Ανεκτικότητα—Από το Ένα Άκρο στο Άλλο

Η ΓΡΑΦΙΚΗ ομορφιά της κοιλάδας Κασμίρ ώθησε ένα φιλόσοφο του 16ου αιώνα να αναφωνήσει: «Αν υπάρχει κάπου παράδεισος, τότε αυτός είναι εδώ!». Προφανώς δεν είχε ιδέα του τι θα συνέβαινε αργότερα σε εκείνο το μέρος του κόσμου. Μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια, τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί εκεί σε μάχες μεταξύ αυτονομιστών και του Ινδικού Στρατού. Η γερμανική εφημερίδα Ζουντόιτσε Τσάιτουνγκ (Süddeutsche Zeitung) τώρα περιγράφει την περιοχή ως «κοιλάδα των δακρύων». Η κοιλάδα Κασμίρ μας δίνει ένα απλό αλλά πολύτιμο μάθημα: Η αδιαλλαξία μπορεί να καταστρέψει έναν πιθανό παράδεισο.

Τι σημαίνει να είναι κάποιος ανεκτικός; Σύμφωνα με το λεξικό Collins Cobuild English Language Dictionary, «ο ανεκτικός αφήνει τους άλλους να έχουν τις δικές τους απόψεις ή πεποιθήσεις, ή να φέρονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο, ακόμη και αν δεν συμφωνεί με αυτά τα πράγματα ή δεν τα εγκρίνει». Τι θαυμάσια ιδιότητα την οποία πρέπει να εκδηλώνουμε! Σίγουρα νιώθουμε άνετα με ανθρώπους που σέβονται τις πεποιθήσεις και τις απόψεις μας ακόμη και όταν αυτές διαφέρουν από τις δικές τους.

Από την Ανεκτικότητα στη Μισαλλοδοξία

Το αντίθετο της ανεκτικότητας είναι η αδιαλλαξία, η οποία έχει διάφορους βαθμούς έντασης. Η αδιαλλαξία μπορεί να αρχίσει με μια στενόμυαλη απόρριψη της συμπεριφοράς ή του τρόπου ενέργειας κάποιου άλλου. Το να έχει κάποιος στενές αντιλήψεις του στερεί την απόλαυση της ζωής και κλείνει το μυαλό του στις νέες ιδέες.

Για παράδειγμα, ένα άτομο αυστηρών αρχών μπορεί να αντιπαθεί τον ξέχειλο ενθουσιασμό ενός παιδιού. Ένας νεαρός μπορεί να πλήξει από τους βαθυστόχαστους τρόπους κάποιου μεγαλύτερου. Ζητήστε από ένα επιφυλακτικό άτομο να εργαστεί πλάι πλάι με κάποιον που είναι ριψοκίνδυνος, και θα μπορούσαν να εκνευριστούν και οι δύο. Για ποιο λόγο υπάρχει αντιπάθεια, πλήξη και εκνευρισμός; Επειδή, σε κάθε περίπτωση, το άτομο δυσκολεύεται να ανεχτεί τη στάση ή τη συμπεριφορά του άλλου.

Εκεί όπου αφθονεί η αδιαλλαξία, η στενομυαλιά μπορεί να κλιμακωθεί και να γίνει προκατάληψη, η οποία ορίζεται ως αποστροφή για κάποια ομάδα, φυλή ή θρησκεία. Ακόμη πιο έντονη από την προκατάληψη είναι η μισαλλοδοξία, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με βίαιο μίσος. Το αποτέλεσμα είναι δυστυχία και αιματοχυσία. Σκεφτείτε σε τι οδήγησε η αδιαλλαξία στη διάρκεια των Σταυροφοριών! Ακόμη και σήμερα, η αδιαλλαξία είναι ένας παράγοντας που συντελεί στις συγκρούσεις στη Βοσνία, στη Ρουάντα και στη Μέση Ανατολή.

Η ανεκτικότητα απαιτεί ισορροπία, και η διατήρηση κατάλληλης ισορροπίας δεν είναι εύκολο πράγμα. Είμαστε σαν το εκκρεμές ενός ρολογιού, που κινείται από τη μια μεριά στην άλλη. Μερικές φορές δείχνουμε ελάχιστη ανεκτικότητα· άλλες φορές, υπερβολική.

Από την Ανεκτικότητα στην Ανηθικότητα

Είναι δυνατόν να είναι κάποιος υπερβολικά ανεκτικός; Ο Αμερικανός γερουσιαστής Νταν Κόουτς, μιλώντας το 1993, περιέγραψε «μια μάχη για το νόημα και την εφαρμογή της ανεκτικότητας». Τι εννοούσε; Ο γερουσιαστής είπε με θλίψη ότι, εν ονόματι της ανεκτικότητας, μερικοί «εγκαταλείπουν την πίστη στην ηθική αλήθεια—στο καλό και στο κακό, στο ορθό και στο εσφαλμένο». Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η κοινωνία δεν έχει δικαίωμα να κρίνει τι αποτελεί καλή συμπεριφορά και τι κακή.

Το 1990, ο Βρετανός πολιτικός Λόρδος Χέιλσαμ έγραψε ότι «ο πιο τρομερός εχθρός της ηθικής δεν είναι ο αθεϊσμός, ο αγνωστικισμός, ο υλισμός, η απληστία, ούτε κάποια άλλη από τις αποδεκτές αιτίες. Ο αληθινός εχθρός της ηθικής είναι ο μηδενισμός, η πίστη, κυριολεκτικά, στο τίποτα». Προφανώς, αν πιστεύουμε στο τίποτα, δεν έχουμε κανόνες ορθής συμπεριφοράς και τα πάντα μπορούν να γίνουν ανεκτά. Αλλά είναι σωστό να ανεχόμαστε οποιοδήποτε είδος διαγωγής;

Ένας Δανός γυμνασιάρχης πίστευε πως όχι. Έγραψε ένα άρθρο σε μια εφημερίδα στις αρχές της δεκαετίας του 1970 για να παραπονεθεί επειδή στον τύπο υπήρχαν διαφημίσεις πορνογραφικών παραστάσεων οι οποίες απεικόνιζαν συνουσία μεταξύ ζώων και ανθρώπων. Αυτές οι διαφημίσεις επιτράπηκαν εξαιτίας της «ανεκτικότητας» της Δανίας.

Σαφώς, προκύπτουν προβλήματα όταν δείχνουμε ελάχιστη ανεκτικότητα αλλά και όταν δείχνουμε υπερβολική. Γιατί είναι δύσκολο να αποφύγουμε τις ακρότητες και να διατηρήσουμε κατάλληλη ισορροπία; Παρακαλούμε διαβάστε το επόμενο άρθρο.

[Εικόνα στη σελίδα 3]

Το να αντιδράτε υπερβολικά στα λάθη των παιδιών μπορεί να τα βλάψει

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Το να ανέχεστε καθετί που κάνουν τα παιδιά δεν θα τα προετοιμάσει για τις ευθύνες της ζωής