Το Μίσος μου Μετατράπηκε σε Αγάπη

Όπως το αφηγήθηκε ο Λούντβιγκ Βουρμ

Ήταν η πιο κρύα νύχτα της ζωής μου—μείον 52 βαθμοί Κελσίου. Η ημερομηνία: Φεβρουάριος 1942—καταχείμωνο και καιρός πολέμου. Ο τόπος: Το ρωσικό μέτωπο κοντά στο Λένινγκραντ. Ήμουν στρατιώτης των Γερμανικών Ένοπλων Ες-Ες (Waffen Schutzstaffel), μιας επίλεκτης στρατιωτικής δύναμης. Είχαν αναθέσει σε ένα λοχία και σε εμένα το μακάβριο έργο της ταφής 300 και πλέον συντρόφων μας, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν πεθάνει στο ατομικό τους όρυγμα—είχαν πεθάνει από το ψύχος. Όμως, το έδαφος ήταν τόσο παγωμένο ώστε ήταν αδύνατον να τους θάψουμε. Αντί για αυτό, στοιβάξαμε τα άκαμπτα σώματα πίσω από μερικά άδεια σπίτια, σαν να ήταν κούτσουρα. Θα έπρεπε να περιμένουν μέχρι την άνοιξη για να ταφούν.

ΤΟ ΝΑ πω ότι αυτός ο φρικτός διορισμός με καταρράκωσε θα είναι λίγο. Μέσα στη θλίψη μου φώναξα, με δάκρυα στα μάτια: «Λοχία, μπορείς να μου πεις το λόγο για όλους αυτούς τους χωρίς νόημα σκοτωμούς; Γιατί υπάρχει τόσο μίσος στον κόσμο; Γιατί πρέπει να γίνονται πόλεμοι;» Εκείνος μου απάντησε με σβησμένη φωνή: «Λούντβιγκ, στ’ αλήθεια δεν ξέρω. Πίστεψέ με, ούτε εγώ μπορώ να καταλάβω γιατί υπάρχουν τόσα παθήματα και μίσος στον κόσμο».

Δύο μέρες αργότερα τραυματίστηκα στο λαιμό από ένα βλήμα που εξερράγη, το οποίο με άφησε παράλυτο, αναίσθητο και μισοπεθαμένο.

Αλλά οι επίμονες ερωτήσεις που είχα με βοήθησαν τελικά να νιώσω από πρώτο χέρι πώς το μίσος και η απόγνωση μπορεί να μετατραπούν σε αγάπη και ελπίδα. Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω.

Η Συνάντησή μου με τον Χίτλερ

Γεννήθηκα στην Αυστρία το 1920. Ο πατέρας μου ήταν Λουθηρανός και η μητέρα μου ήταν Καθολική. Εγώ πήγαινα σε ένα ιδιωτικό Λουθηρανικό σχολείο, όπου λάβαινα τακτική θρησκευτική εκπαίδευση από έναν κληρικό. Αλλά δεν διδασκόμουν ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Σωτήρας. Η έμφαση στρεφόταν διαρκώς σε ένα «θεόσταλτο φύρερ», τον Αδόλφο Χίτλερ, και στα σχέδια για μια Παγγερμανική Αυτοκρατορία. Βιβλίο μελέτης μου φαινόταν πως ήταν το βιβλίο Ο Αγών Μου που είχε γράψει ο Χίτλερ και όχι η Αγία Γραφή. Επίσης μελέτησα το βιβλίο του Ρόζενμπεργκ Ο Μύθος του 20ού Αιώνα (Der Mythus des 20 Jahrhunderts), στο οποίο αυτός προσπαθούσε να αποδείξει ότι ο Ιησούς Χριστός δεν ήταν Εβραίος αλλά ένας ξανθός Άριος!

