آفریدگار خود را بشناسیم
«من تمامی احسان خود را پیش روی تو میگذرانم و نام یَهُوَه را پیش روی تو ندا میکنم.»—خروج ۳۳:۱۹.
۱. چرا آفریدگار شایستهٔ اکرام و احترام است؟
یوحنای رسول، نویسندهٔ آخرین کتاب از کتاب مقدس، این سخنان عمیق را دربارهٔ آفریدگار نگاشت: «ای خداوند، مستحقّی که جلال و اکرام و قوّت را بیابی، زیرا که تو همهٔ موجودات را آفریدهای و محض ارادهٔ تو بودند و آفریده شدند.» ( مکاشفه ۴:۱۱) همانطور که در مقالهٔ پیش نشان داده شد، اکتشافات علم نوین اغلب دلایل بیشتری برای اعتقاد به وجود آفریدگاری که همه چیز را خلق کرده است ارائه میکنند.
۲، ۳. الف) مردم باید چه نکتهای را در مورد آفریدگار بیاموزند؟ ب) چرا عاقلانه نیست که آفریدگار را شخصاً ملاقات کنیم؟
۲ موضوعی که به اندازهٔ اعتقاد به وجود آفریدگار اهمیت دارد، شناخت اوست—دانستن اینکه او شخصی واقعی است، با شخصیت و طریقهایی که انسانها را به سوی خود جلب میکند. هر چقدر هم که در این مورد اطلاعات داشته باشیم، آیا شناخت بیشتر او مفید نخواهد بود؟ برای این کار لزومی ندارد او را آنطور که انسانهای دیگر را ملاقات میکنیم، شخصاً ملاقات کنیم.
۳ یَهُوَه بانی همهٔ ستارگان است، منجمله خورشید که ستارهای متوسط بیش نیست. آیا حتی فکرش را هم میتوانی بکنی که از نزدیک خورشید را ببینی؟ البته خیر! اغلب مردم حتی از نگاه کردن به آن و یا گذاشتن پوستشان در معرض تابش قدرتمند آن به مدت طولانی، خودداری میکنند. حرارت مرکز آن حدود ۰۰۰,۰۰۰,۱۵ درجهٔ سانتیگراد ( ۰۰۰,۰۰۰,۲۷ فارنهایت) است. این کورهٔ گرماهستهای در هر ثانیه حدود چهار میلیون تن ماده را به انرژی تبدیل میکند. فقط ذرهای از این انرژی به صورت حرارت و نور به زمین میرسد، ولی همان مقدار کافی است تا حیات بر روی زمین ادامه یابد. همین چند نکتهٔ ابتدایی باعث میشود که به قدرت حیرتانگیز آفریدگار پی ببریم. بیسبب نبود که اشعیا به ‹کثرت قوّت و عظمت توانایی› آفریدگار اشاره کرد.—اشعیا ۴۰:۲۶.
۴. موسی چه درخواستی کرد و یَهُوَه چگونه واکنش نشان داد؟
۴ معهذا، آیا میدانستی که فقط چند ماه پس از آنکه اسرائیلیان مصر را در سال ۱۵۱۳ ق.د.م. ترک کردند، موسی از آفریدگار با تمنا درخواست کرد: «مستدعی آنکه جلال خود را به من بنمائی.» ( خروج ۳۳:۱۸) نظر به اینکه خدا بانی خورشید است، میتوان درک کرد که چرا خطاب به موسی گفت: «روی مرا نمیتوانی دید زیرا انسان نمیتواند مرا ببیند و زنده بماند.» آفریدگار به موسی اجازه داد در حالیکه جلالش «میگذرد» در کوه سینا پناه گیرد. موسی در آنجا به اصطلاح «قفای» خدا، یعنی نوعی فروزندگی را که از جلال یا حضور آفریدگار ساطع شده بود مشاهده کرد.—خروج ۳۳:۲۰-۲۳؛ یوحنا ۱:۱۸.
