Λύση στη Συσσώρευση των Απορριμμάτων—Με Λιπασματοποίηση

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ

ΚΑΘΩΣ αυξάνονται τα απορρίμματα παγκόσμια, θέτουν ένα από τα μεγαλύτερα διλήμματα της εποχής μας. Η σύγχρονη τεχνολογία, αν και είναι ικανότατη στην παραγωγή απορριμμάτων, φαίνεται ότι δυσκολεύεται αρκετά να απαλλαγεί από αυτά. Οι προφανείς, παλιές λύσεις είναι γεμάτες προβλήματα. Επειδή το θάψιμο των απορριμμάτων μπορεί να μολύνει τα γειτονικά υπόγεια ύδατα, πολλές χώρες έχουν κλείσει ορισμένες χωματερές. Επίσης η καύση των απορριμμάτων μπορεί να απελευθερώσει τοξικές χημικές ουσίες και να αφήσει τέφρα, που και αυτά παρουσιάζουν τα δικά τους προβλήματα διάθεσης. Έτσι οι αποτεφρωτήρες υψηλής τεχνολογίας είναι αντιδημοφιλείς σε πολλές περιοχές.

Ποια εναλλακτική λύση μένει; Μερικοί προτείνουν ένα φυσικό τρόπο απαλλαγής από τα στερεά απόβλητα—ένα είδος βιολογικής «φωτιάς» που λέγεται λιπασματοποίηση. Όπως η φωτιά, η λιπασματοποίηση μετατρέπει την οργανική ύλη σε αρκετά υποπροϊόντα, απελευθερώνοντας θερμότητα κατά τη διαδικασία. Τα υποπροϊόντα της λιπασματοποίησης μπορεί να είναι πολύ χρήσιμα. Τα αέρια και η θερμότητα μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως πηγές ενέργειας. Και το στερεό υποπροϊόν, ο χούμος, είναι ένα πολύτιμο εδαφοβελτιωτικό υλικό για τη γεωργία.

Η λιπασματοποίηση κερδίζει δημοτικότητα. Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, το χωριό Κόρσχολμ και η γειτονική του πόλη Βάασα έχουν αναπτύξει μια προηγμένη μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων που χρησιμοποιεί τη λιπασματοποίηση. Οι σχεδιαστές της μονάδας βρήκαν έναν έξυπνο τρόπο για να λύσουν μεμιάς δυο από τα προβλήματα της περιοχής. Το χαλίκι για τις οικοδομές και τους δρόμους σπανίζει. Έτσι, είχαν την ιδέα να ανοίξουν μια φαρδιά τρύπα βάθους 40 μέτρων στο βραχώδες υπόστρωμα. Αφού πρόσφερε μεγάλες ποσότητες χαλικιού, η τρύπα αποτέλεσε ιδανική τοποθεσία για έναν τεράστιο βιοαντιδραστήρα για την επεξεργασία των απορριμμάτων της κοινότητας. Το ότι περιβάλλεται από συμπαγή βράχο βοηθάει τον αντιδραστήρα να διατηρεί τη σταθερή θερμοκρασία που είναι τόσο ουσιώδης για τη διαδικασία της ζύμωσης.

Το αποτέλεσμα; Αυτή η σύγχρονη μονάδα έχει λύσει σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα σχετικά με τα απορρίμματα της περιοχής. Μειώνει τον όγκο των απορριμμάτων κατά 75 τοις εκατό και το βάρος τους κατά 66 τοις εκατό. Πώς είναι δυνατόν αυτό; Ας επισκεφτούμε αυτή τη μονάδα.

Μια Ξεχωριστή Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων

Η πρώτη μας εντύπωση μόλις φτάνουμε είναι ότι αυτό το μέρος δεν έχει πολλά κοινά με τις συνηθισμένες χωματερές. Δεν υπάρχουν αρουραίοι και δεν υπάρχει δυσοσμία. Εδώ, η διαχείριση των απορριμμάτων φαίνεται ότι είναι μία ακόμη παραγωγική βιομηχανία.

