Mai

Hwenu e Jezu ɖò vǔ é ɔ, é wá gbeta ɔ kɔn bo na setónú nú mɛjitɔ́ tɔn lɛ. É xò alixlɛ́mɛ mɛjitɔ́ tɔn lɛ tɔn nyi kɛ́n gbeɖé bo lin ɖɔ emi tuùn nǔ hú ye ǎ. É ɖò wɛn ɖɔ, ɖó Jezu wɛ nyí vǐsunnuɖaxó ɔ wutu ɔ, é kpé nukún dó azɔ̌ tɔn wu ganji. É dó gǎn bo kplɔ́n azɔ̌ ɖé ɖò tɔ́ ɖò tɔ́ domɛ tɔn gɔ́n, bo na dó d’alɔ xwédo e mɛ é ɖè é. Mɛjitɔ́ Jezu tɔn lɛ na ko ɖɔ xó n’i dó lee è jì i ɖò nǔjiwǔ linu gbɔn é kpo wɛn e wɛnsagun Mawu tɔn lɛ dó dó wǔtu tɔn é kpo wu. (Luk. 2:8-19, 25-38) Nǔ e è ɖɔ nú Jezu é kɛɖɛ ko kpé è ǎ; éɖesu lɛ́ kplɔ́n Mawuxówema ɔ. Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ Jezu nyí Mawuxó kplɔntɔ́ ɖagbe ɖé? Ðó hwenu e é kpò ɖò vǔ é ɔ, “nǔnywɛ tɔn kpodo xósin e na wɛ é ɖè lɛ kpan nɔ kpaca” nǔkplɔnmɛtɔ́ Jeluzalɛmu tɔn lɛ. (Luk. 2:46, 47) Hwenu e Jezu ɖò xwè 12 kpowun ɖó wɛ é ɔ, éɖesu kúdeji ɖɔ Jehovah wɛ nyí Tɔ́ emitɔn.—Luk. 2:42, 43, 49. w20.10 29-30 akpá. 13-14

Nǔ ɖiɖi nú fínfɔ́n sín kú Jezu tɔn nyí hwɛjijɔ e wu mǐ sixu ɖi nǔ ɖɔ è na fɔ́n mɛ ɖevo lɛ sín kú é. Hwenu e Pɔlu jɛ nǔ wlán dó fínfɔ́n sín kú xó ɔ wu jí é ɔ, é ɖɔ xó dó nǔgbo atɔn elɔ lɛ wu: (1) “Klisu kú ɖó hwɛ mǐtɔn lɛ tamɛ.” (2) “È ɖi i.” (3) “Azǎn tɔn atɔngɔ́ ɔ gbè ɔ, è fɔ́n ɛ sín kú lee Mawuxówema ɔ ko ɖɔ gbɔn é.” (1 Kɔ. 15:3, 4) Lè tɛ kú e Jezu kú é, ɖi e è ɖi i é, kpo fɔ́n e é fɔ́n sín kú é kpo ka hɛn wá nú mǐ? Gbeyiɖɔ Ezayíi ɖɔ ɖ’ayǐ dó Mɛsiya ɔ wu ɖɔ “è ɖè è sín gbɛ̀ ɔ mɛ,” bo “ɖi i dó mɛdídá lɛ tɛntin.” Amɔ̌, nǔ ɖevo na lɛ́ jɛ. Ezayíi ɖɔ gɔ́ na ɖɔ Mɛsiya ɔ na ɖíɖá “hwɛgban mɛ gegě tɔn.” Jezu wà mɔ̌ bo sɔ́ gbɛ̀ tɔn jó dó xɔ gbɛ̀ nú mǐ. (Eza. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Hlɔ. 5:8) Enɛ wu ɔ, kú e Jezu kú é, ɖi e è ɖi i é kpo fɔ́n e é fɔ́n sín kú é kpo nyí hwɛjijɔ titewungbe e wu mǐ sixu ɖó nukún ɖɔ è sixu tún kan nú mǐ sín hwɛhuhu kpo kú kpo sí, bɔ mǐ na lɛ́ wá nɔ kpɔ́ xá mɛvívɛ́ mǐtɔn e ko kú lɛ é é. w20.12 2-3 akpá. 4-6; 5 akpá. 11

Mɛsɛ́dó Pɔlu nɔ jlá wɛnɖagbe ɔ hwɛhwɛ ɖò kplɔ́ngbasá Jwifu lɛ tɔn lɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò kplɔ́ngbasá ɖé ɖò Tɛsaloniki ɔ, é “zán Mawuxówema ɔ dó jlɛ́ xó dó xó wu xá [Jwifu lɛ] nú gbɔjɛzángbe atɔn.” (Mɛ. 17:1, 2, nwt) Vlafo, Pɔlu nɔ vo hugǎn ɖò kplɔ́ngbasá ɔ. È kplɔ́n ɛ b’ɛ sù bo nyí Jwifu ɖé. (Mɛ. 26:4, 5) Ðó Pɔlu tuùn Jwifu lɛ ganji wutu ɔ, é kpéwú bo nɔ ɖeji dó jla wɛn ɔ ye. (Fili. 3:5) Ee gbeklánxámɛtɔ́ lɛ hɛn Pɔlu gannugánnú bɔ é hɔn sín Tɛsaloniki kpo Belée kpo gudo é ɔ, é wá Atɛni. Pɔlu lɛ́ “jɛ xójlɛdoxówu jí xá Jwifu lɛ kpo mɛ ɖevo e nɔ sɛn Mawu lɛ é kpo jí ɖò kplɔ́ngbasá.” (Mɛ. 17:17, nwt) Amɔ̌, dìn e Pɔlu ɖò wɛn jla wɛ ɖò axi mɛ é ɔ, mɛ alɔkpa ɖevo lɛ wɛ ɖò tó ɖó è wɛ. Tamɛ-núkplɔnmɛtɔ́ lɛ kpo mɛ e ma nyí Jwifu ǎ bo nɔ kpɔ́n wɛn Pɔlu tɔn dó mɔ “nǔkplɔnmɛ yɔyɔ̌” ɖé na lɛ é kpo ɖò tóɖóetɔ́ lɛ mɛ. Ye ɖɔ n’i ɖɔ: “Nǔ e ɖɔ wɛ a ɖè ɔ nɔ bú dò dó mǐ.”—Mɛ. 17:18-20. w20.04 9 akpá. 5-6

Enyi a ɖò xwi ɖí xá nǔwanyido ɖé wɛ hǔn, ma nɔ ɖò hwɛ dó hwiɖée wɛ ó. Flín ɖɔ mǐ ɖě kún sixu nyí hwɛjijɔnɔ ɖò Mawu nukɔn ó. Mǐ bǐ wɛ ɖó hudo fɛ́nú Mawu tɔn tɔn, gbɔn vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn ɔ gblamɛ. (Efɛ. 1:7; 1 Jaan 4:10) Gɔ́ na ɔ, mǐ sixu mɔ wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ ɖò nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo mǐtɔn e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é gɔ́n! Enyi mǐ ɖó hudo mɛ e mǐ na ɖɔ xó na é, kpo mɛ e na dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ é kpo tɔn ɔ, ye na sixu ɖótó mǐ. (Nǔx. 12:25; 1 Tɛ. 5:14) Joy e nyí nɔví nyɔnu ɖé ɖò Nigéria bo ɖí xwi xá awakanmɛkúmɛ é ɖɔ: “Fitɛ un ka sixu yì bo ma na mɔ kplékplé nɔví lɛ tɔn ǎ. Nɔví lɛ nɔ xlɛ́ ɖɔ Jehovah nɔ sè ɖɛ ce lɛ. Un tlɛ kplɔ́n nǔ gegě ɖò ye gɔ̌n, dó lee un sixu dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ e awakanmɛ gbɔjɔ na lɛ é gbɔn é wu.” Amɔ̌, mǐ ɖó na hɛn dó ayi mɛ ɖɔ nɔví mǐtɔn lɛ kún sixu tuùn nǔ e na dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ é hwebǐnu ó. Enɛ wu ɔ, mǐɖesu sixu yì nǔɖitɔ́ hatɔ́ mǐtɔn e ko zin é ɖé gɔ́n, bo ɖɔ n’i ɖɔ mǐ ɖó hudo alɔdó tɔn. w20.12 23-24 akpá. 7-8