Πείστηκα ότι ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν πράγματι θεόσταλτος, και το 1933 ήμουν περήφανος που εντάχτηκα στο κίνημα της Χιτλερικής Νεολαίας. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο συγκινήθηκα όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να τον συναντήσω προσωπικά. Μέχρι σήμερα θυμάμαι καθαρά τον τρόπο που με κοίταξε με τα ασυνήθιστα διαπεραστικά μάτια του. Αυτό είχε τέτοια έντονη επίδραση πάνω μου ώστε, όταν πήγα σπίτι, είπα στη μητέρα: «Από τώρα και στο εξής η ζωή μου δεν ανήκει σε εσένα. Η ζωή μου ανήκει στον φύρερ μου Αδόλφο Χίτλερ. Αν δω κάποιον να αποπειράται να τον σκοτώσει, θα μπω μπροστά του για να του σώσω τη ζωή». Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να καταλάβω γιατί η μητέρα έβαλε τα κλάματα και με αγκάλιασε σφιχτά.

Αρχική Επιρροή του Ναζιστικού Κόμματος

Το 1934 οι Εθνικοσοσιαλιστές εξεγέρθηκαν εναντίον της αυστριακής κυβέρνησης. Στη διάρκεια εκείνης της διαμάχης δολοφονήθηκε από τους Ναζί ο καγκελάριος Ένγκελμπερτ Ντόλφους, ο οποίος ήταν κατά της ενοποίησης της Αυστρίας και της Γερμανίας. Οι αρχηγοί της εξέγερσης συνελήφθησαν, πέρασαν από δίκη και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Η αυστριακή κυβέρνηση κατόπιν επέβαλε στρατιωτικό νόμο, και εγώ έγινα ενεργό μέλος στο αντιστασιακό κίνημα του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος—του ναζιστικού κόμματος.

Κατόπιν έλαβε χώρα το Άνσλους, η προσάρτηση της Αυστρίας στη Γερμανία το 1938, και το ναζιστικό κόμμα νομιμοποιήθηκε. Λίγο αργότερα ήμουν ανάμεσα στα πιστά μέλη του κόμματος που προσκλήθηκαν από τον Χίτλερ εκείνο το ίδιο έτος για να παρευρεθούν στην ετήσια συγκέντρωση του κόμματος του Ράιχ στο Ζέπελιν Μίντοου στη Νυρεμβέργη. Εκεί είδα τον Χίτλερ να επιδεικνύει την ολοένα αυξανόμενη δύναμή του. Οι πομπώδεις ομιλίες του, οι οποίες συνάρπαζαν το ακροατήριο, ήταν γεμάτες μίσος εναντίον όλων όσων αντιτίθονταν στο Ναζιστικό Κόμμα, περιλαμβανομένου του διεθνούς Ιουδαϊσμού και των Διεθνών Σπουδαστών της Γραφής οι οποίοι τώρα είναι γνωστοί ως Μάρτυρες του Ιεχωβά. Θυμάμαι ξεκάθαρα τον κομπασμό του: «Αυτός ο εχθρός της Μεγάλης Γερμανίας, αυτή η ομάδα των Διεθνών Σπουδαστών της Γραφής, θα εξαλειφτεί από τη Γερμανία». Ποτέ δεν είχα συναντήσει κάποιο Μάρτυρα του Ιεχωβά, έτσι αναρωτιόμουν ποιοι ήταν αυτοί οι επικίνδυνοι άνθρωποι για τους οποίους εκείνος μιλούσε με τόσο φαρμακερά λόγια.

Η Θητεία μου στο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ

Με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου το 1939, εγώ αμέσως κατατάχτηκα ως εθελοντής στην επίλεκτη στρατιωτική δύναμη της Γερμανίας, τα Ένοπλα Ες-Ες. Ήμουν πεπεισμένος ότι οποιεσδήποτε θυσίες απαιτούνταν να κάνω σε αυτόν τον πόλεμο θα ήταν δικαιολογημένες, επειδή ο φύρερ μας είχε σταλεί από τον Θεό, έτσι δεν ήταν; Αλλά προβληματίστηκα όταν το 1940, καθώς τα στρατεύματά μας περνούσαν από το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο και κατευθύνονταν στη Γαλλία, είδα για πρώτη φορά από κοντά ένα νεκρό στρατιώτη—έναν όμορφο νεαρό Γάλλο. Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί οι νεαροί Γάλλοι θα ήθελαν να θυσιάσουν τη ζωή τους σε έναν πόλεμο που η Γερμανία, με τον Θεό στο πλευρό μας, προφανώς θα νικούσε.

