Ενέργεια από την Παλίρροια

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στον Καναδά

ΕΝΕΡΓΕΙΑ! Η σύγχρονη κοινωνία έχει μια ακόρεστη δίψα γι’ αυτήν. Και από το 1973 που επιβλήθηκε το εμπάργκο στο πετρέλαιο, πράγμα που έφερε τεράστια αύξηση στις τιμές του πετρελαίου, οι επιστήμονες κάνουν έρευνες για να βρουν εναλλακτικές λύσεις αντί των ορυκτών καυσίμων. Ο πρόσφατος πόλεμος στον Περσικό Κόλπο έδειξε πόσο σοβαρή θεωρείται από τα διάφορα κράτη η πιθανή διακοπή της προμήθειας πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή.

Πειραματικά προγράμματα που είχαν προταθεί στο παρελθόν, αλλά παραμερίστηκαν σε περιόδους λιγότερο κρίσιμες, επανεξετάζονται τώρα. Παραδείγματος χάρη, τι μπορεί να γίνει με τις ισχυρές παλίρροιες των ωκεανών; Μήπως θα μπορούσε ο άνθρωπος, με μικρή δαπάνη, να τις δαμάσει για να παράγει ηλεκτρική ενέργεια;

Πριν από μερικά χρόνια, ορισμένοι Καναδοί μηχανικοί άρχισαν να δίνουν προσοχή στις αξιοθαύμαστες παλίρροιες του Όρμου Φάντι. Αυτός ο όρμος βρίσκεται ανάμεσα σε δυο από τις επαρχίες του Καναδά που βρέχονται από τον Ατλαντικό, τη Νέα Σκοτία και το Νιου Μπράνσγουικ, και φημίζεται για την παλίρροιά του, η οποία είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο—το ύψος της φτάνει τα 16 μέτρα. Παλιρροϊκοί ηλεκτροπαραγωγικοί σταθμοί λειτουργούσαν ήδη στη Γαλλία και στη Σοβιετική Ένωση· γιατί να μη γίνει κάτι τέτοιο και στον Καναδά;

Προτάθηκε, λοιπόν, ένα πλήρες έργο που θα παρήγαγε τελικά 4.800 μεγαβάτ—6,5 εκατομμύρια ίππους—ηλεκτρική ενέργεια. (Για να κάνουμε μια σύγκριση, ένας πυρηνικός ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός στο γειτονικό Νιου Μπράνσγουικ παρήγε συνολικά μόνο 600 μεγαβάτ.) Εντούτοις, το κόστος ενός τέτοιου έργου που θα εκμεταλλευόταν την παλιρροϊκή ενέργεια θα ήταν αστρονομικό—το 1981 υπολογίστηκε ότι θα έφτανε τα 5.000.000.000 καναδικά δολάρια (περ. 885 δισ. δρχ.)!

Ο Πειραματικός Σταθμός

Ενεργώντας σοφά, η κυβέρνηση χρηματοδότησε αρχικά την κατασκευή ενός πειραματικού σταθμού, ο οποίος θα δοκιμαζόταν σε ό,τι αφορούσε το σχέδιο και την αποδοτικότητα. Το έργο αυτό, που ονομάζεται Παλιρροϊκός Ηλεκτροπαραγωγικός Σταθμός της Αναπόλεως, βρίσκεται σ’ ένα φράγμα στον Ποταμό της Αναπόλεως, ο οποίος χύνεται στη Λεκάνη της Αναπόλεως, μια ποτάμια λεκάνη στην οποία εμφανίζεται παλίρροια και η οποία χύνεται στον Όρμο Φάντι, κοντά στην πόλη Ανάπολις Ρόιαλ της Νέας Σκοτίας. Ο σταθμός αυτός, του οποίου η αποπεράτωση κόστισε 55 εκατομμύρια δολάρια (περ. 9,7 δισ. δρχ.), άρχισε να παράγει ηλεκτρική ενέργεια το 1984.

Στη διάρκεια μιας πρόσφατης χρονιάς, επισκέφτηκαν τον Παλιρροϊκό Ηλεκτροπαραγωγικό Σταθμό της Αναπόλεως πάνω από 40.000 άνθρωποι, μερικοί από τους οποίους ήρθαν από μακρινά μέρη, όπως η Σιβηρία και η Κίνα. Αλλά όταν πρωτοδείτε αυτόν το σταθμό, ίσως απογοητευτείτε επειδή αυτό που διακρίνετε όλο κι όλο είναι μια διώροφη τσιμεντένια αποθήκη πάνω σ’ ένα διάδρομο ο οποίος διασχίζει το νερό—πράγματα που δεν πείθουν και τόσο για το γεγονός ότι πρόκειται για τον πρώτο παλιρροϊκό ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της Βόρειας Αμερικής.

