Καπιμπάρα—Λάθος ή Θαύμα της Δημιουργίας;

ΠΩΣ θα αισθανόσασταν αν κάποιος σας αποκαλούσε παράξενο ή ανόητο; Θα σας πρόσβαλε μήπως; Λοιπόν, έτσι με αποκάλεσαν ο εξελικτής Κάρολος Δαρβίνος και άλλοι. Φανταστείτε, κάποιος μάλιστα είπε ότι είμαι «ένα λάθος της δημιουργίας»! Αν και είμαι από τη φύση μου ειρηνικός, αυτό πραγματικά με αναστατώνει. Έτσι, θέλω να αποκαταστήσω το όνομά μου. Θα σας πω για την εμφάνισή μου, τις προτιμήσεις μου και τους φόβους μου—τις καλές και τις κακές πλευρές μου. Κατόπιν μπορείτε να κρίνετε αν είμαι λάθος ή θαύμα της δημιουργίας.

Το Μεγαλύτερο στον Κόσμο

Με συγχωρείτε. Είμαι τόσο ταραγμένος που ξέχασα να συστηθώ. Λέγομαι κ. Καπιμπάρα, από την τροπική Νότια Αμερική.a Οι ισπανόφωνοι λαοί με φωνάζουν καρπίντσο ή τσιγκουίρο. Αυτά είναι μόνο 2 από τα 190 ονόματα που μου έχουν δοθεί. Ωστόσο, είμαι περισσότερο γνωστός ως το «μεγαλύτερο τρωκτικό του κόσμου».

Αυτό μοιάζει με καύχηση, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Βλέπετε, έχω περίπου το μέγεθος ενός προβάτου. Αν με βάλετε στη ζυγαριά, η βελόνα θα δείξει σαράντα πέντε κιλά. Η δίδυμη αδελφή μου φτάνει τα 60 κιλά ή και περισσότερα. Και όμως, είναι λυγερή αν συγκριθεί με ένα θηλυκό καπιμπάρα της Βραζιλίας που κατέχει το ρεκόρ—90 ολόκληρα κιλά.

«Άρχοντες των Χόρτων»

Όλο αυτό το βάρος δεν οφείλεται στο ότι καταβροχθίζουμε άχρηστες τροφές, αφού είμαστε τελείως φυτοφάγοι, τρώγοντας κυρίως χόρτα. Μερικές φορές φτάνουμε στο σημείο να βόσκουμε δίπλα-δίπλα με τα κατοικίδια ζώα. Με σεβασμό οι Αμερινδιάνοι του παρελθόντος μάς αποκάλεσαν «άρχοντες των χόρτων». Αυτή είναι σίγουρα μια λογικότερη περιγραφή από το «παράξενος».

Τρώμε επίσης υδρόβια φυτά και, ενώ εσείς κοιμάστε, δεν μπορούμε να αντισταθούμε στο να βυθίσουμε τα δόντια μας σε ένα χυμώδες καρπούζι, σε ένα γλυκό βλαστό ζαχαροκάλαμου ή σε ένα τρυφερό ρυζόφυτο.

Στην πραγματικότητα, όποτε μας βλέπετε, μασουλάμε—όχι επειδή είμαστε λαίμαργοι, αλλά επειδή είμαστε τρωκτικά. Οι τραπεζίτες μας ποτέ δεν σταματούν να μεγαλώνουν και έτσι ο μόνος τρόπος για να τους περιορίσουμε είναι να μασάμε και να ροκανίζουμε μέχρι να πεθάνουμε.

Παρ’ όλα αυτά, όπως έχουν παρατηρήσει οι βιολόγοι, ξέρουμε τι μασάμε. Διαλέγουμε μόνο «τα φυτά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες» και, όπως λένε, «είμαστε περισσότερο αποτελεσματικοί στο να μετατρέπουμε τα χόρτα σε πρωτεΐνες από ό,τι τα πρόβατα ή τα κουνέλια». Ποιος είπε ότι είμαστε ανόητοι;

Γουρούνι με Βατραχοπέδιλα;

Παραδέχομαι ότι η εμφάνισή μου είναι, ας πούμε, κάπως ξεχωριστή. Προεξέχοντα μάτια· μικρά, στρογγυλά αφτιά· ρουθούνια που ανοιγοκλείνουν—όλα τοποθετημένα ψηλά στο μεγάλο κεφάλι μου, δίνουν στο πρόσωπό μου μια έκφραση μόνιμης έκπληξης. Μερικοί λένε ότι μοιάζω με «τεράστιο ινδικό χοιρίδιο που έχει κάτι από ιπποπόταμο». Αυτό μπορώ να το ανεχτώ. Ωστόσο, διαφωνώ με το συγγραφέα που είπε ότι το τετράγωνο ρύγχος μου μοιάζει σαν «λοξός κορμός δέντρου σκαλισμένος από κάποιον αρχάριο». Προσωπικά, προτιμώ την εξής περιγραφή: «Ένα κωμικό πρόσωπο [με] μικρά μάτια όπως του γουρουνιού».