Ο διευθυντής της μονάδας πρώτα μας δείχνει έναν πίνακα που εξηγεί τι συμβαίνει στη μονάδα. Μια διαδικασία σε δύο στάδια μειώνει την ποσότητα και τον όγκο των απορριμμάτων—πρώτα με τη λιπασματοποίηση και κατόπιν με τη σήψη τους. Στη λιπασματοποίηση, τα απόβλητα διασπώνται με την παρουσία αέρα· στη σήψη, γίνεται ζύμωση χωρίς έκθεση στον αέρα. Αλλά προτού αρχίσει κάποια από αυτές τις διαδικασίες, τα απορρίμματα συνθλίβονται.

Από κάποιο παράθυρο στο χώρο ελέγχου, βλέπουμε ένα απορριμματοφόρο να μπαίνει με την όπισθεν από μια μεγάλη πόρτα. Αδειάζει τα απορρίμματα σε έναν τεράστιο λάκκο που μοιάζει με χωνί, όπου ένας ιμάντας τα μεταφέρει σε έναν κοπτήρα. Ένας γερανός απομακρύνει τα μεγαλύτερα αντικείμενα, όπως σκελετούς ποδηλάτων, λάστιχα αυτοκινήτων, εξατμίσεις και τα περισσότερα πλαστικά. Ο ξεναγός μας εξηγεί ότι, όταν φέρνουν παλιά ψυγεία και καταψύκτες, τα στέλνουν για επισκευή και αργότερα τα πουλούν σε λιγότερο αναπτυγμένες χώρες.

Μετά την πρώτη σύνθλιψη, τα απορρίμματα περνούν από ένα χοντρό κόσκινο από όπου πέφτει ό,τι είναι μικρότερο από 5 εκατοστά. Αυτά είναι περίπου τα μισά απορρίμματα, και περνούν στο πρώτο στάδιο της βιολογικής τους επεξεργασίας, τη λιπασματοποίηση. Αυτή λαβαίνει χώρα σε μια μεγάλη δεξαμενή όπου τα συνθλιμμένα απορρίμματα αναμειγνύονται με βόρβορο από τη μονάδα βιολογικού καθαρισμού της πόλης.

«Όταν αναπτύσσαμε αυτή τη διαδικασία, πάντοτε σκεφτόμασταν το περιβάλλον», λέει ο ξεναγός μας, «συνεπώς, διαχωρίζουμε ακόμη και τη σκόνη που προκύπτει από τη σύνθλιψη. Επιπλέον, διοχετεύουμε αέρα στη δεξαμενή λιπασματοποίησης όπου το μείγμα απορριμμάτων και βόρβορου ομογενοποιείται και θερμαίνεται στους 40 βαθμούς Κελσίου. Ο αέρας που βγαίνει θα ήταν τρομερά δύσοσμος λόγω της αερόβιας αποσύνθεσης αν δεν φροντίζαμε να περάσει πρώτα από ένα φίλτρο».

Αφού μείνει μια-δυο μέρες στη δεξαμενή, το υλικό μπαίνει στον κύριο αντιδραστήρα βιοαερίου, που έχει ύψος 40 μέτρα. Τι συμβαίνει εδώ; Τα οργανικά συστατικά αυτού του μείγματος αποσυντίθενται από μικροσκοπικά μικρόβια που μπορούν να ζήσουν σε αυτό το χωρίς οξυγόνο περιβάλλον. Αυτό το στάδιο της διαδικασίας λέγεται, πολύ απλά, σήψη. Παραμένουν 15 μέρες στους 35 βαθμούς Κελσίου. Τα τελικά παράγωγα είναι βιοαέριο και χούμος, ο οποίος είναι περίπου 85 ως 90 τοις εκατό νερό. Το περισσότερο από αυτό το νερό αφαιρείται μέσω πίεσης και ανατροφοδοτείται στον αντιδραστήρα.

