Κωνσταντινούπολις

Συνέχεια της εκθέσεως για την περιοδεία του προέδρου της Εταιρίας, Ν. Ο. Νορρ, και του γραμματέως του, Μ. Γ. Χένσελ.

ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ της Κυριακής, 16 Δεκεμβρίου, ήταν αιθρία. Ο καιρός ήταν καλός για πτήσι υπεράνω του Αιγαίου πελάγους. Υπήρχαν πολυάριθμα Ελληνικά νησιά που προσείλκυσαν την προσοχή μας και λίγη ώρα μετά την αναχώρησί μας από την Αθήνα εφθάσαμε στην ηπειρωτική Τουρκία κοντά στα Δαρδανέλλια. Η χώρα ήταν σκεπασμένη με χιόνια, διότι κατά την προηγουμένη ημέρα ο καιρός ήταν πολύ θυελλώδης στην Τουρκία. Οι πτήσεις είχαν ματαιωθή την προηγουμένη ημέρα, επειδή τα αεροπλάνα δεν μπορούσαν να προσγειωθούν στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινουπόλεως. Είδαμε ότι τα ορεινά χωριά ήσαν κατάλευκα από το χιόνι, αλλ’ αφού περάσαμε τη θάλασσα του Μαρμαρά (Προποντίδα) και είδαμε την Κωνσταντινούπολι, αισθανθήκαμε καλύτερα, επειδή δεν υπήρχε χιόνι εκεί. Εξεπλάγημεν και χαρήκαμε όταν είδαμε είκοσι αδελφούς που είχαν έλθει στο αεροδρόμιο για να μας προϋπαντήσουν.

Πριν από λίγες μόνο εβδομάδες οι αδελφοί είχαν πληροφορηθή ότι ο πρόεδρος της Εταιρίας και ο γραμματεύς του θα επεσκέπτοντο την Κωνσταντινούπολι για να τους μιλήσουν, και αυτό τους παρέσχε διάστημα λίγο περισσότερο από τέσσερες εβδομάδες για να κάμουν όλες τις διευθετήσεις και να καλέσουν ενδιαφερομένους να παρακολουθήσουν τη δημοσία συνάθροισι που επρόκειτο να γίνη στην Αίθουσα της Αρμενικής Εκκλησίας η οποία είχε διατεθή γι’ αυτό το σκοπό. Η οργάνωσις των μαρτύρων του Ιεχωβά δεν είναι ακόμη ανεγνωρισμένη ως θρησκευτική εταιρία, αλλά μπορούν να έχουν συναθροίσεις σε κτίρια όπου γίνονται τακτικές ιερουργίες. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίον εξησφαλίσθη αίθουσα ακροατηρίου μέσα στο κτίριο της Αρμενικής Εκκλησίας. Δημοσία διαφήμισις δεν μπορούσε να γίνη παρά μόνο προφορικές προσκλήσεις σε φίλους και άτομα καλής θελήσεως που εδιδάσκοντο το ευαγγέλιο, τον λόγον του Κυρίου. Κάνοντας, λοιπόν, τη διαδρομή από το αεροδρόμιο προς την πόλι με το λεωφορείο, είχαμε πολλή συζήτησι για το πόσο μεγάλο θα ήταν το ακροατήριο.

