Κεφάλαιο 3

Πώς Μπορώ να Κάνω τους Γονείς μου να μου Δώσουν Μεγαλύτερη Ελευθερία;

ΕΣΥ λες ότι είσαι αρκετά μεγάλος για να μείνεις έξω μέχρι αργά το σαββατοκύριακο. Εκείνοι λένε ότι πρέπει να γυρίσεις σπίτι νωρίς. Εσύ λες ότι θέλεις να δεις εκείνο το καινούριο φιλμ για το οποίο μιλάει όλος ο κόσμος. Εκείνοι λένε ότι δεν κάνει να το δεις. Εσύ λες ότι έχεις γνωρίσει μερικά πολύ καλά παιδιά με τα οποία θα ήθελες να βγεις. Εκείνοι λένε ότι θα ήθελαν πρώτα να γνωρίσουν οι ίδιοι τους φίλους σου.

Όταν είσαι στην εφηβική ηλικία, ορισμένες φορές σου φαίνεται ότι οι γονείς σου σε καταπιέζουν. Κάθε «θέλω», που λες εσύ, φαίνεται να ακολουθείται από ένα αναπόφευκτο «Όχι, δεν μπορείς». Κανένα μέρος της ζωής σου δεν ξεφεύγει από τα «ερευνητικά μάτια» των γονέων σου. Η 15χρονη Ντέμπι λέει: «Ο μπαμπάς πάντοτε θέλει να ξέρει πού είμαι, πότε σκοπεύω να γυρίσω σπίτι. Οι περισσότεροι γονείς το κάνουν αυτό. Πρέπει, όμως, να γνωρίζουν τα πάντα; Θα πρέπει να μου δίνουν περισσότερη ελευθερία».

Οι νεαροί παραπονιούνται επίσης ότι οι γονείς τους δεν τους σέβονται. Λένε ότι, αντί να τους έχουν εμπιστοσύνη, οι γονείς τούς καταδικάζουν ως ενόχους δίχως να τους περάσουν από δίκη, όταν κάτι δεν πάει καλά. Αντί να τους επιτρέπουν να κάνουν τις δικές τους επιλογές, τους ‘δένουν τα χέρια’ με κανόνες.

‘Μεγάλη Ανησυχία’

Μήπως οι δικοί σου μερικές φορές σε μεταχειρίζονται σαν να είσαι μικρό παιδί; Αν συμβαίνει αυτό, θυμήσου ότι δεν πέρασε πολύς καιρός από τότε που πράγματι ήσουν παιδί. Η εικόνα που έχουν οι γονείς σου για σένα—ένα ανυπεράσπιστο βρέφος—είναι πολύ νωπή στο μυαλό τους και δεν μπορούν να τη βάλουν τόσο εύκολα στην άκρη. Θυμούνται ακόμα τα παιδιάστικα σφάλματα που έκανες, και γι’ αυτό θέλουν να σε προστατέψουν—άσχετα με το αν εσύ θέλεις αυτή την προστασία ή όχι.

Αυτή η τάση που έχουν να σε προστατεύουν είναι πολύ ισχυρή. Όταν η μαμά κι ο μπαμπάς δεν ασχολούνται με την παροχή στέγης, ρουχισμού ή τροφής για σένα, συχνά καταπιάνονται με το πώς να σε διδάξουν, να σε εκπαιδεύσουν και, στην πραγματικότητα, να σε προστατέψουν. Το ενδιαφέρον τους για σένα κάθε άλλο παρά επιπόλαιο είναι. Είναι υπεύθυνοι ενώπιον του Θεού για τον τρόπο με τον οποίο σε αναθρέφουν. (Εφεσίους 6:4) Κι όταν κάτι φαίνεται να απειλεί την ευημερία σου, τότε ανησυχούν.

