Juillet

Nú mǐ ba ɖɔ Mawu ni sè ɖɛ mǐtɔn lɛ ɔ, mǐ ɖó na zun xɔ́ntɔn xá Jezu. É byɔ nǔ hugǎn “ɖò Jezu nyikɔ mɛ” ɖiɖɔ mɔ̌tɔn mɔ̌tɔn kpowun ɖò vivɔnu ɖɛ lɛ tɔn. Mǐ ɖó na mɔ nukúnnú jɛ lee Jehovah nɔ zán Jezu dó na sinkɔn nú ɖɛ mǐtɔn lɛ gbɔn é mɛ. Jezu ɖɔ nú mɛsɛ́dó lɛ ɖɔ: “Nǔ e mi na byɔ gbɔn nyikɔ ce mɛ ɔ, un na na bǐ mi.” (Jaan 14:13) Jehovah wɛ nɔ ɖótó ɖɛ mǐtɔn lɛ, bo nɔ lɛ́ na sinkɔn nú ye có, é na acɛ Jezu bonu é na nɔ bló bɔ jlǒ Tɔn na nɔ nyí wiwa. Enɛ wu ɔ, cobonu Mawu na na sinkɔn nú ɖɛ mǐtɔn lɛ ɔ, é nɔ tó kpɔ́n ɖɔ mǐ ka xwedó wěɖexámɛ Jezu tɔn à jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Jezu ɖɔ: “Enyi mi nɔ sɔ́ nǔ ɖee gbɛtɔ́ lɛ wà nyi dó nú mi lɛ kɛ ye ɔ, Tɔ́ mitɔn e ɖò [jixwé] ɔ na sɔ́ mi lɔmɔ̌ tɔn lɛ kɛ mi. Loɔ, enyi mi ma nɔ sɔ́ nǔ ɖee gbɛtɔ́ lɛ wà nyi dò nú mi lɛ kɛ ye ǎ ɔ, Tɔ́ mitɔn na sɔ́ mi lɔmɔ̌ tɔn lɛ kɛ mi ǎ.” (Mat. 6:14, 15) Enɛ wu ɔ, kpɔ́n lee é ɖò taji sɔ́ ɖɔ mǐ ni nɔ wà nǔ xá mɛ ɖevo lɛ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo lee Jehovah kpo Jezu kpo nɔ wà xá mǐ gbɔn é é! w20.04 22 akpá. 6

Mɛsɛ́dó Pɔlu nɔ ɖó ayi nǔ e nɔ dɔn tóɖóetɔ́ lɛ é wu, bɔ enɛ gudo ɔ, é nɔ huzu nǔxwlémɛ tɔn sɔgbe xá. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ahwan e é ɖɔ xó na ɖò Lisitli é tuùn nǔ kaka ɖé alǒ ɖebǔ dó Mawuxówema ɔ wu ǎ. Enɛ wu ɔ, Pɔlu jlɛ́ xó dó xó wu xá ye ɖò ali ɖé nu bɔ ye sixu mɔ nǔ jɛ mɛ. É ɖɔ xó dó jì e jɛ bo túnflá é kpo lee è sixu ɖu gbɛ̀ sín vivǐ gbɔn é kpo wu. É zán xógbe kpo kpɔ́ndéwú kpo ɖěɖee tóɖóetɔ́ lɛ sixu yawǔ mɔ nǔ jɛ mɛ lɛ é. Ðǒ ayi te bo tuùn nǔ ɖěɖee nɔ dɔn tóɖówetɔ́ lɛ, ɖò fí e a nɔ ɖekúnnu ɖè é é, bo huzu nǔxwlémɛ towe sɔgbe xá. Nɛ̌ a ka sixu tuùn nǔ e nɔ dɔn mɛɖé é gbɔn, hwenu e a ɖò sisɛkpɔ́ ɛ wɛ, alǒ ɖò xwé tɔn sɛkpɔ́ wɛ é? Nɔ ɖó ayi nǔ wu. Bɔya é ɖò jikpá wu kpé nukún dó wɛ, wema xà wɛ, kɛkɛ blóɖó wɛ, alǒ nǔ ɖevo wà wɛ. A sixu gbɔn nǔ e wà wɛ é ɖè é sín yɛkan mɛ, bo bɛ́ xóɖɔɖókpɔ́ ɖé xá ɛ. (Jaan 4:7, 8) Awu e mɛɖé dó é tlɛ sixu zɔ́n bɔ a na tuùn nǔɖe dó wǔtu tɔn, é sixu xlɛ́ tò e mɛ nu é nyí é, azɔ̌ e é nɔ wà é alǒ lɔnyiji-fɔnkan gbɛ́ta e é yí wǎn na é. w20.04 11 akpá. 11-12

Ðó adohu adohu syɛnsyɛn lɛ wutu ɔ, akpɔ nɔ ɖó nɔví mǐtɔn ɖé lɛ tawun, bɔ ye nɔ vo ɖò yeɖée mɛ ǎ ɖò ninɔmɛ gbè bǐ gbè tɔn ɖé lɛ mɛ. Gbɛtɔ́ gegě mɛ ninɔ sixu nɔ vɛwǔ nú ye, amɔ̌, ye nɔ kpó ɖò kplé agun tɔn lɛ, kpo kpléɖókpɔ́ lɛ kpo yì wɛ. Xóɖiɖɔ nú jonɔ lɛ sixu nɔ vɛwǔ nú ye có, ye ka nɔ ɖɔ xó nú mɛ ɖevo lɛ ɖò kúnnuɖegbé. Enyi ninɔmɛ mɔ̌hun lɛ ɖě mɛ wɛ a ɖè hǔn, tuùn ɖɔ mɛ gegě ɖevo lɛ lɔ ɖò xwi ɖí xá ninɔmɛ ɖokpo ɔ lɛ wɛ hwi ɖɔhun. Flín ɖɔ gǎn e dó wɛ a ɖè kpo ayi bǐ kpo lɛ é nɔ hun xomɛ nú Jehovah. Gbè e a ma jó ǎ é xlɛ́ ɖɔ é ɖò nyɔna kɔn dó jǐ we wɛ, bo lɛ́ ɖò hlɔnhlɔn e sín hudo a ɖó é na we wɛ. (Fili. 4:6, 7) Enyi a ɖò wuvɛ̌ sè wɛ ɖò lanmɛ, alǒ ɖò lee nǔ nɔ cí nú mɛ é linu, cobo ka kpò ɖò Jehovah sɛn wɛ hǔn, kúdeji ɖɔ a ɖò xomɛ tɔn hɛn hun wɛ. Mɛ gegě wɛ azɔn ɖó dogbó ɖé lɛ na, é ɖò mɔ̌ có, mǐ ɖò didɛ wɛ. (2 Kɔ. 4:16) Kpo alɔdó Jehovah tɔn kpo ɔ, mǐ bǐ na kánwezun ɔ kaka yì jɛ vivɔnu! w20.04 31 akpá. 20-21

Nǔnywɛ Mawu tɔn jɛ wě vaan ɖò lee é bló ayikúngban e nyí xwé mǐtɔn é gbɔn é mɛ. (Ebl. 3:4) Ayikúngban ɔ kpé we ǎ, ɖó nǔ e na zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ na nɔ gbɛ̀ lɛ é bǐ wɛ ɖ’eji. Ðò ali ɖé lɛ nu ɔ, ayikúngban ɔ cí jɔmɛhun e ɖò jɔmɛ é ɖé ɖɔhun. Amɔ̌, vogbingbɔn taji ɖé lɛ ɖò jɔmɛhun e gbɛtɔ́ gɔ́ é ɖé kpo ayikúngban mǐtɔn kpo tɛntin. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, enyi mɛ e ɖò jɔmɛhun ɖé mɛ lɛ é ɖesu wɛ na sɔnǔ nú jɔhɔn, nǔɖuɖu, kpo sin kpo e ye na zán lɛ é, bo ma sixu bɛ́ nǔ kwiji lɛ nyi gbě ǎ ɔ, táan nabi ye ka na nɔ gbɛ̀ na? Ye na yawǔ kú. Amɔ̌, nǔɖogbɛ liva mɔ̌kpan wɛ ɖò ayikúngban ɔ jí. Ayikúngban ɔ ɖesu nɔ sɔnǔ nú jɔhɔn, nǔɖuɖu, kpo sin kpo e sín hudo mǐ ɖó é, bɔ ye ka nɔ hwedó mǐ ǎ. Nǔ kwiji lɛ ɖò ayikúngban ɔ jí có, é kpò ɖò fí ɖɛkpɛɖɛkpɛ e mǐ sixu nɔ é nyí wɛ. Nɛ̌ nǔ ka sixu nyí mɔ̌ gbɔn? Jehovah bló ayikúngban ɔ ɖó alɔkpa ɖé bɔ nǔ e gblé ɖ’eji lɛ é sixu lɛ́ huzu nǔ e nyɔ́ bɔ è na zán lɛ é. w20.05 20-22 akpá. 3-4

