Από Πού Προέρχονται οι Διάττοντες Αστέρες;
«ΚΟΙΤΑ! Έπεσε και άλλο ένα!» «Πού; Πού;» Είπατε ποτέ αυτά τα λόγια καθώς ψάχνατε στο νυχτερινό ουρανό για αστέρια που πέφτουν; Ίσως την πρώτη φορά που είδατε ξαφνικά κάποιο τέτοιο αστέρι να αφήνει μια φωτεινή γραμμή ψηλά στον έναστρο ουρανό, να έμοιαζε σαν να είχε εκσφενδονιστεί στον ουρανό. Φυσικά, η ονομασία «διάττοντες αστέρες» είναι στην πραγματικότητα εσφαλμένη. Μπορεί να είναι «διάττοντες», αλλά απέχουν πολύ από το να είναι αστέρες.
Οι αστρονόμοι τούς αποκαλούν μετέωρα. Και ενώ ένα μέσο αστέρι θα μπορούσε να καταβροχθίσει ολόκληρο τον πλανήτη μας τουλάχιστον ένα εκατομμύριο φορές, ο πλανήτης μας καταβροχθίζει αυτά τα μετέωρα κατά εκατομμύρια. Τι είναι τα μετέωρα και από πού προέρχονται;
Έχουν μεγάλη σχέση με τους κομήτες. Ο κομήτης του Χάλεϊ, ένα ξακουστό παράδειγμα, πέρασε κοντά στη γη το 1986 καθώς έκανε το 76ετές ελλειπτικό ταξίδι του γύρω από τον ήλιο. Επειδή οι κομήτες, όπως φαίνεται, αποτελούνται κατά κύριο λόγο από πάγο και σκόνη, μερικές φορές αποκαλούνται «βρώμικες χιονόμπαλες». Όταν ένας κομήτης πλησιάζει στον ήλιο, η επιφάνειά του θερμαίνεται και απελευθερώνονται σκόνη και αέρια. Η πίεση ακτινοβολίας του ηλιακού φωτός σπρώχνει τα στερεά σώματα προς τα πίσω σχηματίζοντας μια λαμπρή ουρά σκόνης. Ο κομήτης λοιπόν αφήνει στο πέρασμά του ένα ίχνος από σκόνη και θραύσματα—σωματίδια τα οποία όσο βρίσκονται στο διάστημα αποκαλούνται μετεωροειδή. Η σκόνη του κομήτη, ως επί το πλείστον, είναι πολύ μικρών διαστάσεων και δεν μπορεί να σχηματίσει ορατά μετέωρα. Μια μικρή ποσότητα τέτοιων σωματιδίων σκόνης έχει περίπου το μέγεθος ενός κόκκου άμμου, ενώ ελάχιστα είναι σαν μικρά βότσαλα σε μέγεθος.
Σε ελάχιστες περιπτώσεις, η τροχιακή πορεία ενός κομήτη διασταυρώνεται με την τροχιά της γης. Αυτό σημαίνει ότι η γη συναντά το ίδιο ίχνος σκόνης κάθε φορά που διέρχεται από την τροχιά του κομήτη. Όταν συμβαίνει αυτό τα μικροσκοπικά μετεωροειδή πέφτουν στην ατμόσφαιρα με μεγάλη ταχύτητα—ως και 71 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Καθώς πέφτουν, τα μεγαλύτερα πυρακτώνονται και καίγονται, δημιουργώντας τις διάπυρες λευκές γραμμές κατά μήκος του ουρανού, τα γνωστά μας μετέωρα.
Όταν η γη διασχίζει την πορεία ενός κομήτη, τα μετέωρα φαίνονται να εκτοξεύονται προς όλες τις κατευθύνσεις από το ίδιο σημείο στον ουρανό, το οποίο αποκαλείται ακτινοβόλο σημείο. Από αυτά τα ακτινοβόλα σημεία πέφτουν βροχές μετεώρων σε τακτές περιόδους του έτους. Μια δημοφιλής βροχή μετεώρων είναι οι Περσείδες, που ονομάζεται έτσι επειδή το ακτινοβόλο σημείο της βρίσκεται στον αστερισμό του Περσέα. Όταν οι Περσείδες φτάνουν στο αποκορύφωμά τους γύρω στις 12 με 13 Αυγούστου κάθε χρόνο, το θέαμα που παρουσιάζουν ζαλίζει. Μπορεί να πέφτουν 60 και πλέον μετέωρα κάθε ώρα.
Περίπου στις 21 Οκτωβρίου μπορεί να δείτε τη βροχή μετεώρων Οριωνίδες, η οποία, όπως και οι Υδροχοΐδες που εμφανίζονται νωρίτερα, λέγεται ότι προκαλείται από μετεωροειδή του Κομήτη του Χάλεϊ. Σύμφωνα με το περιοδικό Αστρονομία (Astronomy), οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι ο κομήτης του Χάλεϊ «μπορεί να διαγράψει 100.000 τροχιές προτού χάσει όλο το υλικό του». Αν η εικασία τους είναι σωστή, ο κομήτης του Χάλεϊ θα μας επισκέπτεται τακτικά τα επόμενα 7.600.000 χρόνια! Και όταν πια θα έχει χαθεί για πολύ καιρό, χωρίς αμφιβολία το ίχνος σκόνης που αφήνει θα συνεχίσει να προσφέρει στους κατοίκους της γης διάττοντες αστέρες για πολλούς αιώνες κατόπιν. Πολλά από τα μετέωρα που βλέπουμε σήμερα προφανώς προέρχονται από κομήτες που είναι από καιρό «νεκροί».
Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι υπάρχουν παγκόσμια 200 περίπου εκατομμύρια ορατά μετέωρα στην ατμόσφαιρά μας κάθε μέρα. Και όσον αφορά τις θεαματικότερες βροχές μετεώρων, πάντα υπάρχει το επόμενο έτος—και πολλά εκατομμύρια που θα ακολουθήσουν!