Πρέπει ν’ Ακολουθήτε τη Συνήθεια;
ΕΝΑ ΖΕΥΓΟΣ από τη Ροδεσία είχαν επισκεφθή φίλους στην Αυστρία. Όταν ήσαν εκεί, τους προσκάλεσαν σε μια ανεπίσημη συγκέντρωσι στο σπίτι κάποιου άλλου ατόμου. Μόλις μπήκαν σ’ εκείνο το σπίτι, προσεκλήθησαν να βγάλουν τα παπούτσια τους και στον καθένα δόθηκε ένα ζεύγος παντόφλες. Στην αρχή, το ζεύγος αυτό δίσταζε. Δεν ήσαν συνηθισμένοι να βγάζουν τα παπούτσια τους μπροστά σε ξένους, και ιδιαίτερα στο σπίτι κάποιου άλλου ατόμου. Εν τούτοις, σύντομα βρήκαν την ηρεμία τους και πρόθυμα συμμορφώθηκαν με το αίτημα. Γιατί; Διότι προφανώς αυτή ήταν η συνήθεια εκείνου του σπιτιού.
Αυτό, φυσικά, αποτελεί μια σχετικά εύκολη απόφασι, επειδή δεν περιλαμβάνεται κανένα μεγάλο ζήτημα. Ωστόσο, δεν επιλύονται τόσο εύκολα όλα τα προβλήματα που περιλαμβάνουν θέματα συνήθειας, ιδιαίτερα όταν σχετίζωνται με ζητήματα Χριστιανικής συνειδήσεως. Πάρα πολλές εθιμοτυπικές ενέργειες είναι αβλαβείς και πράγματι, προσθέτουν απόλαυσι και ζωηρότητα στη ζωή. Μερικές είναι πολύ επιβλαβείς και μπορούν με σοβαρό τρόπο να βλάψουν τη σχέσι ενός ατόμου με τον Δημιουργό του, ενώ άλλες συνήθειες πρέπει ν’ ακολουθούνται με προθυμία από εκείνους που περιπατούν στην οδό της ζωής.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΗΘΕΙΑ;
Η συνήθεια έχει ορισθή ως μια «προ πολλού καθιερωμένη ενέργεια που θεωρείται άγραπτος νόμος.» Είναι επίσης «ένα έθος ή ενέργεια κοινή για πολλούς . . . ή έξις για ένα άτομο.» Ως νομικός όρος, εφαρμόζεται στον «άγραπτο νόμο που έχει καθιερωθή από . . . σταθερή ενέργεια.»
Παραδείγματος χάριν, ας προστρέξωμε στο Γραφικό βιβλίο της Γενέσεως, κεφάλαιο 29. Εκεί, βρίσκομε μια αφήγησι σχετικά με τις διαπραγματεύσεις που έκανε ο Ιακώβ με τον θείο του Λάβαν για να λάβη σε γάμο το χέρι της μικρότερης θυγατέρας του, της Ραχήλ. Η συμφωνία ήταν ότι ο Ιακώβ έπρεπε να εργασθή επτά χρόνια για τον Λάβαν για να πάρη τη Ραχήλ, την οποίαν αγαπούσε πάρα πολύ. Στο τέλος των επτά ετών, ο Ιακώβ πλησίασε τον Λάβαν, και του είπε: «Δος μοι την γυναίκα μου, διότι επληρώθησαν αι ημέραι μου.» Εν τούτοις, ο Λάβαν εξαπάτησε τον Ιακώβ, δίνοντάς του τη μεγαλύτερη θυγατέρα του, τη Λεία, αντί της Ραχήλ. Προφανώς, ο Ιακώβ στενοχωρήθηκε πολύ γι αυτή την απάτη και διαμαρτυρήθηκε στον θείο του. Ποια ήταν η απάντησις του Λάβαν; «Δεν γίνεται ούτως (δεν συνηθίζεται) εν τω τόπω ημών, να δίδεται η μικροτέρα προ της πρεσβυτέρας.» Παρά το γεγονός ότι εξαπατήθηκε, ο Ιακώβ δεν αμφισβήτησε αυτό τον άγραπτο νόμο, αλλά έδειξε ότι τον ανεγνώριζε με το να συμφωνήση να περιμένη άλλη μια εβδομάδα ετών προτού λάβη τη Ραχήλ ως σύζυγό του.—Γεν. 29:15-28.