Satáan ɖɔ nú Ɛvu ɖɔ Jehovah nyí adingbannɔ. Satáan wá huzu Awoví, alǒ jidómɛtɔ́. Satáan blɛ́ Ɛvu bǐ, bɔ é ɖi nǔ n’i. (1 Tim. 2:14) Ɛvu ɖeji dó Satáan wu hugǎn Jehovah. Enɛ zɔ́n bɔ é bɔwǔ nú Ɛvu bɔ é wá gbeta e nyla hú bǐ é kɔn. É tlitó nú Jehovah. É ɖu atín sínsɛ́n e Jehovah gbɛ́ n’i ɖɔ é ni ma ɖu ó é. Enɛ gudo ɔ, é na ɖě Adamu lɔ. (Bǐb. 3:6) Dǒ nukúnmɛ bo kpɔ́n nǔ e Ɛvu ɖó na ko ɖɔ nú Satáan é. Dǒ nukúnmɛ kpɔ́n ɖɔ é ɖɔ nǔ lěhun ɖé: “Un tuùn mɛ e a nyí é ǎ, amɔ̌, un tuùn Tɔ́ ce Jehovah, bo yí wǎn n’i, lobo lɛ́ ɖeji dó wǔtu tɔn. É wɛ na nǔ e Adamu kpo nyi kpo ɖó é bǐ mǐ. A glá kaka bo ɖɔ nǔ nyanya dó wǔtu tɔn. Bǔ dó mì!” Enyi Jehovah sè bɔ vǐ nyɔnu tɔn vívɛ́ ɔ dó xógbe gbejininɔ tɔn mɔ̌hun lɛ ɔ, kpɔ́n lee é na ko víví n’i sɔ é! (Nǔx. 27:11) Amɔ̌, Ɛvu ɖó wanyiyi adodwé nú Jehovah ǎ; Adamu ɖesu ka ɖó ǎ. Wanyiyi mɔ̌hun e Adamu kpo Ɛvu kpo ma ɖó nú Jehovah ǎ é zɔ́n bɔ ye kpéwú bo jɛhun dó nyikɔ tɔn jí hwenu e è kɔn cí d’ewu é ǎ. w20.06 4 akpá. 10-11

É jɛxa ɖɔ è ni nɔ kpa nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ nú azɔ̌ e ye nɔ wà ɖò sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn mɛ lɛ é bǐ. Xɔ lɛ gbigbá kpo nukúnkpíkpé ye wu kpo, gudo ninɔ nú kánɖó e nɔ dó jonɔgbe lɛ é kpo mɛɖée zízé jó ɖò Betɛli kpo ɖò sinsɛnzɔ́ enɛ mɛ. Ye nɔ ɖ’alɔ ɖò sɔhɛnmɛzɔ́ ɔ kpo wema mǐtɔn lɛ lilɛ lilɛ dó gbè ɖevo mɛ kpo mɛ, bo nɔ lɛ́ nyí gbexosin-alijitɔ́ kpo mɛsɛ́dó kpo. Gɔ́ na ɔ, asì lɛ nɔ d’alɔ asú yetɔn lɛ, bɔ enɛ nɔ zɔ́n bɔ ye nɔ sixu wà azɔ̌ e è sɔ́ d’así nú ye ɖò agun ɔ kpo tutoblonunu ɔ kpo mɛ lɛ é bǐ. Nɔví sunnu enɛ lɛ nyí nǔnina lɛ, bo nɔ wà nǔ gegě dó d’alɔ mɛ ɖevo lɛ. Amɔ̌, enyi asì yetɔn lɛ ma nɔ nɔ gudo nú ye ǎ ɔ, é na vɛwǔ nú ye ɖesu. (Efɛ. 4:8) Mɛxo agun tɔn nǔnywɛtɔ́ lɛ nɔ mɔ nukúnnú jɛ mɛ ɖɔ nɔví nyɔnu enɛ lɛ nyí “ahwankpá ɖaxó” e sɔ́ éɖée jó bo ɖò azɔ̌ wà wɛ é ɖé, bɔ hwɛhwɛ ɔ, ye wɛ nɔ wà wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ ganji hugǎn. Gɔ́ na ɔ, mɛxo agun tɔn lɛ tuùn ɖɔ nɔví nyɔnu gbejinɔtɔ́ e zin lɛ é kpé nǔ wu tawun bá d’alɔ nɔví nyɔnu winnyawinnya ɖěɖee ɖò xwi ɖí xá tagba lɛ wɛ lɛ é. (Ti. 2:3-5) É ɖò wɛn ɖɔ, mǐ ɖó na nɔ ɖè wanyiyi kpo nǔsumɛnukúnmɛ kpo xlɛ́ nɔví mǐtɔn lɛ. w20.09 23-24 akpá. 13-14

Jehovah nɔ wɔn mɛ ɖěɖee ko sɛn ɛ wá yì, bo ka ɖó gbɛ̌didó xá togun tɔn te nú hwenu ɖé lɛ é ǎ; mɔ̌ jɛn é ma ka nɔ lɛ́ wɔn azɔ̌ e ye ko wà ɖò sinsɛnzɔ́ tɔn mɛ lɛ é ǎ é nɛ. (Ebl. 6:10) Gbeyiɖɔ Ezayíi zán nǔjlɛdonǔwu ɖagbe ɖé dó xlɛ́ lee Jehovah nɔ kpé nukún dó togun tɔn wu gbɔn é. Ezayíi wlán ɖɔ: “É cí lɛngbɔ̌nyitɔ́ e kplá gbɔ̌ tɔn lɛ é ɖɔhun. É bló alɔ nú ye bo kplé ye; é bɛ́ lɛngbɔ̌ví lɛ dó awa mɛ.” (Eza. 40:11) Nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú Lɛngbɔ̌nyitɔ́ Ðaxó ɔ, hwenu e lɛngbɔ̌ tɔn lɛ ɖokpo gosin lɛngbɔ̌kpó ɔ mɛ é? Jezu ɖè lee nǔ cí nú Jehovah é xlɛ́ hwenu e é kan xó elɔ byɔ ahwanvu tɔn lɛ é: “Ani mi ka lin dó xó elɔ wu? Enyi mɛɖé ɖó lɛngbɔ̌ kanweko (100), bonu ɖokpo ka bú sín mɛ ɔ, é ma na jó kanwe afɔtɔn-nukún-ɛnɛ (99) ɖě lɛ dó nyi fí ɖokpo ɖò sókan mɛ, lobo ɖidó ɖokpo e bú ɔ ba gbé à cé? Má ɖɔ nǔgbo nú mi: nú é yì mɔ ɔ, ɖokpo enɛ ɔ nɔ na ɛ xomɛhunhun hú kanwe afɔtɔn-nukún-ɛnɛ (99) ɖee ma bú ǎ lɛ.”—Mat. 18:12, 13. w20.06 19-20 akpá. 8-9

Mǐ nɔ kpɔ́n Jehovah sinsɛn lee mǐ kpéwú gbɔn é dó mɔ wǔjɔmɛ ɖé. (Ðɛh. 27:4; 84:11) Nú nɔví sunnu ɖé zé éɖée jó bo na wà sinsɛnzɔ́ bǔnɔ ɖé ɔ, é jɛxa ɖɔ è ni kpa ɛ. É ɖò mɔ̌ có, nú è sɔ́ azɔ̌ ɖé d’así n’i ɔ, é ɖó na mɔ éɖée zɛ nǔ e é nyí ɔ wu ǎ. (Luk. 17:7-10) Devízɔ́ wiwa nú mɛ ɖevo lɛ kpo mɛɖéesɔ́hwe kpo wɛ ɖó na ɖu ayi mɛ n’i. (2 Kɔ. 12:15) Kpɔ́ndéwú akpágbánúmɛ tɔn e xlɛ́ mɛ e sɔ́ ayi ɖó yeɖée jí zɛ xwé wu lɛ é tɔn ɖò Biblu mɛ. Diotlefɛsi nɔ nɔ jlɛ̌ jí ǎ, bɔ “gǎn ɖuɖu” dó mɛ e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é jí wɛ é nɔ ba. (3 Jaan 9) Oziyasi wà goyiyi sín nǔ, bo ba na w’azɔ̌ e Jehovah ma zɔ́n ɛ ǎ é. (2 Tan 26:16-21) Abusalɔmu hɛn ayi bo na lilɛ jɔ nú mɛ lɛ bonu ye na nɔ gudo n’i, ɖó é ba na ɖu axɔ́su wutu. (2 Sam. 15:2-6) Lee tan Biblu tɔn enɛ lɛ xlɛ́ gbɔn céɖécéɖé é ɔ, enyi mɛɖé nɔ ba susu éɖesunɔ tɔn ɔ, nǔ tɔn nɔ nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ ǎ. (Nǔx. 25:27) Nú mɛɖé nɔ yí gò, bo nɔ lɛ́ ba susu ɔ, cu jɛn é nɔ wá kpé ɖò gudo mɛ.—Nǔx. 16:18. w20.07 4 akpá. 7-8