Αναλογίσου τους γονείς του Ιησού Χριστού. Κάποτε, μετά από μια επίσκεψη στην Ιερουσαλήμ, έφυγαν για το σπίτι τους χωρίς να καταλάβουν ότι δεν τον είχαν μαζί τους. Όταν κατάλαβαν ότι έλειπε, έψαξαν φιλόπονα—αν όχι ξέφρενα—να τον βρουν! Κι όταν τελικά «τον ευρήκαν να κάθεται εις τον ναόν», η μητέρα του Ιησού αναφώνησε: «Παιδί μου, γιατί μας φέρθηκες έτσι; Ο πατέρας σου και εγώ σ’ εζητούσαμε με μεγάλην ανησυχίαν». (Λουκάς 2:41-48, ΚΔΤΚ) Αν τώρα ο Ιησούς—ένα τέλειο παιδί—προκάλεσε τόση ανησυχία στους γονείς του, σκέψου πόση ανησυχία μπορεί να προκαλείς εσύ στους γονείς σου!

Πάρε για παράδειγμα εκείνη την ατέλειωτη διαμάχη σχετικά με το τι ώρα θα γυρίσεις σπίτι. Ίσως να νομίζεις ότι δεν υπάρχει λόγος να σε περιορίζουν μ’ αυτόν τον τρόπο. Αλλά, έχεις κοιτάξει ποτέ το θέμα αυτό από τη σκοπιά των γονέων σου; Οι συγγραφείς του βιβλίου The Kids’ Book About Parents (Το Βιβλίο των Παιδιών για τους Γονείς), που ήταν παιδιά σχολικής ηλικίας, προσπάθησαν να το κάνουν αυτό. Έφτιαξαν έναν κατάλογο μ’ αυτά που ονομάζουν «οι φαντασίες που περνούν μέσα από το κεφάλι των γονέων για το τι συμβαίνει στα παιδιά τους αν αυτά δεν βρίσκονται σπίτι την ώρα που πρέπει». Σ’ αυτόν τον κατάλογο συμπεριλαμβάνονταν πράγματα όπως ‘παίρνουν ναρκωτικά, τους συνέβηκε αυτοκινητικό ατύχημα, τριγυρίζουν σε κάποιο πάρκο, έχουν συλληφθεί, έχουν πάει σε κινηματογράφο πορνό, πουλάνε ναρκωτικά, έπεσαν θύματα βιασμού ή κακοποίησης, τα έκλεισαν στη φυλακή, και ατιμάζουν το όνομα της οικογένειας’.

Δεν θα έφταναν όλοι οι γονείς σε τέτοια φαινομενικώς ακραία συμπεράσματα. Όμως, δεν είναι αλήθεια ότι πολλοί νεαροί κάνουν τέτοια πράγματα; Θα πρέπει, λοιπόν, να δυσανασχετείς όταν σου λένε ότι αν μένεις έξω μέχρι πολύ αργά και αν έχεις κακές συναναστροφές, μπορείς να πάθεις κακό; Στο κάτω-κάτω, μέχρι και οι γονείς του Ιησού ήθελαν να ξέρουν πού βρισκόταν αυτός!

Γιατί σε Πνίγουν με την Αγάπη Τους

Μερικοί νεαροί λένε ακόμη ότι ο φόβος των γονέων τους μήπως πάθουν κακό φτάνει στα όρια της παράνοιας! Αλλά, να θυμάσαι ότι αυτοί έχουν αφιερώσει πολύ χρόνο και έχουν καταβάλει κόπους για σένα. Η σκέψη ότι έχεις μεγαλώσει και ότι τελικά θα φύγεις μπορεί να ενοχλεί τους γονείς σου. Ένας γονέας έγραψε: «Ο μοναχογιός μου είναι δεκαεννιά χρονών τώρα, και με δυσκολία αντέχω στην ιδέα πως θα φύγει από το σπίτι».

