Σε Αναζήτηση Κάποιας Αιτίας

ΑΠΑΙΤΗΘΗΚΑΝ χρόνια μέχρι να ανακαλυφτεί τι ήταν αυτό που διατάραζε το ανοσολογικό σύστημα των ασθενών που πάσχουν από AIDS, αλλά θα απαιτηθεί ακόμη περισσότερος χρόνος για να εξακριβωθεί τι είναι αυτό που προκαλεί βλάβη στο σώμα και στον εγκέφαλο εκείνων που πάσχουν από CFS (σύνδρομο χρόνιας κόπωσης). Μολονότι δεν έχει προσδιοριστεί η αιτία, οι αυθεντίες του ιατρικού κλάδου είναι σε θέση να παρουσιάσουν πειστικές αποδείξεις ότι οι ασθενείς εμφανίζουν σωματικές ανωμαλίες. Μάλιστα, τέτοιες αποδείξεις έχουν χρησιμοποιηθεί σε δίκες.

Η εφημερίδα Μέντικαλ Ποστ (Medical Post) του Καναδά ανέφερε ότι, κατά την εκδίκαση μιας υπόθεσης, ειδικοί του ιατρικού κλάδου παρουσίασαν στοιχεία για να υποστηρίξουν τον ισχυρισμό της υπεράσπισης ότι η ικανότητα κρίσης του ασθενούς είχε μειωθεί εξαιτίας της αρρώστιας του. Έτσι, ο δικαστής Γουίλιαμ Γκ. Ν. Έγκμπερτ υποκινήθηκε να καταλήξει στο εξής συμπέρασμα: «Η ασθένεια επηρεάζει κάθε τομέα της κρίσης. . . . Μικρές περιοχές του εγκεφάλου παθαίνουν βλάβη».

Αληθεύει αυτό;

Εγκεφαλικές Ανωμαλίες

Οι ιατρικές έρευνες υποστηρίζουν τον ισχυρισμό ότι ο εγκέφαλος των ασθενών που πάσχουν από CFS έχει επηρεαστεί. Η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) της 16ης Ιανουαρίου 1992 είχε την εξής επικεφαλίδα: «Μελέτες Ανιχνεύουν Εγκεφαλικές Ανωμαλίες στους Ασθενείς που Πάσχουν από Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης». Το άρθρο, το οποίο βασιζόταν σε μια έκθεση που είχε δημοσιευτεί την προηγούμενη μέρα στο περιοδικό Χρονικά Εσωτερικής Παθολογίας (Annals of Internal Medicine), παρατήρησε:

«Η μεγαλύτερη, μέχρι τώρα, μελέτη για το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης βρήκε αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη φλεγμονής στον εγκέφαλο των ασθενών, το πρώτο τεκμήριο νευρολογικής ανωμαλίας που συνδέεται με τη μυστηριώδη πάθηση». Το άρθρο πρόσθεσε: «Η μελέτη είναι η τελευταία από μια σειρά πρόσφατων μελετών που καταδεικνύουν τις ανοσολογικές και ορμονικές διαφορές οι οποίες υπάρχουν ανάμεσα σε εκείνους που πάσχουν από το σύνδρομο και στους υγιείς ανθρώπους».

Μια άλλη μελέτη, η οποία έγινε αντικείμενο μεγάλης προσοχής, αναφέρθηκε στο τεύχος του Δεκεμβρίου 1991 του Περιοδικού Κλινικής Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού (Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism). Ήρθαν στο φως ενδείξεις για ορμονικές ελλείψεις στους ενδοκρινείς αδένες και στον εγκέφαλο των ανθρώπων που πάσχουν από CFS. Έτσι, η μελέτη συμπλήρωσε τις αποδείξεις για το γεγονός ότι τα συμπτώματα του CFS προκαλούνται από βιοχημικούς και ανοσολογικούς παράγοντες.

Ο Δρ Γουόλτερ Γκαν, ενώ εργαζόταν στα Κέντρα των Η.Π.Α. για τον Έλεγχο των Ασθενειών, παρακολούθησε πολλές μελέτες ασθενών με CFS. Ο ίδιος σημείωσε ότι «μερικοί καλοί επιστήμονες αρχίζουν να ασχολούνται με την έρευνα για το CFS». Μολονότι τα ευρήματα αυτών των ερευνητών συχνά υποδείκνυαν διαφορετικές πιθανές αιτίες, ο Δρ Γκαν τόνισε το εξής: «Το μόνο σταθερό στοιχείο είναι ότι όλοι συμφωνούν πως υπάρχουν ανωμαλίες».