۵. آفریدگار به چه طریقی به درخواست موسی عمل کرد و با این کار چه موضوعی را ثابت کرد؟
۵ آرزوی موسی برای شناختن بهتر آفریدگار برآورده شد. از قرار معلوم، خدا در حالیکه از طریق یک فرشته سخن میگفت، از کنار موسی گذشت و اعلام داشت: «یَهُوَه، خدای رحیم و رئوف و دیرخشم و کثیر احسان و وفا، نگاهدارندهٔ رحمت برای هزاران، و آمرزندهٔ خطا و عصیان و گناه، لکن گناه را هرگز بیسزا نخواهد گذاشت.» ( خروج ۳۴:۶، ۷) این گفته نشان میدهد که شناخت بهتر آفریدگار مستلزم دیدن او به چشم نیست، بلکه در حقیقت مستلزم درک عمیقتر شخصیت و خصوصیات وی است.
۶. سیستم دفاعی ما از چه جهاتی حیرتآور است؟
۶ یکی از راههای انجام این کار تشخیص خصوصیات خدا از روی آفریدههای اوست. به عنوان مثال، سیستم دفاعی بدن خود را در نظر بگیریم. مجلهٔ سایِنتیفیک اَمِریکَن ( انگل.) در یکی از شمارههای خود دربارهٔ سیستم دفاعی آورده است: «سیستم دفاعی بدن ما از بدو تولد تا هنگام مرگ همواره در حال آمادهباش به سر میبرد. مجموعهٔ متنوعی از مولکولها و سلولها . . . ما را از گزند انگلها و میکروبهای بیماریزا حفظ میکنند. انسان بدون چنین ابزار دفاعیی نمیتواند به هستی ادامه دهد.» این سیستم از کجا سرچشمه میگیرد؟ در مقالهای در همان مجله آمده است: «مجموعهٔ حیرتانگیز سلولهایی که به نحوی ماهرانه با یکدیگر در ارتباط هستند و دفاع از بدن را در مقابل مهاجمان میکروبی و ویروسی بر عهده دارند، فقط از چند سلول ابتدایی که در حدود نه هفته پس از لقاح ظاهر میشوند، پدید میآیند.» زن باردار مقداری از مصونیت خود را به جنین در حال رشدش منتقل میکند. بعدها، به وسیلهٔ شیری که از پستانش به نوزاد میدهد، سلولهای ایمنی و مواد شیمیایی مفیدی برای وی فراهم میکند.
۷. چه نکتهای را در مورد سیستم دفاعی بدنمان باید در نظر بگیریم، و این نکته ما را به چه نتیجهای میرساند؟
۷ به آسانی میتوان استدلال کرد که سیستم دفاعی بدن ما از هر آنچه طب نوین عرضه میکند برتر است. از اینرو، باید از خود بپرسیم، ‹این موضوع چه چیزی را در مورد بانی و عرضهکنندهٔ این سیستم به ما نشان میدهد؟› سیستم دفاعی، که ‹حدود نه هفته پس از لقاح ظاهر میشود› و آمادهٔ دفاع از نوزاد است، بیتردید نشانگر حکمت و دوراندیشی است. آیا میتوان از روی این سیستم مطالب بیشتری در مورد آفریدگار آموخت؟ اغلب ما در مورد آلبرت شوآیتزر و افراد دیگری که زندگی خود را وقف مراقبت پزشکی از بینوایان میکنند، چه نظری داریم؟ معمولاً خصوصیات خوبی به چنین افراد دلسوز و بشردوستی نسبت میدهیم. به همین شکل در مورد آفریدگارمان که چنین سیستم دفاعیی را به ثروتمند و فقیر هر دو عطا کرده است، چه نتیجهگیریی میتوان کرد؟ بوضوح میتوان دید که او مهربان، منصف، دلسوز، و عادل است. آیا این خصوصیات با توضیحی که موسی از آفریدگار شنید همخوان نیست؟
خدا شخصیت خود را ظاهر میسازد
۸. یَهُوَه خود را به چه شیوهٔ ویژهای به ما مینمایاند؟
۸ روش بهتری که برای شناخت آفریدگار وجود دارد، مطالعهٔ کتاب مقدس است. این روش اهمیت خاصی دارد زیرا مطالبی وجود دارند که علم و عالم ما به هیچ وجه نمیتوانند آشکار سازند، و بعضی مطالب نیز به نحو بسیار روشنتری در کتاب مقدس توضیح داده شدهاند. یک مثال نام شخصی آفریدگار است. فقط کتاب مقدس است که نام آفریدگار و اهمیت آن را آشکار میسازد. در دستنوشتههای عبرانی کتاب مقدس، نام او حدود ۷۰۰۰ مرتبه با چهار حرف بیصدا که میتوان آنها را به شکل ی ه و ه نوشت، آمده است که معمولاً به فارسی یَهُوَه تلفظ میشود.—خروج ۳:۱۵؛ ۶:۳.