Θα μπορούσαμε, επίσης, να χρησιμοποιήσουμε ένα σύγχρονο παράδειγμα που δείχνει την έννοια της λέξεως «συνήθεια.» Στη Ροδεσία, οι γάμοι πρέπει να καταγραφούν νομίμως από έναν εκπρόσωπο της κυβερνήσεως για να έχουν επίσημη αναγνώρισι. Κάποτε δεν συνέβαινε αυτό. Η γαμήλιος εορτή έπρεπε να διεξαχθή σύμφωνα με την Αφρικανική συνήθεια, τον άγραπτο νόμο, για να λάβη αναγνώρισι στην κοινότητα. Μεταξύ άλλων πραγμάτων, αυτό περιελάμβανε την πληρωμή μιας νυφικής τιμής, ή λομπόλα, καθώς επίσης και την παρουσία ενός μεσάζοντος για να επικυρώση την επιδοκιμασία του γάμου εκ μέρους των γονέων ή των κηδεμόνων. Ακόμη και σήμερα, πολλές γυναίκες της Αφρικής, μολονότι έχουν στην κατοχή τους ένα πιστοποιητικό τελέσεως γάμου, δεν θεωρούν ότι είναι πραγματικά πανδρεμένες εκτός εάν έχουν ακολουθήσει αυτές τις εθιμοτυπικές ενέργειες.
Αυτά είναι απλώς παραδείγματα κοινών συνηθειών, που δεν είναι κατ’ ανάγκην κακές, εκτός, ασφαλώς, αν ακολουθούνται με κακό τρόπο. Πολλές, πράγματι, είναι πολύ ευχάριστες και συμβάλλουν πάρα πολύ στην απόλαυσι της ζωής. Παραδείγματος χάριν, σε ποιον δεν αρέσει να τρώγη Κινέζικο φαγητό—ή τουλάχιστον να προσπαθήση—μ’ ένα ζεύγος ξυλάκια; Η συνήθεια να βγάζη κανείς τα παπούτσια του όταν μπαίνη σ’ ένα σπίτι, όχι μόνο είναι αναπαυτική, αλλά είναι επίσης, ένας πρακτικός τρόπος εκδηλώσεως ενδιαφέροντος για την οικοδέσποινα και για τις προσπάθειές της να διατηρή το σπίτι της καθαρό και τακτοποιημένο. Επίσης, από τα πανάρχαια χρόνια, οι συνήθειες του θερισμού περιελάμβαναν ευφροσύνη και ευθυμία. (Ψαλμ. 126:5, 6) Πράγματι, τέτοιες συνήθειες συμβάλλουν πολύ στη χαρά της ζωής.
Ο Ιησούς Χριστός δεν κατεδίκασε όλες τις εθιμοτυπικές ενέργειες. Στην πραγματικότητα, σε μια περίπτωσι επέπληξε ένα Φαρισαίο ονόματι Σίμωνα, επειδή δεν ακολούθησε μια ωρισμένη συνήθεια που συνεδέετο με τη φιλοξενία. (Λουκ. 7:44-46) Σε μια άλλη περίπτωσι, ο Ιησούς επωφελήθηκε από τη συνήθεια να διαβάζωνται οι Γραφές στη συναγωγή, για να δώση μια θαυμάσια μαρτυρία σχετικά με την ιδιότητά του ως Μεσσίου. (Λουκ. 4:16-21· παράβαλε με Πράξεις 15:21.) Ο απόστολος Παύλος επίσης, έκανε καλή χρήσι της συνηθείας αναγνώσεως των Γραφών στη συναγωγή. Πράγματι, η ενέργεια αυτή και η εξήγησις του Λόγου του Θεού, έγινε και προσωπική του συνήθεια. Στη Θεσσαλονίκη, «κατά τη συνήθειάν του,» ο Παύλος επωφελήθηκε από μια Ιουδαϊκή συναγωγή και «επί τρία σάββατα διελέγετο μετ’ αυτών [των Ιουδαίων] από των γραφών.» Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; «Τινές εξ αυτών επείσθησαν και ηνώθησαν μετά του Παύλου και του Σίλα.» (Πράξ. 17:2-4) Έτσι, και ο Ιησούς και ο Παύλος, επωφελήθηκαν από μια καλή συνήθεια για να δώσουν μαρτυρία.
ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ Ν’ ΑΠΟΦΕΥΓΩΝΤΑΙ
Υπάρχουν, όμως, συνήθειες που είναι επιβλαβείς. Τον καιρό που ο Ιησούς ήταν στη γη, οι Ιουδαίοι είχαν δημιουργήσει ένα σύστημα παραδόσεων που επέθετε βαριά φορτία στους ανθρώπους. Μάλιστα, πολλοί θεωρούσαν αυτές τις παραδόσεις μεγαλυτέρας αξίας από τον γραπτό λόγο του Θεού. Ο ίδιος ο Ιησούς δηκτικά χαρακτήρισε υποκριτές εκείνους που επέβαλλαν αυτές τις παραδόσεις και έτσι ακύρωναν τον λόγο του Θεού. Μήπως οι ένοχοι Φαρισαίοι ωφελήθησαν απ’ αυτό; Όχι, διότι οι μαθητές είπαν στον Ιησού: «Εξεύρεις ότι οι Φαρισαίοι ακούσαντες τον λόγον τούτον εσκανδαλίσθησαν;» Όχι μόνο οι ίδιοι οι Φαρισαίοι ήσαν τυφλωμένοι, αλλά το ίδιο συνέβαινε και μ’ εκείνους στους οποίους επεβάλλοντο αυτές οι παραδόσεις. (Ματθ. 15:1-14) Η άγνοια που ανεπτύσσετο απ’ αυτές τις συνήθειες ή παραδόσεις, στην πραγματικότητα, είχε ως αποτέλεσμα να καταδικάσουν οι Ιουδαίοι εις θάνατον εκείνον ακριβώς ο οποίος απεδείχθη ότι ήταν ο προ πολλού υποσχεθείς Μεσσίας, «ο Αρχηγός της ζωής.»—Πράξ. 3:14-17.
Σήμερα και εμείς, επίσης, έχομε συνήθειες που μπορούν να οδηγήσουν σε πνευματικό ναυάγιο, αν δεν βασιζώμεθα στερεά στον Λόγο του Θεού. Στη Ροδεσία, παραδείγματος χάριν, συνηθίζεται ένας νιόπανδρος ν’ αφήνη τη σύζυγό του στο χωριό και να πηγαίνη στην πόλι για να εργασθή. Σύμφωνα με τον άγραπτο νόμο, πρέπει να το κάνη αυτό, αλλιώς, θα επικριθή από την κοινότητα. Αλλά τι συμβαίνει γενικά όταν ακολουθήται αυτή η συνήθεια; Ο άνδρας αυτός, όταν είναι στην πόλι, χρειάζεται στέγη. Έτσι, βρίσκει ένα δωμάτιο, που πιθανώς το μοιράζεται μ’ ένα ή περισσότερα άλλα άτομα. Με τον καιρό, αρχίζει να νοιώθη την ανάγκη κάποιου άλλου ατόμου για να του μαγειρεύη το φαγητό και να του πλένη τα ρούχα. Έτσι, ψάχνει να βρη εκείνο που ονομάζεται σύζυγος μαπότο. Η λέξις μαπότο είναι απλώς ένας όρος που προήλθε από την Αγγλική λέξι «ποτ,» κατσαρόλα, και μετεγράφη στη γλώσσα Σόνα. Αυτή η γυναίκα, όχι μόνο φροντίζει για τις οικιακές ανάγκες του ανδρός, αλλά ικανοποιεί επίσης και τις σεξουαλικές του επιθυμίες. Έτσι, ο άνδρας αυτός αρχίζει να συζή σε μοιχευτική κατάστασι.