Ποιος πιθανός παράγοντας ή παράγοντες ευθύνονται για το CFS; Περιλαμβάνεται κάποιος ιός ή ιοί; Αν ναι, με ποιον τρόπο; Πώς επηρεάζεται δυσμενώς το ανοσολογικό σύστημα; Πώς θα μπορούσε η δυσλειτουργία αυτού του συστήματος να προκαλέσει τα συμπτώματα που εκδηλώνουν οι ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από CFS;

Πιθανές Αιτίες

Οι έρευνες δείχνουν ότι περιλαμβάνονται κάποιοι ιοί. Αλλά τι είδους ιοί; Οι ερευνητές έχουν κάνει υπαινιγμούς για πολλούς από αυτούς. «Οι ρετροϊοί σπούμα, ή αλλιώς ‘αφρώδεις’ ιοί, οι εντεροϊοί, ο ιός Επστάιν-Μπαρ και ο ανθρώπινος ερπητοϊός τύπου 6 συγκαταλέγονται στους δημοφιλέστερους και ιδιαίτερα επίμαχους υποψήφιους ιούς», παρατήρησε Το Περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (The Journal of the American Medical Association) τον περασμένο Νοέμβριο.

Με ποιον τρόπο μπορεί να προκαλούν οι ιοί το CFS; Αυτό είναι άγνωστο. Ωστόσο, ο Δρ Άντονι Λ. Κομαρόφ, πρωτοπόρος στις έρευνες για το CFS, σημείωσε: «Η εικόνα που αρχίζει να σχηματίζεται δείχνει ένα χρόνια ενεργοποιημένο ανοσολογικό σύστημα, ένα ανοσολογικό σύστημα που έχει εμπλακεί σε ένα είδος χρόνιου πολέμου ενάντια σε κάτι που το εκλαμβάνει ως ξένο».

Το υγιές ανοσολογικό σύστημα αντιδρά σε έναν εχθρικό ιό ή ιούς, με την εξαπόλυση χημικών ουσιών, που ονομάζονται κυτοκίνες, για να πολεμήσει τους εισβολείς. Ωστόσο, όταν διορθώνεται η επείγουσα κατάσταση που δημιουργήθηκε, η παραγωγή κυτοκινών φυσιολογικά σταματά. Αλλά, προφανώς, το ανοσολογικό σύστημα των ασθενών που πάσχουν από CFS αρνείται να σταματήσει τη λειτουργία. Είναι σημαντικό ότι μια σταθερή διαπίστωση στα άτομα που πάσχουν από CFS είναι η αυξημένη παραγωγή κυτοκινών.

Αυτό είναι σπουδαίο, επειδή δεν είναι ο ιός αυτός που κάνει έναν άνθρωπο να νιώθει άρρωστος όταν εισβάλλει στο σώμα του. Αισθάνεται άρρωστος επειδή τα κύτταρα του σώματός του παράγουν κυτοκίνες, οι οποίες προκαλούν πυρετό, πόνους και κόπωση. Ο Δρ Ουίλιαμ Κάρτερ, καθηγητής ιατρικής στις Η.Π.Α., σημείωσε: «Οι κυτοκίνες παραμένουν και αρχίζουν να βλάπτουν το άτομο μέχρι που, τελικά, ο ασθενής πέφτει στο κρεβάτι και μόλις και μετά βίας μπορεί να κινηθεί».

Όμως, τι είναι αυτό που κάνει το ανοσολογικό σύστημα να συνεχίζει να παράγει κυτοκίνες ενώ θα έπρεπε να είχε σταματήσει; «Ένας ιός σε λανθάνουσα κατάσταση ενεργοποιείται από κάποιο είδος πυροδοτικού μηχανισμού», σύμφωνα με τον Δρ Τζέι Α. Γκόλντσταϊν, «πράγμα το οποίο κάνει τα κύτταρα του ανοσολογικού συστήματος να παράγουν [κυτοκίνες] σε αφύσικες ποσότητες».

Επιπλέον, φαίνεται πως τα φυσικά κύτταρα-φονείς και τα μακροφάγα, τα οποία αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια σε οργανισμούς που εισβάλλουν στο σώμα, παρουσιάζουν μείωση τόσο του αριθμού όσο και της λειτουργίας στους ασθενείς που πάσχουν από CFS, εξασθενίζοντας έτσι ακόμα περισσότερο το ανοσολογικό του σύστημα. Το σημαντικό είναι ότι το ανοσολογικό σύστημα των ασθενών που έχουν CFS φαίνεται πως δυσλειτουργεί, αν και οι γνώμες διίστανται ως προς το γιατί συμβαίνει αυτό.

