Γιατί Οικοδομούν με Ξύλο;

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

ΠΑΝΩ σε μια ξύλινη εκκλησία υπάρχουν 22 τρούλοι που γυαλίζουν σαν ασημένια λέπια στον ψυχρό ήλιο της βορειοδυτικής Ρωσίας. Μια πιο κοντινή ματιά αποκαλύπτει ότι οι τρούλοι είναι καλυμμένοι με χιλιάδες ξύλινες πλάκες, που τώρα έχουν φθαρεί από το χρόνο. Επί σχεδόν τριακόσια χρόνια, αυτό το ξύλινο οικοδόμημα σε ένα νησί στη λίμνη Ονέγκα αψηφά τους σκληρούς χειμώνες της χώρας. Σιωπηλά, μαρτυρεί την εκπληκτική ανθεκτικότητα του ξύλου.

Άλλα οικοδομήματα δίνουν ακόμη ισχυρότερη μαρτυρία. Σε όλη τη βόρεια Ευρώπη υπάρχουν διασκορπισμένες ξύλινες κατασκευές που χρησιμοποιούνται από πολύ παλαιότερα. Για παράδειγμα, τα έργα των Νορβηγών, οι οποίοι γύρω στο 12ο αιώνα οικοδομούσαν εκτεταμένα με ξύλο, φαίνονται ακόμη στην ύπαιθρο. Στην Αγγλία, υπάρχει ένα ξύλινο οικοδόμημα κοντά στο Όνγκαρ του Έσεξ, το οποίο κατασκευάστηκε γύρω στο 1013 και αντέχει ακόμη τον, ως γνωστό, άσχημο καιρό. Αλλά «παππούς» όλων αυτών φαίνεται πως είναι ένας ξύλινος ναός στην Ιαπωνία ο οποίος είναι αιώνες παλαιότερος.

Το Παλαιότερο Ξύλινο Οικοδόμημα

Πώς είναι δυνατόν να έχει αντέξει τόσο πολύ αυτός ο ξύλινος Ναός Χοριούτζι; Βασικά, αυτό συμβαίνει λόγω της έξοχης γνώσης που είχαν για το ξύλο εκείνοι οι παλιοί ξυλουργοί. Γνώριζαν ποιο ξύλο να επιλέξουν και ποια μέρη να χρησιμοποιήσουν για συγκεκριμένες λειτουργίες. Η επιλογή τους σε αυτή την περίπτωση ήταν το χινόκι (ιαπωνικό κυπαρίσσι), το οποίο ήταν ηλικίας τουλάχιστον χιλίων χρόνων προτού κοπεί.

Ο αριστοτέχνης ξυλουργός Τσουνεκάζου Νισιόκα, που πέθανε πρόσφατα, πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του εργαζόμενος στις ανακαινίσεις του ναού. Ισχυρίστηκε ότι τα καρφιά—τα οποία κατασκευάστηκαν όπως τα σπαθιά των σαμουράι, με μεθόδους επαναλαμβανόμενης σφυρηλάτησης και θέρμανσης—έχουν επίσης παίξει σημαντικό ρόλο στη μακροζωία του ναού. Στο έργο ανακαίνισης, χρησιμοποιήθηκαν τα παλιά καρφιά επειδή, όπως είπε, «τα καινούρια καρφιά δεν κρατάνε ούτε 20 χρόνια».

Μερικοί μπορεί να αμφισβητήσουν το αν ο Ναός Χοριούτζι είναι πράγματι 1.300 χρόνων επειδή το 35 τοις εκατό του ναού έχει αντικατασταθεί σε αυτόν τον αιώνα. Ωστόσο, πολλές μεγάλες κολόνες, κύρια δοκάρια και μαρκίζες έχουν το αρχικό ξύλο. Ο Νισιόκα είπε: «Νομίζω ότι ο ναός θα διαρκέσει άλλα 1.000 χρόνια».

Βλέποντας να υπάρχει ολόγυρά τους ξύλο τέτοιας ποιότητας, δεν προκαλεί έκπληξη το ότι οι αρχαίοι Ιάπωνες αγάπησαν το ξύλο. Ακόμη και σήμερα τα σπίτια τους δείχνουν ότι αυτή η αγάπη συνεχίζεται.