۹. نام شخصی آفریدگار به چه معنی است، و از آن چه نتیجهای میتوانیم بگیریم؟
۹ برای آنکه آفریدگار را بهتر بشناسیم، باید دریابیم که او فقط یک «علت اولیِ» خیالی یا «من هستمِ» مبهم نیست. نام شخصی وی نشانگر این موضوع است. این نام شکلی از فعل عبریی به معنی «شدن» یا «گردیدن» است.a ( با پیدایش ۲۷:۲۹؛ جامعه ۱۱:۳ مقایسه شود.) نام خدا به معنی «او سبب شدن میگردد» است و تأکید میکند که او مقاصدی را دنبال میکند و دست به عمل میزند. با شناخت بهتر نام او و استفاده از آن، میتوانیم بهتر متوجه شویم که او به وعدههایش عمل میکند و به نحو فعالی به مقصودش جامهٔ عمل میپوشاند.
۱۰. از روایت پیدایش چه بصیرت مهمی میتوان به دست آورد؟
۱۰ کتاب مقدس سرچشمهٔ معرفتی است که مقاصد و شخصیت خدا را مشخص میسازد. در کتاب پیدایش نشان داده میشود که بشر زمانی با خدا در آشتی بود. ( پیدایش ۱:۲۸؛ ۲:۷-۹) همانطور که از مفهوم نام خدا بر میآید، میتوانیم مطمئن باشیم که او به آزار و یأسی که انسانها مدتهاست با آن روبرو هستند، پایان خواهد بخشید. در کتاب مقدس میتوان مطالبی در مورد تحقق یافتن مقصود خدا یافت: «زیرا خلقت نه به ارادهٔ خود بلکه بخواست خدا دچار بیهودگی شد، تا این امید باقی بماند که روزی خود آفرینش . . . در آزادی پر شکوه فرزندان خدا سهیم شود.»—رومیان ۸:۲۰، ۲۱، ا ش.
۱۱. چرا باید روایات کتاب مقدس را مورد بررسی قرار داد، و جزئیات یکی از این روایات کدامند؟
۱۱ کتاب مقدس با آشکار ساختن اعمال و عکسالعملهای آفریدگار در مقابل اسرائیل باستان ما را یاری میکند که او را بهتر بشناسیم. یکی از مواردی که میتوان عنوان کرد، مورد اَلِیشَع و نُعمان سردار لشکر اَرامیان ( سوریها ) است. با مطالعهٔ باب پنجم کتاب دوم پادشاهان مشاهده میکنیم که کنیز کوچک اسرائیلی اصرار داشت که بیماری برص ( جذام) نُعمان به کمک اَلِیشَع در اسرائیل برطرف خواهد شد. نُعمان انتظار داشت که اَلِیشَع دستهایش را همچون کسی که مشغول انجام آیینی اسرارآمیز است در هوا تکان دهد. ولی اَلِیشَع به آن مرد سوری فقط گفت که در رود اردن شستشو کند. نُعمان بالاخره پس از آنکه زیردستانش او را راضی کردند تن به این کار داد و شفا یافت. نُعمان به اَلِیشَع هدایای پرارزشی پیشکش کرد، اما او نپذیرفت. بعدها یکی از اطرافیان اَلِیشَع پنهانی به دیدار نُعمان رفت و با دروغ مقداری از این هدایای پرارزش را به چنگ آورد. عدم صداقت او سبب شد که خود به برص مبتلا شود. این روایت، روایتی انسانی و جالب و آموزنده است.