Xwédo Klisanwun tɔn ɖé lɛ sɛ̀ tɛn yì tò ɖevo mɛ bo na dó ba bibɛtɛn alǒ mɔ azɔ̌. Ðò ninɔmɛ mɔ̌hun lɛ mɛ ɔ, vǐ yetɔn lɛ sixu kplɔ́n gbè taji tò yɔyɔ̌ ɔ tɔn ɖò wemaxɔmɛ. É sixu lɛ́ byɔ ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ ni kplɔ́n gbè taji tò yɔyɔ̌ ɔ tɔn bo na dó mɔ azɔ̌. Enyi agun ɖé ɖò xá ɔ mɛ alǒ kánɖó ɖé ɖò finɛ bɔ è nɔ dó anɔ̌nugbe yetɔn ɖ’emɛ ɔ ka lo? Agun tɛ mɛ ye ka na yì? Agun e mɛ è nɔ dó gbè taji tò yɔyɔ̌ ɔ tɔn ɖè é ɖé wɛ ye ɖó na yì à, alǒ agun e mɛ è nɔ dó anɔ̌nugbe xwédo ɔ tɔn ɖè é ɖé? Tatɔ́ xwédo ɔ tɔn wɛ ɖó na ɖɔ agun e mɛ xwédo ɔ na yì é. Ðó gbeta mɛɖesunɔ tɔn ɖé wɛ wu ɔ, é ɖó na lin tamɛ dó nǔ e na nyɔ́ hugǎn nú xwédo tɔn é jí. Mǐ ɖó na ɖó sísí nú gbeta e kɔn tatɔ́ xwédo ɔ tɔn wá é. É na bo wá gbeta ɖebǔ kɔn ɔ, mi nú mǐ ni yí gbè na, bo yí xwédo ɔ dó agun mǐtɔn mɛ, lobo ɖè wanyiyi xlɛ́ ye.—Hlɔ. 15:7. w20.08 30-31 akpá. 17-18

Nú mǐ jló ɖɔ Jehovah ni na mǐ hlɔnhlɔn tɔn ɔ, mǐ ɖó na lin ɖɔ hlɔnhlɔn agbaza mɛ tɔn, wema sise, fí e è sù ɖè é, alǒ dɔkun wɛ na xlɛ́ lee mǐ xɔ akwɛ sɔ é ǎ. Nǔ enɛ lɛ wɛ nyí nǔ e sín hudo mǐ ɖó bo na nyɔ́ zán nú Jehovah é ǎ. Nǔgbo ɔ, ‘ɖò gbɛtɔ́ sín ali jí ɔ, nǔnywɛtɔ́ nabi ɖé ɖò togun Mawu tɔn mɛ ǎ; mɛ e ɖó hlɔnhlɔn ɔ nabi ɖé ɖò ye mɛ ǎ; mɛ nabi ɖé ka ɖò ye mɛ bo gosin hɛ̌nnu nukúnɖeji lɛ mɛ ǎ.’ (1 Kɔ. 1:26) Enɛ wu ɔ, ma kpɔ́n nǔ e xó mǐ ɖɔ wá yì dìn lɛ é ɖebǔ dó mɔ nǔ e na gbò kpò nyi ali jí nú we bɔ a na gɔn Jehovah sɛn é ó. É nyɔ́ wà hǔn, kpɔ́n ye dó mɔ ali ɖěɖee hun nú we, bonu a na mɔ lee hlɔnhlɔn Jehovah tɔn ɖò azɔ̌ wà gbɔn jǐ towe wɛ gbɛn é é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, enyi xɛsi nɔ ɖi we dó mɛ ɖěɖee nɔ bló bonu a na xò nǔ kpɔ́n dó nǔ e a ɖi nǔ na lɛ é wu é wu hǔn, xoɖɛ sɛ́dó Jehovah ɖɔ é ni na we akɔ́nkpinkpan bonu a na jɛhun dó nǔɖiɖi towe jí. (Efɛ. 6:19, 20) Enyi a ɖò xwi ɖí xá azɔn jɛmagbɔ ɖé wɛ hǔn, byɔ Jehovah ɖɔ é ni na we hlɔnhlɔn e sín hudo a ɖó, bo na hɛn alɔnu towe ján ɖò sinsɛnzɔ́ tɔn mɛ lee a kpéwú gbɔn é é. Hweɖebǔnu e a mɔ bɔ Jehovah d’alɔ we é ɔ, nǔɖiɖi towe na syɛn d’eji bɔ a na lɛ́ ɖó hlɔnhlɔn. w20.07 16-17 akpá. 9

Enyi mǐ jló na sɔ́ Axɔ́suɖuto ɔ ɖó tɛn nukɔntɔn mɛ ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ ɔ, mǐ ɖó na wà nǔ Ablaxamu e sɔ́ jlǒ dó savɔ̌ bo na dó nyɔ́ Mawu nukúnmɛ é ɖɔhun. (Mak. 10:28-30; Ebl. 11:8-10) Ma ɖó nukún ɖɔ tagba na hán ɖò gbɛzán towe mɛ ó. Mɛ e na bo tlɛ sɔ́ gbɛzán tɔn bǐ dó ɖò Jehovah sɛn wɛ ɔ ɖó na ɖí xwi xá tagba lɛ. (Ja. 1:2; 1 Pi. 5:9) Égbé ɔ, mǐ ɖó hwɛjijɔ gegě hú ɖ’ayǐ tɔn tawun bo na dó sɔ́ ayi ɖó sɔgudo jí. Nǔ e ɖò jijɛ wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é xlɛ́ ɖɔ azǎn gudogudo tɔn gbɛ̀ elɔ tɔn lɛ mɛ wɛ mǐ ɖè. Ðokpo ɖò nyɔna gegě e mǐ na mɔ ɖò acɛkpikpa Axɔ́suɖuto ɔ tɔn glɔ́ lɛ é mɛ wɛ nyí ɖɔ mǐ na mɔ bɔ è na fɔ́n mɛvívɛ́ mǐtɔn lɛ sín kú. Hwenɛnu ɔ, Jehovah na d’ajɔ Ablaxamu ɖó nǔɖiɖi tɔn kpo suúluɖiɖó tɔn kpo wu, gbɔn é kpo xwédo tɔn kpo fínfɔ́n wá gbɛ̀ ɖò ayikúngban jí gblamɛ. A ka na ɖò finɛ bo na dó kúabɔ nú ye à? Ablaxamu ɖɔhun ɔ, enyi a nɔ sɔ́ jlǒ dó savɔ̌ ɖé lɛ dó Axɔ́suɖuto Mawu tɔn takúnmɛ, bonu wuvɛ̌ lɛ na bo ɖò finɛ ɔ, a nɔ kpò ɖò nǔɖiɖi ɖó wɛ, lobo lɛ́ kplɔ́n bo nɔ nɔte kpɔ́n Jehovah kpo sɔxwixwe kpo ɔ, a sixu ɖò finɛ bo na dó kúabɔ nú ye.—Micée 7:7. w20.08 5-6 akpá. 13-14; 7 akpá. 17