Τραυματίστηκα στη Γαλλία και με πήγαν πίσω για να νοσηλευτώ στη Γερμανία. Μετά την ανάρρωσή μου με μετέθεσαν στον εξωτερικό περίβολο του στρατοπέδου συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ, κοντά στη Βαϊμάρη. Λάβαμε αυστηρές οδηγίες από τους αξιωματικούς μας να μην αναμειγνυόμαστε με τους φρουρούς του στρατοπέδου που ανήκαν στα Τάγματα Θανάτου (Totenkopfverbände) των Ες-Ες ή με τους κρατουμένους. Ιδιαίτερα απαγορευόταν να μπαίνουμε στο χώρο με τα παραπήγματα των κρατουμένων, ο οποίος περιβαλλόταν από έναν ψηλό τοίχο με μια μεγάλη πύλη. Πάνω από την πύλη υπήρχε μια πινακίδα που έλεγε: «Η Εργασία Ελευθερώνει» (Arbeit Macht Frei). Μόνο οι φρουροί Ες-Ες είχαν ειδικές άδειες για να μπαίνουν σε αυτή την περιοχή.

Κάθε μέρα στο στρατόπεδο, βλέπαμε τους κρατουμένους καθώς πήγαιναν ομαδικά προς τις διορισμένες εργασίες τους οδηγούμενοι από ένα φρουρό Ες-Ες και κάποιον άλλον υπεύθυνο κρατούμενο που λεγόταν Κάπο. Υπήρχαν Εβραίοι με το άστρο του Δαβίδ στα σακάκια της στολής που φορούσαν στη φυλακή, πολιτικοί κρατούμενοι με το κόκκινο τρίγωνό τους, εγκληματίες με το μαύρο σημάδι και Μάρτυρες του Ιεχωβά με το μοβ τρίγωνο.

Ήταν δύσκολο να μην παρατηρήσω τα ασυνήθιστα λαμπερά πρόσωπα των Μαρτύρων. Ήξερα ότι ζούσαν σε συνθήκες εξαθλίωσης· εντούτοις είχαν μια τέτοια αξιοπρέπεια η οποία ερχόταν σε αντίθεση με την αποστεωμένη όψη τους. Εφόσον δεν ήξερα σχεδόν τίποτα για αυτούς, ρώτησα τους ανώτερους αξιωματικούς μας γιατί είχαν σταλεί οι Μάρτυρες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η απάντηση ήταν ότι αποτελούσαν εβραιοαμερικανική αίρεση στενά συνδεδεμένη με τους κομμουνιστές. Αλλά είχα εντυπωσιαστεί από την άψογη συμπεριφορά τους, τις ασυμβίβαστες αρχές τους και την ηθική καθαρότητά τους.

Το Τέλος του «Μεσσία» Μου

Το 1945 ο κόσμος στον οποίο είχα πιστέψει κατέρρευσε. Ο «θεός» μου, ο Αδόλφος Χίτλερ, τον οποίο ο κλήρος είχε χαιρετίσει ως το θεόσταλτο φύρερ, αποδείχτηκε ότι ήταν ψευδομεσσίας. Η Χιλιετής Διακυβέρνηση (Tausendjährige Reich) που σχεδίαζε είχε καταστραφεί εντελώς έπειτα από 12 μόνο χρόνια. Αυτός ήταν επίσης ένας δειλός ο οποίος ξέφυγε από την ευθύνη για τη σφαγή εκατομμυρίων αντρών, γυναικών και παιδιών αυτοκτονώντας. Τα επακόλουθα νέα για την έκρηξη των πρώτων ατομικών βομβών στην Ιαπωνία παραλίγο να κλονίσουν την ψυχική μου υγεία.

Συγκλονιστικές Αλλαγές στη Ζωή Μου

Λίγο μετά το τέλος των εχθροπραξιών του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, με κατήγγειλαν στο Σώμα Ασφάλειας Πληροφοριών (CIC) του Αμερικανικού Στρατού, που αποτελούσε μέρος των δυνάμεων κατοχής των Ηνωμένων Πολιτειών. Με συνέλαβαν ως Ναζί και μέλος των Ένοπλων Ες-Ες. Με αγάπη, η αρραβωνιαστικιά μου, η Τρούντι, τελικά βρήκε ένα γιατρό ο οποίος, εξαιτίας των επακόλουθων που υπέφερα εξαιτίας κάποιου τραυματισμού στη σπονδυλική στήλη, έπεισε το CIC να με βγάλει από τη φυλακή για λόγους υγείας. Κατόπιν με έθεσαν σε κατ’ οίκον περιορισμό μέχρι που απαλλάχτηκα από όλες τις κατηγορίες που είχαν διατυπωθεί εναντίον μου ως εγκληματία πολέμου.

