Η Συγκλονιστική Ιστορία μιας «Χώρας Αντιθέσεων»

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΒΡΑΖΙΛΙΑ

ΕΧΕΙ ονομαστεί «χώρα αντιθέσεων»​—και δικαιολογημένα. Ενώ η Βραζιλία είναι κατά κύριο λόγο τροπική χώρα, το κλίμα της ποικίλλει από υποτροπικό στα νότια μέχρι ισημερινό στην περιοχή του Αμαζονίου. Η ιστορία της Βραζιλίας χαρακτηρίζεται και αυτή από αντιθέσεις. Στο διάβα των ετών, αυτή η απέραντη χώρα​—με έκταση 8.511.999 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ακτές μήκους 7.400 χιλιομέτρων—​έχει γίνει πατρίδα ανθρώπων από αρκετούς διαφορετικούς πολιτισμούς.

Η φιλοξενία ήταν ένα από τα πρώτα χαρακτηριστικά που πρόσεξαν οι Πορτογάλοι όταν πάτησαν το πόδι τους στη Βραζιλία πριν από 500 χρόνια. Μάλιστα, γράφοντας στον Πορτογάλο Βασιλιά Μανουέλ Α΄ το έτος 1500, ο Πέρο Βαζ ντε Καμίνγια ανέφερε ότι οι ιθαγενείς Βραζιλιανοί συναναστρέφονταν ελεύθερα με τους Πορτογάλους επισκέπτες τους και τους αγκάλιαζαν. Αλλά τι ακριβώς έκαναν οι Πορτογάλοι στη Βραζιλία;

Στις 9 Μαρτίου του 1500, ο Πέντρο Αλβάρες Καμπράλ απέπλευσε με το στόλο του από την Πορτογαλία. Σκοπός του ήταν να ιδρύσει έναν εμπορικό σταθμό στο Κάλικουτ της Ινδίας. Ωστόσο, προτού φτάσει στον προορισμό του, ο Καμπράλ αποβιβάστηκε στη σημερινή βραζιλιάνικη πολιτεία Μπάια. Ήταν 23 Απριλίου του 1500.

Ορισμένοι ερευνητές λένε ότι οι Πορτογάλοι γνώριζαν ήδη την ύπαρξη της Βραζιλίας και ότι ο Καμπράλ δεν σταμάτησε εκεί τυχαία.a Όπως και αν είχαν τα πράγματα, φαινόταν ότι το μόνο αγαθό που είχε να προσφέρει η Βραζιλία ήταν το περναμπούκο, ένα δέντρο γνωστό για τη βαθυκόκκινη βαφή του. Μολονότι αυτό είχε κάποια προφανή χρησιμότητα, τα ινδικά μπαχαρικά άξιζαν περισσότερο.

Έτσι, επί δέκα χρόνια η Πορτογαλία νοίκιαζε τη Βραζιλία στον Πορτογάλο Φερνάντου ντε Νουρούνια, ο οποίος έκοβε δέντρα περναμπούκο και πλήρωνε φόρους στο Πορτογαλικό Στέμμα. Ωστόσο, και άλλες ευρωπαϊκές χώρες ήθελαν να επεκτείνουν το εμπόριό τους με το Νέο Κόσμο, και ο Νουρούνια δεν είχε τη δύναμη να εμποδίσει το αυξανόμενο λαθρεμπόριο που έκαναν Γάλλοι, Άγγλοι και Ισπανοί θαλασσοπόροι. Φοβούμενοι μήπως χάσουν τη Βραζιλία, οι Πορτογάλοι άρχισαν την αποίκισή της το 1532. Η παραγωγή ζάχαρης έγινε η πρώτη επικερδής επιχείρηση της Βραζιλίας.

Η εξόρυξη χρυσού και διαμαντιών έγινε ακμάζουσα επιχείρηση το 18ο αιώνα. Στις αρχές του 19ου αιώνα, η παραγωγή γαλακτικού χυμού από το καουτσουκόδεντρο έγινε σημαντική οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή του Αμαζονίου.b Αργότερα, οι καφεοφυτείες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αστικοποίηση της Βραζιλίας, στη χρηματοδότηση της κατασκευής σιδηροδρομικού δικτύου και στον εκσυγχρονισμό των λιμανιών του Σάντος και του Ρίο ντε Τζανέιρο. Στα τέλη του 19ου αιώνα, το 50 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής καφέ προερχόταν από τη Βραζιλία, ενώ το Σάο Πάολο ήταν το κύριο οικονομικό κέντρο της Βραζιλίας.