Mǐ tuùn ɖɔ enyi kɛntɔ́ mǐtɔn lɛ hu mǐ ɔ, Jehovah na fɔ́n mǐ wá gbɛ̀. Mǐ kúdeji ɖɔ nǔ e ye na bló lɛ é ɖě kún sixu ɖè mǐ ɖó vo nú wanyiyi Jehovah tɔn ó. (Hlɔ. 8:35-39) Nǔnywɛ nukúnɖeji ɖé wɛ Jehovah ɖexlɛ́ gbɔn nukúnɖiɖó fínfɔ́n sín kú tɔn ɔ nina mǐ gblamɛ. Jehovah nɔ gbɔn nukúnɖiɖó enɛ gblamɛ bo nɔ vɔ́da nú alyannú Satáan tɔn e nɔ w’azɔ̌ tawun lɛ é ɖokpo, bɔ ɖò hwe ɖokpo ɔ nu ɔ, é nɔ sɔnǔ nú mǐ bonu mǐ na kpankɔ́n. Enyi kɛntɔ́ Jehovah tɔn lɛ gblɔ́n kú dán nú we ɔ, a ka na ɖeji ɖɔ Jehovah na fɔ́n we à? Nɛ̌ a ka sixu tuùn ɖɔ emi na ɖó jiɖe enɛ gbɔn? Lee a na wà mɔ̌ gbɔn é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ a ni kan nǔ elɔ byɔ hwiɖée, ‘Gbeta klewun klewun e kɔn un nɔ wá gbè bǐ gbè lɛ é ka nɔ xlɛ́ ɖɔ un ɖeji dó Jehovah wu à?’ (Luk. 16:10) Nǔkanbyɔ ɖevo ɖíe, ‘Gbɛ̀ zinzan ce ka nɔ xlɛ́ ɖɔ un ɖeji dó akpá e Jehovah dó ɖɔ enyi un sɔ́ Axɔ́suɖuto emitɔn ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, emi na kpé nukún dó hudo agbaza tɔn ce lɛ wu é wu à?’ (Mat. 6:31-33) Enyi xósin towe lɛ nyí ɛɛn hǔn, a ɖò gbesisɔmɛ bo na xò mɛtɛnkpɔn ɖebǔ e na wá xwetɔ́n é zlɛ́ nɛ.—Nǔx. 3:5, 6. w20.08 17-18 akpá. 15-16

Xó Mawu tɔn zinzan ɖó na bí alɔ nú mǐ ganji. Mǐ sixu kplɔ́n ali e nu mǐ sixu wà mɔ̌ ɖè é ɖé lɛ ɖò kplé agun tɔn mǐtɔn lɛ jí. Amɔ̌, nú mǐ na ɖexlɛ́ mɛ ɖevo lɛ ɖɔ nǔgbo Biblu tɔn lɛ xɔ akwɛ nǔgbo ɔ, mǐ ɖó na nɔ kplɔ́n ɖò gbesisɔmɛ. Mǐ ɖó na nɔ zán Xó Mawu tɔn bo na dó hɛn nǔɖiɖi mǐtɔn lidǒ. Enɛ byɔ nǔ hú Biblu ɔ xixa kpowun. É byɔ ɖɔ mǐ ni nɔ lin tamɛ dó nǔ e mǐ xà lɛ é jí, bo nɔ lɛ́ ba dò nú nǔ ɖò wema mǐtɔn lɛ mɛ, bo na dó sixu mɔ nukúnnú jɛ Mawuxówema ɔ mɛ ganji, lobo wà nǔ sɔgbe xá. (1 Tim. 4:13-15) Mɔ̌ mɛ ɔ, mǐ na kpéwú bo zán Xó Mawu tɔn dó kplɔ́n nǔ mɛ ɖevo lɛ. Ðò ninɔmɛ elɔ mɛ ɔ, é lɛ́ byɔ nǔ hú wemafɔ Biblu tɔn ɖé xixa kpowun. Mǐ jló na d’alɔ tóɖómǐtɔ́ lɛ bonu ye na mɔ nukúnnú jɛ wemafɔ ɔ kpo lee é kan ye gbɔn é kpo wu. Enɛ wu ɔ, nú mǐ nɔ kplɔ́n Biblu ɔ ɖò gbesisɔmɛ ɔ, mǐ sixu huzu Biblu kplɔnmɛtɔ́ ɖagbe lɛ.—2 Tim. 3:16, 17. w20.09 28-29 akpá. 12

Nú mǐ nɔ lin tamɛ dó nǔ tobutobu e wà wɛ Jehovah ɖè bo na d’alɔ mǐ é jí ɔ, mǐ sixu sɔ́ ayi ɖó wɛnjijlazɔ́ ɔ jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖò nǔɖuɖu gbigbɔ tɔn e túnflá é na mǐ wɛ gbɔn wema e è zín lɛ é, ee ɖò Ɛntɛnɛti jí lɛ é, xóyidókanji lɛ, video lɛ, kpo Televiziɔn JW tɔn sín tuto lɛ kpo gblamɛ. Lin tamɛ kpɔ́n kpɛɖé: Nǔ e ɖò tɛn Ɛntɛnɛti tɔn mǐtɔn e sɔgbe ɖò sɛ́n linu é jí lɛ é ko ɖò gbè 1 000 jɛji mɛ! (Mat. 24:45-47) Kpɔ́ndéwú Jezu tɔn xwixwedó wɛ nyí ali ɖevo e nu mǐ sixu sɔ́ ayi ɖó wɛnjijlazɔ́ ɔ jí ɖè é. É lɔn nú nǔɖe fɛ́ ayi tɔn sín kúnnuɖiɖe nú nǔgbo ɔ jí ǎ. (Jaan 18:37) “Axɔ́suɖuto gbɛmɛ fí tɔn lɛ, kpodo dɔkun yetɔn lɛ kpan” e Satáan xwlé è é flú i ǎ; mɔ̌ jɛn ba e gbɛtɔ́ lɛ ba na sɔ́ ɛ axɔ́su é ma ka lɛ́ byɔ nukún mɛ n’i ǎ é nɛ. (Mat. 4:8, 9; Jaan 6:15) Jlǒ dɔkun jijɛ tɔn dó jɔ n’i ǎ; mɔ̌ jɛn gbeklánxámɛ syɛnsyɛn ma dó xɛsi i ǎ é nɛ. (Luk. 9:58; Jaan 8:59) Nú nǔɖiɖi mǐtɔn gbɔn tɛnkpɔn mɛ, bonu mǐ ka flín wěɖexámɛ mɛsɛ́dó Pɔlu tɔn e ɖò tɛ́si égbé tɔn mɛ é ɔ, mǐ sixu sɔ́ ayi ɖó azɔ̌ ɔ jí. w20.09 9-10 akpá. 6-7

É sù nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ mǐ ɖó nɔví nyɔnu gegě bɔ ye ɖò azɔ̌ syɛnsyɛn wà wɛ ɖò agun ɔ mɛ! Ye nɔ ɖ’alɔ ɖò kplé lɛ kpo sinsɛnzɔ́ ɔ kpo mɛ. Ye mɛ ɖé lɛ nɔ ɖ’alɔ ɖò nukúnkpíkpé dó Kpléxɔ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn wu mɛ, bo nɔ lɛ́ sɔ́ jlǒ dó kpé nukún dó Mawu sɛntɔ́ hatɔ́ yetɔn lɛ wu. È na ɖɔ ɔ, ye nɔ ɖí xwi xá tagba gegě. Ye mɛɖé lɛ nɔ kpé nukún dó mɛjitɔ́ yetɔn e ko kpò lɛ é wu. Ye mɛ ɖevo lɛ nɔ ɖí xwi xá gbeklánxámɛ xwédo yetɔn sín mɛ lɛ tɔn. Gɔ́ na ɔ, ye mɛ ɖevo lɛ nyí mɛjitɔ́ goɖokponɔ, bo nɔ wà azɔ̌ syɛnsyɛn dó kpé nukún dó vǐ yetɔn lɛ wu. Etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ d’alɔ nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ? Ðó gbɛ̀ ɔ nɔ ɖè sísí e jɛxa nyɔnu lɛ é xlɛ́ ye hwebǐnu ǎ. Gɔ́ na ɔ, Biblu dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni nɔ d’alɔ ye. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛsɛ́dó Pɔlu byɔ agun e ɖò Hlɔma é ɖɔ é ni yí Fwebée bo “d’alɔ ɛ ɖò nǔ e kɔn nǔ [yetɔn] na hudo è ɖè lɛ é bǐ mɛ.” (Hlɔ. 16:1, 2) Pɔlu gosin aca e mɛ è nɔ ɖè nyɔnu lɛ kpò ɖè é ɖé mɛ. Amɔ̌, ɖó é nyí Klisanwun wutu ɔ, é xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn bo nɔ wà nǔ xá nyɔnu lɛ kpo sísí kpo kpodo xomɛnyínyɔ́ kpan. w20.09 20 akpá. 1-2