Βέβαια, δεν έχω καμιά συγγένεια με τα παχουλά γουρουνόπουλα, αλλά, με τα κοντά πόδια μου και το ογκώδες, σαν βαρέλι σώμα μου, τους μοιάζω κάπως. Μάλιστα, πριν από 200 χρόνια, ο Σουηδός βοτανολόγος Κάρολος Λιναίος με κατέταξε εσφαλμένα στα γουρούνια. Λοιπόν, έχετε δει ποτέ γουρούνι με βατραχοπέδιλα; Μάλλον όχι! Και όμως, αυτό ακριβώς μου χάρισε ο Δημιουργός και, πιστέψτε με, αυτά τα πόδια, τα οποία έχουν δάχτυλα που συνενώνονται με μεμβράνη, είναι εξυπηρετικά επειδή μου αρέσει πολύ το νερό. Στην πραγματικότητα, λόγω του σώματός μου που μοιάζει με αυτό του γουρουνιού και της αγάπης μου για το νερό μου έδωσαν το παρατσούκλι υδρόβιο γουρούνι.

Το Μυστικό του Λίπους

Περιοχές κοντά σε νερόλακκους, λίμνες και βάλτους—κατά προτίμηση περιστοιχισμένες από δάση με πλούσια ποώδη βλάστηση—είναι ότι πρέπει για σπίτι μου. Το νερό όχι μόνο μου αρέσει, αλλά είναι απαραίτητο για την επιβίωσή μου.

Πάντως, πριν από τριακόσια περίπου χρόνια στη Βενεζουέλα, η αγάπη μας για το νερό μάς δημιούργησε προβλήματα. Ήταν απαγορευμένο για τους Ρωμαιοκαθολικούς που βρίσκονταν εκεί να τρώνε κρέας στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής. Τα ψάρια, ωστόσο, ήταν αποδεκτή τροφή. Έτσι η Καθολική Εκκλησία το βρήκε βολικό να ανακηρύξει τους προγόνους μου ψάρια! Μέχρι σήμερα, οι πιστοί στη Βενεζουέλα μάς τρώνε χωρίς ενδοιασμούς στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής.

Ευτυχώς, μερικοί από τους προγόνους μου ξέφυγαν. Πώς; Όχι κατασκευάζοντας υπόγειες στοές για να κρυφτούν, όπως κάνουν τα άλλα τρωκτικά. Απεναντίας, όταν τρομάζουμε, πάμε κατευθείαν στο νερό, καταδυόμαστε και κολυμπώντας απομακρυνόμαστε με ευκολία. Μολονότι το σώμα μου δεν έχει τα αεροδυναμικά χαρακτηριστικά άλλων υδρόβιων πλασμάτων, είμαι δεινός κολυμβητής. Ο λόγος; Να το μυστικό μου.

Λόγω των στρωμάτων του λίπους μου, αν συγκριθεί ο όγκος του με τον όγκο του νερού που εκτοπίζει, είμαι λίγο μόνο βαρύτερος από το νερό. Απλώς σκεφτείτε ότι ένας ερευνητής έγραψε πως όταν είμαι στο νερό έχω τη χάρη ενός χορευτή μπαλέτου και οι κινήσεις μου, είπε, του έφερναν στο νου ποίηση! Αυτό απέχει πολύ από το να είμαι «ένα λάθος της δημιουργίας».

Όταν αντιμετωπίζω δυσκολίες, τα πόδια μου, τα οποία έχουν δάχτυλα που συνενώνονται με μεμβράνη, με ωθούν γρήγορα προς τα εμπρός—μακριά από τους εχθρούς. Κολυμπάω σε μεγάλη απόσταση κάτω από το νερό και παραμένω βυθισμένος για αρκετά λεπτά. Κατόπιν, με προφύλαξη, αναδύομαι και, χωρίς να βγω τελείως από το νερό, βγάζω έξω μόνο τα ρουθούνια, τα μάτια και τα αφτιά μου—όπως κάνει ο ιπποπόταμος. Εχθροί, όπως τα άγρια σκυλιά, τα τζάγκουαρ, τα καϊμάν, οι ανακόνδες και οι άνθρωποι, δυσκολεύονται πολύ να διακρίνουν τα ρουθούνια μου ανάμεσα στα υδρόβια φυτά. Αλλά, με την πολύ αναπτυγμένη αίσθηση της όσφρησης που διαθέτω, η μύτη μου ανακαλύπτει εύκολα τα αρπακτικά.

