Γιατί Είναι Τόσο Δημοφιλές το Γκολφ;

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Χαβάη

ΠΟΛΛΟΙ παίκτες του γκολφ έρχονται αεροπορικώς από την Ιαπωνία εδώ στη Χαβάη σε αναζήτηση του τέλειου χτυπήματος. Στην Ιαπωνία η εγγραφή στην πιο αριστοκρατική λέσχη του γκολφ μπορεί να κοστίσει 1,5 εκατομμύριο δολάρια (περ. 270 εκατ. δρχ.), ποσό το οποίο δεν περιλαμβάνει καν την ετήσια συνδρομή. Αυτή τη στιγμή, το ποσό εγγραφής σε μια λέσχη του γκολφ είναι κατά μέσο όρο 188.500 δολάρια (περ. 34 εκατ. δρχ.)! Έτσι, μόνο το 15 τοις εκατό των παικτών του γκολφ στην Ιαπωνία παίζουν σε πραγματικό γήπεδο γκολφ. Επειδή δεν απολαμβάνουν το παιχνίδι στους τοπικούς χώρους προπόνησης, έρχονται στη Χαβάη, όπου είναι πρόθυμοι να πληρώσουν μέχρι και 100 δολάρια (περ. 18.000 δρχ.) για ένα γύρο γκολφ—και το θεωρούν αυτό τιμή ευκαιρίας.

Όποιος κι αν ήταν αυτός που χτύπησε πρώτος κάποια μπάλα μ’ ένα μπαστούνι σκοπεύοντας να τη βάλει σε μια μικρή τρύπα με όσο το δυνατόν λιγότερα χτυπήματα, πιθανώς ποτέ δεν φαντάστηκε τη δημοτικότητα που θα αποκτούσε αυτό το παιχνίδι και το πάθος που θα ενέπνεε τελικά. Στη Χαβάη και μόνο, υπάρχουν 64 γήπεδα γκολφ, στα οποία συγκαταλέγεται το γήπεδο Ελά Βάι, που είναι ίσως το πιο πολυσύχναστο σε όλο τον κόσμο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το γκολφ είναι μια βιομηχανία με ετήσια κέρδη ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων (περ. 3,6 τρισ. δρχ.), το 1 στα 10 άτομα παίζει τουλάχιστον ένα γύρο το χρόνο, και υπάρχουν 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι που παίζουν τουλάχιστον κάθε δυο εβδομάδες. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το γκολφ έχει γίνει μόδα—γιατί όμως; Ποιος είναι ο λόγος γι’ αυτή τη δημοτικότητα;

Πώς Ξεκίνησε

Μολονότι κανείς δεν είναι απολύτως βέβαιος για το πότε ή πού πρωτοεμφανίστηκε το γκολφ, είναι γνωστό ότι μερικά παιχνίδια που έμοιαζαν με το γκολφ παίζονταν στην Ευρώπη και στη Μεγάλη Βρετανία πριν από 500 και πλέον χρόνια. Ωστόσο, το γκολφ αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1457 ως παιχνίδι που παιζόταν στη Σκοτία. Φαίνεται ότι το παιχνίδι είχε γίνει τόσο δημοφιλές που ο Βασιλιάς Ιάκωβος Β΄ ένιωσε την ανάγκη να εκδώσει απαγορευτικό διάταγμα ώστε οι υπήκοοί του να μπορούν να δαπανούν περισσότερο χρόνο εξασκούμενοι στην τοξοβολία, πράγμα που ήταν αναγκαίο για την άμυνα του βασιλείου του.