Nú mǐ na d’alɔ nǔkplɔntɔ́ mǐtɔn lɛ bɔ ye na ba na jɛ wɛnɖagbe ɔ jlá jímǐ sixu kan nǔ lěhun lɛ byɔ ye: “Ðó a nɔ zán nǔ e Biblu kplɔ́n mɛ lɛ é wutu ɔ, nɛ̌ gbɛzán towe ka kpɔ́n te d’eji gbɔn? A ka lin ɖɔ mɛ ɖevo lɛ ɖó hudo wɛn enɛ tɔn à? Etɛ a ka sixu wà dó d’alɔ ye?” (Nǔx. 3:27; Mat. 9:37, 38) Hɛn dó ayi mɛ ɖɔ Jezu kplɔ́n mǐ ɖɔ mǐ ni kplɔ́n nǔ mɛ lɛ bonu ye ni ‘setónú nú nǔ e emi kplɔ́n mǐ lɛ é bǐ.’ É ɖò wɛn ɖɔ, sɛ́n taji we elɔ lɛ ɖò nǔkplɔnmɛ enɛ lɛ mɛ: wǎn yí nú Mawu kpo wǎn yí nú nɔzo mɛtɔn kpo. Sɛ́n enɛ lɛ bǐ cá kan tawun xá Mawuxóɖiɖɔ kpo nǔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ bonu ye ni huzu ahwanvu sín azɔ̌ ɔ kpo. (Mat. 22:37-39) Nǔgbo ɔ, wanyiyi wɛ nyí nǔ taji e nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ jlá wɛn ɔ é. É ɖò gaan ɖɔ, wɛn ɔ jijla xó ɔ sixu dó xɛsi nú nǔkplɔntɔ́ ɖé lɛ. Amɔ̌, mǐ sixu na ganjɛwu nǔkplɔntɔ́ enɛ lɛ ɖɔ kpo alɔdó Jehovah tɔn kpo ɔ, kpɛɖé kpɛɖé ɔ, ye na kpéwú bo na ɖu ɖò xɛsiɖiɖi nú gbɛtɔ́ jí.—Ðɛh. 18:1-3; Nǔx. 29:25. w20.11 3 akpá. 6-8

Ðò nǔsisɔ nú nǔkplɔnkplɔn ɔ hwenu hǔn, xoɖɛ sɛ́dó Jehovah dó nǔkplɔntɔ́ ɔ kpo hudo tɔn lɛ kpo sín takúnmɛ. Byɔ̌ Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ we bonu a na zán Biblu dó kplɔ́n nǔ mɛ ɔ, bonu nǔkplɔnmɛ ɔ na byɔ ayi tɔn mɛ. Hɛn d’ayi mɛ ɖɔ nǔ e gbé nya wɛ a ɖè é wɛ nyí ɖɔ a na d’alɔ ɛ b’ɛ na yì nukɔn bo bló baptɛm. Nǔkplɔntɔ́ ɔ ɖó na nɔ lɛ́ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá Jehovah. Gbɔn nɛ̌ é? Gbɔn tó ɖiɖó Jehovah kpo xó ɖiɖɔ n’i kpo gblamɛ. É sixu ɖótó Mawu gbɔn Biblu xixa ayihɔngbe ayihɔngbe gblamɛ. (Joz. 1:8; Ðɛh. 1:1-3) É sixu ɖɔ xó xá Jehovah gbɔn ɖɛxixo sɛ́dó è ayihɔngbe ayihɔngbe gblamɛ. Enɛ wu ɔ, ɖò bǐbɛ̌mɛ kpo vivɔnu nǔkplɔnkplɔn ɖokpo ɖokpo tɔn kpo hǔn, nɔ xoɖɛ ɖó kpɔ́ xá nǔkplɔntɔ́ towe kpo ayi bǐ kpo bo nɔ lɛ́ xoɖɛ dó takún tɔn mɛ. Ee é na ɖò ɖɛ towe lɛ ɖótó wɛ é ɔ, é na kplɔ́n lee è nɔ xoɖɛ sín ayi mɛ dó nǔjɔnǔ mɛ sɛ́dó Jehovah Mawu ɖò nyikɔ Jezu Klisu tɔn mɛ gbɔn é. (Mat. 6:9; Jaan 15:16) Dǒ nukún lee Biblu xixa ayihɔngbe ayihɔngbe (tó ɖiɖó Jehovah) gɔ́ nú ɖɛxixo (xó ɖiɖɔ nú Jehovah) na d’alɔ nǔkplɔntɔ́ towe, bɔ é na lɛ́ vɛ́ kpo Mawu kpo tawun gbɔn é mɛ kpɔ́n!—Ja. 4:8. w20.10 8 akpá. 8; 9 akpá.10-11

Tutoblonunu Jehovah tɔn nɔ w’azɔ̌ syɛnsyɛn bonu tuto kpo bǔninɔ kpo na nɔ agun Klisanwun tɔn lɛ mɛ lee é nyí gbɔn nú Klisanwun nukɔntɔn lɛ é. (Mɛ. 16:4, 5) Kpɔ́ndéwú ɖokpo ɖíe: Enyi a yì Atɔxwɛ Kplɔnkplɔn ɖé tɛnmɛ ɖò agun ɖevo mɛ ɖò tò towe mɛ alǒ ɖevo mɛ ɔ, a na ko tuùn lee nǔkplɔnkplɔn ɔ na yì gbɔn é, kaka jɛ xóta e na kplɔ́n wɛ è ɖè é jí. Tlolo jɛn a na mɔ ɖɔ xwégbe wɛ emi ɖè! Gbigbɔ Mawu tɔn jɛn sixu zɔ́n bɔ nǔwaɖókpɔ́ mɔ̌hun tíìn. (Sof. 3:9) Etɛ a ka sixu wà? Kanbyɔ hwiɖée ɖɔ: ‘Un ka nɔ jɛhun dó bǔninɔ kpo fífá kpo jí ɖò agun ɔ mɛ à? Un ka nɔ setónú nú mɛ e ɖò ali xlɛ́ mǐ wɛ lɛ é à? Mɛ ɖevo lɛ ka sixu ganjɛ wǔ yè, ɖò taji ɔ, enyi un ɖó wǔjɔmɛzɔ́ lɛ ɖò agun ɔ mɛ ɔ à? Un ka nɔ nɔ ganmɛ jí, bɔ akpakpa nɔ lɛ́ sɔ́ mì dó alɔdidó mɛ ɖevo lɛ wu à?’ (Ja. 3:17.) Enyi a mɔ ɖɔ emi ɖó na bló huzuhuzu ɖò fí ɖé lɛ hǔn, xoɖɛ bo byɔ ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ ni d’alɔ we. Lě dò a yí gbè bɔ é jlá mɛ alɔkpa e a nyí é kpo nǔwiwa towe lɛ kpo ɖó sɔ é ɔ, mɔ̌ dò wɛ nɔví e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é na yí wǎn nú we, bɔ a na lɛ́ xɔ akwɛ nú ye sɔ. w20.10 23-24 akpá. 12-13

Xó Mawu tɔn sixu cí nǔkpɛ́n ɖé ɖɔhun nú mǐ. (Ja. 1:23-25) Mǐ mɛ gegě wɛ nɔ kpɔ́n nǔkpɛ́n mɛ zǎnzǎn lɛ bǐ, cobo nɔ tɔ́n sín xwégbe. Enɛ ɔ, enyi mǐ ɖó na jlá mǐɖée ɖó ɖò fí ɖé ɔ, mǐ sixu ko mɔ cobɔ mɛ ɖevo lɛ na wá mɔ. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, nú mǐ nɔ xà Biblu gbè bǐ gbè ɔ, mǐ na mɔ ali e nu mǐ sixu vɔ́ linlin kpo nǔwalɔ mǐtɔn lɛ kpo jlaɖó ɖè lɛ é. Mɛ gegě mɔ ɖɔ tɛ́si blobló zǎnzǎn lɛ bǐ cobo tɔ́n sín xwégbe nɔ wà ɖagbe. Ye nɔ lin tamɛ dó nǔ e ye xà é jí, bɔ ɖò kéze ɔ bǐ mɛ ɔ, ye nɔ ba ali e nu ye sixu zán wěɖexámɛ e ɖò Xó Mawu tɔn mɛ lɛ é ɖè lɛ é. Gɔ́ na ɔ, mǐ ɖó na nɔ kplɔ́n Xó Mawu tɔn bo na nɔ lin tamɛ d’eji gbè bǐ gbè. É sixu vlɛ́ nǔ e bɔkun é, amɔ̌, nǔ taji e mǐ sixu wà b’ɛ na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nɔ gbɛ̀ li ɔ jí lɛ é ɖokpo nɛ. Ðò ali ɖé nu ɔ, Xó Mawu tɔn cí macinu e è nɔ zán dó gbéjé lanmɛ mɛtɔn kpɔ́n na é ɖɔhun, bo nɔ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ nǔ jɛ nǔ e ma ɖò wěxo ǎ é wu. Amɔ̌, enyi mǐ na ɖu lè wěɖexámɛ e mǐ nɔ mɔ ɖò Biblu mɛ lɛ é tɔn alǒ ɖěɖee mǐ nɔ mɔ ɖò afɔsɔ́ɖótetɔ́ Mawu tɔn lɛ gɔ́n é tɔn ɔ, mǐ ɖó na nɔ sɔ́ mǐɖée hwe. w20.11 18 akpá. 3; 20 akpá. 8