Hwɛhwɛ ɔ, cobonu a na zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá mɛɖé ɔ, é nɔ byɔ jɛ nukɔn ɖɔ a ni zán hwenu ɖó kpɔ́ xá ɛ. Ðó mi nɔ ɖɔ xó xá miɖée dó linlin mitɔn lɛ kpo nǔ e mi ko mɔ kpɔ́n lɛ é kpo jí wutu ɔ, mi huzu xɔ́ntɔn. Amɔ̌, nǔɖe lɛ nɔ glɔ́n ali nú mǐ ɖò xɔ́ntɔn vívɛ́ zunzun xá Jezu mɛ. Ðokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ nɔ mɔ Jezu cɔɔ lě ǎ. Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ gegě mɔ wuvɛ̌ enɛ. É ɖò mɔ̌ có, mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖɔ: “Mi mɔ ɛ ǎ, có mi ka yí wǎn n’i; mi ɖò mimɔ ɛ wɛ dìn ǎ, có mi ka ɖi nǔ n’i.” (1 Pi. 1:8) Enɛ wu ɔ, è na bo ma nɔ mɔ Jezu cɔɔ lě ǎ ɔ, è sixu zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá ɛ. Gɔ́ na ɔ, mǐ sixu ɖɔ xó nú Jezu ǎ. Nú mǐ ɖò ɖɛ xò wɛ ɔ, Jehovah wɛ mǐ nɔ ɖɔ xó na. Nǔgbo wɛ ɖɔ nyikɔ Jezu tɔn gblamɛ wɛ mǐ nɔ xoɖɛ gbɔn, amɔ̌, mǐ nɔ ɖɔ xó n’i ǎ. É ɖò wɛn ɖɔ Jezu kún jló ɖɔ mǐ ni xoɖɛ sɛ́dó emi ó. Aniwu? Ðó ɖɛxixo ɔ, Mawu sinsɛn mǐtɔn sín akpáxwé ɖé wɛ, bɔ Jehovah kɛɖɛ wɛ è ka ɖó na sɛn. (Mat. 4:10) É ɖò mɔ̌ có, mǐ hɛn ɔ, mǐ na xlɛ́ ɖɔ mǐ yí wǎn nú Jezu. w20.04 20 akpá. 1-3

Wezunkantɔ́ Glɛkinu hwexónu tɔn lɛ ɖó na ɖu ɖò nǔcikɔ kpo wuvɛ̌ ɖevo lɛ kpo jí. Amɔ̌, nǔ e wu ye sixu ganjɛ é jɛn nyí azɔ̌kplɔnmɛ yetɔn kpo hlɔnhlɔn yeɖesunɔ tɔn kpo. Mǐ cí wezunkantɔ́ enɛ lɛ ɖɔhun, ɖó è nɔ kplɔ́n lee mǐ na kánwezun ɔ gbɔn é mǐ lɔ. Amɔ̌, mǐdɛɛ lɛ ɖó nǔɖe hugǎn ye. Jehovah sixu na mǐ hlɔnhlɔn tɔn e ma ɖó dogbó ǎ é. Nú mǐ ganjɛ Jehovah wu ɔ, é d’akpá ɖɔ emi na kplɔ́n azɔ̌ mǐ, bo na lɛ́ na mǐ hlɔnhlɔn. Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖó na ɖí xwi xá wuvɛ̌ gegě. È nɔ zun i, nɔ dóya n’i, bɔ hweɖelɛnu ɔ, é nɔ lɛ́ mɔ ɖɔ emi kún ɖó gǎn ɖě ó, bo ɖó na lɛ́ ɖí xwi xá nǔ e é ylɔ́ ɖɔ ‘wun ɖé ɖò lanmɛ’ é. (2 Kɔ. 12:7, nwt) Amɔ̌, é sɔ́ wuvɛ̌ enɛ lɛ dó ba hwɛjijɔ nú éɖée bo jó gbè ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é kpɔ́n ye dó mɔ ali e hun n’i, nú é na ganjɛ Jehovah wu é. (2 Kɔ. 12:9, 10) Enɛ zɔ́n bɔ Jehovah d’alɔ Pɔlu bɔ é gbɔn mɛtɛnkpɔn tɔn lɛ bǐ mɛ dín. w20.04 29 akpá. 13-14

Mǐ ɖó nǔnina xɔ akwɛ ɖé, é wɛ nyí ɖɔ mǐ “ɖò azɔ̌ wà xá” Jehovah kpo tutoblonunu tɔn sín akpáxwé e ɖò jixwé é kpo wɛ. (2 Kɔ. 6:1) Mǐ nɔ w’azɔ̌ xá ye hweɖebǔnu e mǐ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é. Pɔlu ɖɔ dó éɖesunɔ kpo mɛ ɖěɖee ɖò alɔ ɖó ɖò azɔ̌ enɛ mɛ wɛ lɛ é kpo wu ɖɔ: “Azɔ̌ wà ɖó kpɔ́ wɛ mǐ ɖè [xá] Mawu.” (1 Kɔ. 3:9) Enyi mǐ ɖò alɔ ɖó ɖò sinsɛnzɔ́ Klisanwun tɔn ɔ mɛ wɛ hǔn, azɔ̌ wà xá Jezu wɛ mǐ lɛ́ ɖè nɛ. Flín ɖɔ ee Jezu ɖegbe nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni “kplɔ́n nǔ akɔta lɛ bǐ, bonu ye ni huzu ahwanvu” gudo é ɔ, é ɖɔ: “Un ɖò kpɔ́ xá mi.” (Mat. 28:19, 20) Wɛnsagun lɛ ka lo? É sù nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ wɛnsagun lɛ nɔ xlɛ́ ali mǐ hwenu e mǐ nɔ ɖò ‘wɛnɖagbe mavɔmavɔ ɔ dó mɛ e ɖò ayikúngban jí lɛ’ é wɛ é. (Nǔɖe. 14:6) Nú mǐ ɖò nǔkún Axɔ́suɖuto ɔ tɔn dó wɛ ɔ, ɖé lɛ nɔ jɛ ayi ɖagbe lɛ mɛ, bo nɔ sù. (Mat. 13:18, 23) Mɛ̌ ka nɔ bló bɔ nǔkún nǔgbo ɔ tɔn enɛ lɛ nɔ sù, bo nɔ wá na sínsɛ́n? Jezu tinmɛ enɛ ɖò tɛ́si égbé tɔn mɛ. w20.05 30 akpá. 14-15

Asú kpo asì kpo livi mɔ̌kpan ko gbɛ́ yeɖée. Mɛ e ɖò xwédo ɖokpo ɔ mɛ bo nɔ nɔ xwé ɖokpo ɔ gbè lɛ é tlɛ sixu wá huzu jonɔ nú yeɖée. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ e nɔ ɖè wě xá mɛ dó xwédo wu é ɖé ɖɔ: “Nɔ, tɔ́ kpo vǐ lɛ kpo sɔ́ nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ ǎ. Ðibla nyí hwenu yetɔn bǐ wɛ ye nɔ zán ɖò ɔdinatɛ́ɛ, tablɛti, alokan alǒ ayihundida video jí tɔn yetɔn lɛ kɔn. Ye bǐ nɔ nɔ xɔ ɖokpo ɔ mɛ có, ye ka tuùn yeɖée lɛ ganji ǎ.” Mǐ jló bo na gɔn wanyiyi ɖexlɛ́ lee mɛ gegě nɔ bló gbɔn ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, mǐ ɖó na kplɔ́n bo na nɔ yí wǎn nú xwédo mǐtɔn sín mɛ lɛ, bo na nɔ lɛ́ yí nú nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo mǐtɔn ɖò nǔɖiɖi mɛ lɛ d’eji. (Hlɔ. 12:10) Etɛ ka nɔ nyí wanyiyi titewungbe ɔ? É wɛ nyí kancica syɛnsyɛn e ɖò xwédo ɖokpo ɔ sín mɛ lɛ tɛntin é. Wanyiyi mɔ̌hun wɛ mǐ ɖó na nɔ ɖexlɛ́ xwédo gbigbɔ tɔn mǐtɔn; enɛ wɛ nyí nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo mǐtɔn lɛ. Enyi mǐ nɔ ɖè wanyiyi titewungbe ɔ xlɛ́ ɔ, enɛ nɔ d’alɔ bɔ mǐ bǐ nɔ sɛn Jehovah ɖó kpɔ́ kpo awǎjijɛ kpo.—Micée 2:12. w21.01 20 akpá. 1-2

