Μπορεί ο Κόσμος να Ενωθεί;

‘Πολύ συχνά, το να μισείς τον πλησίον σου φαίνεται πως ήταν το σύνθημα του 1992’.

ΕΤΣΙ εκτίμησε τα πράγματα το περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek). Το ίδιο περιοδικό πρόσθεσε: «Αυτές οι διαιρέσεις—γείτονας εναντίον γείτονα, φυλή εναντίον φυλής, εθνικότητα εναντίον εθνικότητας—είναι κάτι στο οποίο ανέκαθεν είμαστε επιρρεπείς, και τα γεγονότα αυτού του έτους εγείρουν αμφιβολίες για το αν βελτιωνόμαστε καθόλου στη γεφύρωση αυτών των χασμάτων».

Πρόσφατα, πολιορκίες, σφαγές και βιασμοί στην πρώην Γιουγκοσλαβία έχουν μονοπωλήσει τους τίτλους των εφημερίδων σε όλο τον κόσμο. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και μόνο, έχουν σκοτωθεί ή αγνοούνται περίπου 150.000 άνθρωποι. Επίσης, περίπου 1.500.000 άνθρωποι έχουν ξεριζωθεί από τα σπίτια τους. Μήπως λέτε ότι αυτά τα τραγικά γεγονότα δεν θα μπορούσαν ποτέ να συμβούν στη γειτονιά σας;

Ο Χοσέ Μαρία Μεντιλούς, στέλεχος του Ο.Η.Ε., προειδοποίησε: «Οι άνθρωποι μπορούν να μετατραπούν σε μηχανές που μισούν και σκοτώνουν χωρίς μεγάλη δυσκολία. . . . Στη Δύση υπάρχει η νοοτροπία ότι ο πόλεμος μαίνεται σε απόσταση τριών ωρών από τη Βενετία μόνο και μόνο επειδή οι κάτοικοι των Βαλκανίων είναι ριζικά διαφορετικοί από τους άλλους Ευρωπαίους. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο λάθος».

Όταν η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε το 1991, σύντομα επακολούθησε βία μεταξύ εθνοτήτων. Σκοτώθηκαν περίπου 1.500 άτομα, και, στην πρώην σοβιετική δημοκρατία της Γεωργίας, εκτοπίστηκαν γύρω στα 80.000 άτομα. Εκατοντάδες άτομα πέθαναν και χιλιάδες εκτοπίστηκαν εξαιτίας των μαχών στη Μολδαβία. Υπήρξαν επίσης απώλειες σε ζωές σε συγκρούσεις μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, καθώς και σε άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.

Η μεγαλύτερη από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες είναι η Ρωσία. Ακόμη και εκεί πολλές εθνότητες προσπαθούν να σχηματίσουν τα δικά τους ανεξάρτητα κράτη. Γι’ αυτό, η εφημερίδα Δε Γιουροπίαν (The European) ανέφερε αυτό το καλοκαίρι: «Η Ρωσική Ομοσπονδία αντιμετωπίζει τη διάσπαση». Η εφημερίδα έγραψε: «Τις περασμένες λίγες εβδομάδες, τρεις περιοχές ψήφισαν για να αυτοανακηρυχτούν δημοκρατίες . . . Άλλες τρεις έδειξαν την περασμένη εβδομάδα ότι θα κάνουν το ίδιο».

Αν σχηματιστούν ξεχωριστά κράτη, ίσως να προσπαθήσετε να μάθετε άγνωστα ονόματα, όπως Καλίνινγκραντ, Ταταρστάν, Σταυρούπολη, Τσέχνια, Βόλογκντα, Σβερντλόφσκ, Μπασκορτοστάν, Γιακουτία και Πριμόριε. Δεν φαίνεται αυτό παρόμοιο με ό,τι συνέβη στην πρώην Γιουγκοσλαβία—όπου σχηματίστηκαν η Σερβία, η Κροατία και η Σλοβενία, και ίσως δημιουργηθούν και άλλα κράτη;

Ο υπουργός εξωτερικών των Η.Π.Α., Γουόρεν Κρίστοφερ, μίλησε για «την επανεμφάνιση εθνικών, θρησκευτικών και τοπικών συγκρούσεων που είχαν καταπνιγεί από παλιά» και ρώτησε: «Αν δεν βρούμε κάποιον τρόπο για να ζουν μαζί οι διαφορετικές εθνότητες σε μια χώρα, πόσες χώρες θα έχουμε;» Ο ίδιος είπε ότι θα υπήρχαν χιλιάδες χώρες.