Αλλά τι θα λεχθή για τη σύζυγο που είναι πίσω στο χωριό; Φροντίζει για τους αγρούς, τα κατοικίδια ζώα και τα παιδιά, και μπορεί να βλέπη τον σύζυγό της μόνο μια ή δυο φορές τον χρόνο. Χωρίς το σύζυγό της στο σπίτι τον περισσότερο καιρό, η γυναίκα επίσης αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά τον πειρασμό να διαπράξη ανηθικότητα. Έτσι, εδώ έχομε μια περίπτωσι που η εθιμοτυπική ενέργεια μπορεί να οδηγήση σε άμεση παράβασι του αγνού Λόγου της αληθείας του Θεού. Η Αγία Γραφή λέγει ότι όταν ένας άνδρας και μια γυναίκα εισέρχωνται στα δεσμά του γάμου, γίνονται μια σάρκα και πρέπει επομένως να μένουν μαζί. (Ματθ. 19:5, 6) Ασφαλώς, μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις που ένας σύζυγος ή μια σύζυγος είναι αναγκαίο να χωρισθή από τον σύντροφό του ή της για λίγο, πιθανώς λόγω απροβλέπτων περιστάσεων. Ή, αυτό μπορεί να συμβή με αμοιβαία συμφωνία έτσι ώστε να μπορούν να εκπληρώσουν κάποια προσωρινή υποχρέωσι. Αλλά όταν η χωριστή συμβίωσις γίνη συνήθεια, όπως στο παράδειγμα που μόλις ανεφέρθη, αυτό μπορεί να οδηγήση σε μεγάλη βλάβη.
Ευτυχώς, οι Χριστιανοί μάρτυρες του Ιεχωβά που ζουν εκεί όπου υπάρχει αυτή η συνήθεια, έχουν με θάρρος υποστή το όνειδος που συνήθως υφίστανται εκείνοι που δεν ακολουθούν τη συνήθεια. Προτιμούν αυτό, παρά να αναμιχθούν σε μια πορεία ενεργείας που θα έχη ως αποτέλεσμα την αποδοκιμασία του Ιεχωβά και την πιθανή απώλεια της αιωνίου ζωής. Μερικοί, αντί ν’ αφήνουν τις γυναίκες τους και να πηγαίνουν στην πόλι για να εργασθούν, τολμηρά ανέλαβαν την καλλιέργεια συγκομιδών όπως είναι ο καφές και οι μπανάνες. Ο Ιεχωβά τους έχει ευλογήσει για την ειλικρινή τους επιθυμία να παραμένουν προσκολλημένοι στις οικογένειές τους και στην καθοδηγία που αυτός παρέχει στον Λόγο του. Και μολονότι αυτό μπορεί να καταλήξη σε κάποιο είδος αποδοκιμάσεως από την κοινότητα, το κάνουν αυτό θέλοντας να ευαρεστήσουν τον Ιεχωβά και όχι τους ανθρώπους,—Κολ. 3:23.
Μερικές συνήθειες περιλαμβάνουν ενέργειες τόσο χονδροειδείς, που είναι βδελυκτές στον Ιεχωβά, και, επομένως, στον λαό του. Μεταξύ αυτών των ενεργειών είναι η σοδομία, η κτηνοβασία, η ομοφυλοφιλία, η αιμομιξία και άλλες μορφές σεξουαλικής ανηθικότητος. Αυτές τις ενέργειες έπρατταν οι Χαναναίοι κάτοικοι της Γης της Επαγγελίας. Ο Ιεχωβά, αφού παρέθεσε τις ενέργειες που ήσαν ακάθαρτες και βδελυκτές σ’ αυτόν, προειδοποίησε τους Ισραηλίτες: «Θέλετε φυλάττει τα προστάγματά μου, ώστε να μη πράξητε μηδέν εκ των βδελυρών τούτων νομίμων, τα οποία επράχθησαν προ υμών, και να μη μιανθήτε εις αυτά.» Κατόπιν, τόνισε τη σοβαρότητα του ζητήματος, λέγοντας, «Εγώ είμαι Κύριος ο Θεός σας.»—Λευιτ. 18:1-30.
