Πνευματικές Αξίες—Προς τα πού Κατευθύνονται;

«Δεκαπέντε ζευγάρια παρακολουθούν ένα βραδινό πρόγραμμα [σε κάποια Καθολική εκκλησία] για να λάβουν συμβουλές πριν από το γάμο. Από τα 30 άτομα που παρευρίσκονται, μόνο 3 ισχυρίζονται ότι έχουν πίστη».—Λα Κρουά (La Croix), Καθολική εφημερίδα της Γαλλίας.

ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ αξίες διέρχονται κρίση. Στο εξώφυλλο του τεύχους της 12ης Ιουλίου 1999, η διεθνής έκδοση του περιοδικού Νιούζγουικ (Newsweek) ρωτούσε: «Έχει Πεθάνει ο Θεός;» Για τη δυτική Ευρώπη, το περιοδικό απαντούσε ότι σίγουρα έτσι φαίνεται να έχουν τα πράγματα. Αναφερόμενη στη σύνοδο της Καθολικής Εκκλησίας η οποία διεξάχθηκε στη Ρώμη τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, η γαλλική εφημερίδα Λε Μοντ (Le Monde) παρατήρησε: «Η Εκκλησία δυσκολεύεται περισσότερο από οποτεδήποτε άλλοτε να περάσει το μήνυμά της σε έναν πολιτισμό ο οποίος έχει γίνει “αλλεργικός” σε αυτό. . . . Στην Ιταλία, ο Καθολικισμός δεν αποτελεί πλέον ομοιογενές σώμα. . . . Στη Γερμανία, οι αντιλογίες σχετικά με τα κέντρα παροχής συμβουλών για αμβλώσεις διευρύνουν το χάσμα ανάμεσα στον πάπα και σε μια δημοκρατία που δεν είναι διατεθειμένη να ανεχτεί πλέον άλλες υπαγορεύσεις. Η παράτολμη στάση [της Ολλανδίας] στο ζήτημα της ηθικής και της ευθανασίας έχει ήδη αποδοθεί από μερικούς παρατηρητές στην ξαφνική απομάκρυνση αυτής της χώρας από το Χριστιανισμό».

Η κατάσταση είναι παρόμοια παντού. Το 1999 ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι, ο Τζορτζ Κάρεϊ, προειδοποίησε ότι η Εκκλησία της Αγγλίας απείχε «μία γενιά από τον αφανισμό». Σε ένα άρθρο με τίτλο «Το Τέλος της Χριστιανικής Ευρώπης», η γαλλική εφημερίδα Λε Φιγκαρό (Le Figaro) ανέφερε: «Παντού ισχύει το ίδιο. . . . Οι άνθρωποι αμφισβητούν συστηματικά τις ηθικές και τις δογματικές θέσεις».

Μικρότερη Συμμετοχή στη Θρησκεία

Στην Ευρώπη, τα ποσοστά προσέλευσης στις εκκλησίες παρουσιάζουν κατακόρυφη πτώση. Λιγότερο από το 10 τοις εκατό των Γάλλων Καθολικών παρακολουθούν τη Θεία Λειτουργία κάθε Κυριακή, ενώ μόνο το 3 έως 4 τοις εκατό των Καθολικών του Παρισιού πηγαίνουν τακτικά στην εκκλησία. Παρόμοια ή ακόμη μικρότερη προσέλευση έχει παρατηρηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γερμανία και στις Σκανδιναβικές χώρες.

Μεγάλη ανησυχία προκαλεί στις θρησκευτικές αρχές η έλλειψη υποψηφίων για την ιεροσύνη. Σε λιγότερο από έναν αιώνα, ο αριθμός των ιερέων στη Γαλλία έχει μειωθεί δραστικά, από 14 ιερείς ανά 10.000 κατοίκους σε λιγότερο από 1 ανά 10.000 σήμερα. Σε όλη την Ευρώπη, ο μέσος όρος ηλικίας των ιερέων αυξάνεται, ενώ η έλλειψη γίνεται αισθητή ακόμη και σε χώρες όπως η Ιρλανδία και το Βέλγιο. Παράλληλα, ο αριθμός των παιδιών που εγγράφονται στο κατηχητικό ολοένα και ελαττώνεται, πράγμα που εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για το αν η Καθολική Εκκλησία έχει την ικανότητα να διασφαλίσει την ανανέωσή της.

Η εμπιστοσύνη στις θρησκείες φαίνεται να αποτελεί παρελθόν. Μόνο το 6 τοις εκατό των Γάλλων πιστεύουν ότι «η αλήθεια μπορεί να βρεθεί μόνο σε μία θρησκεία», σε σύγκριση με το 15 τοις εκατό που το πίστευαν αυτό το 1981 και με το 50 τοις εκατό το 1952. Η θρησκευτική απάθεια εξαπλώνεται. Το ποσοστό των ανθρώπων που λένε ότι δεν ανήκουν σε κάποιο θρήσκευμα αυξήθηκε από 26 τοις εκατό το 1980 σε 42 τοις εκατό το 2000.​—Οι Αξίες των Γάλλων​—Εξελίξεις από το 1980 μέχρι το 2000 (Les valeurs des Français​—Évolutions de 1980 à 2000).