Διαιρέσεις Παντού

Πόσες εθνικές, θρησκευτικές και τοπικές συγκρούσεις πιστεύετε ότι βρίσκονταν σε εξέλιξη στις αρχές αυτού του χρόνου; Θα λέγατε 4, 7, 9, 13, ίσως ακόμη και 15; Το Φεβρουάριο, η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) παρέθεσε έναν κατάλογο με 48 συγκρούσεις! Η τηλεόραση ίσως να μη σας δείχνει εικόνες καταματωμένων πτωμάτων και τρομοκρατημένων παιδιών και από τις 48, αλλά μήπως αυτό κάνει την τραγωδία λιγότερο πραγματική για τα θύματα;

Στη Νότια Αφρική, οι λευκοί και οι μαύροι έχουν στραφεί ο ένας εναντίον του άλλου καθώς αγωνίζονται να αποκτήσουν πολιτικό έλεγχο. Αλλά οι μάχες δεν γίνονται μόνο μεταξύ μαύρων και λευκών. Μόνο το περασμένο έτος, περίπου 3.000 άτομα σκοτώθηκαν σε μάχες μεταξύ αντίπαλων ομάδων μαύρων.

Στη Σομαλία πέθαναν περίπου 300.000 άτομα και ένα εκατομμύριο έμειναν άστεγοι όταν οι μάχες μεταξύ φυλετικών ομάδων μετατράπηκαν σε εμφύλιο πόλεμο. Στο Μπουρούντι και στη Ρουάντα, συγκρούσεις μεταξύ των εθνοτήτων Χούτου και Τούτσι έχουν οδηγήσει σε χιλιάδες θανάτους τα πρόσφατα χρόνια.

Οι διαμάχες φαίνονται σχεδόν ανελέητες μεταξύ Ιουδαίων και Αράβων στο Ισραήλ, μεταξύ Ινδουιστών και Μουσουλμάνων στην Ινδία και μεταξύ Προτεσταντών και Καθολικών στην Ιρλανδία. Φυλετική βία ξέσπασε επίσης πέρυσι στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας αφαιρώντας 40 και πλέον ζωές. Όπου ζουν μαζί άνθρωποι από διαφορετική φυλή, εθνικότητα ή θρησκεία συχνά προκύπτουν βίαιες συγκρούσεις.

Μπορούν οι άνθρωποι να λύσουν το δίλημμα που παρουσιάζει η διαμάχη μεταξύ εθνοτήτων;

Συντονισμένες Προσπάθειες των Ανθρώπων

Εξετάστε, για παράδειγμα, τι συνέβη στις προσπάθειες που έλαβαν χώρα στην πρώην Γιουγκοσλαβία και στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Το 1929, σχηματίστηκε η Γιουγκοσλαβία σε μια απόπειρα να ενωθούν σε μία χώρα οι διάφορες εθνότητες που ζούσαν στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Η Σοβιετική Ένωση παρόμοια δημιουργήθηκε ενώνοντας ανόμοιους λαούς με διαφορετική φυλετική, θρησκευτική και εθνική προέλευση. Επί πολλές δεκαετίες και οι δυο χώρες είχαν ισχυρές κεντρικές κυβερνήσεις που τις κρατούσαν ενωμένες, και με τον καιρό φάνηκε ότι οι πολίτες τους είχαν μάθει να ζουν μαζί.

«Ο χάρτης των εθνοτήτων της προπολεμικής Βοσνίας, και μάλιστα της προπολεμικής Γιουγκοσλαβίας, έμοιαζε με δέρμα λεοπάρδαλης», εξήγησε ένας ηγέτης των Σέρβων. «Οι λαοί είχαν αναμειχτεί μεταξύ τους με αδιάσπαστο τρόπο». Στην πραγματικότητα, περίπου το 15 τοις εκατό των γάμων στη Γιουγκοσλαβία ήταν μεταξύ ατόμων από διαφορετικές εθνότητες. Μια παρόμοια κατάσταση φαινομενικής ενότητας είχε δημιουργηθεί με την ανάμειξη των εθνοτήτων στη Σοβιετική Ένωση.

Έτσι, η έκπληξη ήταν μεγάλη όταν, έπειτα από πολλές δεκαετίες φαινομενικής ειρήνης, ξέσπασε βία μεταξύ εθνοτήτων. Σήμερα, όπως έγραψε κάποιος δημοσιογράφος, οι άνθρωποι τώρα «χαρτογραφούν τη σύνθεση της πρώην Γιουγκοσλαβίας με βάση τη φυλή, τη θρησκεία και την εθνικότητα». Γιατί, όταν έπεσαν αυτές οι ισχυρές κυβερνήσεις, διαλύθηκαν αυτές οι χώρες;

Ποιοι Παράγοντες Ευθύνονται

Οι άνθρωποι φυσιολογικά δεν μισούν τους ανθρώπους κάποιας άλλης εθνότητας. Όπως έλεγε κάποτε ένα δημοφιλές τραγούδι, πρέπει να σε ‘διδάξουν προσεκτικά προτού να είναι πολύ αργά, πριν φτάσεις τα έξι, τα εφτά ή τα οχτώ σου χρόνια, όσους μισούν οι δικοί σου να μισείς και εσύ’. Αυτό το τραγούδι αναφερόταν σε ένα νεαρό ζευγάρι με εμφανείς φυλετικές διαφορές. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ζάρκα Κόβατς, που εργάζεται στον τομέα της ψυχικής υγείας, οι άνθρωποι στην πρώην Γιουγκοσλαβία δεν έχουν «σχεδόν καμιά σωματική διαφορά». Ωστόσο, η βία έχει φτάσει στα άκρα, πέρα από κάθε κατανόηση. «Ακρωτηριάζεις το άτομο που έχεις σκοτώσει με σκοπό να μην αναγνωρίσεις στο πρόσωπό του τον αδελφό σου», είπε ο Κόβατς.