Ως ανάπηρος πολέμου, στάλθηκα στο νοσοκομείο για επαναπατριζόμενους που βρισκόταν στις Αυστριακές Άλπεις προκειμένου να κάνω ιατρικές εξετάσεις. Τότε, ένα ιδιαίτερα όμορφο ανοιξιάτικο πρωινό ενώ απολάμβανα το εξαίσιο τοπίο και το ζεστό ήλιο και άκουγα τα μελωδικά τραγούδια των πουλιών, είπα μια σύντομη προσευχή από τα βάθη της καρδιάς μου: «Θεέ, αν πραγματικά υπάρχεις, πρέπει να μπορείς να απαντήσεις στα πολλά ερωτήματα που με απασχολούν».

Λίγες εβδομάδες αργότερα, αφότου είχα επιστρέψει στο σπίτι, μια Μάρτυρας του Ιεχωβά χτύπησε την πόρτα μου. Πήρα Βιβλικά έντυπα από εκείνη. Αν και ερχόταν τακτικά κάθε Κυριακή πρωί, δεν έδινα σημασία ούτε διάβαζα τα έντυπα που μου άφηνε τότε. Ωστόσο, μια μέρα γύρισα στο σπίτι από τη δουλειά πιο καταθλιμμένος από ό,τι συνήθως. Η σύζυγός μου μού πρότεινε να διαβάσω κάτι για να ηρεμήσει λίγο το μυαλό μου—ένα βιβλιάριο που είχαν αφήσει οι Μάρτυρες με τίτλο Ειρήνη—Δύναται να Διαρκέση;

Άρχισα να διαβάζω το βιβλιάριο και διαπίστωσα ότι δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου μέχρι να το διαβάσω όλο. Είπα στη σύζυγό μου: «Αυτό το βιβλιάριο εκδόθηκε το 1942. Αν έλεγε τότε κάποιος στο δρόμο ότι ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι θα έχαναν τον πόλεμο και ότι η Κοινωνία των Εθνών θα ξαναεμφανιζόταν με τη μορφή των Ηνωμένων Εθνών, οι άνθρωποι θα νόμιζαν ότι ήταν τρελός. Αλλά αυτό το βιβλιάριο είχε προείπει με ακρίβεια ότι θα συνέβαιναν όλα αυτά που τώρα είναι ιστορία. Έχουμε καμιά Αγία Γραφή για να ελέγξω αυτές τις Γραφικές παραπομπές;»

Η σύζυγός μου πήγε στη σοφίτα και βρήκε μια παλιά Λουθηρανική μετάφραση της Αγίας Γραφής. Έλεγξα τα Γραφικά εδάφια που βρίσκονταν στο βιβλιάριο. Σύντομα άρχισα να μαθαίνω πράγματα που δεν τα είχα ξανακούσει. Έμαθα για την υπόσχεση της Αγίας Γραφής σχετικά με έναν καινούριο κόσμο εδώ στη γη υπό τη Μεσσιανική Βασιλεία του Θεού. Αυτή η πραγματική ελπίδα για ένα ευτυχισμένο και ασφαλές μέλλον αντανακλάται στα λόγια της υποδειγματικής προσευχής του Ιησού, την οποία επαναλάμβανα συχνά όταν ήμουν παιδί: «Ας έρθει η βασιλεία σου. Ας γίνει το θέλημά σου, όπως στον ουρανό, έτσι και πάνω στη γη». Και προς μεγάλη μου έκπληξη, έμαθα ότι ο Παντοδύναμος Θεός, ο Δημιουργός του ουρανού και της γης, έχει προσωπικό όνομα, Ιεχωβά.—Ματθαίος 6:9, 10· Ψαλμός 83:18.