Το 1744 μια ομάδα Σκοτσέζων αποφάσισε ότι ήταν καιρός να οργανώσει αυτό το παιχνίδι, να συντάξει ένα σύνολο γραπτών κανονισμών και να ιδρύσει μια λέσχη του γκολφ. Μ’ αυτόν τον τρόπο ήρθε σε ύπαρξη η Εταιρία των Εντιμότατων Παικτών Γκολφ του Εδιμβούργου. Ύστερα από δέκα χρόνια, άλλη μια ομάδα παικτών στον Άγ. Ανδρέα της Σκοτίας σχημάτισε τη δική της λέσχη, που αργότερα έγινε γνωστή ως Βασιλική και Αρχαία Λέσχη του Αγ. Ανδρέα, ή απλά R. & A. Αυτή η λέσχη θεωρείται από πολλούς ο θεσμοθέτης των κανόνων και των κανονισμών του παιχνιδιού.

Στις πρώτες μέρες του, το γκολφ παιζόταν ανάμεσα στους λόφους και στις θίνες που βρίσκονταν κοντά στις ακτές. Αυτό γινόταν για πρακτικούς λόγους. Τα πρόβατα και οι λαγοί έτρωγαν το γρασίδι κι έτσι το διατηρούσαν κοντό. Φυσικές λακκούβες σχηματίζονταν εκεί όπου τα πρόβατα, αναζητώντας καταφύγιο, έσκαβαν το χώμα φέρνοντας στην επιφάνεια την άμμο που βρισκόταν από κάτω. Μόνο τα βασιλικά πρόσωπα και οι πλούσιοι μπορούσαν να διαθέσουν τα χρήματα και το χρόνο που απαιτούνταν για να ταξιδέψουν σ’ αυτά τα γήπεδα. Αναμφισβήτητα αυτό δεν ήταν ένα παιχνίδι για το μέσο άνθρωπο. Στην πραγματικότητα, κάποιος έπρεπε να είναι πλούσιος για να έχει την οικονομική δυνατότητα να αγοράσει έστω και τις μπάλες του γκολφ.

Οι πρώτες μπάλες του γκολφ κατασκευάζονταν από δέρμα ταύρου, παραγεμίζονταν με πούπουλα κότας ή χήνας και ράβονταν με το χέρι. Η κατασκευή τους ήταν δαπανηρή και δεν εξασφάλιζε την αντοχή τους. Η ανακάλυψη του ρετσινιού του δέντρου Δίχοψις η γούτα από τη Μαλαισία, το 1848, ήταν αυτή που έκανε δυνατή την κατασκευή μιας νέας, φτηνότερης μπάλας. Αυτό έκανε το γκολφ πιο προσιτό από οικονομική άποψη, και σύντομα το παιχνίδι έγινε δημοφιλές.

Η Έλξη του Επεκτείνεται

Μαζί με την πτώση του κόστους της μπάλας και του μπαστουνιού του γκολφ, αρκετοί άλλοι παράγοντες συνέβαλαν στο να επεκταθεί η έλξη που ασκεί αυτό το παιχνίδι. Η βιομηχανική επανάσταση επέτρεψε στο μέσο άνθρωπο να διαθέσει περισσότερο χρόνο και χρήμα στην αναψυχή. Ο σιδηρόδρομος, που τότε αναπτυσσόταν, έκανε τα ταξίδια στα γήπεδα του γκολφ ευκολότερα και φτηνότερα, και οι παίκτες του γκολφ μπορούσαν ακόμη και να ταξιδεύουν και να παίζουν σε διαφορετικά γήπεδα. Η εφεύρεση της χορτοκοπτικής μηχανής έδωσε τη δυνατότητα να φτιαχτούν γήπεδα γκολφ εκεί όπου προηγουμένως αυτό δεν ήταν πρακτικό λόγω του ψηλού γρασιδιού.

Το γκολφ ελκύει τους ανθρώπους για διάφορους λόγους. Σε μερικούς δίνει την ευκαιρία να απολαύσουν την ύπαιθρο και ταυτόχρονα να γυμναστούν λίγο. Για άλλους είναι ευκαιρία να ξεφύγουν από το στρες και την ένταση της καθημερινής τους ρουτίνας και να βρουν λίγη γαλήνη και ησυχία στις καλυμμένες με γρασίδι εκτάσεις. Ακόμη, άλλοι απολαμβάνουν την κοινωνική πλευρά του γκολφ—είναι ένα παιχνίδι που μπορούν οι άνθρωποι να παίζουν μαζί, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, το παρελθόν τους και τις ικανότητές τους. Και δεν έχει ποτέ συσχετιστεί με τη βία.