Έτσι, βλέπομε την άποψι του Ιεχωβά γι αυτές τις ευτελείς ενέργειες. Αλλά τι θα λεχθή για σήμερα; Μήπως αυτές οι πράξεις συνηθίζονται στη χώρα σας; Ποια είναι η κατάστασις στη γειτονιά σας; Δεν είναι αλήθεια ότι μερικά έθνη αλλάζουν ακόμη και τους νόμους τους, έτσι ώστε η ομοφυλοφιλία δεν τιμωρείται πια από το νόμο και οι ομοφυλόφιλοι θεωρούνται αξιοσέβαστα μέλη της κοινότητος; Όπως ακριβώς στις ημέρες των αρχαίων Ισραηλιτών και της πρώτης Χριστιανικής εκκλησίας, αυτές οι πράξεις είναι αποκρουστικές για όλους εκείνους που θέλουν να είναι «άγιοι εν πάση διαγωγή.»—1 Πέτρ. 1:15· Ρωμ. 1:24-27.
ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ Ν’ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ
Μέχρι τώρα εξετάσαμε συνήθειες που προσθέτουν ευχαρίστησι στη ζωή ενός ατόμου, συνήθειες που περιλαμβάνουν το ζήτημα μιας Γραφικά εκπαιδευμένης συνειδήσεως και συνήθειες που πρέπει ν’ αποφεύγωνται για να παραμένη ο Χριστιανός καθαρός ενώπιον του Ιεχωβά. Τώρα, θα στρέψουμε την προσοχή μας σε συνήθειες που ο Χριστιανός πρέπει ν’ ακολουθή για να διατηρήται χωρισμένος από τον κόσμο. Μην ξεχνάτε ότι ο ορισμός της λέξεως «συνήθεια» ενέχει τη σκέψι μιας ενεργείας που είναι «κοινή σε πολλούς,» ή «έξις για ένα άτομο.» Ποιες είναι μερικές συνήθειες που πρέπει ν’ αναπτύξη ένας Χριστιανός;
Ενθυμείσθε την αφήγησι στο 17ο κεφάλαιο του βιβλίου των Πράξεων, όπου λέγεται ότι ο Παύλος και ο Σίλας έφυγαν από τη Θεσσαλονίκη και πήγαν στη Βέροια; Πώς ανταποκρίθηκαν οι Βεροιείς στη Χριστιανική διδασκαλία; Το εδάφιο 11 λέγει: «Εδέχθησαν τον λόγον μετά πάσης προθυμίας, εξετάζοντες καθ’ ημέραν τας γραφάς αν ούτως έχωσι ταύτα.» Αποτελεί συνήθειά σας η καθημερινή μελέτη του Λόγου του Θεού; Έχετε περιόδους στη διάρκεια των οποίων κάνετε βαθείς στοχασμούς για τα πράγματα που μάθατε; Εκείνος που το κάνει αυτό τακτική συνήθεια στη ζωή του είναι μακάριος.—Ψαλμ. 1:1, 2.
Και τι θα λεχθή για το ζήτημα της συναναστροφής με ομοπίστους σας Χριστιανούς σε λατρεία; Δεν συμφωνείτε ότι πρόκειται για μια επιθυμητή συνήθεια που πρέπει ν’ αναπτύξετε; Ο απόστολος Παύλος είχε αυτή τη γνώμη. Πράγματι, γράφοντας στους εξ Εβραίων Χριστιανούς, ανεφέρθη σε μια συνήθεια που προφανώς είχε αναπτυχθή μεταξύ μερικών—τη συνήθεια να παραμελούν να συναθροίζωνται μαζί σε τέτοια λατρεία. Αντί να επιδοκιμάση αυτή τη συνήθεια, ο απόστολος παρώτρυνε τους ομοπίστους του να ακολουθούν την αντίθετη συνήθεια. Είπε ότι θα έπρεπε να συναθροίζωνται τακτικά για να υποκινή ο ένας τον άλλον σε αγάπη και καλά έργα. Και εμείς σήμερα πρέπει να κάνωμε το ίδιο πράγμα—στην πραγματικότητα, ‘τοσούτω μάλλον, όσον βλέπομε πλησιάζουσα την ημέρα.’—Εβρ. 10:24, 25.