Κι εκτός αυτού, δεν βλέπετε να βρίσκονται στο σταθμό ένα σωρό πολυάσχολοι μηχανικοί. Η λειτουργία του σταθμού γίνεται με κομπιούτερ που βρίσκονται περίπου 100 χιλιόμετρα μακριά, και απαιτούνται λίγα μόνο άτομα για τη συντήρησή του. Παρ’ όλα αυτά, ο σταθμός αυτός παράγει περίπου 30 εκατομμύρια κιλοβατώρες ενέργεια το χρόνο—αρκετή για την τροφοδοσία 8.000 σπιτιών. Πώς το πετυχαίνει αυτό;

Πώς Λειτουργεί

Μέσα σε μια κοιλότητα που έχει σκαφτεί σε βάθος 30 και πλέον μέτρων κάτω από την επιφάνεια βρίσκεται το μυστικό της επιτυχίας του σταθμού—ο υδροστρόβιλος. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί αυτός ο υδροστρόβιλος είναι εκπληκτικά απλός. Είναι τοποθετημένος σ’ ένα μικρό νησί που ενώνεται με την ακτή και στις δυο πλευρές, μ’ ένα διάδρομο ο οποίος διασχίζει το νερό και λειτουργεί ως φράγμα. Καθώς ανεβαίνουν οι παλίρροιες του Φάντι, το νερό ρέει από τη Λεκάνη της Αναπόλεως διαμέσου των πυλών του φράγματος και χύνεται σε μια μεγάλη αποταμιευτήρια λεκάνη, στη μεριά του φράγματος η οποία βλέπει προς τις πηγές του ποταμού. Όταν η παλίρροια φτάνει στο μέγιστο ύψος της, όλες οι πύλες κλείνουν.

Καθώς η παλίρροια πέφτει στη μεριά του φράγματος που βλέπει προς τις εκβολές του ποταμού (μέχρι και 4,6 μέτρα), οι πύλες ανοίγουν και το νερό της αποταμιευτήριας λεκάνης αδειάζει και πάλι μέσα στη Λεκάνη της Αναπόλεως, περνώντας διαμέσου του υδροστρόβιλου. Η δύναμη του νερού που τρέχει ορμητικά περιστρέφει τον υδροστρόβιλο κι έτσι παράγει ηλεκτρική ενέργεια. Εφόσον ο σταθμός αυτός λειτουργεί όταν το νερό χύνεται προς τα έξω, παράγει ενέργεια μόνο επί 11 ή 12 ώρες την ημέρα.

Λόγω αυτών των περιστάσεων, κατασκευάστηκε ένας πειραματικός υδροστρόβιλος με διάμετρο 7,6 μέτρα. Οι μαγνητικοί πόλοι της γεννήτριας, η οποία παράγει ηλεκτρική ενέργεια καθώς περιστρέφεται ο υδροστρόβιλος, είναι τοποθετημένοι στο άκρο του υδροστρόβιλου και περιστρέφονται μαζί του. (Οι συμβατικοί υδροστρόβιλοι συνήθως περιστρέφουν έναν άξονα, ο οποίος κινεί τη γεννήτρια.) Ως αποτέλεσμα, ο υδροστρόβιλος είναι πιο μικρός και λειτουργεί αποδοτικά ακόμη κι όταν η ταχύτητα του νερού είναι σχετικά χαμηλή.

Δεν δημιουργούνται προβλήματα για τα μηχανήματα εξαιτίας του αλατιού που περιέχει το νερό; Η οξείδωση που προκαλεί το θαλασσινό νερό αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, αλλά οι μηχανικοί το αντιμετωπίζουν εισάγοντας μικρό ηλεκτρικό ρεύμα στο νερό που ρέει, προκειμένου να αποφύγουν την οξείδωση.

Το Μέλλον της Παλιρροϊκής Ενέργειας

Αν γίνει ποτέ πραγματικότητα ο παλιρροϊκός ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός που είχε αρχικά σχεδιαστεί να γίνει στον Όρμο Φάντι, και ο οποίος θα είναι μεγαλύτερος σε μέγεθος, θα απαιτήσει πάνω από εκατό υδροστρόβιλους, που ο καθένας τους θα έχει περίπου το μέγεθος αυτού της Αναπόλεως. Αυτοί θα τοποθετηθούν σ’ ένα διάδρομο που θα διασχίζει το νερό στην ανατολική προέκταση του όρμου και ο οποίος θα έχει μήκος οχτώ χιλιόμετρα.

Εντούτοις, η κατασκευή φράγματος στον Όρμο Φάντι, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα. Πρώτα-πρώτα, κάτι που αποτελεί αιτία ανησυχίας είναι το τεράστιο κόστος κατασκευής. Σ’ αυτό έρχεται να προστεθεί η ανησυχία για τις ζημιές που μπορεί να προκληθούν στο περιβάλλον. Αν αλλάξει το ύψος της παλίρροιας στο Φάντι κατά αρκετά εκατοστά, αυτό θα μπορούσε να κατακλύσει με θαλασσινό νερό μεγάλες παράκτιες περιοχές. Θα μπορούσαν, επίσης, να αλλάξουν τις φυσικές διαδικασίες μετανάστευσης των ψαριών, πράγμα που δεν θα επέτρεπε στη φρίσσα να επιστρέψει στο γλυκό νερό.

Μολαταύτα, ο πρώτος παλιρροϊκός ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός της Βόρειας Αμερικής, το πειραματικό έργο της Αναπόλεως, εξακολουθεί να παράγει ενέργεια για το ηλεκτρικό δίκτυο του ανατολικού Καναδά. Όμως αυτός ο ηλεκτρισμός είναι μόνο μια σταγόνα που δεν αρκεί για να σβήσει τη δίψα για ενέργεια που έχει ολόκληρο το έθνος.

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Αποταμιευτήρια λεκάνη

Ο παλιρροϊκός ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός αφήνει το νερό να ρεύσει προς τα πίσω καθώς πέφτει η παλίρροια του ωκεανού

Οι πύλες ανοίγουν για να μπει το νερό της παλίρροιας και κλείνουν για να κρατήσουν γεμάτη την αποταμιευτήρια λεκάνη

Ο Όρμος Φάντι

[Ευχαριστίες]

Courtesy of Nova Scotia Power Corporation