Εντούτοις, ένα μέρος της έλξης που ασκεί το γκολφ οφείλεται στο φιλικό συναγωνισμό επειδή υπάρχει βαθμολογία. Σε αντίθεση με τον τρόπο που παίζονται τα περισσότερα παιχνίδια, στο γκολφ όσο χαμηλότερη είναι η βαθμολογία τόσο το καλύτερο. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι βαθμολογίας. Στον αγώνα λακκίσκων, ο παίκτης που βάζει την μπάλα στην τρύπα με τα λιγότερα χτυπήματα κερδίζει εκείνη την τρύπα, και ο παίκτης που κερδίζει τις περισσότερες τρύπες του γηπέδου κερδίζει το παιχνίδι. Στον αγώνα χτυπημάτων, ο παίκτης που συμπληρώνει ένα γύρο με το μικρότερο συνολικό αριθμό χτυπημάτων είναι ο νικητής.

Καθώς συγκεντρώνονταν στα γήπεδα περισσότεροι άνθρωποι, άρχισαν να διεξάγονται πρωταθλήματα για τον καθορισμό των καλύτερων παικτών. Αρχικά, οι νικητές των πρωταθλημάτων αμείβονταν μ’ ένα μετάλλιο. Αργότερα, προστέθηκε χρηματικό έπαθλο. Σύντομα έκαναν την εμφάνισή τους οι επαγγελματίες παίκτες του γκολφ, οι οποίοι ζούσαν παίζοντας από πρωτάθλημα σε πρωτάθλημα και αντιπροσωπεύοντας κάποια λέσχη του γκολφ με την οποία είχαν σύμβαση.

Ο Πυρετός Εξαπλώνεται

Το 1894 ιδρύθηκε ο Σύλλογος του Γκολφ των Η.Π.Α., και η δημοτικότητα του γκολφ στην Αμερική εκτοξεύτηκε στα ύψη. Καθώς ο κόσμος άρχισε να ταξιδεύει στο εξωτερικό, ο πυρετός του γκολφ εξαπλώθηκε σε άλλα μέρη του κόσμου. Με τον καιρό, τα αεροπορικά ταξίδια έκαναν δυνατή τη διεξαγωγή πρωταθλημάτων σε όλο τον κόσμο, και η σημερινή δορυφορική τηλεοπτική κάλυψη φέρνει στο σαλόνι μας τη συγκίνηση καθώς και τη γραφική ομορφιά των παγκόσμιας φήμης γηπέδων του γκολφ. Ο ενθουσιασμός για το γκολφ έχει πραγματικά φτάσει στα ύψη. Το ίδιο έχει συμβεί και στα χρηματικά έπαθλα· ενώ σε κάθε πρωτάθλημα στις δεκαετίες του 1930 και του 1940 αντιστοιχούσαν λιγότερα από 10.000 δολάρια (περ. 1,8 εκατ. δρχ.), στις μέρες μας το ποσό ξεπερνά κατά πολύ το 1.000.000 δολάρια (περ. 180 εκατ. δρχ.).

Επειδή το παιχνίδι συνδυάζεται με όμορφα τοπία, σύντομα τα γήπεδα του γκολφ κατέλαβαν κεντρική θέση σε πολλές δημοφιλείς τουριστικές περιοχές. Για να προσελκύσουν τους τουρίστες και τα χρήματά τους, τα περισσότερα εξωτικά θέρετρα σε όλο τον κόσμο καυχιούνται ότι διαθέτουν γήπεδα γκολφ σχεδιασμένα από αρχιτέκτονες. Επίσης, οι κατασκευαστές μεγάλων έργων αναγνωρίζουν τις προοπτικές κέρδους με το να περιλάβουν γήπεδα γκολφ πρώτης κατηγορίας ως τον κύριο πόλο έλξης στα οικιστικά τους προγράμματα. Το περιοδικό Μπίζνες Γουίκ (Business Week) αναφέρει ότι το 70 τοις εκατό των γηπέδων του γκολφ που φτιάχνονται σήμερα αποτελούν μέρος οικιστικών προγραμμάτων.

