Ξένοι—Γιατί Μεταναστεύουν;
«ΚΑΝΕΙΣ δεν μπορεί να φανταστεί τι κινδύνους αντιμετωπίζουμε στις χώρες του Τρίτου Κόσμου . . . και τι κακουχίες περνάμε εδώ στην προσπάθειά μας να τα βγάλουμε απλώς πέρα και να συντηρήσουμε τις οικογένειές μας στην πατρίδα». Αυτά τα λόγια έγραψε η Ελίζαμπεθ, μια Αφρικανή μετανάστρια, στον εκδότη του περιοδικού Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (National Geographic). Τα λόγια της αποκαλύπτουν τον κύριο λόγο για τον οποίο εκατομμύρια άνθρωποι είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν τις ρίζες τους και να αρχίσουν μια καινούρια ζωή σε μια ξένη χώρα.
Ασφαλώς, κάθε μετανάστης, άντρας ή γυναίκα, έχει τις προσωπικές του περιστάσεις και τους δικούς του λόγους που τον οδήγησαν να μεταναστεύσει. Ορισμένοι, όπως η γυναίκα που αναφέραμε παραπάνω, μπορεί να μετανάστευσαν για να γλιτώσουν από τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν στις χώρες απ’ όπου προέρχονται. Στο βιβλίο του Πληθυσμός, Μετανάστευση και Αστικοποίηση στην Αφρική (Population, Migration, and Urbanization in Africa), ο Γουίλιαμ Χανς εξηγεί ότι παράγοντες όπως οι ασθένειες, οι προσβολές από έντομα, η μειωμένη γονιμότητα του εδάφους, η ξηρασία, οι πλημμύρες, η πείνα, ο πόλεμος και οι διαμάχες μεταξύ των διαφόρων φυλών αποτελούν τα πρωταρχικά αίτια της μαζικής αποδήμησης από την Αφρική που παρατηρείται στην εποχή μας. Άλλα μέρη της γης με παρόμοιες άθλιες συνθήκες έχουν γίνει κι αυτά φυτώρια μεταναστών.
Ωστόσο, οι κοινωνιολόγοι λένε ότι η επιθυμία των ανθρώπων να γλιτώσουν από τις καταπιεστικές συνθήκες διαβίωσης αποτελεί μέρος μόνο της αιτίας που υποκινεί το ρεύμα της μετανάστευσης στην εποχή μας.
Το Φαινόμενο Ώθησης και Προσέλκυσης
Η έλξη προς τις χώρες που προσφέρουν καλύτερες ευκαιρίες στη ζωή αποτελεί επίσης ισχυρό κίνητρο για τη μεταναστευτική κίνηση. Αυτό, μαζί με την επιθυμία των ατόμων να γλιτώσουν από τις άσχημες συνθήκες, δημιουργεί το φαινόμενο που είναι γνωστό ως φαινόμενο ώθησης και προσέλκυσης. Οι τοπικές αντιξοότητες τείνουν να ωθούν και τα πλεονεκτήματα των χωρών στο εξωτερικό τείνουν να προσελκύουν το άτομο να μεταναστεύσει. Πάρτε για παράδειγμα τον Νγκάιν Βαν Τουέι, που αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση Βιετναμέζου πρόσφυγα στην Ιαπωνία. Μολονότι ταλαιπωρήθηκε προσπαθώντας να αντεπεξέλθει ως ξένος, ο Νγκάιν παραδέχεται: «Είμαι ευχαριστημένος. Έχω μαζί μου την οικογένειά μου και ζούμε καλά σε μια χώρα που έχει ελευθερία και απολαμβάνει ειρήνη».