۱۲. از روایت اَلِیشَع و نُعمان چه نتیجهگیریهایی میتوان در مورد آفریدگار کرد؟
۱۲ این روایت، به نحوی دلنشین نشان میدهد که بر خلاف آنچه در بسیاری از جوامع امروزی مشاهده میکنیم، آفریدگار بزرگ عالم با همهٔ عظمتش حتی یک دخترک کوچک را نیز مورد مرحمت خود قرار میدهد. این نکته همچنین ثابت میکند که آفریدگار فقط به یک نژاد یا ملت رحمت نمیکند. ( اعمال ۱۰:۳۴، ۳۵) جالب آنکه آفریدگار برخلاف بسیاری از «شفادهندگان» گذشته و امروزی، از ورد و تردستی استفاده نکرد، بلکه حکمت حیرتآور خود را به کار گرفت. او میدانست چگونه جذام را شفا دهد، و با بصیرت و عدالتی که از خود نشان داد اجازه نداد که فریبکاری به ثمر رسد. آیا این نکته نیز با آنچه موسی در مورد شخصیت یَهُوَه شنید همخوانی ندارد؟ این روایت کتاب مقدس با وجود اختصار برای شناخت بهتر شخصیت آفریدگار مطالب فراوانی را در اختیار ما قرار میدهد!—مزمور ۳۳:۵؛ ۳۷:۲۸.
۱۳. با ذکر مثال نشان بده که از روایات کتاب مقدس میتوان درسهای باارزشی گرفت.
۱۳ روایات دیگر کتاب مقدس در مورد ناسپاسیهای اسرائیلیان و واکنشهای یَهُوَه نشانگر علاقهٔ اوست. کتاب مقدس برایمان نقل میکند که اسرائیلیان بارها یَهُوَه را امتحان کرده، رنجاندند و دلش را به درد آوردند. ( مزمور ۷۸:۴۰، ۴۱) پس میتوان نتیجه گرفت که آفریدگار دارای احساسات است و اعمال انسانها برایش مهم است. از روایات مربوط به افراد سرشناس نیز مطالب بسیاری میتوان فرا گرفت. هنگامی که داوود به پادشاهی اسرائیل انتخاب شد، خدا به سموئیل گفت: «انسان به ظاهر مینگرد و خداوند به دل مینگرد.» ( ۱سموئیل ۱۶:۷) بله، آفریدگار به آنچه در درون ما میگذرد مینگرد نه ظاهر ما. این نکتهای بسیار رضایتبخش است!
۱۴. هنگام مطالعهٔ نوشتههای مقدس عبرانی چه کار مفیدی میتوان انجام داد؟
۱۴ سی و نه کتاب از کتاب مقدس پیش از روزگار عیسی نگاشته شدند، و مطالعهٔ آنها برای ما سودمندند. البته آشنایی با روایات و داستانهای کتاب مقدس به تنهایی کافی نیست. در صورتی که واقعاً مایل باشیم به شخصیت آفریدگار پی ببریم، باید در مورد روایات تعمق کنیم، مثلاً از خود بپرسیم: ‹این بخش چه نکتهای را در مورد شخصیت او روشن میسازد؟ کدامیک از خصوصیات وی را بوضوح میتوان در آن دید؟›b این کار شاید حتی باعث شود که شکاکان نیز اذعان کنند که کتاب مقدس منشأ الهی دارد، و بدین طریق برایشان راه شناخت بهتر مؤلف مهربان این کتاب باز شود.
معلمی بزرگ آفریدگار را به ما میشناساند
۱۵. چرا اعمال و تعالیم عیسی آموزنده هستند؟
۱۵ کسانی که به وجود آفریدگار شک دارند یا خدا را بدرستی نمیشناسند، با کتاب مقدس آشنایی چندانی ندارند. شاید با افرادی برخورد کرده باشی که نمیدانند آیا موسی پیش از متی میزیسته است یا پس از او، یا اطلاعاتشان در مورد اعمال یا تعالیم عیسی بسیار کم است. واقعاً جای تأسف است، زیرا از معلم بزرگ، عیسی، میتوان مطالب بسیاری در مورد آفریدگار آموخت. او که با آفریدگار از نزدیک آشنا بوده است، میتوانست شخصیت او را برایمان آشکار سازد. ( یوحنا ۱:۱۸؛ ۲قرنتیان ۴:۶؛ عبرانیان ۱:۳) همین کار را نیز کرده است. او حتی یک بار گفت: «کسی که مرا دید، پدر را دیده است.»—یوحنا ۱۴:۹.