Balɔ́ɔnxogbɛ́ta e mɛ mɛ lɛ ɖó gbè kpɔ́ ɖè é ɖé na ɖibla ɖó ɖuɖeji hugǎn ee mɛ gbenɔkpɔ́ ma ɖè ǎ é. Nú linlin towe lɛ, jlǒ towe lɛ kpo lee nǔ nɔ cí nú we é kpo bǐ nɔ bǔ ɖò Jehovah sinsɛn kɔn ɔ, ayi towe sixu cí gbɛ̌ta enɛ e ɖó ɖuɖeji é ɖɔhun. Flín ɖɔ Satáan nɔ ba na má ayi towe. É nɔ ba ɖɔ linlin towe lɛ, jlǒ towe lɛ kpo lee nǔ nɔ cí nú we é kpo ni sɔ́ ta nǔgbododó Jehovah tɔn lɛ. Amɔ̌, ayi towe ɖó na nɔ blebu cobɔ a na sɛn Jehovah. (Mat. 22:36-38) Ma lɔn nú Satáan má ayi towe gbeɖé ó! Nɔ xoɖɛ sɛ́dó Jehovah gbɔn lě, Davidi ɖɔhun: “Blǒ bonu ayi ce ni nɔ blebu, bonu má ɖi xɛsi nú nyikɔ towe.” Wà nǔ e wu a kpé é bǐ, bá wà nǔ sɔgbe xá ɖɛ enɛ. Kánɖeji gbè bǐ gbè, bonu gbeta towe lɛ, kpɛví kpo ɖaxó kpo ni nɔ xlɛ́ ɖɔ a ɖó sísí e gɔ́ngɔ́n é nú nyikɔ mímɛ́ Jehovah ɔ. Ðó a nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn ɖé wu ɔ, mɔ̌ wiwa na zɔ́n bɔ mɛ lɛ na ɖó linlin ɖagbe dó nyikɔ enɛ wu. (Nǔx. 27:11) Bɔ mǐ bǐ na kpéwú, bo ɖɔ gbeyiɖɔ Micée ɖɔhun ɖɔ: “Mǐdɛɛ lɛ na ɖi zɔnlin ɖò nyikɔ Jehovah Mawu mǐtɔn tɔn mɛ kaka sɔyi.”—Micée 4:5, nwt. w20.06 13 akpá. 17-18

Ahwan enɛ e axɔ́su totaligbé tɔn ɔ kpo acɛkpikpa gbɛ̀ ɔ tɔn e kpò lɛ é kpo na tɔ́n togun Mawu tɔn é na dó xomɛsin nú Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ, bɔ enɛ na hun nǔ sín ahwan Haamagedɔni tɔn nu. (Nǔɖe. 16:14, 16) Ðò hwenɛnu ɔ, è na sú kún dó nú axɔ́su totaligbé tɔn ɔ kpo akɔta ɖevo ɖěɖee kpo é kpo kplé, bo nyí Gɔgu Magɔgi tɔn ɔ é kpo; bɔ “mɛ ɖebǔ na wá dó alɔ ɛ ǎ.” (Dan. 11:45) Wemafɔ e bɔ dó xó e Daniyɛli ɖɔ wá yì dìn tlolo é wu é na tinmɛ ɖevo lɛ dó lee è na sú kún dó nú axɔ́su totaligbé tɔn ɔ kpo ahwan tɔn lɛ kpo gbɔn é, kpo lee è na hwlɛn mǐ gán gbɔn é kpo wu. (Dan. 12:1) Etɛ ka nyí tinmɛ wemafɔ enɛ tɔn? Axɔ́su mǐtɔn Jezu Klisu e ɖò acɛ kpa wɛ é sín nyikɔ ɖevo wɛ nyí Micɛli. É ko ɖò ‘xɛ nya wɛ’ ɖò togun Mawu tɔn jí sín 1914, hwenu e è ɖó Axɔ́suɖuto ɔ ayǐ ɖò jixwé é. Ðò malin-malin mɛ ɔ, é na “wá” alǒ é na sú kún dó nú kɛntɔ́ tɔn lɛ ɖò ahwan Haamagedɔni tɔn hwenu. Ahwan enɛ wɛ na nyí nǔ gudo tɔn e na jɛ bɔ Daniyɛli ylɔ́ ɖɔ “akpɔmimɔ sín hwenu” ɖaxó hugǎn ɖò hwenuxó mɛ é.—Nǔɖe. 6:2; 7:14. w20.05 15-16 akpá. 15-17

Hwenu e Jozɛfu nyí kannumɔ, bo lɛ́ wá yì ganmɛ é ɔ, é sixu wà nǔɖe dó huzu ninɔmɛ tɔn ǎ. Etɛ ka d’alɔ ɛ b’ɛ sɔ́ ayi ɖó nǔ ɖagbe lɛ jí? É nɔ lin tamɛ dó nǔ ɖěɖee é ma sixu wà ǎ lɛ é jí ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é wà azɔ̌ e è sɔ́ d’así n’i lɛ é lee é kpéwú gbɔn é bǐ. Nǔ e Jozɛfu na wà bo na hɛn xomɛ Jehovah tɔn hun lɛ é jí wɛ é nɔ sɔ́ ayi ɖó hwebǐnu. Enɛ wu ɔ, Jehovah nɔ kɔn nyɔna dó nǔ e Jozɛfu nɔ wà lɛ é bǐ jí. (Bǐb. 39:21-23) Tan Jozɛfu tɔn nɔ flín mǐ ɖɔ gbɛ̀ elɔ baɖa, bɔ mɛ lɛ na nɔ wà nǔ agɔ xá mǐ. Nǔɖitɔ́ hatɔ́ ɖé tlɛ sixu wà nǔ agɔ xá mǐ. Amɔ̌, enyi mǐ nɔ sɔ́ Jehovah dó ɖó Só, alǒ Bibɛtɛn mǐtɔn ɔ, mǐ na lɔn nú awakanmɛ na kú mǐ dín ǎ, mǐ ka na gɔn sinsɛn ɛ ǎ. (Ðɛh. 62:7, 8; 1 Pi. 5:10.) Lɛ̌ flín ɖɔ xwè 17 mɔ̌ ɖó wɛ Jozɛfu ɖè hwenu e Jehovah bló bɔ é kú dlɔ̌ enɛ lɛ é. Enɛ xlɛ́ ɖɔ Jehovah nɔ ɖeji dó mɛsɛntɔ́ tɔn winnyawinnya lɛ wu. Égbé ɔ, mɛ winnyawinnya gegě wɛ cí Jozɛfu ɖɔhun. Ðò ali tɛ lɛ nu? Ye lɔ ɖó nǔɖiɖi nú Jehovah. È tlɛ wlí ye mɛ ɖé lɛ dó gankpá mɛ d’acɛ jí ɖó ye gbɛ́ ɖɔ emi kún na sà gbeji e emi ɖè nú Mawu é ó wutu.—Ðɛh. 110:3. w20.12 16 akpá. 3; 17 akpá. 5, 7

Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ kpo Jaan kpo mɔ ɖɔ nú è dóya nú emi, ɖó emi ɖò Jezu xwedó wɛ, bo ɖò nǔkplɔnmɛ tɔn lɛ jlá wɛ wu hǔn, susu wɛ é nyí nú emi. (Mɛ. 4:18-21; 5:27-29, 41-42) Ahwanvu lɛ ɖó hwɛjijɔ ɖebǔ bonu winnya na hu ye ǎ. Wǎgbɔ tɔn ɔ, Klisanwun mɛɖéesɔ́hwetɔ́ xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn enɛ lɛ wà nǔ ɖagbe gegě dó d’alɔ gbɛtɔ́ lɛ, b’ɛ zɛ ee gbeklánxámɛtɔ́ yetɔn lɛ wà é wu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, xó e Mawu sɔ́ d’ayi mɛ nú ɖé lɛ ɖò Klisanwun enɛ lɛ mɛ bɔ ye wlán lɛ é kpò ɖò alɔ dó gbɛtɔ́ livi mɔ̌kpan wɛ, bɔ ye lɛ́ ɖó nukúnɖiɖó. Bɔ Axɔ́suɖuto e ye jlá é ko ɖò acɛ kpa wɛ ɖò jixwé dìn, bɔ zaanɖé dìn ɔ, é na kp’acɛ dó gbɛtɔ́ lɛ bǐ jí. (Mat. 24:14) Amɔ̌, acɛkpikpa hlɔnhlɔnnɔ e dóya nú Klisanwun lɛ ɖò hwenɛnu é ko wá vivɔnu sín xwè mɔ̌kpan ɖíe, bɔ ahwanvu gbejinɔtɔ́ enɛ lɛ ka nyí axɔ́su ɖò jixwé dìn. Gbeklánxámɛtɔ́ yetɔn lɛ ko kú; bɔ nú è wá fɔ́n ye gbeɖé ɔ, ye na nyí toví Axɔ́suɖuto e sín wɛn Klisanwun e ye gbɛ́ wǎn na lɛ é jlá ye é tɔn.—Nǔɖe. 5:10. w20.07 15 akpá. 4