Ιαπωνικά Σπίτια

Στο εσωτερικό, το ξύλο χρησιμοποιείται εκτενώς, αλλά δεν βάφεται. Οι κολόνες, οι πόρτες, τα έπιπλα, κτλ., περνιούνται με λούστρο το οποίο επιτρέπει να θαυμάζουμε τα νερά και το φυσικό χρώμα του ξύλου. Τις ξύλινες σανίδες στη βεράντα δεν τις λουστράρουν καθόλου. Το αλουστράριστο ξύλο αποτελεί φυσικό συνδετικό κρίκο με τα δέντρα και τους θάμνους στον κήπο. Το αποτέλεσμα είναι αρμονία και γαλήνη και όχι αναστάτωση.

Πολλοί Ιάπωνες λένε ότι αυτό είναι το είδος του σπιτιού που ονειρεύονται να αποκτήσουν. Ωστόσο, η ξυλεία καλής ποιότητας για να οικοδομηθεί ένα τέτοιο σπίτι είναι τώρα απλησίαστη για το μέσο εργαζόμενο. Εντούτοις, στους Ιάπωνες αρέσει να χρησιμοποιούν ξύλο όπου μπορούν, επειδή η ιστορία τούς έχει διδάξει ότι εκτός από την ωραία εμφάνιση το ξύλο ταιριάζει με το περιβάλλον τους, στο οποίο υπάρχουν συχνοί σεισμοί, τυφώνες, ζεστά υγρά καλοκαίρια και κρύοι χειμώνες.

Το ξύλο είναι ευλογία για τις σεισμογενείς χώρες, επειδή κάμπτεται και στρέφεται εύκολα υπό πίεση, τη στιγμή που υλικά όπως η πέτρα θα έσπαγαν. Το ξύλο επίσης έχει τις έξοχες ιδιότητες της διατήρησης της υγρασίας και της μόνωσης. Παρά τις βροχές και την υγρασία στην Ιαπωνία από τον Ιούνιο ως τον Αύγουστο, τα σπίτια δεν σαπίζουν. Το ξύλο προσαρμόζεται και παρέχει άνεση αυτή την εποχή επειδή μπορεί να απορροφά υγρασία από τον αέρα και κατόπιν να στεγνώνει. Εντούτοις, το ξύλο ελκύει το μέσο άνθρωπο για πολύ διαφορετικούς λόγους.

Η Ομορφιά του Ξύλου

Σε όλο τον κόσμο οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν το ξύλο λόγω της ομορφιάς του. Ο Άλμπερτ Τζάκσον και ο Ντέιβιντ Ντέι, συγγραφείς του Εγχειρίδιου Κόλινς για το Καλό Ξύλο (Collins Good Wood Handbook), εξηγούν: «Επειδή το ξύλο είναι προϊόν της φύσης, κάθε κομμάτι είναι μοναδικό. Κάθε τμήμα του ξύλου που παίρνεται από ένα δέντρο ή ακόμη και από την ίδια σανίδα θα είναι διαφορετικό. Μπορεί να έχει την ίδια αντοχή ή χρώμα, αλλά όχι τα ίδια νερά. Αυτή η ποικιλία στο χαρακτήρα, στην αντοχή, στο χρώμα, στην ευκολία κατεργασίας, ακόμη και στο άρωμα, κάνει το ξύλο τόσο ελκυστικό».

Γιατί υπάρχει τόση ποικιλία στα νερά του ξύλου; Κατ’ αρχάς, ενώ μερικά δέντρα έχουν ίσια νερά, άλλα σχηματίζουν κυκλικά νερά, και κάποια άλλα σχηματίζουν κυματοειδή ή στριφτά νερά. Έπειτα, καθώς μεγαλώνουν τα δέντρα συχνά στραβώνουν ή αλλάζει η κατεύθυνση της ανάπτυξής τους, βγάζουν κλαδιά, και τα έντομα έρχονται και φεύγουν. Όλα αυτά φτιάχνουν ενδιαφέροντα σχέδια. Επιπλέον, το σχέδιο διαφέρει ανάλογα με την κατεύθυνση κοπής του ξύλου. Ένα καστανοκόκκινο ξύλο που κόβεται έτσι ώστε να φαίνονται καθαρά μαύρες ραβδώσεις έχει σε μερικές χώρες την ονομασία ζέβρας και σε άλλες την ονομασία τίγρης.