۱۶. گفتگوی عیسی با یک زن سامِری چه نکاتی را نشان میدهند؟
۱۶ به این مثال توجه کن. یکبار عیسی در حالیکه هنوز خستگی سفر را به تن داشت با زنی سامِری در سوخار صحبت کرد. او حقایق عمیقی را نقل کرد که محور آنها را ‹پرستش پدر به روح و راستی› تشکیل میداد. یهودیان آن دوران از سامِریان تنفر داشتند. اما عیسی نشانگر آمادگی یَهُوَه برای پذیرش مردان و زنان صادق از همهٔ ملتها بود، همانطور که در مورد اَلِیشَع و نُعمان دیدیم. باعث آرامشخاطر است که یَهُوَه از خصومتهای مذهبی کوتهبینانهای که جهان امروز آکنده از آن است، جداست. موضوع قابل توجه دیگر آن است که عیسی مایل بود به یک زن تعلیم دهد، آن هم زنی که با مردی زندگی میکرد که شوهر وی نبود. عیسی به جای آنکه او را محکوم کند، با او با احترام و به نحو سازندهای رفتار کرد. پس از آن، سامِریانِ دیگر به سخنان عیسی گوش فرا دادند و چنین نتیجهگیری کردند: «دانستهایم که او در حقیقت . . . نجاتدهندهٔ عالم است.»—یوحنا ۴:۲-۳۰، ۳۹-۴۲؛ ۱پادشاهان ۸:۴۱-۴۳؛ متی ۹:۱۰-۱۳.
۱۷. نتیجهگیریی که میتوان از روایت مربوط به رستاخیز ایلعازَر کرد چیست؟
۱۷ حال به مورد دیگری میپردازیم که به ما نشان میدهد چگونه میتوان با آشنایی با اعمال و تعالیم عیسی، آفریدگار را شناخت. موردی را به یاد آور که دوست عیسی، ایلعازَر مرده بود. عیسی پیش از آن ثابت کرده بود که قادر است مردگان را به زندگی بازگرداند. ( لوقا ۷:۱۱-۱۷؛ ۸:۴۰-۵۶) با وجود این، وقتی مریم یعنی خواهر ایلعازَر را در حال سوگواری دید چه واکنشی نشان داد؟ «در روح خود بشدّت مکدّر شده، مضطرب گشت.» عیسی از خود سردی و بیتوجهی نشان نداد بلکه «بگریست.» ( یوحنا ۱۱:۳۳-۳۵) این کار فقط ابراز تأثر نبود بلکه عمل نیز به دنبال داشت—عیسی ایلعازَر را رستاخیز بخشید. میتوان تصور کرد که رسولان با کمک این عمل عیسی به احساسات و اعمال آفریدگار پی بردند. ما و افراد دیگر نیز میتوانیم از طریق آن با شخصیت و طریقهای آفریدگار آشنا شویم.
۱۸. شخص باید چه احساسی در مورد مطالعهٔ کتاب مقدس داشته باشد؟
۱۸ دلیلی وجود ندارد که شخص از مطالعهٔ کتاب مقدس و آشنایی بیشتر با آفریدگار شرم داشته باشد. کتاب مقدس، کتابی کهنه و منسوخ نیست. یکی از کسانی که به مطالعهٔ آن پرداخت و یکی از یاران نزدیک عیسی شد، یوحنا بود. او بعدها نوشت: «آگاه هستیم که پسر خدا آمده است و به ما بصیرت داده است تا حقّ را بشناسیم و در حقّ یعنی در پسر او عیسی مسیح هستیم. اوست خدای حقّ و حیات جاودانی.» ( ۱یوحنا ۵:۲۰) توجه کن که استفاده از «بصیرت» برای کسب معرفت دربارهٔ «حقّ» یعنی آفریدگار، میتواند ما را به «حیات جاودانی» رهنمون کند.
چگونه میتوانی به دیگران کمک کنی تا او را بشناسند؟
۱۹. چه گامی در راه کمک به افراد شکاک برداشته شده است؟
۱۹ برای بعضی از مردم اعتقاد به وجود آفریدگاری دلسوز که به ما اهمیت میدهد و درک شخصیت او مستلزم تلاش فراوان است. میلیونها انسان وجود دارند که هنوز به وجود آفریدگار شک دارند و یا دیدگاهشان دربارهٔ وی با آنچه در کتاب مقدس میبینیم هماهنگی ندارد. تو چگونه میتوانی آنها را یاری کنی؟ در کنگرههای ناحیهای و بینالمللی سالهای ۱۹۹۸/۱۹۹۹ شاهدان یَهُوَه، کتابی بسیار مؤثر به نام آیا آفریدگاری وجود دارد که به ما اهمیت بدهد؟ به بسیاری زبانها عرضه شد.