Γι’ αυτό, μερικοί γονείς έχουν την τάση να πνίγουν τα παιδιά τους με την αγάπη τους ή να τα υπερπροστατεύουν. Ωστόσο, θα ήταν αληθινό σφάλμα να αντιδράς εσύ υπερβολικά έντονα σ’ αυτή την κατάσταση. Μια νέα γυναίκα θυμάται: «Μέχρι που έγινα 18 χρονών περίπου, η μητέρα μου κι εγώ ήμασταν πολύ στενά δεμένες. . . . [Αλλά] καθώς μεγάλωνα, αρχίσαμε να έχουμε προβλήματα. Εγώ ήθελα να έχω κάποια ανεξαρτησία, την οποία η μητέρα μου πρέπει να την έβλεπε σαν απειλή για τη σχέση μας. Εκείνη, με τη σειρά της, άρχισε να προσπαθεί να με περιορίσει πιο πολύ, κι εγώ αντιδρούσα με το να απομακρύνομαι περισσότερο».

Είναι καλό να έχεις κάποια ανεξαρτησία, αλλά μην την αποκτήσεις θυσιάζοντας τους οικογενειακούς δεσμούς. Πώς, όμως, μπορείς να φέρεις τη σχέση που έχεις με τους γονείς σου σε επίπεδο ενηλίκων, να την κάνεις να βασίζεται στην αμοιβαία κατανόηση, στην ευρύτητα του πνεύματος και στο σεβασμό; Το σίγουρο είναι ότι αν κάποιος θέλει να τον σέβονται οι άλλοι πρέπει να δείχνει ο ίδιος σεβασμό. Ο απόστολος Παύλος κάποτε θυμήθηκε: «Τους . . . κατά σάρκα πατέρας ημών είχομεν παιδευτάς και εσεβόμεθα αυτούς». (Εβραίους 12:9) Οι γονείς αυτών των πρώτων Χριστιανών δεν ήταν αλάθητοι. Ο Παύλος συνέχισε (εδάφιο 10): «Οι ανθρώπινοι πατέρες μας . . . μπορούσαν να κάνουν αυτό που εκείνοι νόμιζαν ότι ήταν το καλύτερο».—The Jerusalem Bible (Η Βίβλος της Ιερουσαλήμ).

Κατά καιρούς, αυτοί οι άνθρωποι έκαναν σφάλματα στην κρίση τους. Ωστόσο, δικαιούνταν το σεβασμό των παιδιών τους. Το ίδιο και οι δικοί σου γονείς. Το γεγονός ότι αυτοί σε πνίγουν με την αγάπη τους δεν είναι λόγος για να επαναστατείς. Δείξε τους το σεβασμό που θέλεις να δείχνουν σε σένα οι άλλοι.

Παρεξηγήσεις

Άργησες ποτέ να γυρίσεις σπίτι, εξαιτίας περιστάσεων που δεν μπορούσες να ελέγξεις; Μήπως οι γονείς σου αντέδρασαν υπερβολικά έντονα; Τέτοιες παρεξηγήσεις σου δίνουν άλλη μια ευκαιρία να κερδίσεις το σεβασμό τους. Να θυμάσαι πώς φέρθηκε ο νεαρός Ιησούς, όταν οι αναστατωμένοι γονείς του τον βρήκαν τελικά στο ναό να συζητάει αμέριμνα για το Λόγο του Θεού με μερικούς δασκάλους. Μήπως ο Ιησούς άρχισε να τους κατηγορεί γεμάτος έξαψη, να τους φωνάζει ή να κλαψουρίζει λέγοντας πόσο άδικοι ήταν που αμφισβήτησαν τα κίνητρά του; Παρατήρησε την ήρεμη απάντησή του: «Δια τι με εζητείτε; δεν ηξεύρετε ότι πρέπει να ήμαι εις τα του Πατρός μου;» (Λουκάς 2:49) Αναμφίβολα, οι γονείς του Ιησού εντυπωσιάστηκαν από την ωριμότητα που έδειξε. «Η γλυκεία απόκρισις» όχι μόνο «καταπραΰνει θυμόν», αλλά και μπορεί να σε βοηθήσει να κερδίσεις το σεβασμό των γονέων σου.—Παροιμίαι 15:1.