Ήταν η πρώτη μας επίσκεψις στην Κωνσταντινούπολη και μέσα στο σκιόφως είδαμε τις λοφοσειρές της αγροτικής περιοχής έξω από την πόλι και ύστερα τα παλαιά τείχη και τα ερείπια ενός αρχαίου υδραγωγείου. Τα καφενεία ήσαν πάντοτε γεμάτα κόσμο. Στρογγυλά καρβέλια ψωμί ήσαν αραδιασμένα πάνω σε ράφια στις βιτρίνες των καταστημάτων. Οι δρόμοι ήσαν στρωμένοι με καλντερίμι, οι δε τροχιόδρομοι και τα αλλά οχήματα εφαίνοντο «εκτός τόπου» επάνω στους παλαιούς, στενούς δρόμους της πόλεως. Γρήγορα μάθαμε ότι η διάβασις του μέρους εκείνου της πόλεως γίνεται πολύ καλά πεζή. Τα τροχοφόρα συνωστίζοντο μαζί και πολύ μικρή κίνησι μπορούσε να διακρίνη κανείς. Οι δρόμοι ήσαν, επίσης, κατάμεστοι από κόσμο, δημιουργώντας μια σκηνή που ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Αισθανθήκαμε σαν να ήμεθα σ’ ένα διαφορετικό κόσμο, διότι όλα τα είδη ανθρώπων πολλών εθνών ζουν στην Κωνσταντινούπολη ένα από τα σταυροδρόμια του κόσμου.

Ακριβώς στην άλλη γωνία του τετραγώνου που βρισκόταν το ξενοδοχείο μας, ήταν η Αρμενική Εκκλησία όπου επρόκειτο να γίνουν οι συναθροίσεις. Όλοι μας χαρήκαμε και εξεπλάγημεν όταν μπήκαμε στην αίθουσα και βρήκαμε πάνω από εκατό άτομα που ήσαν ήδη εκεί. Όταν εδίδετο η ομιλία «Θ’ Αντιμετωπίση Επιτυχώς η Θρησκεία την Παγκόσμια Κρίσι;» ήσαν συγκεντρωμένα 150 άτομα. Οι διδάσκαλοι υπερεχάρησαν, διότι μπόρεσαν να ιδούν μερικούς από τους καρπούς των κόπων των.

Για να μπορέση να εννοήση το ακροατήριο ό,τι ελέγετο από μένα στην Αγγλική, έπρεπε αυτό να επαναλαμβάνεται σε δύο γλώσσες, πρώτα στην Ελληνική από την Άννα Ματθαιάκη, απόφοιτον της σχολής Γαλαάδ, τη διερμηνέα, και ύστερα από τον Αδελφό Αυρήλιο Καλλινίκου, ο οποίος εννοούσε τα Ελληνικά, αλλά όχι και τα Αγγλικά, και μετέφραζε στην Τουρκική προς όφελος της πλειονότητος των παρόντων. Όλοι ήσαν πολύ προσεκτικοί και όλοι εξέφραζαν την εκτίμησί τους για τα μεταδιδόμενα νοήματα. Παρευρίσκοντο και αρκετοί επιστήμονες. Πολλή συζήτησις ακολούθησε τη συνάθροισι.

Οι επόμενες ημέρες ήσαν πολυάσχολες, οι δε πέντε διδάσκαλοι που είναι στην Κωνσταντινούπολι μιλούσαν για τα προβλήματά τους. Η Εταιρία διατηρεί ένα βιβλιοπωλείο της Σκοπιάς μέσα στην πόλι αυτή, από το οποίον οι άνθρωποι μπορούν να προμηθεύωνται βιβλία και Γραφικά βοηθήματα σε διάφορες γλώσσες, κατόπιν δε οι διδάσκαλοι παρέχουν κατ’ ιδίαν εκπαίδευσι σ’ εκείνους που ενδιαφέρονται. Τα προβλήματα είναι πολυάριθμα, το κυριώτερο δε είναι το γλωσσικό. Μία από τις διδασκάλισσες μας έλεγε για μια μελέτη που διηύθυνε με τέσσερα άτομα, το ένα από τα οποία είχε γεννηθή στη Ρωσία, αν και ήταν Ουγγρικής καταγωγής, μέλος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η σύζυγός του ήταν μέλος της Ελληνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, και μιλούσε Ελληνικά. Μια νεαρή Γερμανίς που κατοικούσε στο ίδιο οίκημα ήταν Ρωμαιοκαθολική, ένας άλλος δε που παρακολουθούσε τη συνάθροισι ήταν Γερμανός μηχανικός που διέμενε προσωρινά στην Κωνσταντινούπολι και ανήκε στη Λουθηρανική θρησκεία. Και οι τέσσερες είχαν διαφόρους τρόπους λατρείας και μιλούσαν αρκετές γλώσσες. Για να επεξηγήση σαφώς τα θέματα η διδασκάλισσα αναγκαζόταν να εκφράζεται κατά καιρούς σε διάφορες γλώσσες. Αυτό ήταν δυνατόν να γίνη, και δείχνει ότι παρά τα γλωσσικά προβλήματα που είναι αναγκασμένοι ν’ αντιμετωπίσουν οι διδάσκαλοι στην Κωνσταντινούπολι, ο λόγος του Κυρίου αναγγέλλεται και τα «άλλα πρόβατα» ανευρίσκονται. Μία από τις διδασκάλισσες γνωρίζει Αγγλικά, Ελληνικά, Γαλλικά και μερικά Τουρκικά και Ισπανικά, ενώ μία άλλη μιλεί Γερμανικά Σουηδικά, Γαλλικά, Αγγλικά και μερικά Τουρκικά.