Εφόσον η συνεχής έκθεση στον καυτό ήλιο γρήγορα προκαλεί σκασίματα και έλκη στο δέρμα μου, το να είμαι στο νερό με προφυλάσσει επίσης από εγκαύματα. Επειδή το καστανοκόκκινο προς γκριζωπό τρίχωμά μου είναι αραιό, διακρίνεται το δέρμα μου. Έτσι, για να ελέγχω τη θερμοκρασία του σώματός μου, απλώς μένω βυθισμένος στο νερό ή κυλιέμαι στη λάσπη, καλύπτοντας το σώμα μου με ένα στρώμα λάσπης.

«Συνασπισμός στο Θηλασμό»

Μένουμε καθόλου στην ξηρά; Τουλάχιστον οι μητέρες πρέπει να βρίσκονται εκεί για να γεννήσουν. Έπειτα από εγκυμοσύνη διάρκειας τεσσάρων περίπου μηνών, γεννιούνται από δύο ως οχτώ νεογνά, που το καθένα ζυγίζει πάνω από 1 κιλό. «Το τρίχωμά τους, το οποίο είναι ανοιχτόχρωμο καστανό και στιλπνό», σημειώνει ένας παρατηρητής, τα κάνει να δείχνουν «πιο κομψά ντυμένα» από τους γονείς. Ένα θηλυκό καπιμπάρα αρχίζει να αναπαράγεται σε ηλικία 15 μηνών. Μπορεί να ζήσει δέκα χρόνια και, στη διάρκεια της ζωής της, μπορεί να φέρει σε ύπαρξη τουλάχιστον 36 νεογνά.

Μέσα σε λίγες ώρες από τη γέννησή τους, τα νεογνά περπατούν σε κοντινή απόσταση πίσω από τη μητέρα τους. Το κολύμπι, ωστόσο, είναι δυσκολότερο επειδή το νεογνό στην αρχή είναι απρόθυμο να μπει στο νερό. Αφού μπει με το ζόρι στο νερό, το βρέφος θα προφτάσει τη μητέρα του, ή μια άλλη θηλυκιά, χτυπώντας το νερό με σπασμωδικές κινήσεις και θα σκαρφαλώσει στη ράχη της. Με τη θέλησή της, τότε, η μητέρα θα κάνει χρέη σωσίβιου. Όμως, όσο μεγαλώνει το βρέφος τόσο πιο δύσκολο του είναι να κρατάει την ισορροπία του. Σύντομα, κατρακυλάει από τη ράχη της μητέρας του και κολυμπάει μόνο του.

Τα ενήλικα θηλυκά συνεργάζονται επίσης στο θηλασμό. Οι μητέρες ταΐζουν όχι μόνο τα δικά τους μικρά, αλλά και τα διψασμένα μικρά άλλων θηλυκών. Γιατί; «Ο συνασπισμός στο θηλασμό», εξηγεί ο Άντριαν Γουόρεν, παραγωγός ταινιών με θέμα την άγρια φύση, «μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες που έχουν [τα μικρά] να επιβιώσουν».

Η Τελευταία Λέξη

Πράοι από τη φύση μας, είμαστε κατοικίδια ζώα που εξημερώνονται εύκολα. Μάλιστα, ένας τυφλός αγρότης στο Σουρινάμ χρησιμοποίησε ένα καπιμπάρα όπως τα σκυλιά που είναι οδηγοί τυφλών. Πιο πολύ όμως μας τρέφουν για το κρέας μας, το οποίο μερικοί λένε ότι είναι νόστιμο. Η Βενεζουέλα, για παράδειγμα, έχει αγροκτήματα όπου χιλιάδες από εμάς εκτρέφονται για να αποτελέσουν τροφή—ένα αμφίβολο προνόμιο. Πάντως, ελπίζω ότι τώρα πια θα σας αρέσω όχι μόνο για τη γεύση που προσφέρω, αλλά για αυτό που είμαι.

Λοιπόν, τι λέτε; Είμαι λάθος ή θαύμα της δημιουργίας; Συμφωνείτε με τον Δαρβίνο ή με εμένα; Φυσικά, δεν θέλω να βάλω λόγια στο στόμα σας, αλλά θυμηθείτε: και άλλη φορά αποδείχτηκε ότι ο Δαρβίνος είχε κάνει λάθος!

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Παράξενοι; Ανόητοι; Σοβαρά! Δεν είμαστε ωραίο ζευγάρι;

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Χιλιάδες από εμάς εκτρέφονται για να αποτελέσουν τροφή—ένα αμφίβολο προνόμιο