Κανόνες και Κανονισμοί

Ο τρόπος που ανταποκρίνεσαι στις απαιτήσεις των γονέων σου έχει μεγάλη σχέση με τον τρόπο που σε μεταχειρίζονται εκείνοι. Μερικά νεαρά άτομα κάνουν μούτρα, λένε ψέματα ή δεν υπακούνε με προκλητικό τρόπο. Προσπάθησε να αντιμετωπίσεις την κατάσταση σαν ενήλικος. Αν θέλεις να πάρεις την άδεια να μείνεις έξω μέχρι αργά, μην προβάλεις παιδιάστικες απαιτήσεις ούτε να κλαψουρίζεις ότι «όλα τα άλλα παιδιά μένουν έξω μέχρι αργά». Η συγγραφέας Άντρια Ίγκαν συμβουλεύει: «[Πες τους] όσο πιο πολλά μπορείς για ό,τι θέλεις να κάνεις, έτσι ώστε να κατανοήσουν την κατάσταση. . . . Αν τους πεις τα πάντα σχετικά με το πού θα είσαι και με ποιον και γιατί είναι σημαντικό για σένα να μείνεις έξω μέχρι αργά . . . , μπορεί να πουν ναι».

Ή αν οι γονείς σου θέλουν να εξετάσουν ποιους φίλους έχεις—όπως και θα πρέπει να κάνουν—μην παραπονιέσαι σαν παιδί. Το περιοδικό Seventeen συστήνει το εξής: «Φέρνε τους φίλους σου στο σπίτι από καιρό σε καιρό, ώστε όταν πρόκειται να πεις ότι θα πας στον κινηματογράφο με τον Μπιλ, ο πατέρας σου να μην έχει κανένα λόγο να ουρλιάζει από το άλλο δωμάτιο, ‘Τον Μπιλ; Ποιον Μπιλ;’»

‘Περισσότερα θα Δοθούν’

Ο Τζιμ χαμογελάει όταν μιλάει για το μικρότερο αδελφό του, τον Ρον. «Είχαμε μόνο 11 μήνες διαφορά», λέει, «αλλά οι γονείς μας μάς συμπεριφέρονταν πολύ διαφορετικά. Εμένα μου έδιναν μεγάλη ελευθερία. Μπορούσα να χρησιμοποιώ το αυτοκίνητο της οικογένειας. Μια χρονιά, μέχρι που μου επέτρεψαν να πάρω μαζί μου έναν από τους μικρότερους αδελφούς μου και να πάμε στην Πόλη της Νέας Υόρκης.

»Όμως, με τον Ρον τα πράγματα ήταν διαφορετικά», συνεχίζει ο Τζιμ. «Δεν του έδιναν και μεγάλη ελευθερία. Ο μπαμπάς ούτε που νοιάστηκε να τον μάθει πώς να οδηγεί όταν έφτασε στην κατάλληλη ηλικία. Και όταν ο ίδιος αισθάνθηκε ότι ήταν αρκετά μεγάλος για να συναναστρέφεται με κοπέλες, οι δικοί μου δεν τον άφησαν».

Μεροληψία; Όχι. Όπως εξηγεί ο Τζιμ: «Ο Ρον είχε την τάση να είναι ανεύθυνος. Του έλειπε η πρωτοβουλία. Συχνά δεν έκανε αυτά που του ανέθεταν. Και ενώ εγώ ποτέ δεν αντιμιλούσα στους γονείς μου, ο Ρον δεν έχανε ευκαιρία να τους πει ότι διαφωνούσε μαζί τους. Αυτό δεν του έβγαινε ποτέ σε καλό». Όπως αναφέρεται στο εδάφιο Ματθαίος 25:29 ο Ιησούς είπε: «Διότι εις πάντα τον έχοντα θέλει δοθή [περισσότερα θα δοθούν, ΜΝΚ] και περισσευθή, από δε του μη έχοντος και εκείνο το οποίον έχει θέλει αφαιρεθή απ’ αυτού».