Συχνά οι διδάσκαλοι όταν κάνουν τις επισκέψεις των στους τόπους των μελετών, είναι ανάγκη να παίρνουν μαζί τους Γραφές σε τρεις διάφορες γλώσσες για να μπορούν να φροντίζουν κατάλληλα για τους ενδιαφερομένους που βρήκαν. Η συζήτησίς μας με τους διδασκάλους και η εξέτασις των προβλημάτων που σχετίζονται με το έργον, αποδείχθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες. Ελπίζεται ότι κάποτε θα μπορέσουν να γίνουν διευθετήσεις για ένα δικό μας τόπο θρησκευτικής συγκεντρώσεως, αντί να συνερχώμεθα στην αίθουσα μιας άλλης θρησκείας.

Επίσης κατέστη δυνατόν να συναντηθούμε με τους υπηρέτας της ομάδος των μαρτύρων που φροντίζουν για τα συμφέροντα της Βασιλείας. Είχαν πολλές απορίες στο ζήτημα της οργανώσεως και κατηναλώθη μια ολόκληρη βραδιά με 14 απ’ αυτούς. Ένα από τα κυριώτερα σημεία που ετονίσθησαν ήταν ότι οι υπηρέται πρέπει να ποιμαίνουν το ποίμνιον του Θεού και ότι πρέπει να το βοηθήσουν δίνοντας το κατάλληλο παράδειγμα για τα «άλλα πρόβατα» του Κυρίου με το να είναι στοργικοί, υπομονητικοί και επιμελείς στις ενέργειές των. Στην Τουρκία οι κήρυκες της βασιλείας του Θεού πρέπει να χρησιμοποιούν διακριτικότητα και να μιλούν σ’ εκείνους που βρίσκουν ότι εκδηλώνουν ενδιαφέρον. Δεν μπορεί κανείς να περιφέρεται στους δρόμους κηρύττοντας δημοσία το ευαγγέλιο, ούτε και να πηγαίνη από σπίτι σε σπίτι όπως μπορούν να κάνουν οι δικοί μας διάκονοι του ευαγγελίου οι πλείστες άλλες χώρες. Κατά τους ιδιοτύπους νόμους της Τουρκίας, δεν μπορεί κανείς να περιφέρεται συνηγορώντας για τη δική του μορφή λατρείας. Ο μόνος τρόπος ενεργείας είναι να βρίσκη κανείς ενδιαφερομένους και να συμμελετά μαζί τους. Αυτό απαιτεί υπομονή και πραγματική εγκαρτέρησι· καλό είναι, ωστόσο, ν’ αναφέρομε ότι οι δύο αδελφές διαθέτουν κατά μέσον όρον πάνω από 160 ώρες τον μήνα στο διδασκαλικό τους έργον και διευθύνουν η καθεμιά περίπου 25 μελέτες κατ’ οίκον την εβδομάδα. Όταν έχη κανείς τον ζήλον να προωθήση το έργον, θα εύρη τον καιρό να το κάμη και αν ακόμη τα εμπόδια είναι μεγαλύτερα στην Κωνσταντινούπολι από άλλες χώρες.