Nǔɖiɖi e Ablaxamu ɖó nú akpá Mawu tɔn lɛ é syɛn sɔmɔ̌, bɔ é cí ɖɔ é mɔ Mɛ Yí Ami Dó Ðè alǒ Mɛsiya e na wá nyí Axɔ́su nú Axɔ́suɖuto Mawu tɔn é wɛ ɖɔhun. Hwɛjijɔ enɛ wu wɛ Jezu ɖɔ nú Jwifu hwetɔnnu tɔn lɛ ɖɔ: “Awǎjijɛ ɖaxó wɛ nyí nú tɔ́gbó mitɔn Ablaxamu, ɖó é ɖò nukún ɖó wiwá ce wɛ; é ka mɔ nǔgbo, bɔ xomɛ hun i.” (Jaan 8:56) É ɖò wɛn ɖɔ Ablaxamu tuùn ɖɔ kúnkan emitɔn lɛ na nɔ Axɔ́suɖuto e Jehovah na ɖó ayǐ é mɛ, bo sɔ́ jlǒ dó nɔte kpɔ́n akpá tɔn enɛ sín jijɛnu. Nɛ̌ Ablaxamu ka xlɛ́ ɖɔ emi ɖò te kpɔ́n “toxo ɖaxó” ɔ, alǒ Axɔ́suɖuto e Mawu sɔnǔ na é gbɔn? Nukɔntɔn, Ablaxamu xò kpóɖó nú Axɔ́suɖuto ayikúngban jí tɔn lɛ ɖě ǎ. É nɔ ɖò yiyi kpé wɛ, bo ba na jɛ agban ɖó fí ɖě lobo nɔ gudo nú axɔ́su hwenɛnu tɔn lɛ ɖě ǎ. Wegɔ́, Ablaxamu tɛ́n kpɔ́n bo ɖó axɔ́suɖuto éɖesunɔ tɔn ayǐ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é kpò ɖò tónú sè nú Jehovah wɛ, bo nɔte kpɔ́n ɛ bonu é na ɖè akpá Tɔn. Mɔ̌ wiwa zɔ́n bɔ Ablaxamu ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖó nǔɖiɖi syɛnsyɛn ɖé nú Jehovah. w20.08 3 akpá. 4-5

Jehovah d’akpá ɖɔ mɛ e ɖò acɛkpikpa Klisu tɔn glɔ́ lɛ é ɖě kún sɔ́ na ɖɔ, “Un ɖò azɔn jɛ wɛ” ó. (Eza. 33:24) Enɛ wu ɔ, è na vɔ́ mɛ e è na fɔ́n sín kú lɛ é dá bɔ ye na ɖò ganji ɖò agbaza mɛ. Amɔ̌, ye na huzu mɛ maɖóblɔ̌ tlolo ǎ. É ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, xwédo yetɔn sín mɛ lɛ kpo xɔ́ntɔn yetɔn lɛ kpo sixu gɔn ye tuùn. É cí ɖɔ ɖò Axɔ́suɖuɖu Xwè Afatɔ́n tɔn Klisu tɔn hwenu ɔ, kpɛɖé kpɛɖé wɛ gbɛtɔ́ lɛ bǐ na wá huzu mɛ maɖóblɔ̌. Xwè afatɔ́n ɔ jɛn na wá vivɔnu cobɔ Jezu na zé Axɔ́suɖuto ɔ jó nú Tɔ́ tɔn. Enɛ gudo wɛ Axɔ́suɖuto ɔ na wà azɔ̌ tɔn yì fó, kaka jɛ blobló bonu gbɛtɔ́ lɛ na huzu mɛ maɖóblɔ̌ jí (1 Kɔ. 15:25-28; Nǔɖe. 20:1-3) A na lɛ́ dó dóo nú mɛvívɛ́ towe lɛ; dǒ nukún lee é na cí é mɛ kpɔ́n. Awǎjijɛ e a na mɔ é na dó nǔkiko nú we alǒ na zɔ́n bɔ a na y’avǐ wɛ à? Xomɛ na hun we kaka bɔ a na jihan dó kpa susu nú Jehovah wɛ à? É ɖò gaan ɖɔ nǔnina fínfɔ́n sín kú tɔn jiwǔ enɛ na zɔ́n bɔ a na yí wǎn nú Tɔ́ towe e nɔ kpé nukún dó wǔ we é kpo Vǐ tɔn e ma nyí cejɛnnabinɔ ǎ é kpo tawun. w20.08 16-17 akpá. 9-10

Mɛsɛ́dó Pɔlu dó wusyɛn lanmɛ nú Klisanwun lɛ ɖɔ ye ni kpɔ́n ɖɔ ye sixu nɔ tlɛnmɛ bo sɛn Jehovah à jí. (1 Kɔ. 7:8, 9) É ɖò wɛn ɖɔ Pɔlu kún nɔ sɔ́ nukún kpɛví dó kpɔ́n Klisanwun tlɛnnɔ lɛ ó. Nǔgbo ɔ, Timɔtée e nyí nɔví sunnu tlɛnnɔ ɖé é wɛ é sɔ́ b’ɛ na kpé nukún dó azɔ̌ kpinkpɛn ɖé lɛ wu. (Fili. 2:19-22) É ɖò wɛn ɖɔ enyi è zɔn dó alɔ e nɔví ɖé wlí alǒ ma wlí ǎ é kɛɖɛ wu, bo lin ɖɔ é jɛxa azɔ̌ lě hugǎn alǒ é kún jɛxa azɔ̌ lě ó ɔ, é sɔgbe ǎ. (1 Kɔ. 7:32-35; 1 Kɔ. 7:38, nwt) Jezu kpo Pɔlu kpo ɖě kplɔ́n mɛ ɖɔ Klisanwun lɛ ɖó na wlí alɔ alǒ nɔ tlɛnmɛ ǎ. Enɛ wu ɔ, etɛ mǐ ka sixu ɖɔ dó alɔwliwli kpo tlɛnmɛninɔ kpo wu? Atɔxwɛ (Flansegbe) 1^er octobre 2012 tɔn ɖɔ xó ɖaaɖagbe elɔ: “Nǔgbo ɔ, [alɔwliwli kpo tlɛnmɛninɔ] kpo bǐ wɛ è sixu ylɔ́ ɖɔ nǔnina Mawu tɔn. . . . Jehovah nɔ kpɔ́n tlɛnmɛninɔ dó mɔ winnyanú alǒ nǔblanɔwu ɖé ǎ.” Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na ɖó sísí nú nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo tlɛnnɔ lɛ ɖò agun ɔ mɛ. w20.08 28-29 akpá. 8-9

Ðò tò ɖé lɛ mɛ ɔ, nú è jlá wɛnɖagbe ɔ mɛɖé lɛ ɔ, ye nɔ yí kpo akpakpa sɔ́ mɛ kpo. Nǔ e ɖó nukún wɛ ye ɖè é pɛ́ɛ nɛ. Ðò fí ɖevo lɛ ɔ, mɛ lɛ nɔ ɖó kɔ kaka ɖé Mawu alǒ Biblu wu ǎ. Nɛ̌ mɛ lɛ ka nɔ wà nǔ gbɔn kpaa ɖò xá e mɛ a ɖè é? Ðebǔ wɛ é na bo nyí ɔ, Jehovah nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ni kpò ɖò wɛn ɔ jlá wɛ kaka jɛ hwenu e emi na ɖɔ é kpé dó é. Wɛnjijlazɔ́ ɔ na wá vivɔnu ɖò hwenu e Jehovah ɖó dó é, bɔ “gbɛ̀ ɔ na vɔ.” (Mat. 24:14) Jezu ɖɔ nǔ e na jɛ lɛ é gɔ́ nú ninɔmɛ e na xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ lɛ é ɖ’ayǐ, bo tuùn ɖɔ nǔ enɛ lɛ sixu fɛ́ ayi ahwanvu emitɔn lɛ tɔn sín wɛnjijlazɔ́ ɔ wu. É gb’akpá nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni “nɔ acéjí.” (Mat. 24:42) Nǔ ɖěɖee fɛ́ ayi mɛ e nɔ gbɛ̀ ɖò Nɔwée hwenu lɛ é tɔn bɔ ye ma sɔ́ ayi ɖó akpágbánúmɛ tɔn jí ǎ lɛ é ɖɔhun sixu fɛ́ ayi mǐ lɔ tɔn égbé. (Mat. 24:37-39; 2 Pi. 2:5) Enɛ wu ɔ, mǐ jló na sɔ́ ayi ɖó azɔ̌ e Jehovah zɔ́n mǐ é jí. w20.09 8-9 akpá. 1-2, 4