Αλλά τι συνέβη στα μισά απορρίμματα που δεν πέρασαν από το κόσκινο; Ο ξεναγός μας λέει ότι αυτά είναι πολύ εύφλεκτα επειδή αποτελούνται κυρίως από χαρτί και πλαστικό. Αλλά για να καούν τα απορρίμματα με ασφάλεια θα χρειαζόταν θερμοκρασία πάνω από 1.000 βαθμούς Κελσίου—και δεν υπάρχει τέτοιος αποτεφρωτήρας στην περιοχή. «Γι’ αυτό, συνθλίβουμε άλλη μια φορά τα απορρίμματα που περισσεύουν και τα περνούμε ξανά από την ίδια διαδικασία», λέει. «Είναι αλήθεια ότι η βιολογική διαδικασία δεν μπορεί να διασπάσει τα πλαστικά, αλλά τα απορρίμματα είναι κατά κύριο λόγο χαρτί, το οποίο τελικά γίνεται χούμος».

Τι παράγει αυτή η περίπλοκη διαδικασία; Ο ξεναγός μας απαντά: «Κυρίως παίρνουμε δύο παράγωγα, το χούμο και το βιοαέριο. Πουλάμε το χούμο για να φτιαχτούν περιοχές με πράσινο και για να σκεπαστούν κλεισμένες χωματερές. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση τώρα που έχουν κλείσει πολλές παλιές χωματερές. Για το μέλλον θα χρειαστεί να δούμε αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία αφού αφαιρεθεί το γυαλί και το πλαστικό. Το βιοαέριο αποτελείται από 60 τοις εκατό μεθάνιο και 40 τοις εκατό διοξείδιο του άνθρακα. Σε ποιότητα αντιστοιχεί με το φυσικό αέριο και χρησιμοποιείται με τον ίδιο τρόπο. Έχουμε ένα σύστημα με σωληνώσεις για να το διανέμουμε στις κοντινότερες βιομηχανικές μονάδες».

Τι θα λεχθεί για τα προβλήματα με τα βαρέα μέταλλα που υπάρχουν στα απορρίμματα και στο βόρβορο; Ο ξεναγός μας συνεχίζει: «Αυτά τα βαρέα μέταλλα συγκεντρώνονται στο νερό. Συνεπώς, σκοπεύουμε, στο μέλλον, να αποκτήσουμε εξοπλισμό για να απομακρύνουμε τα βαρέα μέταλλα από το νερό. Τότε το προϊόν μας μπορεί να είναι καλό για όλες τις χρήσεις. Μια και μιλάμε για το μέλλον, πρέπει να σας πω ότι το όνειρό μου είναι να ξεχωρίζουν τα απορρίμματά τους όλα τα νοικοκυριά ώστε να μην παίρνουμε γυαλί, πλαστικό και μέταλλο. Όλα αυτά είναι ανακυκλώσιμα. Ακόμη και τα συνθετικά υφάσματα, τα πλαστικά και το λάστιχο είναι ανακυκλώσιμα».

Η μονάδα έχει τη δυνατότητα να διαχειρίζεται τα απορρίμματα 100.000 ανθρώπων. Αυτό είναι σπουδαίο στη Φινλανδία. Ως το έτος 2000, αυτή η χώρα σκοπεύει να χρησιμοποιεί περίπου τα μισά απορρίμματά της—με τη μορφή είτε πρώτων υλών είτε ενέργειας.

Η ξενάγησή μας μάς έδωσε αδιάσειστες αποδείξεις πως είναι δυνατόν να γίνει κάτι για τη συσσώρευση των απορριμμάτων. Όλοι μπορούμε να συμμορφωνόμαστε με κανόνες ανακύκλωσης οι οποίοι τυχόν ισχύουν εκεί που ζούμε. Προτού αφήσουμε τον ξεναγό μας, όμως, ρωτάμε αν υπάρχουν πολλές μονάδες που να επεξεργάζονται τα απορρίμματα τόσο αποτελεσματικά όσο αυτή εδώ. «Είναι δύσκολο να πω», απαντά ο ξεναγός μας. «Δεν ξέρω αν υπάρχουν παρόμοιες μονάδες. Ίσως τα προβλήματα είναι τόσο μεγαλύτερα σε πολλά μέρη ώστε κανένας δεν τόλμησε να το δοκιμάσει».