Γκολφ στη Χαβάη

Σήμερα, η Χαβάη είναι ο παράδεισος των παικτών του γκολφ, και μάλιστα προγραμματίζεται η κατασκευή 61 επιπλέον γηπέδων. Όμως, ακόμη κι αυτά ίσως να μην είναι αρκετά για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση, επειδή, καθώς η σημερινή γενιά που ενδιαφέρεται για την καλή φυσική κατάσταση γερνάει και θεωρεί τα αθλήματα όπως το τζόκιν, το τένις και το σκουός υπερβολικά επίπονα, ένα μεγάλο μέρος της στρέφεται στο γκολφ.

Για άλλους το γκολφ είναι ένας καλός τρόπος να κλείσουν εμπορικές συμφωνίες. Οι μακρινές διαδρομές με τα πόδια ή με το αυτοκινητάκι του γκολφ από τη μια τρύπα στην άλλη δίνουν άφθονες ευκαιρίες στους επιχειρηματίες να κλείσουν συμφωνίες. «Μου έδωσε την ευκαιρία να βρεθώ με τους πελάτες πέντε ώρες, τις οποίες δεν θα μπορούσα ποτέ να δαπανήσω μαζί τους», είπε η διευθύντρια ενός οικονομικού ιδρύματος, η οποία κλείνει τις περισσότερες συμφωνίες της στο γήπεδο του γκολφ. Μάλιστα μερικοί πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο να παίζεις καλά γκολφ για να ανέλθεις και να γίνεις αποδεκτός στον επιχειρηματικό κόσμο.

Μολονότι οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν το γκολφ με τους πλούσιους και τους διάσημους, τα δημόσια γήπεδα έχουν συμβάλει στην αλλαγή αυτής της εικόνας. Επιτρέπουν σ’ εκείνους που δεν έχουν τη δυνατότητα να εγγραφούν σε μια εξοχική λέσχη να απολαύσουν το παιχνίδι. Οι στατιστικές δείχνουν ότι σχεδόν οι μισοί απ’ αυτούς που παίζουν γκολφ στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι υπάλληλοι γραφείου ή εργάτες. Οι κάτοικοι της Χαβάης, για παράδειγμα, μπορούν να παίξουν σε κάποιο δημόσιο γήπεδο πληρώνοντας λιγότερα από δέκα δολάρια (περ. 1.800 δρχ.).

Αν και μπορεί να υπάρχουν φτηνότεροι τρόποι για να περάσει κανείς τη μέρα του απ’ ό,τι σ’ ένα γήπεδο γκολφ, για τον παίκτη του γκολφ τίποτα δεν συγκρίνεται με την απολαυστική αίσθηση που νιώθει όταν δίνει ένα καλοζυγισμένο χτύπημα στην μπάλα και τη βλέπει να πετάει κατά μήκος του «διαδρόμου» και να προσγειώνεται στην «πλατεία άφιξης», την ειδικά διαμορφωμένη έκταση γύρω από την τρύπα. Η γαλήνια ατμόσφαιρα, το άρωμα του φρεσκοκομμένου γρασιδιού, το εξωραϊσμένο τοπίο και η παρέα των φίλων αποτελούν επιπρόσθετες απολαύσεις που ομορφαίνουν το πρώτιστο μέλημα του παίκτη—την επιδίωξη του τέλειου χτυπήματος.

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας 23]

Photo Courtesy of Mauna Kea Beach Hotel

Photo Courtesy of Mauna Kea Beach Hotel