Δυστυχώς, η δουλεία έπαιξε κάποιο ρόλο στην ιστορία της Βραζιλίας. Στην αρχή, οι Πορτογάλοι άποικοι χρησιμοποίησαν τους Ινδιάνους για να κόβουν και να μεταφέρουν τα δέντρα περναμπούκο. Αργότερα, τους έβαλαν να δουλεύουν σε φυτείες ζαχαροκάλαμου. Το τραγικό είναι ότι πάρα πολλοί ιθαγενείς προσβλήθηκαν από ευρωπαϊκές ασθένειες και πέθαναν. Για να αντικαταστήσουν τα εργατικά χέρια, οι Πορτογάλοι έφεραν δούλους από την Αφρική.

Στο διάβα των ετών, εκατομμύρια Αφρικανοί μεταφέρθηκαν στη Βραζιλία ως δούλοι, φέρνοντας μαζί τους την πολιτιστική και γενετική τους κληρονομιά. Αυτή η επιρροή είναι εμφανής στη δημοφιλή μουσική, όπως η σάμπα, και στην καποέιρα (είδος πολεμικής τέχνης), καθώς και στα φαγητά, όπως το φεϊζουάντα που φτιάχνεται με μαύρα φασόλια μαγειρεμένα με χοιρινό, λουκάνικα και αποξηραμένο κρέας. Τελικά, το 1888, η δουλεία καταργήθηκε στη Βραζιλία. Περίπου 750.000 άνθρωποι​—οι περισσότεροι από τους οποίους εργάζονταν στις φυτείες—​ελευθερώθηκαν.

Από το 19ο αιώνα και έπειτα, εκατομμύρια ξένοι συνέρρευσαν στη Βραζιλία, περιλαμβανομένων Γερμανών, Ελβετών, Ιαπώνων, Ισπανών, Ιταλών και Πολωνών, καθώς και ατόμων συρολιβανέζικης καταγωγής. Η Βραζιλία είναι υπέροχο μέρος για να ζει κανείς. Έχει μεγάλη αφθονία φυτών και ζώων. Σε γενικές γραμμές, είναι απαλλαγμένη από φυσικές καταστροφές. Δεν υπάρχουν πόλεμοι, σεισμοί, ηφαίστεια, κυκλώνες ή παλιρροϊκά κύματα. Γιατί, λοιπόν, να μη γνωρίσετε τη Βραζιλία επισκεπτόμενοι μερικά από τα πασίγνωστα αξιοθέατά της; Θα απολαύσετε την ίδια φιλοξενία και φυσική ομορφιά που εντυπωσίασε τους Πορτογάλους πριν από 500 χρόνια.

[Υποσημειώσεις]

[Χάρτης/Εικόνες στη σελίδα 16, 17]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΑΜΑΖΟΝΙΟΥ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΜΠΑΪΑ

Μπραζίλια

Ρίο ντε Τζανέιρο

Σάο Πάολο

Σάντος

Καταρράκτες Ιγκουασού

[Εικόνες]

1. Πέντρο Αλβάρες Καμπράλ

2. Συνθήκη της Τορδεσίλιας, 1494

3. Μεταφορείς καφέ

4. Καταρράκτες Ιγκουασού, όπως φαίνονται από την πλευρά της Βραζιλίας

5. Ινδιάνος Ιπισούνα

[Ευχαριστίες]

Culver Pictures

Ευγενής παραχώρηση από Archivo General de Indias, Sevilla, Spain

Από το βιβλίο Brazil and the Brazilians, 1857

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: MOURA

[Εικόνες στη σελίδα 18]

1. Υπάρχουν πολλά πούμα στη Βραζιλία

2. Ορχιδέες στη ζούγκλα του Αμαζονίου

3. Παραδοσιακή ενδυμασία της περιοχής Σαλβαντόρ, Μπάια

4. Μακάο

5. Η παραλία Κοπακαμπάνα στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Οι όμορφες ακτές της Βραζιλίας ξεπερνούν τα 7.000 χιλιόμετρα σε μήκος

[Ευχαριστίες]

Ευγενής παραχώρηση από São Paulo Zoo

[Εικόνα στη σελίδα 19]

Μπραζίλια​—πρωτεύουσα της Βραζιλίας από το 1960

[Εικόνα στη σελίδα 19]

Σάο Πάολο​—το οικονομικό κέντρο της Βραζιλίας

[Ευχαριστίες]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: MOURA

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 16]

© 1996 Visual Language