις για την απληστία και την έλλειψη διορατικότητας