Σαφώς, αυτό το μίσος μεταξύ φυλών και εθνοτήτων δεν είναι έμφυτο στον άνθρωπο. Οι άνθρωποι έχουν διδαχτεί προσεκτικά από προπαγανδιστές και συγγενείς οι οποίοι αφηγούνται φρικαλεότητες του παρελθόντος. Ποιος θα μπορούσε να βρίσκεται πίσω από όλα αυτά; Προσπαθώντας να καταλάβει τη φρίκη του πολέμου, ένας επιχειρηματίας από το Σεράγεβο υποκινήθηκε να συμπεράνει: «Έπειτα από ένα χρόνο πολέμου στη Βοσνία, πιστεύω ότι ο Σατανάς κινεί τα νήματα. Αυτό είναι σκέτη τρέλα».

Αν και πολλοί δεν πιστεύουν στην ύπαρξη του Σατανά του Διαβόλου, η Αγία Γραφή πράγματι δείχνει ότι υπάρχει ένα αόρατο, υπερανθρώπινο πρόσωπο, το οποίο έχει μια έντονα αρνητική επίδραση στη συμπεριφορά της ανθρωπότητας. (Ματθαίος 4:1-11· Ιωάννης 12:31) Όταν το καλοσκεφτείτε—όλη την παράλογη προκατάληψη, το μίσος και τη βία—ίσως συμφωνήσετε ότι η Αγία Γραφή πράγματι δεν είναι υπερβολική όταν λέει: «Εκείνος που αποκαλείται Διάβολος και Σατανάς . . . παροδηγεί ολόκληρη την κατοικημένη γη».—Αποκάλυψη 12:9· 1 Ιωάννη 5:19.

Μια Αχτίδα Ελπίδας

Όταν εξετάζουμε την πρόσφατη παγκόσμια αναταραχή, το όνειρο μιας ενωμένης ανθρωπότητας φαίνεται πιο απόμακρο παρά ποτέ. Οι εθνικιστικές διαμάχες και οι διαμάχες μεταξύ εθνοτήτων απειλούν την ύπαρξη του ανθρώπου όσο ποτέ προηγουμένως. Ωστόσο, στη μέση αυτής της παγκόσμιας σκοτεινιάς λάμπει μια αχτίδα ελπίδας. Στη διάρκεια του καλοκαιριού του 1993, μια ομάδα ανθρώπων από αντιμαχόμενες εθνότητες επέδειξε έναν κοινό δεσμό που τους επέτρεψε να υπερπηδήσουν τη διαμάχη των εθνοτήτων και να συνεργαστούν με αγάπη και ενότητα.

Αποτελεί ειρωνεία το ότι αυτός ο δεσμός αποδεικνύεται πως είναι ο ίδιος παράγοντας που συχνά διαιρεί την ανθρωπότητα—η θρησκεία. Το περιοδικό Τάιμ ανέφερε: «Αν ερευνήσετε κάτω από το επιφανειακό στρώμα οποιουδήποτε επιθετικού φυλετισμού ή εθνικισμού, συνήθως βρίσκετε ένα θρησκευτικό πυρήνα . . . Τα θρησκευτικά μίση τείνουν να είναι ανελέητα και απόλυτα». Με παρόμοιο ύφος, το περιοδικό Η Ινδία Σήμερα (India Today) έγραψε: «Η θρησκεία υπήρξε το λάβαρο κάτω από το οποίο έχουν διαπραχτεί τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα. . . . Αφήνει να εκδηλωθεί τρομακτική βία και αποτελεί πολύ καταστροφική δύναμη».

Πράγματι, η θρησκεία συνήθως είναι μέρος του προβλήματος, όχι η λύση. Αλλά αυτή η θρησκευτική ομάδα που αναφέρθηκε παραπάνω—μια ομάδα με μεγάλο αριθμό μελών—έχει δείξει ότι η θρησκεία μπορεί να ενώνει, όχι να διαιρεί. Όμως, ποιοι αποτελούν αυτή την ομάδα; Και γιατί αυτοί απολαμβάνουν τεράστια επιτυχία εκεί που οι άλλοι έχουν αποτύχει; Για να βρείτε την απάντηση, σας προσκαλούμε να διαβάσετε τα άρθρα που ακολουθούν. Κάνοντάς το αυτό είναι πολύ πιθανόν ότι θα σας δοθεί μια νέα προοπτική σχετικά με το μέλλον της ανθρωπότητας.

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 3]

Νεκροταφείο στη Βοσνία. Haley/Sipa Press