Οι Κοραλλιογενείς Ύφαλοι Πεθαίνουν—Ευθύνονται οι Άνθρωποι;
ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ Συμπόσιο για τους Κοραλλιογενείς Υφάλους που διεξάχθηκε το 1992 ανέφερε ότι οι άνθρωποι, άμεσα ή έμμεσα, έχουν προκαλέσει το θάνατο του 5 ως 10 τοις εκατό των ζωντανών υφάλων παγκόσμια και ότι άλλο ένα 60 τοις εκατό θα μπορούσε να χαθεί τα επόμενα 20 ως 40 χρόνια. Σύμφωνα με τον Κλάιβ Γουίλκινσον του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Θαλάσσιων Επιστημών, μόνο οι ύφαλοι σε απομακρυσμένες περιοχές είναι σχετικά υγιείς. Η εφημερίδα Η.Π.Α. Σήμερα (USA Today) δήλωσε ότι περιοχές με κατεστραμμένους «υφάλους περιλαμβάνουν την Ιαπωνία, την Ταϊβάν, τις Φιλιππίνες, την Ινδονησία, τη Σιγκαπούρη, τη Σρι Λάνκα και την Ινδία στην Ασία· την Κένυα, την Τανζανία, τη Μοζαμβίκη και τη Μαδαγασκάρη στην Αφρική· και τη Δομινικανή Δημοκρατία, την Αϊτή, την Κούβα, την Τζαμάικα, το Τρινιδάδ και το Τομπάγκο, καθώς και τη Φλόριντα στην Αμερική. Τα αίτια της υποβάθμισης ποικίλλουν, αλλά κοινοί συντελεστές είναι η υψηλή συγκέντρωση πληθυσμού στις ακτές και η έντονη παράκτια ανάπτυξη».
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι φυσιολογικά ακμάζουν σε θερμοκρασίες νερού μεταξύ 25 και 29 βαθμών Κελσίου, ανάλογα με τη θέση τους. Αλλά το μικρό εύρος θερμοκρασίας που χρειάζεται για να είναι υγιή τα κοράλλια είναι πολύ κοντά στις θερμοκρασίες που επιφέρουν το θάνατο. Μια αύξηση ενός ή δύο βαθμών πάνω από τη συνηθισμένη μέγιστη καλοκαιρινή θερμοκρασία μπορεί να είναι θανατηφόρα. Ενώ μπορούν να εντοπιστούν διάφορα αίτια για τον τοπικό αποχρωματισμό και τον επακόλουθο θάνατο των κοραλλιών, πολλοί επιστήμονες υποπτεύονται ότι ένα κοινό αίτιο σε όλο τον κόσμο μπορεί να είναι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας. Το περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American) ανέφερε σχετικά με αυτό το συμπέρασμα: «Οι εκθέσεις του 1987 περί αποχρωματισμού των κοραλλιών συνέπεσαν με την κλιμακούμενη ανησυχία για την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας. Δεν ήταν παράξενο, λοιπόν, που μερικοί επιστήμονες και άλλοι παρατηρητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι ήταν κάτι σαν το καναρίνι στο ανθρακωρυχείο—η πρώτη ένδειξη πως αυξάνεται η θερμοκρασία των ωκεανών παγκόσμια. Μολονότι φαίνεται ότι οι αυξημένες τοπικές θερμοκρασίες του νερού προκάλεσαν τον αποχρωματισμό, δεν μπορούμε ακόμη να συνδέσουμε στα σίγουρα αυτό το φαινόμενο με την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας».
Το περιοδικό Νέα των Η.Π.Α. & Παγκόσμιες Ειδήσεις (U.S.News & World Report) είπε: «Πρόσφατες μελέτες στην Καραϊβική υποστήριξαν τη θεωρία ότι οι αφύσικα θερμοί ωκεανοί προκάλεσαν τα πρόσφατα κρούσματα». Ο Τόμας Τζ. Γκορό, επικεφαλής της Παγκόσμιας Συμμαχίας για τους Κοραλλιογενείς Υφάλους, έκανε μια απαισιόδοξη σύγκριση της θλιβερής κατάστασης των υφάλων με τη συρρίκνωση του βροχερού δάσους του Αμαζονίου. «Θα έχουν μείνει μερικά βροχερά δάση σε πενήντα χρόνια», είπε, «αλλά οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, με το ρυθμό που χάνονται τώρα, δεν θα υπάρχουν για τόσο πολύ καιρό».