Το τελευταίο βράδυ που ήμεθα εκεί, έγινε μια ακόμη συνάθροισις στην Αίθουσα της Αρμενικής Εκκλησίας. Ο Αδελφός Χένσελ κι εγώ μιλήσαμε σ’ εκείνους που διδάσκουν άτομα που εκδηλώνουν ενδιαφέρον στο έργον της Βασιλείας στην Τουρκία. Παρευρέθησαν 44 και η χαρά τους ήταν μεγάλη. Πολύ ασύνηθες ήταν στη ζωή των μαρτύρων αυτών του Ιεχωβά στην Τουρκία να έχουν μια μεγάλη συγκέντρωσι. Αν συμπαραβληθή η συνάθροισις αυτή με τη δημοσία συνάθροισι, δείχνει ότι υπήρχαν πάνω από 100 άτομα καλής θελήσεως που είχαν προσέλθει, εκτός από τους ιδίους τους μάρτυρας.

Η Τουρκική γλώσσα, φυσικά, είναι η κυριώτερη γλώσσα, και με αυτήν μπορεί κανείς να περνά πολύ καλά στην πόλι, αλλά υπάρχουν και χιλιάδες Έλληνες, Αρμένιοι, Γερμανοί, Ισπανοί, Γάλλοι, και άνθρωποι άλλων εθνικοτήτων επίσης. Η Κωνσταντινούπολις υπήρξε το κέντρον μεγάλης θρησκευτικής διαμάχης και είναι πόλις όπου η Ανατολή συναντά τη Δύσι και όπου οι πολλές φιλοσοφίες της ζωής βρίσκονται σε διαπάλη. Ένα μόνο πράγμα υπάρχει που θα φέρη ειρήνη κι ευτυχία στους λαούς αυτούς, και αυτό είναι η βασιλεία του Παντοδυνάμου Θεού. Η σύγχυσις των γλωσσών, η σύγχυσις των ιδεών και η σύγχυσις των θρησκειών θα αρθούν. Η πόλις των αρχαίων ημερών, όπου πλήθη λαού έγέμιζαν τους στενούς πέτρινους δρόμους και ρακένδυτοι μικροπωληταί κατά χιλιάδας διαλαλούσαν τα εμπορεύματά των, θα αντικατασταθή, καθώς και το υπόλοιπο του παλαιού συστήματος πραγμάτων, από τη νέα παγκόσμια οργάνωσι του Θεού και τότε ο λαός θα είναι ελεύθερος να συναθροίζεται και να λατρεύη τον Ιεχωβά σε όλη τη γη.

Δίδεται μαρτυρία στην Τουρκία, αλλά καθόλου δεν είναι διαδεδομένη. Όσοι είναι εκεί, είναι ζηλωταί στην υπηρεσία τους και έχουν αυξήσει αριθμητικώς. Τους ευχόμεθα συνεχείς πλούσιες ευλογίες του Ιεχωβά.

Την Τετάρτη πρωί, 19 Δεκεμβρίου, μερικοί αδελφοί ήλθαν στα γραφεία της αεροπορικής Εταιρίας ΒΕΑ για να μας αποχαιρετήσουν. Οι πέντε διδάσκαλοι και δύο άλλοι μας συνώδευσαν ως το αεροδρόμιο. Ήταν πολύ κρύο, κι έπεφτε ψιλό χιόνι. Αυτό μας έκαμε να εκτιμήσωμε το τι υπέφεραν οι αδελφοί εκεί από την άποψι του καιρού σ’ αυτή την εποχή του έτους, διότι είχαμε βροχές και χιόνια σ’ όλη τη διάρκεια της επισκέψεώς μας. Αλλά ο ζήλος των για τον Κύριο υπερνικά τα προβλήματα αυτά και ο Ιεχωβά δίνει την αύξησι.