Τελικά, θα μπορούσαμε να κάνωμε την εξής ερώτησι στον εαυτό μας: Πόσο ενδιαφέρον δείχνω για τους άλλους; Είναι συνήθειά μου να μοιράζωμαι την αλήθεια με ομοπίστους μου και με άλλους στα σπίτια τους; Εξετάστε απλώς τη στάσι των αποστόλων του Ιησού ως προς αυτή τη συνήθεια. Στην Ιερουσαλήμ, σε μια περίπτωσι, ο Πέτρος και ο Ιωάννης διετάχθησαν να μη μιλούν πλέον στο όνομα του Ιησού. Ενώπιον του Ιουδαϊκού Σάνχεδριν, αυτοί οι απόστολοι με σεβασμό, αλλά και με θάρρος, δήλωσαν: «Δεν δυνάμεθα να μη λαλώμεν όσα είδομεν και ηκούσαμεν.» Κατόπιν, αφού αφέθησαν ελεύθεροι, αυτοί οι δούλοι του Θεού ενώθηκαν με τους ομοπίστους τους και όλοι μαζί κατόπιν προσευχήθησαν: «Κύριε, βλέψον εις τας απειλάς αυτών και δος εις τους δούλους σου να λαλώσι τον λόγον σου μετά πάσης παρρησίας.» (Πράξ. 4:18-30) Τι θαυμάσια στάσις!
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό! Αργότερα, λόγω της θαρραλέας δραστηριότητός τους, οι απόστολοι φυλακίσθηκαν. Εν τούτοις, στη διάρκεια της νύχτας ένας άγγελος τους ελευθέρωσε. Και πού πήγαν; Στο ναό για να εξακολουθήσουν να κηρύττουν τα «αγαθά νέα.» Σύντομα, βρέθηκαν ενώπιον του Ιουδαϊκού δικαστηρίου. Αφού με θάρρος δήλωσαν ότι «πρέπει να πειθαρχώμεν εις τον Θεόν μάλλον παρά εις τους ανθρώπους,» εδάρησαν και αφέθησαν ελεύθεροι. Αλλά τι έκαναν κατόπιν; «Και πάσαν ημέραν εν τω ιερώ και κατ’ οίκον δεν έπαυον διδάσκοντες και ευαγγελιζόμενοι τον Ιησούν Χριστόν.» (Πράξ. 5:17-42) Τι θαυμάσιες συνήθειες είχαν αναπτύξει αυτοί οι πιστοί ακόλουθοι του Ιησού Χριστού! Έχετε και σεις την ίδια στάσι προς τη Χριστιανική συνήθεια της διακηρύξεως των «αγαθών νέων»;
Έτσι, λοιπόν, τι απάντησι δίνετε στο ερώτημα, Πρέπει ν’ ακολουθήτε τη συνήθεια; Οι συνετές αποφάσεις θα καταλήξουν σε θερμή συναναστροφή με ομοπίστους ενώ, συγχρόνως, θα προσθέσουν ποικιλία και ζωηρότητα στη ζωή σας. Πάνω απ’ όλα, θ’ αναπτύξετε μ’ αυτό τον τρόπο μια στενή, θερμή, προσωπική σχέσι με τον Ιεχωβά, ο οποίος παρέχει όλα τα πράγματα προς δική μας απόλαυσι. Επί πλέον, θα εξασφαλίσετε για τον εαυτό σας, και ίσως και για άλλους στους οποίους κηρύττετε τα «αγαθά νέα,» το προνόμιο να ζήσουν στη νέα τάξι δικαιοσύνης του Θεού, όπου όλες οι συνήθειες αντανακλούν τη δόξα του Ιεχωβά.—1 Κορ. 10:31.