Satáan ɖò “xomɛsin ɖaxó” ɖé jí bɔ enyi mǐ lin ɖɔ enɛ kún na wà nǔ dó mǐ wu ó ɔ, mǐ blɛ́ mǐɖée. (Nǔɖe. 12:12) Zaanɖé dìn ɔ, gbejininɔ mǐ bǐ tɔn na gbɔn tɛnkpɔn mɛ. Zaanɖé dìn ɔ, gbɛtɔ́ lɛ na gbɔn ya ɖaxó hugǎn e è ma ko mɔ kpɔ́n ɖò ayikúngban jí fí ǎ é mɛ. (Mat. 24:21) Hwenɛnu ɔ, mɛ e ɖò xwédo mǐtɔn mɛ lɛ é sixu huzu kpannukɔn mǐ, bɔ è sixu gbɛ́ azɔ̌ mǐtɔn. (Mat. 10:35, 36) Axɔ́su Asa ɖɔhun ɔ, ɖokpo ɖokpo mǐtɔn ka na ɖeji dó Jehovah wu ɖɔ é na d’alɔ mǐ, lobo lɛ́ cyɔn alɔ mǐ jí à? (2 Tan 14:10) Jehovah ɖò nǔ sɔ́ nú mǐ wɛ nú nǔ e ɖò nukɔn ja lɛ é. É ɖò ali xlɛ́ “[Deví] gbejinɔtɔ́, ayiɖotenanɔ” ɔ wɛ bɔ é nɔ na mǐ ‘nǔɖuɖu dó hwetɔnnu’ ɖò gbigbɔ lixo bo na dó d’alɔ mǐ bɔ mǐ na gbí dɔn. (Mat. 24:45) Amɔ̌, mǐ ɖó na wà nǔ e nyí mǐtɔn é bo na ɖó nǔɖiɖi e lidǒ é nú Jehovah.—Ebl. 10:38, 39. w20.09 18 akpá. 16-18

Jehovah sixu zán gbigbɔ mímɛ́ tɔn dó sísɛ́ mɛ e sín alɔ mɛ acɛkpikpa ɖè lɛ é bonu ye na wà nǔ e jló è é. Gbɛtɔ́ lɛ sixu zán wlɛnwín ɖé dó ɖè ali nú sin e ɖò tɔsisa ɖé mɛ é dó fí e ye ba ɖɔ é ni yì é. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, Jehovah sixu zán gbigbɔ mímɛ́ tɔn dó lilɛ linlin mɛ e sín alɔ mɛ acɛkpikpa ɖè lɛ é tɔn bonu é na sɔgbe xá jlǒ tɔn. Nú nǔ mɔ̌hun jɛ ɔ, akpakpa nɔ sɔ́ mɛ e sín alɔ mɛ acɛkpikpa ɖè lɛ é bɔ ye nɔ wá gbeta ɖěɖee nɔ wà ɖagbe nú togun Mawu tɔn lɛ é kɔn. (Sɔ́ jlɛ́ dó Ɛsidlasi 7:21, 25, 26 wu.) Etɛ mǐ ka sixu wà? Mǐ sixu xoɖɛ dó “axɔ́su lɛ kpodo mɛ e sín alɔ mɛ acɛkpikpa ɖè lɛ bǐ kpan” takúnmɛ, hwenu e é byɔ ɖɔ ye ni wá gbeta ɖěɖee kúnkplá Klisanwun gbɛzinzan mǐtɔn kpo sinsɛnzɔ́ mǐtɔn kpo lɛ é kɔn é. (1 Tim. 2:1, 2; Nɛɛ. 1:11) Klisanwun bǐbɛ̌mɛ tɔn lɛ ɖɔhun ɔ, mǐ lɔ ɖó na xoɖɛ syɛnsyɛn sɛ́dó Mawu dó nɔví mǐtɔn e ɖò ganxó lɛ é takúnmɛ.—Mɛ. 12:5; Ebl. 13:3. w20.11 15 akpá. 13-14

Enyi hwi wɛ kplɔ́n nǔ xá ɛ bɔ é bló baptɛm ɔ, akpakpa na sɔ́ we tawun, b’ɛ na lɛ́ víví nú we ɖesu. (1 Tɛ. 2:19, 20) Mɛ e bló baptɛm bo huzu ahwanvu yɔyɔ̌ lɛ é nyí “wema e ɖexlɛ́ ɖɔ [ye] nyí azɔ̌ mɔ̌hunkɔtɔn wà tɔ́ é” titewungbe ɖé nú mɛ e kplɔ́n nǔ xá ye lɛ é kpo agun ɔ bǐ kpo. (2 Kɔlɛntinu lɛ 3:1-3) Nǔ ɖagbe tawun wɛ é nyí ɖɔ ɖò xwè ɛnɛ vlamɛ ɔ, mɛ 10 000 000 mɔ̌ wɛ è nɔ kplɔ́n Biblu xá sunmɛ sunmɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ. Ðò xwè ɛnɛ enɛ lɛ mɛ ɔ, mɛ 280 000 mɔ̌ wɛ nɔ bló baptɛm xwè ɖokpo ɖokpo mɛ. Nɛ̌ mǐ ka sixu d’alɔ gbɛtɔ́ livi mɔ̌kpan enɛ lɛ e kplɔ́n Biblu xá wɛ è ɖè lɛ é hugǎn bɔ ye na bló baptɛm gbɔn? Jehovah kpò ɖò ali hun nú mɛ lɛ wɛ bonu ye na huzu Kúnnuɖetɔ́ tɔn lɛ. Enɛ wu wɛ mǐ ɖó na wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo d’alɔ ye bɔ ye na yì nukɔn bo bló baptɛm dó mɛhwenu lee é nyɔ́ bló gbɔn é. É sɔ́ kpò táan kaka ɖé ǎ!—1 Kɔ. 7:29a; 1 Pi. 4:7. w20.10 6 akpá. 1-2

Axɔ́su Sawulu setónú nú Jehovah ǎ. Hwenu e gbeyiɖɔ Samuwɛli ɖɔ xó n’i dó xó ɔ wu é ɔ, Sawulu jló na mɔ nǔ jɛ nǔ e é wà nyi dò é wu ǎ. É tlɛ ba hwɛjijɔ bo ɖɔ nǔ e emi wà é kún ko syɛn sɔmɔ̌ ó, lé togun ɔ wɛ zín emi jí, bɔ emi wà nǔ gbɔn mɔ̌. (1 Sam. 15:13-24) Sawulu ka ko jlɛ́ nǔ mɔ̌hun ɖé wá yì. (1 Sam. 13:10-14) É blawǔ ɖɔ é jó éɖée dó bo huzu goyitɔ́. É jlá linlin tɔn ɖó ǎ, enɛ wu ɔ, Jehovah gbɛ́ nǔ n’i bo gbɛ́ ɛ. Mǐ ɖó na cí Sawulu ɖɔhun ǎ, enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na kan nǔ elɔ lɛ byɔ mǐɖée: ‘Enyi un ɖò wěɖexámɛ e ɖò Xó Mawu tɔn mɛ lɛ é xà wɛ ɔ, un ka nɔ ba hwɛjijɔ bo na gɔn ye zán wɛ à? Un ka nɔ lin ɖɔ nǔ e wà wɛ un ɖè lɛ é kún ko syɛn sɔmɔ̌ ó wɛ à? Un ka nɔ dóhwɛ mɛ ɖevo lɛ ɖó nǔ e un nɔ wà nyi dò lɛ é wu wɛ à?’ Enyi mǐ ɖɔ ‘ɛɛn’ nú nǔkanbyɔ enɛ lɛ ɖě hǔn, mǐ ɖó na jlá linlin mǐtɔn kpo nǔwalɔ mǐtɔn lɛ kpo ɖó. Má nyí mɔ̌ ǎ ɔ, mǐ sixu huzu goyitɔ́, b’ɛ na syɛn kaka bɔ Jehovah na gbɛ́ xɔ́ntɔn mǐtɔn. w20.11 20 akpá. 4-5