Nǔgbo wɛ ɖɔ è nɔ dóya nú Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ hwɛhwɛ, amɔ̌, ye lɛ́ ɖu vivǐ fífá sín táan ɖé lɛ tɔn. Nɛ̌ ahwanvu lɛ ka zán ali enɛ lɛ e hun nú ye é gbɔn? Sunnu kpo nyɔnu kpo gbejinɔtɔ́ enɛ lɛ jlá wɛnɖagbe ɔ kpo kanɖodónǔwu kpo. Tan e ɖò Mɛsɛ́dó mɛ é ɖɔ ɖɔ ye “nɔ ɖò sísí ɖó nú Aklunɔ wɛ ɖò nǔwiwa yetɔn lɛ mɛ.” Ye nɔ ɖò wɛnɖagbe ɔ jlá wɛ, bɔ enɛ zɔ́n bɔ “ye ɖò kpɔ́ sù d’eji wɛ.” Enɛ xlɛ́ ɖɔ Jehovah dó nú wɛn e ye jlá kpo kanɖodónǔwu kpo ɖò fífá sín táan lɛ mɛ é. (Mɛ. 9:26-31) Ahwanvu xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ zán ali e hun nú ye lɛ é bǐ dó jlá wɛnɖagbe ɔ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e mɛsɛ́dó Pɔlu mɔ ɖɔ ali ɖaxó ɖé hun nú emi ɖò Efɛzi é ɔ, é gbɔn yɛkan enɛ mɛ, bo jlá wɛn ɔ ɖò toxo ɔ mɛ. (1 Kɔ. 16:8, 9) Ahwanvu lɛ dó gǎn tawun bo jlá “Wɛnɖagbe Aklunɔ tɔn” ɔ. (Mɛ. 15:30-35) Etɛ mɛ é ka tɔ́n kɔ dó? Tɛ́si égbé tɔn ɔ ɖɔ nú mǐ. w20.09 15-16 akpá. 6-8

Hwenu e Adamu hu hwɛ é ɔ, é dɔn kú wá nú éɖesunɔ kpo kúnkan tɔn kpo. Mǐ kpò ɖò tónúmase tɔn sín xɔxɔ sè wɛ. Amɔ̌, ɖó Mawu fɔ́n vǐ tɔn sín kú wutu ɔ, mǐ sixu ɖó nukún sɔgudo jiwǔ ɖé. “Fínfɔ́n sín kú mɛkúkú lɛ tɔn gbɔn gbɛtɔ́ ɖokpo jí wá,” mɛ enɛ wɛ nyí Jezu. Mɛsɛ́dó Pɔlu tinmɛ ɖɔ: “Lee gbɛtɔ́ bǐ nɔ kú ɖó bǔ e ye ɖè xá Adamu ɔ wutu ɔ, mɔ̌ ɖokpo ɔ, mɛ e ɖò bǔ xá Klisu lɛ bǐ ɔ, Mawu na fɔ́n ye sín kú.” (1 Kɔ. 15: 22) Etɛ ɖɔ gbé Pɔlu ka ja bo ɖɔ ɖɔ “gbɛtɔ́ bǐ nɔ kú ɖó bǔ e ye ɖè xá Adamu ɔ wutu”? Pɔlu ɖò xó ɖɔ dó kúnkan Adamu tɔn e ɖu hwɛhuhu gú sín gɔ̌n tɔn, bɔ enɛ zɔ́n bɔ ye nɔ kú lɛ é wu wɛ. (Hlɔ. 5:12) Adamu ɖò mɛ e è ‘na fɔ́n sín kú’ lɛ é mɛ ǎ. Vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn Klisu tɔn súnsún hwɛ Adamu tɔn lɛ ǎ, ɖó gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ e sɔ́ jlǒ dó tlitó nú Mawu é wɛ n’i. Nǔ e jɛ dó Adamu jí é ɖokpo ɔ wɛ ɖò te kpɔ́n mɛ ɖěɖee “Gbɛtɔ́ví ɔ” na ɖó hwɛ na ɖɔ ye nyí “gbɔ̌ lɛ” é, bɔ “è na sú mɛ enɛ lɛ sín kún dó kaka sɔyi.”—Mat. 25:31-33, 46, nwt; Ebl. 5:9. w20.12 5 akpá. 13-14

Enyi a ma ko kpéwú bo ɖó wǔjɔmɛzɔ́ ɖé lɛ ǎ hǔn, lin tamɛ dó wɛnsagun gbejinɔtɔ́ lɛ sín kpɔ́ndéwú jí. Hwenu e Axɔ́su Akabu ɖò acɛ kpa wɛ é ɔ, Jehovah byɔ wɛnsagun lɛ ɖɔ ye ni ɖɔ lee è sixu blɛ́ Axɔ́su nyanya enɛ gbɔn é. Wɛnsagun gegě ɖɔ nǔ e ye lin dó xó ɔ wu é. Amɔ̌, Mawu sɔ́ wɛnsagun ɖokpo bo ɖɔ n’i ɖɔ wlɛnwín ɖagbe wɛ é mɔ. (1 Axɔ́. 22:19-22) Awakanmɛ ka kú wɛnsagun gbejinɔtɔ́ ee kpò lɛ é bɔ ye lin vlafo ɖɔ, ‘Tɛwu un ka gú hwenu ce bo ɖɔ nǔ e un lin é’ wɛ à? É ɖò wɛn ɖɔ ye kú lin mɔ̌ ó. Wɛnsagun lɛ nɔ sɔ́ yeɖée hwe tawun, bo nɔ ba ɖɔ susu lɛ bǐ ni nyí Jehovah tɔn. (Hwɛ. 13:16-18; Nǔɖe. 19:10) Flín ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn e mǐ nyí é kpo wɛnɖagbe Axɔ́suɖuto ɔ tɔn e mǐ nɔ jlá é kpo ɔ, wǔ ɖaxó ɖé wɛ ye nyí bɔ è jɔ mǐ. Wǔjɔmɛzɔ́ lɛ wɛ nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ xɔ akwɛ nú Mawu ǎ. Enyi mǐ nɔ sɔ́ mǐɖée hwe ɔ jɛn mǐ na xɔ akwɛ ɖò nukún Jehovah kpo nɔví lɛ kpo tɔn mɛ. Enɛ wu ɔ, byɔ Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ we bonu a na nɔ sɔ́ hwiɖée hwe. Lin tamɛ dó kpɔ́ndéwú mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn gegě e xó Biblu ɖɔ bɔ ye nɔ sɔ́ yeɖée hwe lɛ é tɔn jí. Ðò gbesisɔmɛ bá wà devízɔ́ nú nɔví lɛ lee a kpéwú gbɔn é bǐ.—1 Pi. 5:5. w20.12 26 akpá. 16-17

Gangbákún hwlɛngán tɔn wɛ nyí nukúnɖiɖó e Jehovah na mǐ é; enɛ wɛ nyí hwlɛn e na hwlɛn mǐ wɛ é ɖè sín kú sí é. Mɛ ɖěɖee wà jlǒ tɔn lɛ é bǐ wɛ é na na ajɔ enɛ. (1 Tɛ. 5:8; 1 Tim. 4:10; Ti. 1:1, 2) Nukúnɖiɖó hwlɛngán tɔn mǐtɔn nɔ cyɔn alɔ nǔwukpíkpé tamɛ linlin tɔn mǐtɔn jí. É nɔ d’alɔ mǐ, bɔ mǐ nɔ zé ayi ɖó akpá e Mawu dó nú mǐ lɛ é jí, enɛ nɔ d’alɔ mǐ bɔ ado nɔ hu mǐ dín ɖó wuvɛ̌ mǐtɔn lɛ wu ǎ. Mǐ nɔ cyɔn gangbákún enɛ gbɔn blobló bonu lee mǐ nɔ lin nǔ gbɔn é ni sɔgbe xá lee Mawu nɔ lin nǔ gbɔn é gblamɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nukúnɖiɖó mǐtɔn jinjɔn dɔkun ma ɖó jiɖe lɛ jí ǎ, loɔ, Mawu jí wɛ é jinjɔn. (Ðɛh. 26:2; 104:34; 1 Tim. 6:17) Hwǐ gbigbɔ ɔ tɔn wɛ nyí Xó Mawu tɔn Biblu ɔ. Hwǐ enɛ ɖó hlɔnhlɔn, bo nɔ ɖu ɖò awakanmɛkúmɛ jí, lobo nɔ ɖè gbɛtɔ́ lɛ sín adingban-núkplɔnmɛ kpo nǔwalɔ blíblí lɛ kpo kannu. (2 Kɔ. 10:4, 5; 2 Tim. 3:16, 17; Ebl. 4:12) Nǔkplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn kpo azɔ̌ e tutoblonunu Mawu tɔn nɔ kplɔ́n mǐ é kpo nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ nyɔ́ hwǐ enɛ zán ganji.—2 Tim. 2:15. w21.03 26-27 akpá. 4; 28-29 akpá. 10-11