Κάτι που προσθέτει στην ομορφιά του ξύλου είναι η απίστευτη ποικιλία χρωμάτων. Δεν είναι όλα τα ξύλα καστανά. Το μαύρο εγκάρδιο ξύλο του έβενου προέρχεται από την Ινδία και τη Σρι Λάνκα, το κόκκινο προς καστανοπόρφυρο παντούκ από τη Δυτική Αφρική και το βαθυκόκκινο μαόνι από την Κεντρική και τη Νότια Αμερική. Το φωτεινό πορτοκαλοκόκκινο περναμπούκο, το οποίο με τον ήλιο γίνεται βαθύ καστανοκόκκινο, προέρχεται από τη Βραζιλία. Μερικά ξύλα είναι πράσινα, και μερικά είναι ροζ. Η Αλάσκα δίνει το ανοιχτό κίτρινο ξύλο του κίτρινου χαμαικυπάρισσου, και η ορεινή σφένδαμνος της Ευρώπης είναι ακόμη πιο ανοιχτόχρωμη. Στο τέλος του φάσματος των χρωμάτων είναι τα λευκόξυλα, τόσο ανοιχτόχρωμα ώστε είναι σχεδόν άχρωμα.

Επίσης ελκυστικό για πολλούς είναι το άρωμα του ξύλου. Ένα αρωματικό ξύλο είναι ο άρκευθος, τον οποίο χρησιμοποίησαν οι ξυλουργοί του Σολομώντα για να στρώσουν το δάπεδο του ναού. (1 Βασιλέων 6:15, ΜΝΚ) Ίσως το άρωμα του ξύλου του άρκευθου διαπότιζε τον αέρα και αναμειγνυόταν μερικές φορές με το άρωμα του θυμιάματος. (2 Χρονικών 2:4) Ο άρκευθος είναι ξακουστός όχι μόνο για το ότι είναι αρωματικός αλλά επίσης για το ότι είναι ανθεκτικός στο χρόνο και στη σήψη.

Πολύ περισσότερα θα μπορούσαν να ειπωθούν προς τιμήν του ξύλου. Τα πλεονεκτήματά του είναι τόσα ώστε ίσως αναρωτιόμαστε τι θα μπορούσε να ειπωθεί εναντίον του.

Το Δώρο του Ξύλου

Βέβαια, δεν είναι όλα τα ξύλα ανθεκτικά στα έντομα και στη σήψη, ούτε διαρκούν εκατοντάδες χρόνια. Το κύριο πρόβλημα για την οικοδόμηση με ξύλο είναι η φωτιά. Εντούτοις, σε πολύ μεγάλη θερμότητα το βαρύ ξύλο καίγεται αργά, χάνει την αντοχή του αργά και πέφτει πιο αργά από ό,τι το ατσάλι. Ελάχιστα σπίτια σήμερα, όμως, έχουν δοκάρια και κολόνες από βαρύ ξύλο όπως παλιά. Γι’ αυτό κάποιος πρέπει να βγει από ένα φλεγόμενο σπίτι όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Το ξύλο δεν είναι φτηνό οικοδομικό υλικό κατώτερης ποιότητας. Αντίθετα, το ξύλο που έχει διαλεχτεί και δουλευτεί σωστά μπορεί να γίνει ένα καλά μονωμένο οικοδόμημα το οποίο θα χρησιμοποιείται επί εκατοντάδες χρόνια. Κάποιοι ειδικοί ισχυρίζονται ότι ποτέ δεν θα σαπίσει αν το φροντίζουμε σωστά. Όπως και αν έχουν τα πράγματα, το ξύλο είναι σίγουρα ένα από τα καλύτερα οικοδομικά υλικά που μας έχει δώσει ο Δημιουργός.

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Τρούλοι πάνω σε ξύλινη εκκλησία σε νησί στη λίμνη Ονέγκα

[Ευχαριστίες]

Tass/Sovfoto

[Εικόνες στη σελίδα 18]

Ο ξύλινος Ναός Χοριούτζι στην Ιαπωνία