Mɛ winnyawinnya lɛ è mi, mi sɔ́ mɛ e mi na sɛn é. Miɖesunɔ ɖó na tuùn mɛ alɔkpa e Jehovah nyí é, nǔ e jlǒ tɔn nyí é kpo lee mi sixu wà jlǒ tɔn ɖò gbɛzán mitɔn mɛ gbɔn é kpo ganji. (Hlɔ. 12:2) Enɛ gudo ɔ, mi na kpéwú bo na wá gbeta taji hugǎn ɔ kɔn ɖò gbɛzán mitɔn mɛ, é wɛ nyí mi na sɛn Jehovah. (Joz. 24:15) Enyi mi tɛ́dó tuto Biblu xixa kpo Biblu kplɔnkplɔn kpo tɔn gbesisɔ tɔn ɖé wu ɔ, wǎn e mi yí nú Jehovah é na ɖò jijɛji wɛ, bɔ nǔɖiɖi e mi ɖó n’i é na ɖò dǒ lí wɛ. Mi sɔ́ jlǒ Jehovah tɔn wiwa ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò gbɛzán mitɔn mɛ. Gbɛ̀ Satáan tɔn d’akpá ɖɔ, nú mi zán nǔwukpíkpé mitɔn lɛ nú ɖagbe miɖesunɔ tɔn ɔ, mi na ɖó awǎjijɛ. Nǔgbo ɔ wɛ ka nyí ɖɔ, mɛ ɖěɖee nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔ agbaza tɔn lɛ gbé nyinya jí lɛ é nɔ “dɔn nǔgbomɛ gegě dó kɔ.” (1 Tim. 6:9, 10) Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, nú mi nɔ ɖótó Jehovah bo wá gbeta ɔ kɔn bá sɔ́ jlǒ tɔn wiwa ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò gbɛzán mitɔn mɛ ɔ, gbɛ̀ mitɔn na ɖó nu, bɔ ‘mi na wà nǔnywɛnú.’—Joz. 1:8, nwt. w20.10 30-31 akpá. 17-18

Ðò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, wɛn e Jezu jlá é na nukúnɖiɖó gbɛtɔ́ lɛ bǐ. É ɖegbe nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni gbɛkan dó azɔ̌ e emi bɛ́ é nu, bo ɖekúnnu “kaka yì fí e gbɛ̀ ɔ kponu ɖó é.” (Mɛ. 1:8.) É ɖò wɛn ɖɔ ye kún sixu wà azɔ̌ enɛ yeɖoɖó ó. Ye na ɖó hudo gbigbɔ mímɛ́, “alɔdómɛtɔ́” e sín akpá Jezu dó nú ye é tɔn. (Jaan 14:26, nwt; Zak. 4:6a, 6b) Gbigbɔ mímɛ́ jɛte dó ahwanvu Jezu tɔn lɛ jí ɖò Pantekotu 33 H.M. tɔn. Kpo alɔdó gbigbɔ enɛ tɔn kpo ɔ, tlolo jɛn ye jɛ wɛnɖagbe ɔ jlá jí, bɔ táan klewun ɖé mɛ kpowun ɔ, mɛ afatɔ́n mɔ̌kpan yí wɛnɖagbe ɔ. (Mɛ. 2:41; 4:4) Hwenu e è jɛ ya dó nú ahwanvu lɛ jí é ɔ, ye jó gbè ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, ye byɔ Mawu ɖɔ é ni d’alɔ emi. Ye xoɖɛ bo ɖɔ: “Bo bló bonu mǐ mɛ mɛsɛntɔ́ towe lɛ na ɖó akɔ́nkpinkpan, bo jlá xó towe kpodo jiɖiɖe bǐ kpan.” Enɛ gudo ɔ, gbigbɔ mímɛ́ gɔ́ ayi mɛ nú ye bɔ ye “jɛ Mawuxó jlá jí, kpodo jiɖiɖe kpan.”—Mɛ. 4:18-20, 29, 31. w20.10 21 akpá. 4-5

Etɛwu mǐ ka sixu kúdeji ɖɔ Jehovah fɔ́n Jezu sín kú nǔgbo? Mɛ gegě mɔ hwenu e è fɔ́n Jezu sín kú é, bo ɖekúnnu na. (1 Kɔ. 15:5-7) Kúnnuɖetɔ́ nukɔntɔn e xó mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ é wɛ nyí mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ (Sefasi). Ahwanvu ɖé lɛ lɛ́ ɖɔ ɖɔ Piyɛ́ɛ mɔ Jezu e fɔ́n sín kú é. (Luk. 24:33, 34) Gɔ́ na ɔ, “mɛsɛ́dó wěwe lɛ” mɔ Jezu ɖò fínfɔ́n sín kú tɔn gudo. Enɛ gudo ɔ, Klisu sɔ́ éɖée xlɛ́ “nɔví ɖò Klisu mɛ afɔwe kanwe ko jɛji zɛɛn,” bɔya ɖò nǔwiwa awǎjijɛ tɔn e è bló ɖò Galilée bɔ Matie 28:16-20 ɖɔ xó d’ewu é hwenu. Jezu lɛ́ “sɔ́ éɖée xlɛ́ Jaki” e sixu ko nyí nɔví tɔn e ma ɖi nǔ ɖɔ é wɛ nyí Mɛsiya ɔ ǎ é. (Jaan 7:5) Ee Jaki mɔ bɔ Jezu fɔ́n sín kú gudo é ɔ, é ɖi nǔ. Nǔ e nyɔ́ tawun é wɛ nyí ɖɔ ɖò 55 H.M. tɔn mɔ̌, hwenu e é wlán wema-sɛ́dó-mɛ tɔn enɛ é ɔ, kúnnuɖetɔ́ e mɔ bɔ è fɔ́n Jezu sín kú é gegě kpò ɖò gbɛ̀, enɛ wu ɔ, mɛ e ɖò nǔ xò kpɔ́n wɛ ɖɔ Jezu ka fɔ́n sín kú à jí é ɖebǔ sixu yì kan xó byɔ kúnnuɖetɔ́ enɛ lɛ. w20.12 3 akpá. 5, 7-8

Nú mǐ ma ɖò ganji ǎ, b’ɛ nyí ɖɔ azɔn jɛmagbɔ ɖé jɛ wɛ mǐ ɖè ɔ, é sixu vɛwǔ nú mǐ tawun bɔ mǐ na ɖó linlin ɖagbe. Enɛ wu ɔ, ba alɔdó Jehovah tɔn. Nǔgbo wɛ ɖɔ é sixu gbɔ azɔn nú mǐ ɖò nǔjiwǔ linu dìn ǎ amɔ̌, é ka nɔ dó gbɔ nú mǐ, bo nɔ na mǐ hlɔnhlɔn e sín hudo mǐ ɖó bá dɛ é. (Ðɛhan 94:19.) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, enyi mǐ ɖó hudo mɛ e na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na wà xwégbezɔ́ lɛ é tɔn ɔ é sixu sísɛ́ nǔɖitɔ́ hatɔ́ ɖé b’ɛ na d’alɔ mǐ. É sixu sísɛ́ nɔví mǐtɔn lɛ, bɔ ye na xoɖɛ ɖó kpɔ́ xá mǐ. Alǒ, é sixu d’alɔ mǐ, bɔ mǐ na flín linlin gbɔdónúmɛ tɔn e ɖò Xó tɔn mɛ lɛ é, ɖi nukúnɖiɖó jiwǔ gbɛ̀ maɖóblɔ̌ e mɛ azɔn kpo wuvɛ̌ mimɔ kpo ma sɔ́ na ɖè ǎ é tɔn. (Hlɔ. 15:4) É ɖò mɔ̌ có, mǐ sixu mɔ ɖɔ nǔɖe lɛ ɖó dogbó nú mǐ, bɔ mǐ sɔ́ sixu wà nǔ gegě ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ ǎ. bo Nɔví nyɔnu ɖé nɔ nyí Laurel, bɔ è sɔ́ ɛ ɖó macinu e na d’alɔ ɛ b’ɛ na nɔ gbɔjɛ ganji é ɖé mɛ nú xwè 37. É lɛ́ ɖó kansɛ́ɛ, bɔ è w’azɔ̌ n’i azɔn mɔ̌kpan, bɔ azɔn ɖé lɛ́ ɖò tagba dó n’i wɛ ɖò agbaza tɔn wǔ. Amɔ̌, é enɛ ka zɔ́n bɔ é gɔn wɛnɖagbe ɔ jlá ǎ. É nɔ ɖekúnnu nú dotóo lɛ kpo mɛ ɖevo e nɔ w’azɔ̌ ɖò finɛ bo nɔ wá xwé tɔn gbè lɛ é kpo. É hwe bǐ ɔ, é d’alɔ mɛ 17 bɔ ye huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ! w20.12 24 akpá. 9; 25 akpá. 12

Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖó hudo alɔdó tɔn. Ðò xwè 56 H.M. tɔn mɔ̌ ɔ, ahwan ɖé dɔn ɛ tɔ́n sín tɛmpli ɔ mɛ ɖò Jeluzalɛmu bo tɛ́n kpɔ́n bá hu i. Ayihɔngbe tɔn hwenu e è kplá Pɔlu yì Toxóɖɔgbɛ́ ɔ nukɔn é ɔ, kɛntɔ́ tɔn lɛ ɖibla vúnvún i. (Mɛ. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Hwe enɛ nu ɔ, Pɔlu sixu ko kanbyɔ éɖée ɖɔ, ‘Táan nabi wɛ un ka na dɛ ɖò wuvɛ̌ elɔ nu xɔ?’ Alɔdó tɛ lɛ Pɔlu ka mɔ? Ðò zǎn e bɔ dó hwenu e è wlí Pɔlu é mɛ ɔ, “Aklunɔ” Jezu tɔ́n dó jǐ tɔn bo ɖɔ n’i ɖɔ: “Kpan akɔ́n; a ɖekúnnu nú mì ɖò Jeluzalɛmu fí; mɔ̌ ɖokpo ɔ, a na lɛ́ ɖè nú mì ɖò Hlɔma.” (Mɛ. 23:11) Wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ e wá dó ganmɛ é tɛ ɖíe! Jezu kpa Pɔlu nú kúnnu e é ɖè ɖò Jeluzalɛmu é. Gɔ́ na ɔ, é lɛ́ dó akpá n’i ɖɔ é na yì Hlɔma wuyɛyɛ́-afɔyɛyɛ́ bo na lɛ́ ɖekúnnu ɖò dɔ̌n. Ee è na jiɖe enɛ Pɔlu gudo é ɔ, ayi tɔn na ko j’ayǐ, vǐ e ɖò tɔ́ tɔn wà mɛ é ɖɔhun. w20.11 12 akpá. 1, 3; 13 akpá. 4

Nukúnɖiɖó Axɔ́suɖuto ɔ tɔn mǐtɔn “nɔ hɛn lindɔ̌n mǐtɔn syɛnsyɛn, lee gandótɔnu nɔ hɛn tɔjihun syɛnsyɛn ɖó te gbɔn é,” bo nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ lidǒ, enyi ninɔmɛ lɛ na bo vɛwǔ alǒ mǐ ɖò linkpɔ́n mɛ ɔ nɛ. Nɔ lin tamɛ dó nǔ ɖěɖee sín akpá Mawu dó dó sɔgudo wu lɛ é jí. Hwe enɛ ɔ nu ɔ, nǔ ɖebǔ sɔ́ na hu ado nú mɛɖé ǎ. (Eza. 65:17) Kpɔ́n hwiɖée sɛ́dó ɖò gbɛ̀ e mɛ fífá ɖè bɔ nǔ nyanya ɖebǔ ma sɔ́ na ɖè ǎ é. (Micée 4:4) Enyi a nɔ ɖɔ xó dó gbɛ̀ yɔyɔ̌ ɔ wu xá mɛ ɖevo lɛ ɔ, a na hɛn nukúnɖiɖó towe lidǒ. Nɔ wà nǔ e wu a kpé é bǐ ɖò wɛnɖagbejijla kpo nǔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ bonu ye ni huzu ahwanvu kpo sín azɔ̌ ɔ kɔn. Nú a wà mɔ̌ “kaka sɔyi vivɔnu” ɔ, a sixu ɖeji ɖɔ “nǔ e ɖó nukún wɛ [a] ɖè ɔ na jɛ.” (Ebl. 6:11) Ee gbɛ̀ elɔ na ɖò vivɔnu wá wɛ é ɔ, mǐ na lɛ́ mɔ wuvɛ̌ e sixu ɖó linkpɔ́n nú mǐ lɛ é gegě. Mǐ na kpéwú bo cí xwíi bo kpannukɔn tagba enɛ lɛ. Mǐ na wà mɔ̌ kpo hlɔnhlɔn mǐɖesunɔ tɔn kpo ǎ, loɔ, jiɖe e mǐ na ɖó dó Jehovah wu é wɛ na d’alɔ mǐ. Mi nú nǔwiwa mǐtɔn lɛ ni nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ ɖeji dó akpá elɔ e Jehovah dó é wu: ‘Hlɔnhlɔn ɖokpo e na kpò nú mi ɔ wɛ nyí ɖɔ mi na cí xwíi, bo na ɖeji dó wǔ ce.’—Eza. 30:15. w21.01 7 akpá. 17-18

Ð’ayi wu ɖɔ Jaki 5:11 cá wanyiyi ɖaxó Jehovah tɔn xá jijɔ tɔn ɖevo e nɔ dɔn mǐ sɛkpɔ́ ɛ é; é wɛ nyí nǔblawukúnúmɛ. (Tín. 34:6) Ali e nu Jehovah nɔ kú nǔblawu nú mǐ ɖè lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ é nɔ sɔ́ nǔwanyido mǐtɔn lɛ kɛ mǐ. (Ðɛh. 51:3) Ðò Biblu mɛ ɔ, nǔblawukúnúmɛ nɔ byɔ nǔ hugǎn hwɛsɔ́kɛmɛ. É nɔ lɛ́ dó gesí jlǒ ɖaxó e mɛɖé nɔ ɖó hwenu e é mɔ mɛ e ɖò wuvɛ̌ mɛ é ɖé bo tɛ́n kpɔ́n bá d’alɔ ɛ é. Jehovah ɖɔ ɖɔ jlǒ ɖaxó e emi ɖó bo na d’alɔ mǐ é syɛn hú lee nǔ nɔ cí nú nɔ ɖé dó vǐ tɔn wu é. (Eza. 49:15) Enyi mǐ ɖò aluwɛ mɛ ɔ, nǔblawukúnúmɛ Jehovah tɔn nɔ sísɛ́ ɛ b’ɛ nɔ d’alɔ mǐ. (Ðɛh. 37:39; 1 Kɔ. 10:13) Mǐ sixu nɔ kú nǔblawu nú nɔví mǐtɔn lɛ gbɔn hwɛ sísɔ́ kɛ ye gblamɛ, bo na nɔ lɛ́ hɛn ye dó xomɛ hwenu e ye dó xomɛsin nú mǐ é ǎ. (Efɛ. 4:32) Ali taji ɖevo e nu mǐ sixu kú nǔblawu nú nɔví mǐtɔn lɛ ɖè é wɛ nyí ɖɔ mǐ na nɔ nɔ gudo nú ye hwenu e ye ɖò wuvɛ̌ lɛ mɔ wɛ é. Mɔ̌ mɛ ɔ, Jehovah, mɛ e nɔ yí wǎn ɖaxó nú mɛ hugǎn é, sín kpɔ́ndéwú xwedó wɛ mǐ ɖè nɛ.—Efɛ. 5:1. w21.01 21 akpá. 5