È glɔ́n mɛsɛ́dó Jaan ɖó kúnnuɖiɖe dó Jezu wu wutu có, é ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ mɛ ɖevo lɛ tɔn kpò ɖò ayi mɛ ɖu nú emi wɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é wlán nǔ e è ɖexlɛ́ ɛ é bo sɛ́dó agun lɛ, bonu ye na tuùn “nǔ e na jɛ ɖò malin-malin mɛ lɛ” é. (Nǔɖe. 1:1) Enɛ gudo ɔ, é cí ɖɔ ee è ɖè Jaan nyite ɖò Patimɔsi gudo é ɔ, é wlán Wɛnɖagbe-Wema e ɖɔ xó dó gbɛzán Jezu tɔn kpo sinsɛnzɔ́ tɔn kpo wu é. É lɛ́ wlán wema-sɛ́dó-mɛ atɔn bo na dó dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví tɔn lɛ. A sixu xwedó gbɛzán mɛɖée sɔ́ dó savɔ̌ tɔn Jaan tɔn sín kpɔ́ndéwú, bo ɖexlɛ́ ɖɔ a yí wǎn nú mɛ lɛ gbɔn nǔ e a jló na sɔ́ gbɛ̀ towe dó wà é gblamɛ. Gbɛ̀ Satáan tɔn nɔ ba ɖɔ a ni zán hwenu towe kpo hlɔnhlɔn towe kpo bǐ dó ba akwɛ alǒ dó jɛ nyǐ. Amɔ̌, wɛnjlatɔ́ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ, bo nɔ sɔ́ yeɖée dó savɔ̌ lɛ é nɔ zán hwenu gegě lee ye kpéwú gbɔn é dó jlá wɛnɖagbe ɔ mɛ lɛ, bo nɔ lɛ́ d’alɔ ye bonu ye na sɛkpɔ́ Jehovah. w21.01 10 akpá. 9-10

Jonatáan hɛn ɔ, é na ko hwanwǔ Davidi. Ðó Axɔ́su Sawulu ví wɛ nú Jonatáan wutu ɔ, é hɛn ɔ, é na ko zyan vǎ d’eji ɖɔ emi wɛ ɖ’acɛ bo na nyí axɔ́su e na bɔ d’ewu é. (1 Sam. 20:31) Amɔ̌, Jonatáan nɔ sɔ́ éɖée hwe, bo nɔ nɔ gbeji nú Jehovah. Enɛ wu ɔ, é nɔ gudo nú sɔ́ e Jehovah sɔ́ Davidi bɔ é na nyí axɔ́su ɖò nukɔnmɛ é. É nɔ gbeji nú Davidi lɔ, enyi mɔ̌ wiwa tlɛ dó xomɛsin ɖaxó nú Sawulu ɔ nɛ. (1 Sam. 20:32-34) Ðó Jonatáan yí wǎn nú Davidi wutu ɔ, é hwanwǔ i ǎ. Jonatáan nyí gǎdatɔ́ alɔsekpɛ́nnanɔ ɖé, bo lɛ́ nyí ahwanfuntɔ́ akɔ́nkpantɔ́ ɖé. Mɛ lɛ ɖɔ ɖɔ é kpo tɔ́ tɔn Sawulu kpo “yá alɔ hú gangan,” bo “kpan akɔ́n hú kinnikinni.” (2 Sam. 1:22, 23) Enɛ wu ɔ, Jonatáan hɛn ɔ, é na ko nɔ yí ɖuɖeji e é ɖó lɛ é sín nugo. É ɖò mɔ̌ có, Jonatáan tɛ́n kpɔ́n bá xlɛ́ ɖɔ emi kpɔ́n te hú Davidi alǒ hwanwǔ i ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, Davidi sín nǔ nɔ jɛ Jonatáan tɔn jí, ɖó akɔ́nkpinkpan tɔn kpo gǎn e é nɔ ganjɛ Jehovah wu é kpo wu. Nǔgbo ɔ, Davidi ko hu Goliyati gudo cobɔ Jonatáan jɛ wǎn yí n’i jí éɖesunɔ ɖɔhun. w21.01 21-22 akpá. 6; 22 akpá. 8-9

Klisanwun lɛ bǐ wɛ ɖò acɛ Jezu Klisu e nyí gǎn bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu é tɔn glɔ́. Amɔ̌, enyi nɔví nyɔnu ɖé wlí alɔ ɔ, asú tɔn e nyí hwɛhutɔ́ é sín acɛ glɔ́ wɛ é nɔ nɔ. Enɛ nɔ bɔwǔ hwebǐnu ǎ. Enɛ wu ɔ, enyi nɔví nyɔnu ɖé ɖò mɛ e é na da é da kpɔ́n wɛ ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ é ni kan nǔ elɔ lɛ byɔ éɖée: ‘Etɛ lɛ ka xlɛ́ ɖɔ nɔví sunnu elɔ na nyí tatɔ́ xwédo tɔn ɖagbe ɖé? Nǔ gbigbɔ tɔn lɛ ka nɔ mya nukún n’i à? É ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, etɛ lɛ ka zɔ́n bɔ un mɔ ɖɔ enyi mǐ wlí alɔ gudo ɔ, é na nyí tatɔ́ ɖagbe ɖé ɖò gbigbɔ lixo?’ Gɔ́ na ɔ, é ɖó na lɛ́ kanbyɔ éɖée ɖɔ, ‘Jijɔ tɛ lɛ un ka ɖó, bɔ é na hɛn lè wá nú alɔwliwli mǐtɔn? Un ka nɔ ɖó suúlu, bo nɔ lɛ́ hun alɔ dó na nǔ mɛ à? Un ka ɖó kancica syɛnsyɛn ɖé xá Jehovah à?’ (Nǔt. 4:9, 12) Enyi nyɔnu ɖé wá gbeta ɖagbe lɛ kɔn cobo wlí alɔ ɔ, enɛ na zɔ́n bɔ alɔwliwli tɔn na kpa ɛ, b’ɛ na lɛ́ ɖó awǎjijɛ. Nɔví nyɔnu mǐtɔn livi mɔ̌kpan wɛ nɔ zé kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖ’ayǐ, ɖò tónúsíse nú asú yetɔn lɛ sín ali nu. É jɛxa ɖɔ è ni kpa ye. w21.02 8 akpá. 1-2

Ðò agaɖanu dìn ɔ, wɛnjlatɔ́ gegě sɔ́ gbè ɖevo kplɔnkplɔn dó ɖó nǔ e gbé ye na nya é, bo na dó sixu vlɔ́n kan nú sinsɛnzɔ́ yetɔn bo yì jɛ agun e mɛ hudo wɛnjlatɔ́ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn sukpɔ́ ɖè é mɛ. Klisanwun enɛ lɛ ɖesu wɛ wá gbeta yetɔn kɔn bo na dó xò nǔ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn lɛ sín nukɔnyiyi kan. É nɔ byɔ xwè gegě ɖò ye sí cobɔ gbè yɔyɔ̌ ɔ na má ye ganji có, ye ka nɔ d’alɔ agun ɔ ɖò ali gegě nu. Jijɔ ɖaaɖagbe yetɔn lɛ kpo nǔ e ye ko mɔ kpɔ́n lɛ é kpo nɔ hɛn agun ɔ lidǒ. Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo enɛ lɛ e nɔ sɔ́ yeɖée dó savɔ̌ é nɔ xɔ akwɛ nú mǐ! Ðó nɔví sunnu ɖé ma nɔ dó gbè e è nɔ dó ɖò agun ɔ mɛ é ganji ǎ wutu kpowun wɛ na zɔ́n bɔ kplékplé mɛxo lɛ tɔn ɖé na gbɛ́ ɖɔ é kún sixu nyí mɛxo agun tɔn alǒ devízɔ́watɔ́ sinsɛnzɔ́wiwa tɔn ó ǎ. Nǔ ɖěɖee Biblu byɔ ɖò mɛxo agun tɔn lɛ kpo devízɔ́watɔ́ lɛ kpo sí é jí wɛ mɛxo agun tɔn lɛ na zɔn dó dó gbéjé nǔwukpíkpé nɔví sunnu ɖé tɔn kpɔ́n, é na nyí lee é nɔ dó agun ɔ sín gbè ganji gbɔn é ǎ.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Ti. 1:5-9. w20.08 30 akpá. 15-16