Όπως επισημάνθηκε στο προηγούμενο άρθρο, οι γιατροί συχνά παρατηρούν ότι για πολλούς ασθενείς η κατάθλιψη δεν αποτελεί την αιτία του CFS. Ωστόσο, για άλλους ασθενείς μερικοί γιατροί πιστεύουν ότι τα ψυχολογικά προβλήματα, όπως η κατάθλιψη, μπορεί να αποτελούν παράγοντα υπαιτιότητας. Είναι ενδιαφέρον ότι, με βάση τα όσα έχουν αποκαλύψει οι έρευνες, η κατάθλιψη μπορεί να βλάψει το ανοσολογικό σύστημα. «Η ψυχική κατάπτωση αυτή καθαυτή μπορεί να δημιουργήσει διαταραχές στη νευρορμονική και ανοσολογική λειτουργία», γράφει ο Δρ Κουρτ Κρόνκε, του Στρατιωτικού Ιατρικού Κέντρου Γουόλτερ Ριντ, στην Ουάσινγκτον D.C.

Επομένως, σε μερικές περιπτώσεις η κατάθλιψη μπορεί να πυροδοτήσει αλλαγές στο ανοσολογικό σύστημα, οι οποίες μπορεί να συμβάλλουν στο CFS. Βέβαια, είναι πολύ πιθανό να περιλαμβάνονται και πολλοί άλλοι παράγοντες οι οποίοι μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσολογικό σύστημα.

Πολυάριθμοι Παράγοντες

Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι είναι πολύ απίθανο να προκαλείται το CFS από ένα και μόνο πράγμα. «Αντίθετα, το CFS είναι προφανώς μια αρρώστια που παρουσιάζεται σε κάποιο ευάλωτο άτομο, στο οποίο η κατάθλιψη, [οι αλλεργίες], μολύνσεις από ιούς ή άλλοι παράγοντες έχουν προξενήσει μέχρι ενός σημείου κατάπτωση του ανοσολογικού συστήματος», εξήγησε το ιατρικό περιοδικό Κόρτλαντ Φόρουμ (Cortlandt Forum).

Ένας γιατρός, γράφοντας στην εφημερίδα Μέντικαλ Ποστ του Καναδά, σημείωσε: «Ίσως η κληρονομική ευπάθεια να είναι απαραίτητη προϋπόθεση και το εξαντλημένο σώμα μπορεί να επιτείνει την προδιάθεση. Κατόπιν, ένα οξύ περιστατικό, συχνότατα κάποια οξεία ιογενής μόλυνση, πλήττει το εξαντλημένο άτομο. Ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων πιθανώς προκαλεί βλάβη στο ανοσολογικό σύστημα».

«Το στρες είναι ένας από τους πιο ισχυρούς πυροδοτικούς μηχανισμούς που έχουμε δει», είπε ο Δρ Τσαρλς Λαπ. «Μερικές φορές έχουμε δει ορισμένες χημικές ουσίες να παίζουν κάποιο ρόλο. . . . Και είναι περίεργο το ότι αρκετοί από τους ασθενείς μου (αν και ποτέ δεν κάναμε κάποια μελέτη) έχουν αναφέρει πως είχαν κάποια σχέση με εντομοκτόνα, χρώματα και βερνίκια όταν πυροδοτήθηκε η ασθένειά τους».

Ποτέ στην ιστορία δεν είχε εκτεθεί το σώμα των ανθρώπων σε μεγαλύτερη κακομεταχείριση εξαιτίας της περιβαλλοντικής μόλυνσης. Οι πρόσθετες ουσίες στα τρόφιμα και στα φάρμακα μπορεί επίσης να βλάπτουν το σώμα και να επηρεάζουν δυσμενώς το ανοσολογικό σύστημα. Ορισμένοι γιατροί μάλιστα ισχυρίζονται ότι η παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών καταστέλλει το ανοσολογικό σύστημα.

Και άλλοι παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνονται στην ταλαιπωρία των ασθενών με CFS. Όμως, ενώ υπάρχουν ενδιαφέρουσες ενδείξεις, καθώς και πιθανότητες που γεννούν ερωτηματικά, η αιτία που προκαλεί το CFS παραμένει άγνωστη.

Σημείο των Εσχάτων Ημερών

Στη μεγάλη προφητεία του σχετικά με τις έσχατες μέρες του παγκόσμιου συστήματος, ο Ιησούς Χριστός προείπε: «Θέλουσι γίνει κατά τόπους . . . λοιμοί». (Λουκάς 21:11) Πόσο αληθεύει αυτό για τις μέρες μας! Πολλές από τις σημερινές ασθένειες δεν έχουν γνωστή αιτία, αλλά αυτό δεν τις καθιστά λιγότερο πραγματικές ή εξουθενωτικές.

Το CFS είναι προφανώς μια ακόμη αρρώστια που αποτελεί μέρος του σημείου το οποίο, όπως είπε ο Ιησούς, θα χαρακτήριζε τις έσχατες μέρες. Αλλά, η συνειδητοποίηση αυτού του γεγονότος δεν κάνει τη ζωή πιο εύκολη για εκείνους που υποφέρουν. Πώς μπορούν αυτοί που πάσχουν από CFS να αντιμετωπίσουν την αρρώστια τους;