۲۰، ۲۱. چگونه میتوان از کتاب آفریدگار به نحو مؤثری استفاده کرد؟
۲۰ این کتاب به عمق اعتقادمان به آفریدگار و میزان درک شخصیت و طریقهای وی میافزاید. چرا میتوان از این امر مطمئن بود؟ زیرا کتاب آیا آفریدگاری وجود دارد که به ما اهمیت بدهد؟ برای چنین اهدافی طراحی شده است. موضوعی که در سرتاسر کتاب دنبال شده است، آن است که «چه چیزی میتواند معنا و مفهوم بیشتری به زندگی ما ببخشد؟» مطالب آن طوری عرضه شدهاند که حتی برای افرادی که دارای تحصیلات عالی هستند نیز گیرایی داشته باشد. ولی در عین حال، خواستها و آرزوهای همهٔ ما را مطرح میسازد. برای آن دسته از خوانندگان که به وجود آفریدگار شک دارند، در این کتاب مطالب جالب و قانعکنندهای عرضه شدهاند. در این کتاب فرض بر آن نیست که خواننده به وجود آفریدگار اعتقاد دارد. کسانی که شک و تردید دارند مجذوب نحوهٔ برخورد آن با اکتشافات و عقاید علمی نوین خواهند شد. مطرح ساختن چنین حقایقی حتی ایمان کسانی را که به خدا معتقد هستند نیز تقویت میکند.
۲۱ هنگام مطالعهٔ این کتاب مشاهده میکنیم که بخشهایی از آن دیدگاهی کلی از تاریخچهٔ کتاب مقدس عرضه میکنند که بر جنبههای مختلف شخصیت خدا تأکید دارند و خوانندگان را یاری میکنند تا خدا را بهتر بشناسند. بسیاری از کسانی که آن را مطالعه کردهاند این موضوع را اذعان میکنند. امیدواریم که تو نیز با این کتاب آشنا شوی و برای شناساندن بهتر آفریدگار به دیگران از آن بهره بجویی.
[پاورقیها]
a محقق یسوعی، اِم. جِی. گرِنتهانِر، هنگامی که ریاست هیئت تحریریهٔ مجلهٔ «فصلنامهٔ کاتولیک دربارهٔ کتابمقدس» ( انگل.) را بر عهده داشت، در مورد این فعل همان موضوعی را که دربارهٔ فعل همخانوادهٔ آن مطرح ساخته بود ذکر کرده و نوشت که «هیچگاه به مفهوم هستی به معنای انتزاعی آن نیست بلکه همواره بودن یا شدن به شکلی محسوس را نشان میدهد، یعنی خود را به شکلی واقعی آشکار ساختن.»
b پدر و مادرها هنگام نقل روایات کتاب مقدس برای فرزندانشان میتوانند چنین سؤالاتی را از آنها بپرسند. بدین ترتیب کودکان میتوانند با خدا آشنا شوند و طرز تعمق بر کلام وی را بیاموزند.
چه آموختی؟
◻ موسی بر روی کوه سینا چگونه با یَهُوَه بیشتر آشنا شد؟
◻ چرا مطالعهٔ کتاب مقدس کمکی است برای شناخت خدا؟
◻ برای آنکه به آفریدگار نزدیکتر شویم، هنگام مطالعهٔ کتاب مقدس چه میتوانیم بکنیم؟
◻ تو قصد داری به چه شکلی از کتاب آفریدگار استفاده کنی؟
[تصویر در صفحهٔ ۱۴]
سیستم دفاعی بدن ما گویای چه نکاتی در مورد آفریدگار است؟
[تصویر در صفحهٔ ۱۵]
بخشی از طومارهای بحرالمیت که در آن تتراگراماتُن (نام خدا به عبرانی) مشخص شده است
[سطر اعتبار]
,Courtesy of the Shrine of the Book
Israel Museum, Jerusalem
[تصویر در صفحهٔ ۱۷]
از عکسالعمل عیسی در مقابل اندوه مریم چه میآموزیم؟