Mɛ gegě sixu lin ɖɔ enyi emi ɖò ganji ɖò agbaza mɛ, jɛ dɔkun bo lɛ́ ɖó xwédo awǎjijɛnɔ ɖé ɔ kɛɖɛ jɛn emi sixu j’awǎ. Amɔ̌, awǎjijɛ alɔkpa e xó Jaki ɖɔ ɖò wema-sɛ́dó-mɛ tɔn mɛ é ɖò nǔ e gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn nɔ na mɛ lɛ é mɛ, é nɔ sín ninɔmɛ mɛɖé tɔn wu ǎ. (Ga. 5:22) Tuùn e Klisanwun ɖé tuùn ɖɔ nǔ emitɔn nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ, bɔ emi ɖò kpɔ́ndéwú Jezu tɔn xwedó wɛ é nɔ zɔ́n bɔ é nɔ ɖó awǎjijɛ adodwé ɔ. (Luk. 6:22, 23; Kolo. 1:10, 11) È sixu jlɛ́ awǎjijɛ mǐtɔn dó myɔ lantɛ́nu ɖé tɔn wu. Lantɛ́nu ɔ sín gò nɔ cyɔn alɔ myɔ ɔ jí, bɔ jɔhɔn alǒ jǐ nɔ wà nǔ dó wǔ tɔn ǎ, bɔ enɛ nɔ zɔ́n bɔ é nɔ kpò ɖò jiji wɛ. Mǐ lɔ sixu ɖó awǎjijɛ, enyi nǔ ɖebǔ na bo ɖò jijɛ wɛ ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ ɔ nɛ. Enyi mǐ jɛ azɔn alǒ ma tlɛ ɖó akwɛ nabi ɖé ǎ ɔ, mǐ na ba awǎjijɛ mǐtɔn kpò ǎ. Enyi mɛ lɛ cá nú mǐ, alǒ xwédo mǐtɔn lɛ sín mɛ lɛ klán gbè xá mǐ ɔ, mǐ na ba awǎjijɛ mǐtɔn kpò ǎ. Awǎjijɛ mǐtɔn sixu syɛn d’eji, hweɖebǔnu e mɛ lɛ na tɛ́n kpɔ́n bo na bló bɔ mǐ na ba awǎjijɛ mǐtɔn kpò é. Wuvɛ̌ e mǐ nɔ mɔ ɖó nǔɖiɖi mǐtɔn wu lɛ é nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ nyí ahwanvu Klisu tɔn nǔgbo lɛ. (Mat. 10:22; 24:9; Jaan 15:20) Nǔ e wu Jaki wlán xó elɔ lɛ e è mɔ ɖò tɛ́si mǐtɔn égbé tɔn ɔ mɛ lɛ é nɛ. w21.02 27-28 akpá. 6

Enyi a ɖò Biblu xà wɛ, bo jɛ wemafɔ ɖěɖee xlɛ́ ɖɔ é ɖò taji ɖɔ è ni cí xwíi bo ganjɛ Jehovah wu lɛ é jí hǔn, tɛ́n kpɔ́n bo nɔ hɛn ye dó tamɛ. Enyi a na kpéwú bo na nɔ flín ye ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ a ni nɔ xà ye d’aga alǒ wlán ye ɖ’ayǐ, bo nɔ lɛ́ gbɔn ye jí hwɛhwɛ. Jehovah ɖɔ nú Jozuwée ɖɔ é ni nɔ xà Sɛ́nwema ɔ ɖò gbesisɔmɛ, bo nɔ lin tamɛ d’eji bá dó sixu nɔ wà nǔ kpo nǔnywɛ kpo. Nǔ e é na xà lɛ é na d’alɔ ɛ b’ɛ na ɖi xɛsi ǎ, loɔ, é na kpankɔ́n bo xlɛ́ ali togun Mawu tɔn. (Joz. 1:8, 9) Akpáxwé gegě ɖò Xó Mawu tɔn mɛ bo sixu d’alɔ we bɔ a na ɖó fífá ayi mɛ tɔn ɖò ninɔmɛ ɖěɖee mɛ ye mɛvo ɔ, ado na hu we alǒ xɛsi na ɖi we ɖè lɛ é. (Ðɛh. 27:1-3; Nǔx. 3:25, 26) Ðò kplé mǐtɔn lɛ jí ɔ, mǐ nɔ ɖu lè xóɖiɖɔ lɛ, xósin e kpléwatɔ́ lɛ nɔ na lɛ é, gɔ́ nú xó wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ tɔn e mǐ nɔ ɖɔ ɖó kpɔ́ xá nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo mǐtɔn lɛ é tɔn. (Ebl. 10:24, 25) Enyi mǐ ɖɔ nǔ e ɖò ado hu nú mǐ wɛ lɛ é nú xɔ́ntɔn vívɛ́ mǐtɔn e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é ɔ, enɛ lɔ sixu dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ tawun. w21.01 6-7 akpá. 15-16

Hwenu e a bló baptɛm é ɔ, a xlɛ́ ɖɔ emi ɖi nǔ nú Jehovah titewungbe, bo lɛ́ ɖeji dó wǔ tɔn ganji. Enɛ hun xomɛ nú Jehovah tawun, bɔ é yí we dó xwédo tɔn mɛ. Nǔ e a sixu wà dìn é wɛ nyí ɖɔ a ni kpò ɖò Jehovah wu ganjɛ wɛ. É cí ɖɔ jiɖiɖe dó Jehovah wu hwenu e è ɖò gbeta taji lɛ kɔn wá wɛ é kún nɔ vɛwǔ ó ɖɔhun, amɔ̌, a ka na wà mɔ̌ hwe ɖevo lɛ nu à? É ɖò taji tawun ɖɔ a ni ɖeji dó Jehovah wu hwenu e a ɖò gbeta lɛ kɔn wá wɛ é, é na bo tlɛ nyí ɖěɖee kúnkplá ayiɖeɖayǐ, agbazazɔ́ kpo nǔ e gbé nya wɛ a ɖè lɛ é kpo ɔ nɛ. Ma ganjɛ nǔnywɛ hwiɖesunɔ tɔn wu ó. É nyɔ́ wà hǔn, ba nǔgbododó Biblu tɔn ɖěɖee sixu d’alɔ we bɔ a na wá gbeta towe lɛ kɔn é, lobo zán ye. (Nǔx. 3:5, 6) Enyi a wà mɔ̌ ɔ, a na hɛn xomɛ Jehovah tɔn hun, bɔ mɛ ɖěɖee ɖò agun towe mɛ lɛ é na nɔ lɛ́ sí we. É ɖò wɛn ɖɔ mǐ bǐ ɖɔhun ɔ, hwɛhutɔ́ wɛ nú we, bɔ hweɖelɛnu ɔ, a sixu nɔ wà nǔ nyi dò. Amɔ̌, enɛ ɖó na zɔ́n bonu a na gɔn nǔ e wu a kpé é bǐ wà ɖò sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn mɛ ǎ. w21.03 6-7 akpá. 14-15

Mɛ e ɖò xwédo towe mɛ lɛ é ɖò gbè klán xá we wɛ bɔ a ɖò didɛ ɖ’enu wɛ wɛ à? Alǒ, tò e mɛ è ɖó dogbó syɛnsyɛn ɖé nú azɔ̌ togun Jehovah tɔn tɔn, alǒ gbɛ́ ɖé é mɛ wɛ a nɔ nɔ à? Enyi mɔ̌ hǔn, 2 Timɔtée 1:12-16 kpo 4:6-11, 17-22 kpo xixa sixu dó wusyɛn lanmɛ nú we. Mɛsɛ́dó Pɔlu wlán wema enɛ hwenu e é ɖò ganxó é. Cobonu a na xà wemafɔ enɛ lɛ hǔn, ɖɔ tagba e mɔ wɛ a ɖè lɛ é kpo lee ye wà nǔ dó wutu towe gbɔn é kpo nú Jehovah. Ðɔ lee nǔ cí nú we é pɛ́ɛ n’i. Enɛ gudo hǔn, byɔ̌ Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ we bonu a na mɔ nǔgbododó ɖěɖee ɖò tan e kúnkplá nǔ e xá Pɔlu é mɛ lɛ é, bonu ye na d’alɔ we bɔ a na tuùn nǔ e a na wà é. Jehovah gb’akpá nú Pɔlu ɖɔ é na dɛ ɖò yadonúmɛ nu, ɖó Klisanwun e é nyí é wu. (Mɛ. 21:11-13) Nɛ̌ Jehovah ka d’alɔ Pɔlu gbɔn? É na sinkɔn nú ɖɛ Pɔlu tɔn lɛ, bɔ hwenu ɖò yiyi wɛ é ɔ, é na ɛ hlɔnhlɔn. Pɔlu kúdeji ɖɔ emi na mɔ ajɔ e emi dó gǎn syɛnsyɛn bá mɔ é. Jehovah lɛ́ zán xɔ́ntɔn gbejinɔtɔ́ Pɔlu tɔn lɛ, bɔ ye d’alɔ ɛ ɖò ali tawun tawun lɛ nu. w21.03 18 akpá. 14-15, 19