Το οικονομικό ζήτημα αποτελεί πόλο έλξης ως ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες που ευνοούν τη μετανάστευση. Σχολιάζοντας την ιταλική παροικία μιας αγγλικής πόλης στο βιβλίο του Το Αποτυχημένο Χωνευτήρι (The Un-melting Pot), ο συγγραφέας Τζον Μπράουν αναφέρει: «Ανέκαθεν, ο αντικειμενικός τους σκοπός ήταν να αποκτήσουν χρήματα». Ο ίδιος προσθέτει ότι αυτό το κατόρθωναν δουλεύοντας «σκληρά και σωστά». Όταν κάποιος εξετάσει τη φοβερή ανομοιομορφία που παρουσιάζουν οι μισθοί από χώρα σε χώρα, δεν εκπλήσσεται για το ότι οι άνθρωποι μεταναστεύουν. Το περιοδικό Νάσιοναλ Τζεογκράφικ, σχολιάζοντας το θέμα των Μεξικανών εργατών στις Ηνωμένες Πολιτείες, αποκαλύπτει ότι «μια ώρα εργασίας λίγο πιο κάτω από τα νότια σύνορα [των Η.Π.Α.] αποφέρει το ένα πέμπτο ως το ένα δέκατο του ποσού που δικαιούται κάποιος στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Η Έλξη που Ασκείται από την Οικογένεια και τους Φίλους
Φυσικά, πολλοί φεύγουν απλώς και μόνο για να βρεθούν πιο κοντά στην οικογένεια και στους φίλους που έχουν ήδη μεταναστεύσει. Πολλοί Εβραίοι της Σοβιετικής Ένωσης, για παράδειγμα, μετανάστευσαν στο Ισραήλ, επειδή όσο περισσότεροι είναι τόσο πιο ασφαλείς αισθάνονται. Ορισμένοι, μάλιστα, ήταν διατεθειμένοι να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους πηγαίνοντας στη Δυτική Όχθη η οποία σπαράσσεται από τον πόλεμο.
Η παρότρυνση από μέρους φίλων και συγγενών υποκινεί πολλά άτομα να μεταναστεύσουν. Η Αυστραλία είναι μια χώρα που συστήνεται σε πολλούς υποψήφιους μετανάστες. Τώρα, σχεδόν το 22 τοις εκατό του πληθυσμού της αποτελείται από άτομα που έχουν γεννηθεί αλλού.
Όταν κάποιος μετανάστης στις Ηνωμένες Πολιτείες επισκέφτηκε την πατρίδα του, το Μπαρμπάντος, είπε σε κάποιο φίλο του: «Νομίζεις ότι [είσαι] αρκετά καλά εδώ». Διαβεβαίωσε όμως το φίλο του ότι ‘έχανε . . . τον καιρό’ του παραμένοντας στο νησί. Ύστερα από πολλά χρόνια, ο φίλος του παραδέχεται ότι αυτά τα λόγια έσπειραν μέσα του το σπόρο της δυσαρέσκειας, που τελικά τον οδήγησε να μεταναστεύσει.
Δυστυχώς, πολλές φορές, ο υποψήφιος μετανάστης πληροφορείται μόνο τη ρόδινη πλευρά του ζητήματος. Ο Ρον, ένας νεαρός ο οποίος πήγε στον Καναδά για να γλιτώσει από το εντεινόμενο κλίμα αναστάτωσης που επικρατούσε στη Νότια Αφρική, είπε: «Οι φίλοι και οι συγγενείς έχουν την τάση να σου μιλάνε για όλα τα υπέροχα πράγματα . . . και είναι ευνόητο ότι παραλείπουν οτιδήποτε αρνητικό».
Ανεξάρτητα από τα κίνητρα που ώθησαν στη μετανάστευσή του, τις περισσότερες φορές ο αλλοδαπός ταλαιπωρείται. Ορισμένοι, όταν αντιληφθούν πλήρως τις επιπλοκές αυτής της ενέργειας, επιθυμούν έντονα να γυρίσουν στην πατρίδα τους. Επομένως, πώς μπορεί ένας ξένος να προσαρμοστεί με επιτυχία στο καινούριο του περιβάλλον ενώ, ταυτόχρονα, πρέπει να αντιμετωπίσει τη νοσταλγία που νιώθει για την πατρίδα του, την οδύνη εξαιτίας της απομάκρυνσής του από την οικογένεια, το «πολιτιστικό σοκ», τις γλωσσικές διαφορές και ένα σωρό συναφή προβλήματα;
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]
Το οικονομικό ζήτημα αποτελεί πόλο έλξης ως ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες που ενθαρρύνουν τη μετανάστευση
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]
«Είμαι ευχαριστημένος. Έχω μαζί μου την οικογένειά μου και ζούμε καλά σε μια χώρα που έχει ελευθερία και απολαμβάνει ειρήνη».—Ένας Βιετναμέζος στην Ιαπωνία
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 7]
Όταν κάποιος εξετάσει τη φοβερή ανομοιομορφία που παρουσιάζουν οι μισθοί από χώρα σε χώρα, δεν εκπλήσσεται για το ότι οι άνθρωποι μεταναστεύουν
[Εικόνα στη σελίδα 7]
Ο νεοφερμένος μετανάστης τα βλέπει όλα παράξενα και δύσκολα