Πριν περάσει πολύς καιρός άρχισα να παρακολουθώ τις συναθροίσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Στην πρώτη μου συνάθροιση, συνάντησα μια ηλικιωμένη γυναίκα της οποίας η κόρη και ο γαμπρός είχαν εκτελεστεί σε ένα γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης λόγω της πίστης τους. Ένιωσα φοβερή ντροπή. Της εξήγησα ότι εξαιτίας των προηγούμενων επαφών μου ήξερα από πρώτο χέρι τι είχαν υποφέρει εκείνη και η οικογένειά της, και εξαιτίας της σχέσης που είχα με εκείνους που ήταν υπεύθυνοι, είχε το δικαίωμα να με φτύσει με αηδία.

Προς έκπληξή μου, αντί για μίσος, δάκρυα χαράς άρχισαν να τρέχουν από τα μάτια της. Με αγκάλιασε θερμά και είπε: «Ω, πόσο θαυμάσιο είναι που ο Παντοδύναμος Θεός, ο Ιεχωβά, επιτρέπει σε άτομα από τόσο αντίθετες ομάδες να έρχονται στην άγια οργάνωσή του!»

Αντί για το μίσος που έβλεπα ολόγυρά μου, αυτοί οι άνθρωποι πραγματικά αντανακλούσαν την ανιδιοτελή αγάπη του Θεού—την αληθινή Χριστιανική αγάπη. Θυμήθηκα ότι είχα διαβάσει κάτι που είχε πει ο Ιησούς: «Από αυτό θα γνωρίσουν όλοι ότι είστε μαθητές μου, αν έχετε αγάπη μεταξύ σας». (Ιωάννης 13:35) Αυτό ακριβώς έψαχνα. Τώρα ήταν η σειρά μου να βάλω τα κλάματα. Άρχισα και εγώ να κλαίω σαν παιδί, από εκτίμηση για έναν τόσο θαυμάσιο Θεό, τον Ιεχωβά.

Είχα Ακόμα Πολλά να Μάθω

Αφιέρωσα τη ζωή μου στον Ιεχωβά Θεό και βαφτίστηκα το 1948. Αλλά σύντομα διαπίστωσα ότι είχα ακόμα πολλά να μάθω. Για παράδειγμα, εφόσον μου είχε γίνει τέτοια πλήρης πλύση εγκεφάλου από το ναζισμό, δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί η οργάνωση του Ιεχωβά τύπωνε κατά καιρούς άρθρα κατά των διαβόητων Ες-Ες. Διαφωνούσα λέγοντας ότι εμείς ως άτομα δεν ήμασταν αξιόμεμπτοι. Εμείς ήμασταν απλώς στρατιώτες, και οι πιο πολλοί από εμάς είχαν πλήρη άγνοια των όσων συνέβαιναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Τότε μια μέρα ένας αγαπητός αδελφός που κατάλαβε το πρόβλημά μου, ο οποίος είχε και ο ίδιος υποφέρει πολλά χρόνια σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, έβαλε το χέρι του γύρω από τον ώμο μου και είπε: «Αδελφέ Λούντβιγκ, άκουσέ με προσεκτικά. Αν δυσκολεύεσαι να καταλάβεις αυτό το σημείο και βλέπεις ότι σε ενοχλεί, απλώς παραμέρισέ το. Μετά ανέθεσε το πρόβλημά σου στον Ιεχωβά με προσευχή. Πίστεψέ με, αν το κάνεις αυτό, θα έρθει μια μέρα που ο Ιεχωβά θα σε βοηθήσει να κατανοήσεις αυτό και οποιοδήποτε άλλο ζήτημα σε απασχολεί». Εφάρμοσα τη σοφή συμβουλή του, και με το πέρασμα των ετών, διαπίστωσα ότι αυτό ακριβώς συνέβη. Τελικά έφτασα στο σημείο να καταλάβω ότι ολόκληρο το σύστημα του εθνικοσοσιαλισμού, με τα Ες-Ες του, ήταν ένα ακόμα διαβολικό μέρος του παγκόσμιου συστήματος του Σατανά του Διαβόλου.—2 Κορινθίους 4:4.