Θέλεις μεγαλύτερη ελευθερία και περισσότερες ευθύνες; Δείξε, λοιπόν, ότι είσαι υπεύθυνο άτομο. Να παίρνεις στα σοβαρά οτιδήποτε σου αναθέσουν οι γονείς σου να κάνεις. Μην είσαι σαν τον νεαρό σε μια από τις παραβολές του Ιησού. Όταν ο πατέρας του τού είπε, «Παιδί μου, πήγαινε σήμερα κι εργάσου στο αμπέλι», αυτός είπε, «‘Ναι, κύριε’, μα δεν πήγε». (Ματθαίος 21:28-30, ΝΔΜ) Να πείσεις τους γονείς σου ότι, όταν σου ζητήσουν να κάνεις κάτι, όσο μικρό κι αν είναι αυτό, είναι σαν να έγινε κιόλας.

«Έδειξα στους δικούς μου ότι μπορούσα να χειρίζομαι τα πράγματα υπεύθυνα», θυμάται ο Τζιμ. «Με έστελναν στην τράπεζα, με άφηναν να πληρώνω τους λογαριασμούς του σπιτιού, να πηγαίνω στο σούπερ μάρκετ και να ψωνίζω. Και όταν η μαμά έπρεπε να βγει και να κάνει κάποια δουλειά, μέχρι που μαγείρευα το φαγητό της οικογένειας».

Να Παίρνεις την Πρωτοβουλία

Τι γίνεται, όμως, αν οι γονείς σου δεν σου αναθέτουν τέτοιες δουλειές; Τότε να επιδιώξεις να αναλάβεις εσύ διάφορες πρωτοβουλίες. Το περιοδικό Seventeen πρότεινε: «Προθυμοποιήσου να μαγειρέψεις εσύ ένα γεύμα για την οικογένειά σου, και πες στους δικούς σου ότι θέλεις να κάνεις οτιδήποτε: να κανονίσεις τι φαγητό θα φτιάξεις, να κάνεις τον κατάλογο με τα ψώνια, τον προϋπολογισμό, τα ψώνια, το μαγείρεμα, το καθάρισμα». Και αν δεν τα καταφέρνεις στο μαγείρεμα, ψάξε να βρεις τι άλλο μπορείς να κάνεις. Δεν χρειάζεσαι μια συγκεκριμένη εντολή από τους γονείς σου, όταν υπάρχουν πιάτα για πλύσιμο, όταν πρέπει να σκουπιστεί το πάτωμα ή να συγυριστούν τα δωμάτια.

Πολλά νεαρά άτομα δουλεύουν σε εργασίες μερικής απασχόλησης το καλοκαίρι ή τα σαββατοκύριακα. Αν αυτό ισχύει και για σένα, έχεις αποδείξει ότι τα καταφέρνεις να αποταμιεύεις και να διαχειρίζεσαι τα χρήματά σου; Συμβάλλεις εθελοντικά στα έξοδα για το δωμάτιο και τη διατροφή σου; (Θα το έβρισκες ίσως διαφωτιστικό να μάθαινες πόσο ενοίκιο πληρώνει κανείς για ένα δωμάτιο στην περιοχή που μένεις.) Αν το κάνεις αυτό, πιθανόν να έχεις λιγότερα χρήματα στην τσέπη σου, αλλά, καθώς οι γονείς σου θα παρατηρούν ότι χειρίζεσαι τα χρήματα με ώριμο τρόπο, αναμφίβολα, θα έχουν την τάση να σου δίνουν μεγαλύτερη ελευθερία.