Tatɔ́ xwédo tɔn ɖé ɖó na tɛ́n kpɔ́n bo nɔ jlɛ̌ jí. É ɖó na nɔ zán hwenu sukpɔ́ ɖò agbazazɔ́ tɔn kɔn, kaka bo na gɔn nukún kpé dó xwédo tɔn wu ganji ɖò gbigbɔ kpo lee nǔ nɔ cí nú mɛ é kpo lixo ǎ.É nɔ lɛ́ kplɔ́n azɔ̌ xwédo tɔn. Jehovah nɔ kplɔ́n azɔ̌ mǐ bo nɔ lɛ́ gbɛ́ nǔ nú mǐ, ɖó é jló na d’alɔ mǐ wu. (Ebl. 12:7-9) Jezu kplɔ́n azɔ̌ mɛ ɖěɖee ɖò acɛ tɔn glɔ́ lɛ é kpo wanyiyi kpo Tɔ́ tɔn ɖɔhun. (Jaan 15:14, 15) É nɔ ɖè wě xá mɛ syɛnsyɛn, bo ka nɔ wà mɔ̌ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo. (Mat. 20:24-28) É tuùn ɖɔ hwɛhutɔ́ wɛ mǐ nyí, bɔ hwɛhwɛ ɔ, mǐ nɔ wà nǔ nyi dò. (Mat. 26:41) Tatɔ́ xwédo tɔn e nɔ wà nǔ Jehovah kpo Jezu kpo ɖɔhun é ɖé nɔ flín ɖɔ mɛ e ɖò xwédo emitɔn mɛ lɛ é bǐ wɛ nyí hwɛhutɔ́. É nɔ “nylahun dó” asì tɔn alǒ vǐ tɔn lɛ ǎ. (Efɛ. 4:31; Kolo. 3:19) É nyɔ́ wà ɔ, é nɔ flín ɖɔ hwɛhutɔ́ wɛ nú emi lɔ, bo nɔ zán nǔgbododó e ɖò Galatinu lɛ 6:1 mɛ é, lobo nɔ tɛ́n kpɔ́n bo na nɔ ɖè wě xá ye kpo “xomɛfífá” kpo. Jezu ɖɔhun ɔ, é tuùn ɖɔ ali ɖagbe hugǎn e nu è nɔ kplɔ́n nǔ mɛ ɖè é wɛ nyí ɖɔ mɛɖesunɔ ni sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ. w21.02 6-7 akpá. 16-18

Gbɔn gbɛxixɔ ɔ gblamɛ ɔ, Jehovah xɔ gbɛ̀ nú mɛ e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é ɖokpo ɖokpo. (Mak. 10:45; Mɛ. 20:28; 1 Kɔ. 15:21, 22) Enɛ wu ɔ, é sɔgbe ɖɔ é ni sɔ́ Jezu e sɔ́ gbɛ̀ tɔn dó savɔ̌ é bonu é ni nyí ta nú agun ɔ. Enɛ wu ɔ, Jezu ɖó acɛ bo na ɖɔ nǔ e gbɛtɔ́ lɛ, xwédo lɛ kpo agun ɔ bǐ kpo ɖó na wà é. (Ga. 6:2) Amɔ̌, Jezu nɔ wà nǔ hú sɛ́n lɛ dídó kpowun. Jezu nɔ kpé nukún dó mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo wu, bo nɔ lɛ́ yí wǎn nú mǐ. (Efɛ. 5:29) Nɔví nyɔnu lɛ nɔ xlɛ́ ɖɔ emi nɔ ɖó sísí nú Klisu, gbɔn alixlɛ́mɛ e sunnu ɖěɖee é sɔ́ bɔ ye na kpé nukún dó ye wu lɛ é nɔ na lɛ é xwixwedó gblamɛ. Nɔví sunnu lɛ nɔ xlɛ́ ɖɔ emi mɔ nǔ jɛ tuto acɛkpikpa tɔn e ɖò ayǐ é mɛ gbɔn sísí e ye nɔ ɖó nú nɔví nyɔnu lɛ é kpo yɛ̌yi e ye nɔ wlí nú ye é kpo gblamɛ. Nú mɛ ɖěɖee ɖò agun ɔ mɛ lɛ é bǐ mɔ nǔ jɛ tuto acɛkpikpa tɔn ɔ wu, bo nɔ lɛ́ ɖó sísí na ɔ, agun ɔ nɔ ɖó fífá. Taji hú bǐ ɔ wɛ nyí ɖɔ mǐ nɔ kpa susu nú Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn wanyiyinɔ ɔ Jehovah. w21.02 18-19 akpá. 14-17

Hwenu e Davidi kpo mɛ tɔn lɛ kpo ɖò hinhɔn wɛ gbɔn gbějagběja é ɔ, ye jó xwédo yetɔn lɛ dó, bo yì fun ahwan ɖé. Hwenu e ye ma ɖò xwégbe ǎ é ɔ, kɛntɔ́ yetɔn ɖé lɛ wá byɔ xwé yetɔn gbè, bo bɛ́ xwédo yetɔn lɛ hɛn yì kannumɔgbenu. Davidi sixu ko lin ɖɔ ɖó emi nyí ahwanfuntɔ́ e ko mɔ nǔ kpɔ́n é ɖé wutu ɔ, blewun jɛn emi na mɔ ayixa ɖé bo na hwlɛn mɛ emitɔn e è bɛ́ hɛn yì kannumɔgbenu lɛ é. Amɔ̌, é byɔ Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ emi. Davidi kanbyɔ Jehovah ɖɔ: “Má jɛ ahwangɔnu enɛ gudo à?” Jehovah ɖɔ nú Davidi ɖɔ é ni yì, bo na ɛ ganjɛwu ɖɔ é na kpa ɛ. (1 Sam. 30:7-10) Etɛ tan enɛ ka sixu kplɔ́n we? Nɔ ba wěɖexámɛ mɛ ɖevo lɛ tɔn cobo nɔ wá gbeta lɛ kɔn. Mɛ winnyawinnya lɛ mi, mi ni nɔ ba alɔdó mɛjitɔ́ mitɔn lɛ tɔn. Nú a nɔ ɖɔ xó xá mɛxo agun tɔn ɖěɖee ko mɔ nǔ kpɔ́n lɛ é ɔ, a sixu lɛ́ mɔ wěɖexámɛ ɖagbe lɛ. Jehovah ɖeji dó sunnu enɛ lɛ e è sɔ́ lɛ é wu, bɔ hwi lɔ sixu wà mɔ̌. Jehovah nɔ mɔ ɖɔ “nǔnina” ɖé wɛ ye nyí nú agun ɔ. (Efɛ. 4:8, nwt) Enyi a ɖi nǔ ye ɖɔhun, bo nɔ lɛ́ xwedó wě e ye ɖè xá we bɔ nǔnywɛ kpé lɛ é ɔ, a na wá gbeta ɖagbe lɛ kɔn. w21.03 4-5 akpá. 10-11

Jezu ɖɔ ɖɔ enyi mǐ ma nɔ wà nǔ sɔgbe xá nǔ e mǐ kplɔ́n lɛ é ǎ ɔ, mǐ cí nya e gbá xɔ tɔn sɔ́ nyi kɔ́gudu mɛ é ɖɔhun. É w’azɔ̌ syɛnsyɛn, é ka hɛn lè ɖé wá n’i ǎ. Etɛwu? Ðó hwenu e jɔhɔn nyi, bɔ jǐ ja bɔ tɔ̀ ɖi sin é ɔ, xwé tɔn gbà hánnyá. (Mat. 7:24-27) Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, enyi mǐ ma nɔ zán nǔ e mǐ kplɔ́n lɛ é ǎ ɔ, tagba vɔ̌tɔ́ wɛ é na nyí. Enyi nǔɖiɖi mǐtɔn gbɔn mɛtɛnkpɔn lɛ, alǒ yadonúmɛ nu ɔ, é na vɔ́da. Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, enyi mǐ kplɔ́n nǔ, bo zán nǔ e mǐ kplɔ́n lɛ é ɔ, mǐ na wá gbeta ɖagbe lɛ kɔn, mǐ na ɖó fífá hugǎn, bɔ nǔɖiɖi mǐtɔn na lidǒ. (Eza. 48:17, 18) Bonu mǐ na nɔ gbeji ɖò wuvɛ̌ lɛ hwenu ɔ, mǐ ɖó na ganjɛ Jehovah wu ɖò ɖɛ mɛ, bo na ɖó aca nǔkplɔnkplɔn tɔn ɖagbe ɖé. Bɔ mǐ ɖó na nɔ flín hwe lɛ bǐ xwíi nu ɖɔ nǔ taji hugǎn e mǐ sixu wà lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ na kpa susu nú Jehovah. Mǐ sixu kúdeji ɖɔ Jehovah kún na jó mǐ dó gbeɖé ó, bɔ nǔ ɖebǔ kún ka sixu sú ali d’è bɔ é na gɔn wǎn yí nú mǐ ó.—Ebl. 13:5, 6. w21.03 15 akpá. 6; 18-19 akpá. 20