Επιστροφή στο Ζέπελιν Μίντοου της Νυρεμβέργης

Μπορείτε να φανταστείτε τι ορόσημο αποτέλεσε στη ζωή μου η επιστροφή μου στη Νυρεμβέργη το 1955 και το ότι παρακολούθησα εκεί τη Συνέλευση των Μαρτύρων του Ιεχωβά «Θριαμβεύουσα Βασιλεία»! Ναι, αυτή η συνέλευση διεξάχτηκε στο ίδιο εκείνο μέρος όπου είχα ακούσει τον Χίτλερ να καυχιέται ότι θα εξάλειφε τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Γερμανία. Εκεί, επί μία ολόκληρη εβδομάδα, είχαν συγκεντρωθεί περισσότεροι από 107.000 Μάρτυρες του Ιεχωβά και φίλοι από όλο τον κόσμο για λατρεία. Κανένας δεν έσπρωχνε· δεν ακούγονταν θυμωμένες φωνές. Μια αληθινά ενωμένη, διεθνής οικογένεια που ζούσε ειρηνικά μαζί.

Είναι δύσκολο να περιγράψω τα αισθήματα που ένιωσα όταν σε εκείνη τη συνέλευση συνάντησα μερικούς από τους πρώην συντρόφους μου από τα Ένοπλα Ες-Ες, οι οποίοι ήταν τώρα αφιερωμένοι υπηρέτες του Ιεχωβά Θεού. Πόσο χαρήκαμε που ξανασμίξαμε!

Αποβλέπω και Ελπίζω στο Μέλλον

Από τον καιρό της αφιέρωσης και του βαφτίσματός μου είχα το προνόμιο να διεξαγάγω αρκετές οικιακές Γραφικές μελέτες με πρώην Ναζί στην Αυστρία. Τώρα μερικοί από αυτούς είναι επίσης αφιερωμένοι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Το 1956 μετανάστευσα από την Αυστρία, και τώρα μένω στην Αυστραλία. Εδώ απόλαυσα το προνόμιο να υπηρετήσω στην ολοχρόνια διακονία. Ωστόσο, τώρα τελευταία η προχωρημένη ηλικία και η εξασθενημένη υγεία μου περιορίζουν τη δραστηριότητά μου.

Μια από τις πιο διακαείς επιθυμίες μου είναι να καλωσορίσω από τους νεκρούς μερικούς από τους πιστούς άντρες και γυναίκες που αρνήθηκαν να συμβιβαστούν με το πονηρό ναζιστικό σύστημα και οι οποίοι εκτελέστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης επειδή κράτησαν ακεραιότητα.

Στο μεταξύ, με κατά γράμμα τρόπο, έχω δει την καταστροφική ιδιότητα του μίσους να μετατρέπεται σε αγάπη και ελπίδα. Τώρα η ισχυρή μου ελπίδα είναι να ζήσω για πάντα σε μια παραδεισιακή γη με ανθρώπινη τελειότητα, απαλλαγμένος από ασθένειες και θάνατο—μια ελπίδα όχι μόνο για εμένα αλλά επίσης και για όλους εκείνους που ταπεινά υποτάσσονται στον Βασιλιά του Ιεχωβά που τώρα βασιλεύει, τον Χριστό Ιησού. Στην περίπτωσή μου, μπορώ στ’ αλήθεια να επαναλάβω με πεποίθηση τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Η ελπίδα δεν οδηγεί σε απογοήτευση· επειδή η αγάπη του Θεού έχει εκχυθεί μέσα στις καρδιές μας μέσω του αγίου πνεύματος, το οποίο μας έχει δοθεί».—Ρωμαίους 5:5.

[Εικόνα στη σελίδα 13]

Με τη στολή των Ες-Ες

[Εικόνες στις σελίδες 14, 15]

Η Συνέλευση των Μαρτύρων του Ιεχωβά «Θριαμβεύουσα Βασιλεία» που έγινε το 1955 στη Νυρεμβέργη, εκεί όπου ο Χίτλερ διεξήγε τις ετήσιες συγκεντρώσεις των Ναζί

[Ευχαριστίες]

U.S. National Archives photo

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Με την τσάντα μου, έτοιμος να κηρύξω στην Αυστραλία

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 11]

UPI/Bettmann