Πώς να Φύγεις από την Ποδιά της Μαμάς

Οι γονείς θα πρέπει να είναι οι ‘έμπιστοι φίλοι’ μας, πλούσιες πηγές συμβουλών και υποδείξεων. (Παράβαλε Ιερεμίας 3:4, ΜΝΚ.) Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να στηρίζεσαι πάνω τους για να πάρεις ακόμα και την παραμικρή απόφαση. Μόνο αν ‘χρησιμοποιείς τις δυνάμεις αντίληψης’ που έχεις, θα αποκτήσεις εμπιστοσύνη στην ικανότητά σου να παίρνεις αποφάσεις.—Εβραίους 5:14, ΜΝΚ.

Έτσι, αντί να τρέχεις στους γονείς σου με το πρώτο σημάδι μιας μικρής δυσκολίας, προσπάθησε πρώτα να μελετήσεις μόνος σου το πρόβλημα. Αντί να ‘βιάζεσαι πάρα πολύ’ ή να ενεργείς από παρόρμηση, όταν παρουσιάζονται προβλήματα, ακολούθησε τη συμβουλή της Αγίας Γραφής, να ‘εξετάζεις τη γνώση’ πρώτα. (Ησαΐας 32:4, ΜΝΚ) Κάνε κάποια έρευνα, ιδιαίτερα αν πρόκειται για Γραφικές αρχές. Αφού ζυγίσεις ήρεμα τα ζητήματα, τότε πλησίασε τους γονείς σου. Αντί να λες συνέχεια, ‘Μπαμπά, τι να κάνω;’ ή ‘Μαμά, τι θα έκανες εσύ;’ εξήγησε την κατάσταση. Πες τους τι λογικές σκέψεις έκανες σχετικά μ’ αυτή την κατάσταση. Έπειτα, ζήτησε να σου πουν τις δικές τους παρατηρήσεις.

Οι γονείς σου τώρα βλέπουν ότι δεν μιλάς πια σαν παιδί, αλλά σαν ενήλικος. Έχεις κάνει ένα μεγάλο βήμα για να αποδείξεις ότι γίνεσαι ενήλικος κι επομένως αξίζει να σου δοθεί κάποιο μέτρο ελευθερίας. Οι δικοί σου πιθανότατα να αρχίσουν να σου συμπεριφέρονται σαν να είσαι ενήλικος.

Ερωτήσεις για Συζήτηση

◻ Γιατί οι γονείς συχνά ενδιαφέρονται τόσο πολύ να προστατέψουν τα παιδιά τους και να γνωρίζουν πού βρίσκονται;

◻ Γιατί είναι σπουδαίο να φέρεσαι στους γονείς σου με σεβασμό;

◻ Πώς μπορείς να χειριστείς με τον καλύτερο τρόπο τις παρεξηγήσεις που δημιουργούνται ανάμεσα σε σένα και τους γονείς σου;

◻ Πώς μπορείς να ενεργείς σε αρμονία με τους κανόνες και τους κανονισμούς των γονέων σου, ενώ ταυτόχρονα να έχεις και κάποια ελευθερία;

◻ Ποιοι είναι μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείς να δείξεις στους γονείς σου ότι είσαι υπεύθυνο άτομο;

[Πρόταση που Τονίζεται στη σελίδα 29]

«Ο μπαμπάς πάντοτε θέλει να ξέρει πού είμαι, πότε σκοπεύω να γυρίσω σπίτι. . . . Πρέπει, όμως, να γνωρίζουν τα πάντα;»

[Εικόνα στη σελίδα 27]

Αισθάνεσαι ότι οι γονείς σου σε έχουν φυλακίσει;

[Εικόνα στη σελίδα 30]

Ένας τρόπος για να κερδίσεις το σεβασμό των γονέων σου είναι να παραμένεις ήρεμος όταν υπάρχουν παρεξηγήσεις