Οι Ηθικές Αξίες Κλονίζονται

Η κρίση που διέρχονται οι αξίες είναι φανερή και στον τομέα της ηθικής. Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, πολλοί εκκλησιαζόμενοι αρνούνται να αποδεχτούν τις ηθικές επιταγές της θρησκείας τους. Δεν συμφωνούν με την άποψη ότι οι θρησκευτικοί ηγέτες έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν τους κανόνες συμπεριφοράς. Οι ίδιοι άνθρωποι που επικροτούν τη στάση του πάπα απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα αρνούνται να τον ακολουθήσουν όταν τα λεγόμενά του αγγίζουν την ιδιωτική τους ζωή. Λόγου χάρη, η στάση του στο ζήτημα της αντισύλληψης περιφρονείται γενικά, ακόμη και από πολλά αντρόγυνα Καθολικών.

Αυτή η νοοτροπία επηρεάζει τόσο θρησκευόμενα όσο και άθρησκα άτομα, από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Πράξεις που καταδικάζονται ξεκάθαρα στις Άγιες Γραφές είναι πλέον ανεκτές. Πριν από είκοσι χρόνια, η ομοφυλοφιλία αποδοκιμαζόταν από το 45 τοις εκατό των Γάλλων πολιτών. Σήμερα, το 80 τοις εκατό τη θεωρεί αποδεκτή. Αν και η συντριπτική πλειονότητα υποστηρίζει τη γαμήλια πιστότητα, μόνο το 36 τοις εκατό καταδικάζει τις εξωσυζυγικές σχέσεις θεωρώντας ότι ποτέ δεν είναι δικαιολογημένες.​—Ρωμαίους 1:26, 27· 1 Κορινθίους 6:9, 10· Εβραίους 13:4.

Θρησκευτικό Συνονθύλευμα

Στη Δυτική κοινωνία, ανθεί η τάση για τη διαμόρφωση μιας θρησκείας προσωπικής επινόησης, βάσει της οποίας ο καθένας έχει το δικαίωμα να επιλέγει ο ίδιος τις πεποιθήσεις του. Ορισμένα δόγματα είναι αποδεκτά ενώ άλλα περιθωριοποιούνται. Μερικοί αυτοαποκαλούνται Χριστιανοί αν και πιστεύουν στη μετενσάρκωση ενώ άλλοι δεν διστάζουν να ακολουθούν συγχρόνως διαφορετικά θρησκεύματα. (Εκκλησιαστής 9:5, 10· Ιεζεκιήλ 18:4, 20· Ματθαίος 7:21· Εφεσίους 4:5, 6) Το βιβλίο Οι Αξίες των Γάλλων έδειξε εύστοχα ότι πολλοί πιστοί σήμερα απομακρύνονται αμετάκλητα από τις οδούς που έχει καθιερώσει η εκκλησία.

Ωστόσο, αυτή η τάση για μεγαλύτερο θρησκευτικό ατομικισμό δεν στερείται κινδύνων. Ο Ζαν Ντελιμό, θρησκευτικός ιστορικός και μέλος του Ινστιτούτου της Γαλλίας, υποστηρίζει ότι είναι αδύνατον να δημιουργήσει κάποιος τη δική του θρησκεία ανεξάρτητα από οποιοδήποτε καθιερωμένο σύστημα. «Η πίστη δεν μπορεί να επιβιώσει αν δεν είναι ριζωμένη στη σταθερότητα που προσφέρει κάποιο συγκεκριμένο θρησκευτικό δόγμα». Οι υγιείς πνευματικές αξίες και θρησκευτικές συνήθειες πρέπει να αποτελούν μέρος ενός ενιαίου συνόλου. Πού μπορεί να βρεθεί τέτοια συνοχή μέσα σε μια κοινωνία η οποία μαστίζεται από αλλαγές;

Από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα της, η Αγία Γραφή μάς υπενθυμίζει ότι ο Θεός είναι αυτός που θεσπίζει αποδεκτά πρότυπα διαγωγής και ηθικής, αν και δίνει στους ανθρώπους την ελευθερία να τα ακολουθήσουν ή όχι. Εκατομμύρια άνθρωποι παγκόσμια αναγνωρίζουν ότι αυτό το επί μακρόν αξιοσέβαστο βιβλίο έχει πρακτική αξία σήμερα και ότι “είναι λυχνάρι για τα πόδια τους και φως για το δρόμο τους”. (Ψαλμός 119:105) Πώς κατέληξαν σε ένα τέτοιο συμπέρασμα; Αυτό θα εξεταστεί στο επόμενο άρθρο.