Παγκόσμια Καταστροφή—Πολλά Αίτια
Στις ακτές του Ειρηνικού στην Κεντρική Αμερική, πέθανε ως και το 95 τοις εκατό των κοραλλιών το 1983. Παρόμοιος αλλά λιγότερο καταστρεπτικός αποχρωματισμός συνέβη ταυτόχρονα στον κεντρικό και στο δυτικό Ειρηνικό. Μαζικός αποχρωματισμός έπληξε το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα της Αυστραλίας καθώς και περιοχές του Ειρηνικού και του Ινδικού ωκεανού. Η Ταϋλάνδη, η Ινδονησία και τα Νησιά Γκαλαπάγκος ανέφεραν επίσης καταστροφές. Κατόπιν, εκτεταμένος αποχρωματισμός έλαβε χώρα κοντά στις Μπαχάμες, στην Κολομβία, στην Τζαμάικα και στο Πόρτο Ρίκο, καθώς και στο νότιο Τέξας και στη Φλόριντα των Η.Π.Α.
Σε παγκόσμια κλίμακα, οι ύφαλοι άρχισαν να υφίστανται την ίδια καταστροφή. Το περιοδικό Φυσική Ιστορία (Natural History) παρατήρησε: «Στο σχετικά μικρό διάστημα που μελετούμε τα κοραλλιογενή οικοσυστήματα, ποτέ δεν έχουμε δει αποχρωματισμό σε κλίμακα σαν την τωρινή. Ο Πίτερ Γκλιν, βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, έχει εξετάσει κοράλλια 400 ετών στις μαζικά αποχρωματισμένες περιοχές του ανατολικού Ειρηνικού και δεν βρήκε ενδείξεις για παρόμοιες καταστροφές στο παρελθόν. Ο μαζικός αποχρωματισμός δείχνει ότι η γενική αύξηση της θερμοκρασίας στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 μπορεί να επηρέασε δραστικά τους κοραλλιογενείς υφάλους και ίσως καθορίσει το μέλλον των υφάλων, αν το φαινόμενο του θερμοκηπίου οδηγήσει σε ακόμη υψηλότερες θερμοκρασίες. Δυστυχώς, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας και η φθορά του περιβάλλοντος θα συνεχιστούν και θα γίνουν οξύτερες, αυξάνοντας τη συχνότητα των παγκόσμιων φαινομένων αποχρωματισμού».
Το περιοδικό Νέα των Η.Π.Α. & Παγκόσμιες Ειδήσεις υπέδειξε ένα ακόμη πιθανό αίτιο: «Η λέπτυνση του στρώματος του όζοντος, το οποίο προστατεύει τα ζωντανά πλάσματα από τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία, ίσως φέρει επίσης κάποια ευθύνη για τον πρόσφατο θάνατο των υφάλων».
Στις παράκτιες περιοχές, όπου ζει ο μισός και πλέον πληθυσμός της γης, η ανθρώπινη ανευθυνότητα έχει επιβαρύνει σημαντικά τους κοραλλιογενείς υφάλους. Σύμφωνα με μια μελέτη της Παγκόσμιας Ένωσης για την Προστασία της Φύσης και του Προγράμματος του Ο.Η.Ε. για το Περιβάλλον διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι είχαν βλάψει ή καταστρέψει σημαντικές ποσότητες υφάλων σε 93 χώρες. Πολλές αναπτυσσόμενες περιοχές ρίχνουν τα ακατέργαστα λύματά τους απευθείας στον ωκεανό, ρυπαίνοντάς τον.
Οι άνθρωποι κόβουν τα μαγκρόβια δάση—τα οποία ζουν στο αλμυρό νερό και φιλτράρουν τις ακαθαρσίες—για ξυλεία και καύσιμα. Διαλύουν τους υφάλους και τους χρησιμοποιούν για οικοδομικά υλικά. Στη Σρι Λάνκα και στην Ινδία, έθαψαν με τσιμέντο ολόκληρα τμήματα υφάλου. Μεγάλα και μικρά πλοία αγκυροβολούν ή προσαράζουν σε υφάλους συντρίβοντάς τους.
Το περιοδικό Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (National Geographic) περιέγραψε τι συμβαίνει στο Πολιτειακό Πάρκο Τζον Πένεκαμπ του Κοραλλιογενούς Υφάλου στη Φλόριντα: «Οι βάρκες τους ρυπαίνουν το νερό και ό,τι βρίσκεται σε αυτό με πετρελαιοειδή και λύματα. Ανίκανοι χειριστές μηχανημάτων πέφτουν πάνω στους υφάλους. Ρίχνουν στη θάλασσα σκουπίδια, όπως είναι τα πλαστικά ποτήρια, αλουμινένια κουτάκια, γυαλιά, πλαστικές σακούλες, μπουκάλια, και ολόκληρα χιλιόμετρα από μπλεγμένες πετονιές. Αυτά τα απορρίμματα δεν χάνονται—στην πραγματικότητα είναι άφθαρτα».
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 16]
By courtesy of Australian International Public Relations
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 17]
Courtesy of Bahamas Ministry of Tourism